Lajmet

Si ndikojnë ngjyrat në mënyrën se si mendoni?

Shumica e hulumtimeve se si ngjyra mund të ndikojë në sjelljen njerëzore janë kontradiktore.

Published

on

Bota jonë është e mbushur me një ylber ngjyrash, por disa nuanca mund të kenë një ndikim befasues në aftësinë tonë për t’u përqëndruar, disponimin tonë dhe madje edhe shijet që përjetojmë.

Disa vite më parë, një prirje e çuditshme filloi të përfshijë burgjet në Evropë dhe Amerikën e Veriut. Ata filluan t’i lyenin disa prej qelizave të tyre rozë. U bë aq e zakonshme sa në vitin 2014, një në çdo pesë burgje dhe stacione policore në Zvicër kishte të paktën një qeli paraburgimi që ishte lyer me ngjyrë rozë flamingo.

Dekori nuk ishte menduar si një zgjedhje estetike ose për t’i bërë shkelësit të ndiheshin më rehat, por për të shfrytëzuar një studim të mirënjohur shkencor nga vitet 1970.

Pikërisht atëherë studiuesi Alexander Schauss bindi një institucion korrektues detar të lyente disa nga qelitë e tij të paraburgimit me ngjyrë rozë, duke teorizuar nga eksperimentet e tij se ngjyra mund të ndikojë pozitivisht në sjelljen e të burgosurve. Rezultatet që ai arriti sugjeruan se, ai kishte të drejtë!

Një memorandum i shkruar nga Byroja e Personelit Detar thoshte se atyre iu nevojiteshin vetëm 15 minuta ekspozim ndaj qelisë rozë që sjellja e tyre agresive apo e dhunshme të largohej. Testet në qendrat e tjera të paraburgimit u duk se mbështetën gjetjet e tij, dhe pasi ato u publikuan në 1979 dhe 1981, nuanca që ai përdori filloi të njihej për vetitë e saj të ndryshimit të humorit në burgjet anembanë botës.

Ka vetëm një problem: rezultatet e Schauss nuk janë përsëritur kurrë me sukses. “Kishte një studim në vitin 2015, i kryer në mënyrën e duhur në kushte të kontrolluara, që nuk gjeti asnjë provë që trëndafili redukton agresivitetin”, thotë Domicele Jonauskaite, një studiuese ngjyrash në Universitetin e Vjenës.

Një studim në Justizvollzugsanstalt Poschwies në Zvicër, ku përfshiheshin 59 të burgosur meshkuj, zbuloi se nuk kishte asnjë ndryshim midis qelizave të bardha dhe rozë të burgut në nivelet e agresionit të të burgosurve.

Edhe nëse efekti i dukshëm qetësues i ngjyrës rozë është në dyshim, gatishmëria me të cilën u adoptua flet për diçka të thellë në psikikën njerëzore në lidhje me fuqinë e ngjyrës. Dhe ndoshta nuk është gjithashtu e gabuar – ka prova që ngjyra mund të ndikojë në sjelljen tonë në disa mënyra befasuese pa e kuptuar ne.

Për shembull, disa ngjyra mund të përdoren për të na detyruar të ndërmarrim veprime: ka një hulumtim që krahason numrin e rasteve kur një person, automjeti i të cilit ishte prishur, kërkon ndihmë nga personat tjerë në rrugë. Kur personi në fjalë – i luajtur në të vërtetë nga një prej ekipit hulumtues – veshi një këmishë të kuqe, më shumë makina ndaluan sesa kur ishte i veshur me ngjyra të tjera.

E kuqja është treguar se gjeneron përgjigje emocionale më të menjëhershme, megjithëse ndoshta kjo është për shkak të asaj që njihet si Teoria Berlin-Kay.

Megjithatë, shumica e hulumtimeve se si ngjyra mund të ndikojë në sjelljen njerëzore janë kontradiktore.

Disa studime sugjerojnë se mund të ndikojë në gjithçka, nga disponimi dhe emocionet tona deri tek sa shpejt rrahin zemrat tona, madje edhe në forcën fizike. Nuancat e ndezura të së kuqes, për shembull, janë zbuluar se çojnë në gjendje më të larta zgjimi dhe madje mund të shmangin përgjumjen.

Një studim tjetër ka treguar se e kuqja dhe bluja gjithashtu mund të shpërqendrojnë kur njerëzit përpiqen të kryejnë detyra. Të tjerë sugjerojnë se disa lloje personaliteti, psh. introvertët, mund të jenë më të ndjeshëm ndaj ndikimeve të jashtme si ngjyra e mjedisit të tyre.

Ngjyra mund të prishë mënyrën se si i përjetojmë shqisat si shija, apo edhe preferencat tona për muzikën.

Këto kontradikta kanë bërë që disa studiues të paralajmërojnë kundër vendosjes së tepërt të theksit në pretendimet për përfitimet terapeutike dhe psikologjike të ngjyrave të ndryshme, duke thënë se ka ende prova të pamjaftueshme për të mbështetur ndonjë prej tyre.

Por ka disa zona ku ngjyra është gjetur të ketë një ndikim të qartë në trurin tonë. Një gjë që e kuqja duket se përcjell, është ëmbëlsia. Një studim i më shumë se 5,300 njerëzve nga e gjithë bota zbuloi se pijet me ngjyrë të kuqe kishin më shumë gjasa të konsideroheshin si më të ëmblat, pavarësisht se nga vinin pjesëmarrësit.

Marie Wright, shefe aromatizuese globale në ADM Nutrition, kujton një test të veçantë produkti për aromën e luleshtrydhes që kompania kishte krijuar. Vullnetarët u përpoqën të zbulonin ndryshimet në ëmbëlsi ndërsa testonin aromën. Por kur Wright dhe kolegët e saj e shtuan ngjyrën e kuqe në lëng në vend që të rrisnin përmbajtjen e tij të sheqerit, pjesëmarrësit filluan të raportonin se kishte shije më të ëmbël.

Studime të tjera kanë treguar se ngjyrat mund të ndikojnë drejtpërdrejt në performancë, veçanërisht tek fëmijët. Kur tetë dhe nëntë vjeçarët kryen një sërë detyrash në prani të nuancave të ndryshme, akademikët zbuluan se performanca e tyre e përgjithshme ishte dukshëm më e keqe rreth të kuqes kundrejt grisë, e cila përdorej si bazë.

“E gjithë kjo, sugjeron se ngjyra është shumë më e fuqishme se sa mendonim”, thotë Schloss./UBTNews/

Lajmet

Juventusit i rritet vlera, pas ofertës mbi 1 miliardëshe të “Tetherit”

Published

on

Juventus pa vlerën e tij në bursë të rritej ndjeshëm të hënën në mëngjes, si pasojë e ofertës prej 1.1 miliardë eurosh nga “Tether” për të marrë kontrollin e klubit nga familja Agnelli.

Të premten në mbrëmje, “Tether” njoftoi se kishte dorëzuar zyrtarisht një ofertë me vlerë rreth 1.1 miliardë euro për të blerë 65.4% të aksioneve të klubit, të cilat aktualisht zotërohen nga “Exor”, kompania holding në pronësi dhe nën menaxhimin e familjes Agnelli.

“Tether”, që tashmë zotëron pak më shumë se 10% të aksioneve të Juventusit, njoftoi gjithashtu se synon të bëjë një ofertë publike për të blerë edhe aksionet e mbetura të klubit me të njëjtin çmim, çka do t’i jepte kontroll të plotë dhe ekskluziv mbi klubin.

Familja Agnelli, megjithatë, ka këmbëngulur që prej mbrëmjes të së premtes se Juventusi nuk është në shitje.

“Juventusi ynë, historia jonë, vlerat tona, nuk janë në shitje,” deklaroi John Elkann në një video të publikuar publikisht të shtunën.

Si pasojë e ofertës për marrje kontrolli, vlera e Juventusit në bursë u rrit ndjeshëm të hënën në mëngjes.

Kur tregu u mbyll të premten në mbrëmje, përpara njoftimit të “Tether”, një aksion i vetëm i klubit vlente 2.34 euro, krahasuar me 2.47 euro të hënën në mëngjes. Kjo përfaqëson një rritje prej 12.7%.

Oferta e “Tether” ishte për të blerë aksionet e mbetura të Juventusit me një çmim prej 2.66 euro për aksion, që barazohej me një kosto totale rreth 1.1 miliardë euro.

Ky çmim përfaqësonte një premium prej 20.47% krahasuar me vlerën zyrtare të aksioneve përpara fundjavës./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Dogana sekuestron mallra të kontrabanduara nga Serbia

Published

on

By

Autoritetet doganore, në bashkëpunim me Policinë e Kosovës, kanë realizuar një operacion kundër kontrabandës me mallra nga Serbia në fshatin Dumnicë të Podujevës, ku janë sekuestruar 575 mijë copë filtra duhani të futur në mënyrë të paligjshme në territorin e Kosovës.

Gjatë kontrollit shtesë, në një garazh dhe në një automjet tjetër janë gjetur mallra të fshehura, të cilat janë konfiskuar nga njësia doganore.

“Lidhur me rastin, më 15.12.2025 është arritur të ndalohet automjeti i ngarkuar me mallra, ndërsa në një garazhdën dhe automjet tjetër janë gjetur mallra të fshehura. Njësia doganore ka sekuestruar 575.000 copë filtër të duhanit”, thuhet në raportin 24 orësh të Policisë së Kosovës.

Me vendim të prokurorit kompetent, dy të dyshuar meshkuj, shtetas të Kosovës, pas intervistimit janë liruar dhe rasti është proceduar në procedurë të rregullt.

Continue Reading

Lajmet

Sot mblidhen ministrat e BE-së në Bruksel: Serbisë i përcillet mesazh i qartë për sundimin e ligjit dhe normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën

Published

on

By

Ministrat për çështje evropiane të vendeve anëtare të Bashkimit Evropian sot në Bruksel do të diskutojnë, në kuadër të takimit të Këshillit për Çështje të Përgjithshme (GAC), përfundimet mbi politikën e zgjerimit të BE-së.

Fokus i veçantë i diskutimeve do të jetë Serbia, së cilës i përcillet mesazhi i qartë se ritmi i afrimit me Bashkimin Evropian varet drejtpërdrejt nga përparimi në sundimin e ligjit dhe normalizimi i marrëdhënieve me Kosovën.

Në këtë takim pritet të miratohen përfundimet e përgatitura mbi bazën e raportit vjetor të Komisionit Evropian, i cili vlerëson progresin e secilit vend kandidat. Këto përfundime më pas do të konfirmohen zyrtarisht në Samitin e BE-së më 18 dhe 19 dhjetor.

Në draft-dokumentin, të cilin Radio Evropa e Lirë (RSE) e ka siguruar, vendet kandidate ftohen të shfrytëzojnë mundësinë dhe të ndërmarrin të gjithë hapat e nevojshëm për ta përshpejtuar rrugën drejt BE-së. Theksohet se procesi i zgjerimit duhet të udhëhiqet nga kriteret e Kopenhagës, parimet e vendosura dhe metodologjia ekzistuese, ndërsa përparimi i vendeve do të vlerësohet sipas meritave individuale.

Këshilli pret që të gjitha vendet kandidate ta harmonizojnë plotësisht politikën e tyre me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë të BE-së, përfshirë edhe masat kufizuese.

Nga Serbia kërkohet që të përshpejtojë reformat në fushën e sundimit të ligjit dhe të zbatojë në mënyrë konsekuente ligjet për mediat dhe Listën e Unifikuar të Zgjedhësve. Komisioni Evropian ka vlerësuar se Serbia është teknikisht e gatshme për hapjen e klasterit negociues 3 për konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse, por Këshilli i BE-së do t’i rikthehet kësaj çështjeje varësisht nga progresi i mëtejshëm i Serbisë, veçanërisht në sundimin e ligjit dhe normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën.

Në draft-dokument, BE-ja bën thirrje për uljen e tensioneve dhe tejkalimin e polarizimit të thellë në shoqërinë serbe. Shprehet keqardhje për prapakthimin në lirinë e shprehjes dhe të mediave dhe kërkohen reforma konkrete dhe të prekshme në sundimin e ligjit. Nga Beogradi dhe Prishtina pritet zbatim i plotë i Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit dhe aneksit të zbatimit nga Ohri i vitit 2023.

Këshilli shpreh shqetësim për përshpejtimin e lëshimit të pasaportave serbe për shtetas rusë, duke e vlerësuar këtë si një kërcënim potencial për sigurinë e BE-së. Megjithatë, BE-ja mirëpret faktin që integrimi evropian mbetet interes strategjik i Serbisë, por pret që kjo të dëshmohet përmes veprimeve konkrete dhe reformave reale.

Theksohet se liria e tubimit duhet të mbrohet, siguria e gazetarëve të garantohet dhe çdo dhunë apo përdorim i tepruar i forcës gjatë protestave të hetohet në mënyrë të plotë dhe të paanshme. Serbia ftohet të deeskalojë tensionet dhe të kapërcejë polarizimin përmes dialogut gjithëpërfshirës me të gjitha palët e interesuara, përfshirë shoqërinë civile.

Në dokument shprehet keqardhje për regresin në lirinë e mediave dhe nënvizohet rëndësia e mbrojtjes së të drejtave themelore, përfshirë të drejtat e pakicave. Edhe pse përshëndetet miratimi i ligjeve për media, theksohet nevoja për zbatim të plotë të tyre, përfshirë përfundimin e shpejtë të emërimit të anëtarëve të Këshillit të REM-it.

Këshilli vlerëson se në gjyqësor nuk është shënuar përparim i dukshëm, ndërsa në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar është arritur progres i kufizuar. Serbia ftohet të përshpejtojë reformat dhe të arrijë rezultate konkrete, veçanërisht në kapitujt 23 dhe 24.

Sa i përket dialogut Beograd–Prishtinë, Këshilli i BE-së thekson se përparimi në integrimet evropiane varet nga zbatimi i plotë dhe pa vonesa i të gjitha obligimeve të marra. Serbia ftohet të njohë dokumentet dhe simbolet e Kosovës sipas marrëveshjes së vitit 2023 dhe të përmbahet nga kundërshtimi i anëtarësimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare. Gjithashtu, theksohet nevoja për reintegrimin e serbëve në institucionet e Kosovës, përfshirë gjyqësorin dhe policinë.

Në përfundim, Këshilli i BE-së shpreh shqetësim të thellë që Serbia nuk i ka përmbushur pritshmëritë lidhur me përgjegjësinë për sulmin ndaj Policisë së Kosovës në Banjskë në shtator 2023, duke kërkuar reagim të plotë, hetim serioz dhe respektim të procedurave në kuadër të dialogut për drejtësinë.

Continue Reading

Lajmet

Granit Xhaka me postim emocionues pas fitores ndaj Newcastle

Published

on

Sunderlandi mbrëmë e mposhti Newcastlen në derbin e qytetit, ku “Macet e Zeza” fituan 1-0 ndaj “Laraskave”, me shifrat prej 1-0, me autogolin e shënuar nga Nick Woltemade.

Në fushë, për Sunderlandin ishte edhe futbollisti me prejardhje shqiptare, Granit Xhaka, i cili është edhe kapiten i klubit.

Xhaka ishte një nga më të mirët në fushën e lojës, me Sunderlandin që i ka habitur të gjithë me rezultatet e arritura në pjesën e parë të sezonit.

Pas fitores së madhe në derbi, Xhaka ka reaguar me një postim të veçantë në rrjetin social “Instagram”.

“Kjo nuk është thjesht një fitore. Kjo është qyteti, stema, njerëzit, netët pa gjumë, besimi. Ne luftuam për çdo tifoz, çdo rrugë, çdo rrahje zemre. Derbi i fituar. Historia u ndje. Jeta u jetua”, shkruajti ai në “Instagram”./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara