Lifestyle
Si të ruani fuqinë e trurit, dhe të mbeteni të fortë mendërisht?
Published
3 months agoon
By
UBT News6 këshilla për të mbrojtur trurin tuaj nga degradimi që i shkakton koha. Ashtu si çdo makinë të mirë, edhe truri ka nevojë për një farë kujdesi dhe vëmendje teksa koha kalon, për të garantuar që ai të vazhdojë të jetë në gjendje të mirë pune.
Sikur të kishte një manual të vetëm për mirëmbajtjen e tij, që të mund na tregonte sesi të kryhej rregullimi i imët i qarqeve të tij.
Fatkeqësisht, këshillat në dispozicion janë skontradiktore por “BBC Future” ka analizuar disa prej tyre nëpërmjet provave faktike.
Mos humbisni besimin tek aftësitë tuaja
A ju ndodh të ecni vërdallë në dhomë, vetëm për të zbuluar se keni harruar pse gjendeshit atje? Teksa njerëzit plaken, është e lehtë të kuptojnë përmes disa shenjave, se kujtesa e tyre tashmë po venitet. Në fakt, kjo ka po kaq gjasa të ndodhë si për të rinjtë, ashtu edhe për të moshuarit.
Dhe ne nuk duhet të jemi aq të shpejtë, sa të arrijmë në përfundimin më të keq, pasi dyshimet mund të bëhen një vetë-përmbushje e profecisë.
Gjatë 10 viteve të fundit, Daina Turon në Universitetin e Karolinës së Veriut, ka zbuluar se me kalimin e moshës, humbasin besimin në aftësitë tona mendore.
Ne mbështetemi në shumë paterica, si GPS i makinës apo blloku i shënimit në telefon. Duke dështuar të testojmë vetveten, përshpejtojmë rënien tonë.
Pra, nëse ju nguroni në hyrje të një dere, që në fakt nuk e dini se çfarë është, vetëm e shihni atë si një moment që ngacmon kujtesën tuaj.
Mbroni veshët tuaj
Mendja vuan, nëse ajo izolohet nga shqisat, ndoshta duke e tendosur me një vëmendje shtesë, e bllokuar nga stimulimi i dobishëm, humbja e dëgjimit duket se shkakton humbjen e materies gri të trurit. Sipas një studimi, kjo rrit rrezikun e dëmtimit njohës gjatë një periudhe 6-vjeçare me 24 përqind.
Cilado qoftë mosha tuaj, ia vlen që të marrësh parasysh situatat që mund të kontribuojnë në gjendjen e mirë të veshit tuaj. Dëgjimi i muzikës rok me zë të lartë për vetëm 15 sekonda në ditë, do të ishte i mjaftueshëm për të dëmtuar dëgjimin tuaj; madje edhe duke përdorur një tharëse flokësh për 15 minuta në ditë, mund të dëmtoni qelizat e vogla që perceptojnë tingujt.
Nëse mendoni se mezi dëgjoni, kërkoni ndihmë mjekësore duke prekur problemin në rrënjë, çka mund të frenojë dobësimin e mëtejshëm të dëgjimit.
Mësoni një gjuhë të huaj ose një instrument muzikor
Në vend të ndonjë trajnimi të pavlerë të trurit apo zgjidhjes së një fjalëkryqi, merrni në konsideratë një stërvitje më ambicioze mendore, si të mësuarit e pianos apo fillimi i përvetësimit të një gjuhë të re. Të dyja mbështeten tek një grup i gjerë aftësish, duke ushtruar kujtesën, vëmendjen, perceptimin tuaj ndijor dhe kontrollin motorik, teksa përpiqeni të përballoni shkallë të reja vështirësish ose tingujt e panjohur të fjalëve të reja.
Muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për të vuajtur nga skleroza
Kjo praktikë duhet të t’iu ndihmojë për t’u bërë më të shkathët, me përfitime që zgjasin deri në moshën e thyer. Një studim vitin e kaluar, zbuloi se muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për t’u prekur nga skleroza, sesa njerëzit që nuk luajnë asnjë instrument muzikor; një tjetër studim tregoi se mësimi i një gjuhë tjetër, mund të vonojë me 5 vjet fillimin e sëmundjes së Alzaimerit.
Duke e nxitur veten në këtë mënyrë ju ndihmon të vlerësoni aftësitë aktuale, nëse zbuloni se puna juaj është kërkuese, sa nuk ju lejon të përfitoni një aftësi të re, konsiderojeni veten me fat :profesionet më stimuluese, duket se i ndihmojnë njerëzit të ruajnë fuqitë mendore, edhe pse përfitimet nuk mund të zgjasin.
Shmangni ushqimet e rënda
Obeziteti mund të dëmtojë në shumë mënyra trurin. Rritja e nivelit të kolesterolit në arterie, mund të kufizojë rrjedhën e gjakut në tru, duke e privuar nga ushqimi dhe oksigjeni për të cilinka nevojë për të funksionuar. Për më tepër, neuronet janë të ndjeshme ndaj nivelit të hormonit insulinë.
Një dietë e rregullt me ëmbëlsira, ushqim kalorifik prishë sinjalizimin e insulinës, duke shkaktuar një reaksion zinxhir që shkakton krijimin në tru të pllakave vdekjeprurëse. Lajm i mirë është se disa ushqyes – si omega 3, acidet yndyrore dhe vitaminat D dhe B12, riparojnë dëmtimet në tru që lidhen me plakjen.
Kjo mund të shpjegojë arsyen, pse njerëzit e moshuar që hanë sipas një diete tipike mesdhetare, priren të shfaqin të njëjtat aftësi njohëse si njerëzit që janë 7 vite e gjysmë më të rinj.
Ndërtoni trupin tuaj
Bëjmë dallim ndërmjet trurit e muskulit. Fitimi i formave të mira, është një nga mënyrat më të sigurta për të ndërtuar mendjen. Aktiviteti jo vetëm që mundëson qarkullim të mirë të gjakut, shkakton rritje të nivelit të proteinave “faktori i rritjes nervore”, që stimulojë rritjen e mirëmbajtjen e lidhjeve nervore.
Përfitimet duken se shtrihen që nga djepi deri në varr: fëmijët që ecin në këmbë për të shkuar në shkollë, marrin nota më të mira, ndërsa shëtitja duket se rrit përqendrimin dhe kujtesën e pensionistit. Një shumëllojshmëri e gjerë ushtrimesh mund të ndihmojë, nga ushtrimet e lehta aerobike, te stërvitja përmes ngritjes së peshave dhe badibilldingut; thjesht zgjidhni një regjim trajnimi, që i përshtatet palestër tuaj aktuale.
Organizoni festa sikur të ishit 21-vjeç
E thënë thjesht, njerëzit janë qenie sociale, miqtë e të afërmit na stimulojnë sfidojnë të provojmë eksperienca të reja, na lehtësojnë stresin dhe pakënaqësitë.
Një studim mbi 70-vjeçarët zbuloi se individët më aktivë në aspektin shoqëror, kishin 70 përqind më pak gjasa të përjetonin rënien e aftësisë gjatë një periudhe prej 12 vjetësh, në krahasim me njerëzit me jetë më pak aktive sociale. Nga kujtesa te vëmendja në shpejtësinë e ërpunimit mendor, duket se përfiton nga kontaktet të rregullta me njerëzit e tjerë. Shkencëtarët dyshojnë se nuk ka asnjë plumb magjik për të trajnuar trurin tuaj.
Njerëzit që mplaken më mirë, kanë mënyrë jetese që përfshin pak nga të gjitha:një dietë të larmishme, aktivitete stimuluese, dhe një rreth miqsh të dashur.
Dhe, kjo nuk është një recetë për një tru të zgjuar, sesa për një jetë të shëndetshme dhe të lumtur.
Lifestyle
Pse fëmijët janë përzgjedhës në ushqim dhe si mund t’i ndihmojnë prindërit?
Published
2 weeks agoon
October 21, 2025By
UBT News
Një asistente e terapisë profesionale ka ndarë një këshillë të thjeshtë, por shumë të vlefshme për prindërit e fëmijëve që janë përzgjedhës në ushqim: mos hiqni dorë nga ofrimi i ushqimeve të reja, edhe nëse fëmija i refuzon fillimisht.
Ajo thekson se është krejtësisht normale që fëmijët të refuzojnë shije të reja, por prindërit duhet të jenë të durueshëm dhe të vazhdojnë t’ua ofrojnë ato pa presion.
Sipas saj, një fëmijë mund të ketë nevojë të ekspozohet ndaj një ushqimi deri në 20 herë përpara se ta pranojë.
“Qëllimi nuk është që fëmija ta pëlqejë menjëherë, por të ndihet i sigurt pranë ushqimit të ri,” shpjegon ajo.
Si shembull, përmend një rast me rrushin, pasi ia ofroi fëmijës për 11 ditë rresht, ai fillimisht refuzon, por më vonë e pranoi dhe e pëlqeu.
Ekspertja këshillon që ushqimet e reja të jenë gjithmonë të pranishme në pjatë, pa dramatizim, pasi shijet ndryshojnë me kohën.
Nëse një fëmijë refuzon pothuajse çdo ushqim pavarësisht përpjekjeve, mund të bëhet fjalë për një çrregullim si ARFID apo vështirësi ndijimore – në këto raste, rekomandohet konsultimi me pediatrin. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Përfitimet e majasë së bukës për fytyrën, flokët dhe kopshtin
Published
2 weeks agoon
October 17, 2025By
UBT News
Majaja e bukës është një përbërës i njohur për përdorimin e saj në përgatitjen e bukës apo picës, ku ndihmon në ngritjen e brumit dhe dhënien e strukturës së dëshiruar.
Por, kjo kërpudhë natyrale ka shumë përdorime të tjera të dobishme, që shkojnë përtej kuzhinës.
Në këtë artikull do të zbulojmë pesë mënyra alternative se si mund ta përdorni majanë e bukës në shtëpi, nga kujdesi për fytyrën e deri tek kopshtaria.
Pastron dhe rigjeneron fytyrën
E pasur me vitaminë B, antioksidantë, aminoacide dhe vitaminë E, që e bëjnë ideale për pastrimin dhe rigjenerimin e lëkurës. Përgatitja është e thjeshtë: Përzieni një lugë gjelle maja me ujë të ngrohtë, lëreni të pushojë për 30 minuta në ambient të ngrohtë. Aplikoni përzierjen në fytyrën e pastër dhe lëreni të veprojë për 20 minuta. Pasi të thahet, shpëlani me ujë e përdorni krem hidratues.
Shkëlqen dhe ushqen Flokët
Majaja e bukës është trajtim natyral i shkëlqyeshëm për flokët, falë përmbajtjes së vitaminës B8 e lëndëve ushqyese. Për ta përdorur: Shkrini një lugë gjelle maja në një gotë me ujë. Vendosni përzierjen në flokë të thatë, duke filluar nga skalpi. Lëreni të thahet për 30 minuta e lani me shampo si zakonisht.
Largon krimbat dhe insektet e padëshiruara nga bimët
Krimbat dhe insektet e vogla mund të jenë problem për kopshtarinë. Majaja e bukës është mënyrë natyrale për t’i larguar pa përdorur kimikate: Mbushni një kavanoz me dy lugë gjelle maja e shtoni ujë të vakët, pak sheqer e kripë. Vendosni në tokë pranë bimëve apo luleve. Insekte tërhiqen nga fermentimi e do të grumbullohen në kavanoz, duke lënë bimët të qeta.
Ushqen dhe përmirëson shëndetin e luleve
Një përzierje me majë buke, ujë e mjaltë ju ndihmon luleve të marrin proteinat e nevojshme e tërheqin insektet. Hidhni pak nga kjo përzierje në pjatat ku vendosen lulet. Kjo mënyrë ndihmon lulëzimin e shëndetshëm të kopshtit tuaj.
Përshpejton plehërimin e tokës
Majaja e bukës, si një kërpudhë me mikrorganizma të gjallë, ndihmon në përshpejtimin e dekompozimit të materialeve organike në tokë: Përzieni majanë me sheqer, kripë dhe ujë e hidhni përzierjen në tokë.
Kjo aktivizon proceset e plehërimit, duke ndihmuar bimët të marrin ushqimet e nevojshme më shpejt.
Përfundimisht, majaja e bukës është një burim natyral me shumë përdorime të ndryshme që mund t’ju ndihmojnë jo vetëm në kuzhinë, por edhe për kujdesin personal dhe kopshtarinë. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Sekreti i pastrimit të furrës: Uji me limon!
Published
2 weeks agoon
October 17, 2025By
UBT News
Ka shumë mundësi që e përdor shpesh në kuzhinë, por nuk e ke vënë re se me kalimin e kohës është bërë më e ndotur.
Po flasim për derën e furrës, e cila mbulohet me yndyrë dhe papastërti, aq sa mund të ndodhë që një ditë të mos mund të shikosh më përmes saj. Por mos u shqetëso! Nuk ke nevojë të blesh produkte të shtrenjta për pastrim.
Një limon i thjeshtë mund të bëjë mrekulli. Limonët kanë veti antibakteriale dhe pastruese, duke u konsideruar një “zbardhues natyral”.
Sipas uebfaqes Oven Clean: “Kur jeta të jep limonë, përdore për të pastruar furrën!”
Acidi citrik në limon vepron si pastrues natyral dhe i shton shkëlqim pajisjeve të kuzhinës.
Madje, me pak kripë mund të shmangësh përdorimin e shumë kimikateve të zakonshme.
Si të pastroni furrën me limon?
Mbush një enë që mund të futet në furrë me ujë.
Merr 1 ose 2 limonë (ose limeta), priti përgjysmë dhe shtrydhi lëngun në enë.
Vendose enën në furrë dhe mbylle derën.
Ndiz furrën dhe kur uji të fillojë të vlojë, fik furën pa hapur derën.
Lëre avullin të qarkullojë ndërsa furra ftohet.
Kjo metodë jo vetëm që pastron, por i jep furres një aromë të freskët dhe natyrale. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Si të zgjidhni ngjyrat e duhura për një gjumë të qetë?
Published
4 weeks agoon
October 6, 2025By
UBT News
Mënyra se si është e mobiluar dhoma e gjumit ka ndikim të madh në cilësinë e pushimit. Renditja e mobilieve, zgjedhja e materialeve dhe, mbi të gjitha, paleta e ngjyrave ndikojnë drejtpërdrejt në qetësinë e trupit dhe mendjes.
Ekspertët e dizajnit të brendshëm theksojnë se ngjyrat nuk janë thjesht element estetik, por kanë efekt psikologjik, duke formësuar disponimin dhe ndjenjën e rehatisë në hapësirë.
Ngjyrat që duhen shmangur
Sipas Kate Duffy, eksperte e arredimit të brendshëm, hapi i parë është të mendoni për atmosferën që doni të krijoni. Për një dhomë që nxit relaksim, duhet të shmangni tonet e ftohta dhe sterile, që krijojnë ndjesi distancimi apo ftohtësie emocionale.
Gri ose e bardha me nëntona të ftohtë mund të japin ndjesinë e sterilitetit ose të trishtimit. Në vend të tyre, rekomandohen tone të ngrohta, neutrale ose tokësore, që sjellin rehati dhe natyralitet.
Ngjyrat e ndezura, si e verdha intensive, jeshile e gjallë ose rozë e fortë, mund t’i japin energji dhomës, por nëse dominojnë, mund të shkaktojnë nervozizëm dhe vështirësi në relaksim. Përdorini vetëm në detaje: jastëkë dekorativë, perde ose tablo.
E kuqja, edhe pse lidhet me pasionin, rrit energjinë e pengon gjumin. Ajo nxit dhe oreksin, ndaj nuk është e përshtatshme për dhoma gjumi.
Si të neutralizoni ngjyrat e papërshtatshme?
Nëse muret janë lyer me ngjyra të papërshtatshme, efekti zbutet: Me mobilie të mëdha që mbulojnë sipërfaqe dominuese, me piktura, tablo ose pasqyra që krijojnë ekuilibër vizual. Me ndriçim të ngrohtë dhe të butë, që ndryshon perceptimin e ngjyrës dhe e bën më qetësuese
Ngjyrat që nxisin gjumin e mirë
Ekspertët rekomandojnë: Kaltra e butë, që qetëson mendjen e krijon ndjesi sigurie. Bezha dhe tonet rërorë, që sjellin ngrohtësi dhe stabilitet
Livanda, vjollca e hapur dhe jeshilja ulliri, për një atmosferë të balancuar dhe natyrale. Për një prekje romantike, rozë e zbehtë ose nuanca pudre, delikate dhe të balancuara.
Zgjedhja e ngjyrave të duhura mund të transformojë dhomën e gjumit në një hapësirë relaksuese dhe të qetë, që favorizon pushimin e mirë dhe rifreskimin e trupit dhe mendjes. /A.Z/UBT News/
TikTok fshin mbi 189 milionë video
Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme
Ja pse Selena Gomez zhduket herë pas here nga interneti
Dy stadiume në garë për finalen e Ligës së Kampionëve 2029
Osmani: Do të bëj çmos për të evituar zgjedhjet, edhe pak ditë sqarohen të gjitha
Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin
Fansat mbeten pa fjalë, Cardi B pranon se nuk i ka larë flokët për muaj të tërë
Mbappé fiton Këpucën e Artë
BMW-ja e Papës shitet për 156,000 euro
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet1 week agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
