Lifestyle
Si të ruani fuqinë e trurit, dhe të mbeteni të fortë mendërisht?
Published
4 months agoon
By
UBT News6 këshilla për të mbrojtur trurin tuaj nga degradimi që i shkakton koha. Ashtu si çdo makinë të mirë, edhe truri ka nevojë për një farë kujdesi dhe vëmendje teksa koha kalon, për të garantuar që ai të vazhdojë të jetë në gjendje të mirë pune.
Sikur të kishte një manual të vetëm për mirëmbajtjen e tij, që të mund na tregonte sesi të kryhej rregullimi i imët i qarqeve të tij.
Fatkeqësisht, këshillat në dispozicion janë skontradiktore por “BBC Future” ka analizuar disa prej tyre nëpërmjet provave faktike.
Mos humbisni besimin tek aftësitë tuaja
A ju ndodh të ecni vërdallë në dhomë, vetëm për të zbuluar se keni harruar pse gjendeshit atje? Teksa njerëzit plaken, është e lehtë të kuptojnë përmes disa shenjave, se kujtesa e tyre tashmë po venitet. Në fakt, kjo ka po kaq gjasa të ndodhë si për të rinjtë, ashtu edhe për të moshuarit.
Dhe ne nuk duhet të jemi aq të shpejtë, sa të arrijmë në përfundimin më të keq, pasi dyshimet mund të bëhen një vetë-përmbushje e profecisë.
Gjatë 10 viteve të fundit, Daina Turon në Universitetin e Karolinës së Veriut, ka zbuluar se me kalimin e moshës, humbasin besimin në aftësitë tona mendore.
Ne mbështetemi në shumë paterica, si GPS i makinës apo blloku i shënimit në telefon. Duke dështuar të testojmë vetveten, përshpejtojmë rënien tonë.
Pra, nëse ju nguroni në hyrje të një dere, që në fakt nuk e dini se çfarë është, vetëm e shihni atë si një moment që ngacmon kujtesën tuaj.
Mbroni veshët tuaj
Mendja vuan, nëse ajo izolohet nga shqisat, ndoshta duke e tendosur me një vëmendje shtesë, e bllokuar nga stimulimi i dobishëm, humbja e dëgjimit duket se shkakton humbjen e materies gri të trurit. Sipas një studimi, kjo rrit rrezikun e dëmtimit njohës gjatë një periudhe 6-vjeçare me 24 përqind.
Cilado qoftë mosha tuaj, ia vlen që të marrësh parasysh situatat që mund të kontribuojnë në gjendjen e mirë të veshit tuaj. Dëgjimi i muzikës rok me zë të lartë për vetëm 15 sekonda në ditë, do të ishte i mjaftueshëm për të dëmtuar dëgjimin tuaj; madje edhe duke përdorur një tharëse flokësh për 15 minuta në ditë, mund të dëmtoni qelizat e vogla që perceptojnë tingujt.
Nëse mendoni se mezi dëgjoni, kërkoni ndihmë mjekësore duke prekur problemin në rrënjë, çka mund të frenojë dobësimin e mëtejshëm të dëgjimit.
Mësoni një gjuhë të huaj ose një instrument muzikor
Në vend të ndonjë trajnimi të pavlerë të trurit apo zgjidhjes së një fjalëkryqi, merrni në konsideratë një stërvitje më ambicioze mendore, si të mësuarit e pianos apo fillimi i përvetësimit të një gjuhë të re. Të dyja mbështeten tek një grup i gjerë aftësish, duke ushtruar kujtesën, vëmendjen, perceptimin tuaj ndijor dhe kontrollin motorik, teksa përpiqeni të përballoni shkallë të reja vështirësish ose tingujt e panjohur të fjalëve të reja.
Muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për të vuajtur nga skleroza
Kjo praktikë duhet të t’iu ndihmojë për t’u bërë më të shkathët, me përfitime që zgjasin deri në moshën e thyer. Një studim vitin e kaluar, zbuloi se muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për t’u prekur nga skleroza, sesa njerëzit që nuk luajnë asnjë instrument muzikor; një tjetër studim tregoi se mësimi i një gjuhë tjetër, mund të vonojë me 5 vjet fillimin e sëmundjes së Alzaimerit.
Duke e nxitur veten në këtë mënyrë ju ndihmon të vlerësoni aftësitë aktuale, nëse zbuloni se puna juaj është kërkuese, sa nuk ju lejon të përfitoni një aftësi të re, konsiderojeni veten me fat :profesionet më stimuluese, duket se i ndihmojnë njerëzit të ruajnë fuqitë mendore, edhe pse përfitimet nuk mund të zgjasin.
Shmangni ushqimet e rënda
Obeziteti mund të dëmtojë në shumë mënyra trurin. Rritja e nivelit të kolesterolit në arterie, mund të kufizojë rrjedhën e gjakut në tru, duke e privuar nga ushqimi dhe oksigjeni për të cilinka nevojë për të funksionuar. Për më tepër, neuronet janë të ndjeshme ndaj nivelit të hormonit insulinë.
Një dietë e rregullt me ëmbëlsira, ushqim kalorifik prishë sinjalizimin e insulinës, duke shkaktuar një reaksion zinxhir që shkakton krijimin në tru të pllakave vdekjeprurëse. Lajm i mirë është se disa ushqyes – si omega 3, acidet yndyrore dhe vitaminat D dhe B12, riparojnë dëmtimet në tru që lidhen me plakjen.
Kjo mund të shpjegojë arsyen, pse njerëzit e moshuar që hanë sipas një diete tipike mesdhetare, priren të shfaqin të njëjtat aftësi njohëse si njerëzit që janë 7 vite e gjysmë më të rinj.
Ndërtoni trupin tuaj
Bëjmë dallim ndërmjet trurit e muskulit. Fitimi i formave të mira, është një nga mënyrat më të sigurta për të ndërtuar mendjen. Aktiviteti jo vetëm që mundëson qarkullim të mirë të gjakut, shkakton rritje të nivelit të proteinave “faktori i rritjes nervore”, që stimulojë rritjen e mirëmbajtjen e lidhjeve nervore.
Përfitimet duken se shtrihen që nga djepi deri në varr: fëmijët që ecin në këmbë për të shkuar në shkollë, marrin nota më të mira, ndërsa shëtitja duket se rrit përqendrimin dhe kujtesën e pensionistit. Një shumëllojshmëri e gjerë ushtrimesh mund të ndihmojë, nga ushtrimet e lehta aerobike, te stërvitja përmes ngritjes së peshave dhe badibilldingut; thjesht zgjidhni një regjim trajnimi, që i përshtatet palestër tuaj aktuale.
Organizoni festa sikur të ishit 21-vjeç
E thënë thjesht, njerëzit janë qenie sociale, miqtë e të afërmit na stimulojnë sfidojnë të provojmë eksperienca të reja, na lehtësojnë stresin dhe pakënaqësitë.
Një studim mbi 70-vjeçarët zbuloi se individët më aktivë në aspektin shoqëror, kishin 70 përqind më pak gjasa të përjetonin rënien e aftësisë gjatë një periudhe prej 12 vjetësh, në krahasim me njerëzit me jetë më pak aktive sociale. Nga kujtesa te vëmendja në shpejtësinë e ërpunimit mendor, duket se përfiton nga kontaktet të rregullta me njerëzit e tjerë. Shkencëtarët dyshojnë se nuk ka asnjë plumb magjik për të trajnuar trurin tuaj.
Njerëzit që mplaken më mirë, kanë mënyrë jetese që përfshin pak nga të gjitha:një dietë të larmishme, aktivitete stimuluese, dhe një rreth miqsh të dashur.
Dhe, kjo nuk është një recetë për një tru të zgjuar, sesa për një jetë të shëndetshme dhe të lumtur.
Lifestyle
TikTok dhe Reels! Si po e ndryshojnë trurin tonë?
Published
8 hours agoon
November 24, 2025By
UBT News
Një studim i ri ka nxitur debate të shumta mbi ndikimin e platformave të videove të shkurtra, si TikTok, Instagram Reels dhe YouTube Shorts, në shëndetin mendor dhe funksionin e trurit.
Sipas kërkimit, ku morën pjesë 100,000 individë nga mosha të ndryshme, përdorimi i tepruar i platformave lidhet me një ulje të dukshme të aftësisë për t’u përqendruar dhe me vëmendje më të fragmentuar.
Natyra e videove të shpejta krijon një cikël stimulimi të menjëhershëm, duke mësuar trurin të kërkojë përmbajtje të shpejtë dhe të lehtë.
Me kalimin e kohës, kjo ndikon negativisht në aftësinë për të qëndruar i fokusuar në detyra më të gjata, si leximin apo studimin.
Pjesëmarrësit që konsumonin më shumë video të shkurtra raportuan gjumë të çrregullt, nivele më të larta ankthi dhe ndjesi më të theksuara të vetmisë. Ekspertët theksojnë se këto rezultate nuk duhet interpretuar si përfundimtare.
Ata nënvizojnë se është e nevojshme të bëhet më shumë kërkim për të kuptuar nëse videot e shkurtra janë shkaku kryesor i këtyre problemeve apo thjesht një faktor i lidhur me një mënyrë jetese gjithnjë e më të shpejtë dhe të mbingarkuar me informacion.
Rritja e vazhdueshme e popullaritetit të TikTok dhe platformave të ngjashme ngre pyetje për ndikimin e tyre afatgjatë, veçanërisht tek të rinjtë, grupi që është më i ekspozuar ndaj këtij lloji përmbajtjeje. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Si të pastroni mikrovalën nga yndyra në mënyrë natyrale?
Published
3 weeks agoon
November 6, 2025By
UBT News
Yndyra në mikrovalë nuk është vetëm një problem estetik – ajo mund të mbajë aroma të pakëndshme dhe të pengojë ngrohjen e njëtrajtshme të ushqimit.
Fatmirësisht, ekziston një mënyrë e thjeshtë, e shpejtë dhe natyrale për ta pastruar, pa përdorur kimikate të ashpra.
Gjithçka që ju nevojitet është një limon dhe ujë. Mbushni një enë me ujë, shtoni lëngun dhe copat e limonit dhe vendoseni në mikrovalë.
Ndezni në fuqi të lartë për disa minuta, derisa uji të vlojë dhe të krijojë avull. Ky avull ndihmon në zbutjen e yndyrës në muret e mikrovalës, duke e bërë shumë më të lehtë pastrimin me një leckë mikrofibre ose sfungjer të butë.
Nëse ndonjë njollë është më e fortë, mund të përgatisni një pastë me sodë buke dhe ujë, ta aplikoni disa minuta dhe më pas ta fshini.
Për mirëmbajtje, rekomandohet që pas çdo ngrohjeje të ushqimit të fshihet pjesa e brendshme e mikrovalës dhe të përdoren kapakë ose enë të mbyllura për të parandaluar spërkatjet.
Pas pastrimit, lëreni derën hapur për disa minuta për të larguar aromat e pakëndshme. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Si ta forconi vetë-disiplinën në vendin e punës?
Published
3 weeks agoon
November 5, 2025By
UBT News
Vetë-disiplina është një nga aftësitë më të rëndësishme për sukses profesional.
Ajo nënkupton kontrollin e impulseve, përqendrimin e qëndrueshëm dhe përkushtimin ndaj qëllimeve, pavarësisht pengesave apo shpërqendrimeve.
Në punë, vetë-disiplina ndihmon të menaxhoni përgjegjësitë, bashkëpunimin me të tjerët dhe procesin e vendimmarrjes. Punonjësit e vetë-disiplinuar janë këmbëngulës, të qëndrueshëm dhe i përfundojnë detyrat me kujdes, duke ruajtur fokusin edhe kur përballen me sfida.
Për ta zhvilluar këtë aftësi, duhet të vlerësoni nivelin tuaj aktual të vetë-disiplinës, duke iu përgjigjur pyetjeve si:
Cilat janë qëllimet që i caktoj vetes çdo ditë?
A po shmang shpërqendrimet që më pengojnë në punë?
A po i përfundoj detyrat në kohë?
Cilat zakone të mira kam krijuar deri tani?
1. Kujtoni rregullat e motivimit
Motivimi është baza e çdo qëllimi. Vendosni objektiva të qarta, angazhohuni për t’i përmbushur. Çdo arritje, sado e vogël, forcon ndjenjën e suksesit e ju nxit të vazhdoni. Mos harroni të shpërbleni veten për përpjekjet dhe rezultatet, krijon cikël pozitiv vetë-motivimi përforcon dëshirën për të qenë më produktiv.
2. Shmangni shpërqendrimet
Vetë-disiplina kërkon praktikë të vazhdueshme. Një mënyrë efektive për ta forcuar është identifikimi dhe eliminimi i shpërqendrimeve që e dëmtojnë fokusin tuaj. Mbani shënim momentet kur shpërqendroheni gjatë punës, qoftë nga telefoni, mesazhet apo rrjetet sociale dhe mendoni mënyra konkrete për t’i kufizuar ato. Kujtoni se ndryshimi i zakoneve kërkon kohë; ndaj, durimi dhe qëndrueshmëria janë çelësi për sukses.
3. Reflektoni para vendimmarrjes
Vendimmarrja është pjesë e pandashme e çdo dite pune. Prandaj, merrni kohën e nevojshme për të analizuar situatat para se të veproni. Durimi e mendimi i qetë para vendimeve ndihmon në zhvillimin e vetë-disiplinës dhe në marrjen e vendimeve më të drejta. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Trafiku i përditshëm, rreziku i fshehur për shëndetin
Published
3 weeks agoon
November 5, 2025By
UBT News
Sipas një studimi të fundit, në momentin që ju jeni në makinë duke pritur në radhë jeni totalisht të ekspozuar ndaj shkarkimeve të naftës, gjë që dobëson të menduarit dhe memorien tuaj.
Tymi i motorëve ka sasi të larta të grimcave të blozës dhe përzierja përmban disa elementë kancerogjenë. Megjithëse efekti negativ konsiderohet afatshkurtër, nuk dihet ende nëse ekspozimi afatgjatë ndaj shkarkimit të naftës mund të çojë në dëme të përhershme në tru, siç është sëmundja e Alzheimerit.
Dr.Jodie Gawryluk, profesoreshë e asociuar e psikologjisë në Universitetin e Victoria në British Columbia të Kanadasë thotë se pas të dhënave që janë marrë rezulton se qëndrimi gjatë në makinë në trafik sjell efekte shumë negative në tru.
Ata zbuluan se shkarkimi i naftës redukton aftësinë njohëse, vendimmarrjen dhe shkakton depresion. Të njëjtin efekt dyshohet të ketë dhe ekspozimi ndaj emetimeve të gazit të benzinës apo tymi zjarreve.
Rreziku mendohet të jetë më i madh për njerëzit që jetojnë pranë autostradave dhe rrugëve të ngarkuara. /A.Z/UBT News/
Kush i dha George Clooney-t këshillën që ia ndryshoi jetën në Hollywood?
13 vite kërkim! Lulja misterioze e Sumatras e çon shkencëtarin në lot
Studentët e Fakultetit të Artit të UBT-së vizitojnë Institutin ARKIV në Pejë
UBT dhe partnerët organizojnë tryezën rajonale “She Builds Peace” në përkujtim të 25-vjetorit të Rezolutës 1325 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së
Eva Longoria për lindjen në 43 vjeç: “Koha e duhur”!
Studentët e UBT-së në Prizren vizitojnë Autostrada Hangar për një përvojë praktike në art bashkëkohor
Procesi i votimit të diasporës nxit debat në mbledhjen e KQZ-së
Të shtëna në Bregun e Diellit, çfarë ndodhi me furgonin që transportonte para?
Gripi nuk ka shanse! Këshilla praktike për të qëndruar të shëndetshëm
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
