Lajmet

Si mund të shmanget një krizë tjetër ushqimore globale?

Lufta në Ukrainë po shkakton vuajtje të jashtëzakonshme njerëzore.

Published

on

Ngozi Okonjo–Iweala nga “Project Syndicate”

Lufta në Ukrainë po shkakton vuajtje të jashtëzakonshme njerëzore. Ne në Organizatën Botërore të Tregtisë, një institucion i bazuar në sundimin e ligjit dhe i krijuar për të ndihmuar në krijimin e paqes, e shohim dhunën si diçka të urryer për parimet tona themelore.

Ndaj i bëjmë jehonë thirrjes së Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara António Guterres për ndalimin sa më parë të gjakderdhjes, dhe dëshirojmë një zgjidhje të shpejtë dhe paqësore të konfliktit.

Por, edhe pse mbetemi të tronditur nga imazhet tronditëse dhe tragjike të qyteteve të Ukrainës që ndodhen nën sulm, dhe ndonëse angazhohemi të bëjmë gjithçka që mundemi individualisht dhe kolektivisht për të ndihmuar popullin e Ukrainës, po bëhet gjithashtu e qartë se pasojat ekonomike dhe humanitare të luftës do të ndihen shumë përtej Evropës. Dhe ne kemi përgjegjësinë për t’i zbutur këto pasoja në mënyrë pro–aktive.

Edhe para luftës, rritja e çmimeve të ushqimit dhe energjisë i kishte varfëruar shumë buxhetet e familjeve dhe të qeverive në shumë vende më të vogla dhe më të varfra, ekonomitë e të cilave kishin qenë gjithashtu ndër më të ngadaltat në rimëkëmbjen nga pasojat e shkaktuar nga pandemia e Covid-19.

Rritjet e reja të çmimeve të shkaktuara nga konflikti në Evropën Lindore, kërcënojnë tani të shkaktojnë një rritje të re të varfërisë dhe pasigurisë ushqimore. Në këto rrethana, roli i OBT-së dhe i tregtisë në përgjithësi, sidomos për vendet që janë importuese neto të ushqimeve, është i një rëndësie të madhe në parandalimin e urisë.

Ndërsa Ukraina dhe Rusia përbëjnë së bashku vetëm 2.2 për qind të tregtisë globale të mallrave, sipas vlerësimeve të OBT-së, kjo shifër nënvlerëson rëndësinë e tyre në tregjet e drithërave dhe energjisë, por edhe si furnizues të plehrave kimikë, mineraleve dhe lëndës së parë kritike për një gamë të madhe produktesh për të cilat kanë nevojë shumë sektorë prodhues.

Për shembull në vitin 2020, të dyja vendet furnizuan 24 për qind të grurit të tregtuar në nivel global dhe 73 për qind të vajit të lulediellit. Importet e këtyre mallrave janë thelbësore për sigurinë ushqimore bazë në shumë vende ku u mungojnë kushtet e ujit, tokës dhe motit për të kultivuar të gjithë ushqimin që u nevojitet.

Gjatë 30 viteve të fundit, Ukraina dhe Rusia janë bërë burime kryesore të drithit për shumë vende, përfshirë Mongolinë, Sri Lankën, Libanin, Egjiptin, Malavinë, Namibinë dhe Tanzaninë. Programi Botëror i Ushqimit, agjencia e OKB-së që ofron ndihma ushqimore për njerëzit e prekur nga konfliktet dhe fatkeqësitë në më shumë se 80 vende, e blen zakonisht më shumë se gjysmën e grurit të saj nga Ukraina.

Bllokimi i porteve të Ukrainës nga lufta dhe sanksionet ndërkombëtare të vendosura ndaj Rusisë, e kanë ulur ndjeshëm vëllimin global të grurit në dispozicion. Frika se fermerët ukrainas do të pengohen të kultivojnë këtë vit të korrat pranverore, kanë shtuar shqetësimet për furnizimin, duke bërë që çmimi i grurit të rritet deri në 40 për qind, dhe të arrijë nivele rekord që në javën e parë të këtij muaji.

Rritja e çmimeve të energjisë dhe ushqimeve, ka nisur që të nxisë përgjigje të njohura nëpërmjet politikave. Disa qeveri po i kufizojnë eksportet e drithërave dhe produkteve të tjera kryesore ushqimore, në një përpjekje për të ruajtur furnizimet e brendshme dhe për të kufizuar rritjen e çmimeve.

Numri në rritje i ankesave në OBT nga eksportuesit në disa vende dhe organizma, nënvizon qartë përmasat e këtij problemi. Kontrolle të tilla mbi eksportet, mund të shkaktojnë një spirale të rritjes së çmimeve dhe kufizime të reja.

Banka Botërore vlerëson se 40 për qind e rritjes së çmimeve globale të grurit gjatë krizës së fundit të çmimeve të ushqimit në vitet 2010-2011, u shkaktua nga përpjekjet e qeverive për të izoluar tregjet e brendshme. Por bota ka mundësi që t’i zbusë këto rreziqe.

Përvoja na tregon se bashkëpunimi ndërkombëtar, mund të ndihmojë në menaxhimin e efekteve të dëmshme të rritjes së çmimeve të ushqimeve. Gjatë dekadës së fundit, ndarja e informacionit rreth furnizimeve dhe rezervave ushqimore përmes Sistemit të Informacionit të Tregut Bujqësor u ka dhënë mundësi eksportuesve dhe importuesve kryesorë që të parandalojnë panikun dhe garantimin e funksionimit pa probleme të tregjeve.

Me sistemin global të tregtisë që tashmë e ka të vështirë të përballet me kostot e larta të transportit dhe portet e mbipopulluara, një koordinimi më i ngushtë midis vendeve, mund të ndihmojë në stabilizimin e tregjeve ndërkombëtare për ushqim, energji dhe mallra, dhe në minimizimin e ndërprerjeve shtesë në zinxhirët e furnizimit.

Më e rëndësishmja: funksioni i monitorimit dhe transparencës i OBT-së mund të ndihmojë në sigurimin që zinxhirët e furnizimit me ushqim dhe bujqësi të mos preken drejtpërdrejt nga sanksionet, duke mbetur të hapura dhe duke funksionuar me efikasitet.

Një vizibiliteti më i mirë në lidhje me ndërprerjen e tregut, do t’i jepte mundësi komunitetit ndërkombëtar që të identifikojë dhe mobilizojë ndihma financiare dhe të formave të tjera për vendet e varfra të prekura shumë rëndë nga rritja e çmimeve të ushqimeve.

Dhe kjo është veçanërisht emergjente, pasi edhe përpara luftës në Ukrainë, rimëkëmbja ekonomike pas pandemisë kishte lënë prapa të tjerëve një pjesë të madhe të botës. Rritja ekonomike në vendet më të varfra, ishte shumë larg prirjeve të para vitit 2020, duke reflektuar kapacitetin e tyre të dobët fiskal dhe qasjen e pabarabartë ndaj vaksinave kundër Covid-19.

Ndërsa bota po sheh tragjedinë që po ndodhë në Ukrainë, ne të gjithë duhet të përqendrohemi urgjentisht mbi mënyrat se si mund ta mbështesim popullin ukrainas. Dhe është e natyrshme dhe e përshtatshme që qeveritë të përqendrohen edhe në adresimin e problemeve në ekonomitë e tyre.

Por ne gjithashtu duhet të veprojmë që tani për t’u siguruar që disa nga njerëzit më të varfër dhe më të cënueshëm në botë – larg konfliktit dhe që nuk shfaqen në titujt kryesorë të lajmeve – të mos bëhen dëmi anësor i kësaj lufte.

Shënim: Ngozi Okonjo–Iweala, drejtore e përgjithshme e Organizatës Botërore të Tregtisë, ish-Ministre e Financave në Nigeri./bota.al

Continue Reading

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara