

Kuriozitete
Si ndikojnë ngjyrat në mënyrën se si mendoni?
Shumica e hulumtimeve se si ngjyra mund të ndikojë në sjelljen njerëzore janë kontradiktore.
Published
3 years agoon
By
UBT newsBota jonë është e mbushur me një ylber ngjyrash, por disa nuanca mund të kenë një ndikim befasues në aftësinë tonë për t’u përqëndruar, disponimin tonë dhe madje edhe shijet që përjetojmë.
Disa vite më parë, një prirje e çuditshme filloi të përfshijë burgjet në Evropë dhe Amerikën e Veriut. Ata filluan t’i lyenin disa prej qelizave të tyre rozë. U bë aq e zakonshme sa në vitin 2014, një në çdo pesë burgje dhe stacione policore në Zvicër kishte të paktën një qeli paraburgimi që ishte lyer me ngjyrë rozë flamingo.
Dekori nuk ishte menduar si një zgjedhje estetike ose për t’i bërë shkelësit të ndiheshin më rehat, por për të shfrytëzuar një studim të mirënjohur shkencor nga vitet 1970.
Pikërisht atëherë studiuesi Alexander Schauss bindi një institucion korrektues detar të lyente disa nga qelitë e tij të paraburgimit me ngjyrë rozë, duke teorizuar nga eksperimentet e tij se ngjyra mund të ndikojë pozitivisht në sjelljen e të burgosurve. Rezultatet që ai arriti sugjeruan se, ai kishte të drejtë!
Një memorandum i shkruar nga Byroja e Personelit Detar thoshte se atyre iu nevojiteshin vetëm 15 minuta ekspozim ndaj qelisë rozë që sjellja e tyre agresive apo e dhunshme të largohej. Testet në qendrat e tjera të paraburgimit u duk se mbështetën gjetjet e tij, dhe pasi ato u publikuan në 1979 dhe 1981, nuanca që ai përdori filloi të njihej për vetitë e saj të ndryshimit të humorit në burgjet anembanë botës.
Ka vetëm një problem: rezultatet e Schauss nuk janë përsëritur kurrë me sukses. “Kishte një studim në vitin 2015, i kryer në mënyrën e duhur në kushte të kontrolluara, që nuk gjeti asnjë provë që trëndafili redukton agresivitetin”, thotë Domicele Jonauskaite, një studiuese ngjyrash në Universitetin e Vjenës.
Një studim në Justizvollzugsanstalt Poschwies në Zvicër, ku përfshiheshin 59 të burgosur meshkuj, zbuloi se nuk kishte asnjë ndryshim midis qelizave të bardha dhe rozë të burgut në nivelet e agresionit të të burgosurve.
Edhe nëse efekti i dukshëm qetësues i ngjyrës rozë është në dyshim, gatishmëria me të cilën u adoptua flet për diçka të thellë në psikikën njerëzore në lidhje me fuqinë e ngjyrës. Dhe ndoshta nuk është gjithashtu e gabuar – ka prova që ngjyra mund të ndikojë në sjelljen tonë në disa mënyra befasuese pa e kuptuar ne.
Për shembull, disa ngjyra mund të përdoren për të na detyruar të ndërmarrim veprime: ka një hulumtim që krahason numrin e rasteve kur një person, automjeti i të cilit ishte prishur, kërkon ndihmë nga personat tjerë në rrugë. Kur personi në fjalë – i luajtur në të vërtetë nga një prej ekipit hulumtues – veshi një këmishë të kuqe, më shumë makina ndaluan sesa kur ishte i veshur me ngjyra të tjera.
E kuqja është treguar se gjeneron përgjigje emocionale më të menjëhershme, megjithëse ndoshta kjo është për shkak të asaj që njihet si Teoria Berlin-Kay.
Megjithatë, shumica e hulumtimeve se si ngjyra mund të ndikojë në sjelljen njerëzore janë kontradiktore.
Disa studime sugjerojnë se mund të ndikojë në gjithçka, nga disponimi dhe emocionet tona deri tek sa shpejt rrahin zemrat tona, madje edhe në forcën fizike. Nuancat e ndezura të së kuqes, për shembull, janë zbuluar se çojnë në gjendje më të larta zgjimi dhe madje mund të shmangin përgjumjen.
Një studim tjetër ka treguar se e kuqja dhe bluja gjithashtu mund të shpërqendrojnë kur njerëzit përpiqen të kryejnë detyra. Të tjerë sugjerojnë se disa lloje personaliteti, psh. introvertët, mund të jenë më të ndjeshëm ndaj ndikimeve të jashtme si ngjyra e mjedisit të tyre.
Ngjyra mund të prishë mënyrën se si i përjetojmë shqisat si shija, apo edhe preferencat tona për muzikën.
Këto kontradikta kanë bërë që disa studiues të paralajmërojnë kundër vendosjes së tepërt të theksit në pretendimet për përfitimet terapeutike dhe psikologjike të ngjyrave të ndryshme, duke thënë se ka ende prova të pamjaftueshme për të mbështetur ndonjë prej tyre.
Por ka disa zona ku ngjyra është gjetur të ketë një ndikim të qartë në trurin tonë. Një gjë që e kuqja duket se përcjell, është ëmbëlsia. Një studim i më shumë se 5,300 njerëzve nga e gjithë bota zbuloi se pijet me ngjyrë të kuqe kishin më shumë gjasa të konsideroheshin si më të ëmblat, pavarësisht se nga vinin pjesëmarrësit.
Marie Wright, shefe aromatizuese globale në ADM Nutrition, kujton një test të veçantë produkti për aromën e luleshtrydhes që kompania kishte krijuar. Vullnetarët u përpoqën të zbulonin ndryshimet në ëmbëlsi ndërsa testonin aromën. Por kur Wright dhe kolegët e saj e shtuan ngjyrën e kuqe në lëng në vend që të rrisnin përmbajtjen e tij të sheqerit, pjesëmarrësit filluan të raportonin se kishte shije më të ëmbël.
Studime të tjera kanë treguar se ngjyrat mund të ndikojnë drejtpërdrejt në performancë, veçanërisht tek fëmijët. Kur tetë dhe nëntë vjeçarët kryen një sërë detyrash në prani të nuancave të ndryshme, akademikët zbuluan se performanca e tyre e përgjithshme ishte dukshëm më e keqe rreth të kuqes kundrejt grisë, e cila përdorej si bazë.
“E gjithë kjo, sugjeron se ngjyra është shumë më e fuqishme se sa mendonim”, thotë Schloss./UBTNews/
Kuriozitete
Prezantohen dy mega jahtet luksoze të projektuara nga Giorgio Armani
Published
5 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Për vite me radhë, Giorgio Armani ka shprehur vizionin e tij për të transferuar filozofinë e dizajnit të shtëpisë së modës në sektorin e jahteve luksoze. Ky vizion u realizua përmes krijimit të dy mega jahteve 72 metra, një projekt i ekskluziv i bashkëpunimit të Armani me Italian Sea Group.
Jahtet përfaqësojnë një kombinim unik të dizajnit të jashtëm dhe të brendshëm nga vetë Armani.
Pamjet e jashtme dallohen për linjat e pastra gjeometrike që harmonizohen me sipërfaqet e lakuara, ndërsa interierët, të konceptuar nga Armani Casa, nxjerrin në pah filozofinë estetike të projektuesit.
Rezultati është një sintezë e sofistikimit stilistik, teknologjive të avancuara dhe përsosmërisë detare, duke vendosur standarde të reja për jahte luksoze të nivelit të lartë. Vetë Giorgio Armani e përshkroi projektin si një fushë personale krijimi:
“Deti dhe dizajni janë dy nga pasionet e mia më të mëdha. Me këtë bashkëpunim, e kam zgjeruar idenë e dekorimit dhe mobiljeve në botën detare, ku – ashtu si në modë – estetika dhe funksionaliteti bashkëjetojnë në mënyrë natyrale dhe elegante.”
Një nga pionierët që besoi në vizionin e tij ishte biznesmeni Kostas Cleanthos, i cili bleu dy mega jahtet që do të prezantohen së shpejti në Panairin e Jahteve në Monako. Jahti i parë është në fazën e lundrimit provë, ndërsa i dyti është në fazën përfundimtare të ndërtimit.
Cleanthous është sipërmarrës me një aktivitet të shumanshëm në financë, pasuri të paluajtshme, hotele, media dhe transport detar.
Ai themeloi kompaninë XM në 2009, e cila u zhvillua në një platformë globale tregtare me mbi 10 milionë klientë në 190 vende. I lindur dhe rritur në Qipro, përfundoi studimet në London School of Economics dhe City Business School.
Përveç aktivitetit ndërkombëtar, ka investuar në projekte ikonike në Qipro, duke përfshirë hotele e media, dhe përmes Fondacionit Cleanthous mbështet iniciativa sociale dhe bamirëse, përfshirë ndërtimin e një Klinike të re Onkologjike Pediatrike në Nikozia.
Ai ka zgjeruar aktivitetin në fushën e jahteve luksoze me dy jahte unike që mbajnë firmën e Giorgio Armani dhe prodhimin e The Italian Sea Group, duke respektuar çdo detaj të vizionit të projektuesit. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Ja pse shkopinjtë e kanellës lihen jashtë derës në shtator
Published
1 day agoon
September 23, 2025By
UBT News
Kanella është përdorur prej mijëra vitesh jo vetëm si erëz në kuzhinë, por edhe si mjet shërues dhe simbolik në rituale shpirtërore.
Përveç vlerave medicinale, lidhet me tërheqjen e energjive pozitive, pasurisë dhe begatisë veçanërisht në shtator, kur praktikohen shumë rite të lidhura me të.
Një trend në TikTok ka bërë bujë, ku të rinj nga e gjithë bota vendosin shkopinj kanelle para derës së shtëpisë ose shpërndajnë pluhur kanelle mbi prag.
Videot e kësaj praktike kanë mbledhur mbi 4.5 milionë shikime. Në traditën ezoterike, dera e përparme shihet si një portal që lidh botën e jashtme me hapësirën e brendshme shpirtërore, ndaj rekomandohet që rituali të zhvillohet pikërisht aty.
Rituali është i thjeshtë, merrni një majë të bollshme kanelle të bluar, vendosni në pëllëmbën e dorës e fryni drejt derës së përparme, praktikohet në ditën e parë të muajit, por mund të bëhet në çdo kohë.
Sipas besimit popullor dhe praktikave të feng shui-t, ky veprim jo vetëm që tërheq pasuri dhe fat të mirë, por edhe ndihmon në pastrimin e energjisë së rënduar në shtëpi, duke sjellë një atmosferë më të lehtë dhe harmonike. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Shkencëtarët zbulojnë akuifer të madh nën Oqeanin Atlantik
Published
2 days agoon
September 22, 2025By
UBT News
Një zbulim befasues nën Oqeanin Atlantik pranë SHBA-ve mund të ofrojë shpresë për mungesën globale të ujit të pijshëm.
Gjatë një ekspedite këtë verë, shkencëtarët nga Woods Hole Oceanographic Institution dhe Universiteti i Kolumbias konfirmuan praninë e një rezervuari të madh me ujë të ëmbël nën fundin e detit, nga Massachusetts deri në New Jersey.
Përdorimi i teknologjisë elektromagnetike dhe një shpime deri në 1,300 metra nën dyshemenë e detit tregoi se uji ka përmbajtje kripë të ulët, brenda standardeve për ujin e pijshëm. Mostrat janë duke u analizuar për mikrobet dhe për të vlerësuar sigurinë e përdorimit.
Shkencëtarët ende nuk e dinë moshën e ujit, e cila përcakton nëse rezervuari është i ripërtëritshëm apo i kufizuar. Origjina e ujit lidhet me akullnajat e shkrira ose reshjet mijëra vjet më parë.
Ekspertët thonë se akuiferi mund të përmbajë ujë të mjaftueshëm për të furnizuar një qytet si New York për qindra vjet. Megjithatë, nxjerrja e ujit nga këto thellësi kërkon energji të madhe dhe përballen sfida logjistike dhe mjedisore.
Shkencëtarët besojnë se akuiferët nën det mund të jenë një burim i rëndësishëm për të adresuar krizën globale të ujit, por përdorimi i tyre nuk zëvendëson nevojën për mbrojtjen e burimeve ujore në tokë. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
49% e kompanive japoneze kanë një “plak që nuk bën asgjë”
Published
2 days agoon
September 22, 2025By
UBT News
Në Japoni ekziston një praktikë e pazakontë në kompanitë tradicionale, ku punonjësit e moshuar qëndrojnë në listën e pagave pa kryer përgjegjësi të mëdha.
Ky fenomen njihet me termin “madogiwa-zoku”, që përkthehet si “ata pranë dritares”, duke iu referuar punonjësve që shpesh shihen të mbyllur në zyrë pa shumë detyra operative.
Një sondazh i fundit zbuloi se rreth 49% e kompanive japoneze mbajnë pozicione të tilla, zakonisht për stafin e lartë në fund të të pesëdhjetave ose të gjashtave.
Qëllimi është që ata të mund të qëndrojnë të punësuar deri në moshën zyrtare të pensionit, pa u larguar para kohe, ndërkohë që kontribuojnë minimalisht në punën e përditshme.
Megjithëse kritikohet si joefikase, kjo praktikë është pjesë e kulturës korporative japoneze, lidhet me respektin për senioritetin, besnikërinë ndaj kompanisë dhe ruajtjen e harmonisë brenda zyrave.
Menaxherët shprehen se metoda ndihmon të shmangë konfliktet dhe tensionet që lindin nga largimi i papritur i punonjësve të vjetër.
Ekspertët thonë se, përtej kritikave për efikasitetin, “madogiwa-zoku” është reflektim i vlerave tradicionale japoneze mbi respektin, stabilitetin dhe ruajtjen e marrëdhënieve brenda vendit të punës.
Megjithatë, sfida ende mbetet në balancimin e kulturës dhe nevojave moderne për produktivitet. /A.Z/UBT News/

Kupina goditet me shishe të çelqit, Salihu shoqërohet në polici

Amir Rrahmani mund të jetë në formacion në ndeshje me Milanin

Çfarë na mëson një psikologe për nevojat e fëmijëve?

Policia e Kosovës po kryen operacione policore në disa lokacione

Kurti thirrje ndërkombëtarëve: Serbia të mos konsiderohet shtet normal

Të premten dorëzohet padi në Prokurori kundër kryeparlamentarit Dimal Basha

Apple konfirmon: iOS 26 mund të ndikojë në baterinë e iPhone

Punëtori në UBT për sigurinë digjitale dhe fuqizimin e të rinjve

Vdes Claudia Cardinale, një jetë e përkushtuar artit dhe kinemasë
Të kërkuara
-
Aktualitet4 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës