Lajmet

Si ndryshon personaliteti ynë gjatë viteve?

Kjo varet nga shumë faktorë.

Published

on

Fëmijët, adoleshentët, të rriturit, të moshuarit: A jemi gjithmonë të njëjtë apo transformojmë personalitetin tonë me kalimin e kohës? Kjo varet nga shumë faktorë.

FËMIJË TË NDROJTUR DHE TË REZERVUAR

Temperamenti që ka një fëmijë ndikon në përvojat e jetës, duke nxitur pritje të ndryshme tek të tjerët dhe sjelljet që mund ta radikalizojnë atë: p.sh., një fëmijë i ndrojtur mund të lihet në botën e tij ose të nxitet shumë papritur. Ashtu siç është e mundur që pak kapriçioze të trajtohet me nervozizëm edhe para se të bjerë në një grindje. Sidoqoftë, këto mënyra sjelljeje fëmijërore flasin shumë për personalitetin që do të zhvillohet kur të rriten. “Një trevjeçar i turpshëm sillet shumë ndryshe nga një njëzetvjeçar i turpshëm”, thotë Brent Donnellan, psikolog në Universitetin Shtetëror të Miçiganit.

“Por ajo mbetet një bërthamë themelore“, shton ai. Fëmijët e rezervuar mbetën të tillë dhe ata me pak vetëkontroll u bënë impulsiv dhe duke marrë rrezikun e të rinjve.

Qetësi dhe vetëbesim!

Por personaliteti ynë nuk është skalitur një herë e përgjithmonë në fëmijëri. Ka të ngjarë që pas disa vjetësh ndryshimet të jenë të papërsosura, por ngadalë, gjatë rrjedhës së jetës, ato mund të bëhen domethënëse. Sipas Brent Robertsit, psikolog në Universitetin e Ilinoisit u shpreh se,”Personaliteti është një fenomen që evoluon. Nuk është diçka statike ku je futur, pa aftësinë për të shkuar më tej”.

Së bashku me kolegët nga Universitetet e Hjustonit dhe Tübingen (Gjermani), ai studioi ndryshimin e pothuajse 2,000 njerëzve mbi 50 vjet: individët që kishin marrë pjesë në një studim kur ishin në shkollë të mesme (mosha mesatare 16 vjeç) u gjurmuan dhe iu nënshtruan të njëjtit test si atëherë.

Drejt moshës së mesme

“Rezultatet tona sugjerojnë se personaliteti ka një përbërës të qëndrueshëm gjatë gjithë jetëgjatësisë, por që është gjithashtu i përshendshëm, që do të thotë se njerëzit rriten me moshën”, përfunduan autorët.

Në njëfarë kuptimi, “skajet” janë të zbutura mbi të gjitha: pjesëmarrësit shënuan më lart se kur ishin adoleshentë në pjesë të testit që masin qetësinë, vetëbesimin, ndjenjën e përgjegjësisë dhe prirjen për ta vënë veten në këpucët e të tjerëve.

Studime të tjera e konfirmojnë këtë evolucion: ndërsa plakemi bëhemi më të ndërgjegjshëm, emocionalisht të qëndrueshëm, miqësorë dhe bashkëpunues.

“Ndryshimet janë potencialisht pozitive”. Robertsi thotë se më shumë vlerësim për veten, ndërgjegje dhe qëndrueshmëri emocionale mund të na e përmirësojnë jetën në fusha të tilla, si puna, marrëdhëniet me të tjerët dhe shëndeti.

Në një nga studimet e tij ai flet edhe për narcisizëm: përgjithësisht, drejt moshës së mesme është më pak i theksuar se kur i ri, edhe pse narcisistët e vërtetë priren të mbeten kështu të paktën pjesërisht.

Më shumë të qeshura!

Në shumë raste qeshim edhe më shumë. Një studim i Universitetit të New Mexico, në të cilin një mostër njerëzish iu kërkua të vlerësonte një sërë pohimesh humoristike dhe asnjanëse. “Të moshuarit i konsideronin si ata me humor, ashtu edhe ata asnjanës, si më zbavitës se të rinjtë” përfundonte autori i studimit.

Prandaj, me kalimin e kohës, personaliteti transformohet. Ajo që na modelon është më tepër ajo që të tjerët presin nga ne, nevojat që duhet të përmbushim për të krijuar marrëdhënie të mira shoqërore, për të formuar veten, për të punuar, për të ndërtuar marrëdhënie sentimentale, për të krijuar një familje.

Me kalimin e kohës na kërkohet në shumë kontekste të jetës t’i bëjmë gjërat pak më ndryshe. Askush nuk na thotë haptazi se si të veprojmë, por në shumë situata ka rregulla shumë të qarta të nënkuptuara se si duhet të sillemi. Kështu, ne përshtatemi për t’u përshtatur me kërkesat shoqërore dhe detyrat e zhvillimit të çdo faze të jetës

Lajmet

​Drita kërkon fitore historike në garat evropiane

Published

on

Kampioni i Kosovës, Drita, do të përballet me Shelbourne në javën e tretë të fazës së grupeve të Ligës së Konferencës UEFA, me të dyja skuadrat që kërkojnë fitoren e parë në këtë edicion.

Skuadra irlandeze, që së fundmi siguroi pjesëmarrjen në Evropë edhe për sezonin e ardhshëm falë vendit të tretë në kampionat, synon ta shfrytëzojë ndeshjen në Dublin për të marrë rezultat pozitiv.

Shelbourne nuk ka shënuar ende në këtë garë, por është e pamposhtur në gjashtë ndeshjet e fundit si vendase.

Në anën tjetër, Drita vjen pas një forme të mirë në Superligën e Kosovës, me katër fitore në pesë ndeshjet e fundit.

Ekipi gjilanas ka marrë dy barazime në Evropë, por kërkon fitoren e parë historike në fazën e grupeve. Megjithatë, sfida jashtë fushe pritet të jetë e vështirë, pasi Drita ka vetëm dy fitore në dhjetë ndeshjet e fundit si mysafire.

Kjo është hera e parë që dy skuadrat përballen me njëra-tjetrën në Evropë./S.K/KP/

Continue Reading

Rajoni

Një kontribut shkencor për ruajtjen e trashëgimisë inxhinierike në Kosovë – Publikohet artikulli i profesorëve të UBT-së, Hazir Çadraku dhe Naser Morina

Published

on

Një studim i ri i realizuar nga Prof. Dr. Hazir Çadraku dhe Naser Morina, nga Fakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT, është publikuar në revistën ndërkombëtare SSRG International Journal of Civil Engineering (Volume 12, Issue 10, October 2025), duke shënuar një tjetër hap të rëndësishëm në zhvillimin profesional dhe kërkimin shkencor të këtij institucioni.

Punimi me titull: “Structural Condition Assessment and Strengthening of the Reinforced Concrete Arch Bridge”, trajton një temë të rëndësishme për sigurinë infrastrukturore – analizën strukturore, vlerësimin e gjendjes aktuale dhe metodat bashkëkohore të përforcimit të urave me hark prej betoni të armuar.

Ky studim bazohet në analiza të avancuara numerike, inspektime vizuale dhe testime joshkatërruese të një ure të rëndësishme në rrugën kombëtare N2, Prishtinë–Blacë, duke theksuar rëndësinë e mirëmbajtjes dhe rehabilitimit të urave ekzistuese për të siguruar jetëgjatësi dhe qëndrueshmëri strukturore.

Sipas rezultateve, ura e ndërtuar në vitin 1967 paraqet dëmtime të konsiderueshme në mbistrukturë dhe nënstrukturë, për shkak të faktorëve si:

  • degradimi i betonit dhe korrozioni i armaturës,
  • mbingarkesat nga trafiku,
  • mungesa e mirëmbajtjes dhe drenazhimit adekuat,
  • lëvizjet e terrenit përreth themeleve.

Autorët kanë zhvilluar strategji të detajuara për rikthimin e kapacitetit mbajtës dhe përforcimin e elementeve konstruktive, në përputhje me standardet bashkëkohore evropiane (Eurocodes), duke kontribuar në ruajtjen e trashëgimisë inxhinierike dhe përmirësimin e sigurisë publike.

Ky botim përbën një kontribut të vlefshëm shkencor e praktik, që ndihmon profesionistët e fushës në planifikimin e ndërhyrjeve në strukturat ekzistuese dhe promovon qasjen moderne të inxhinierisë rehabilituese.

Publikuar në: SSRG International Journal of Civil Engineering, Volume 12 Issue 10, 230-236, October 2025

Continue Reading

Rajoni

Rektori Hajrizi zhvillon takim miqësor në Panama me diplomatin Pablo Garrido

Published

on

Gjatë qëndrimit të tij në Panama, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, është takuar me ish-ambasadorin e Panamasë në Portugali dhe Greqi, njëherit Drejtor i Akademisë Diplomatike, Pablo Garrido.

Në këtë takim miqësor, Rektori Hajrizi dhe Diplomati Garrido, ndanë pikëpamjet e tyre për mundësitë e thellimit të bashkëpunimit ndërmjet Kosovës dhe Panamasë, me theks të veçantë në fushat e arsimimit, inovacionit, teknologjisë dhe diplomacisë ndërkombëtare.

Continue Reading

Live

Gjykata refuzon pjesërisht kërkesëpadinë e Elbert Krasniqit ndaj Berishës për shpifje

Published

on

Gjykata Themelore në Pejë ka njoftuar se ka refuzuar pjesërisht si të pabazuar kërkesëpadinë për shpifje të parashtruar nga ministri në detyrë i Administrimit të Pushtetit Lokal, Elbert Krasniqi, kundër deputetit Veton Berisha.

“Gjykata po ashtu ka hedhur pjesërisht kërkesëpadinë si të palejuar (pasafatshme) për disa nga deklaratat e pretenduara, ndërsa ka obliguar paditësin që të paditurit t’i kompensojë shpenzimet e procedurës kontestimore në shumën prej 374 euro, në afat prej 15 ditësh nga dita e pranimit të aktgjykimit, nën kërcënimin e përmbarimit me detyrim”, thuhet në njoftim.

Kundër këtij aktgjykimi, palët kanë të drejtë ankese në afat prej 15 ditësh nga dita e pranimit të tij./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara