Aktualitet

Si mund të kenë sukses avionët e ardhshëm supersonikë aty ku Concorde dështoi?

United Airlines ka njoftuar se do të blejë deri në 50 avionë supersonikë Boom Overture për përdorim tregtar deri në vitin 2029.

Published

on

United Airlines ka njoftuar se do të blejë deri në 50 avionë supersonikë Boom Overture për përdorim tregtar deri në vitin 2029, duke paralajmëruar kthimin e fluturimeve supersonike të pasagjerëve gati 20 vjet pasi Concorde u dekomisionua.

Avionët supersonikë përgjysmojnë kohën që duhet për të fluturuar nga New York në Londër, nga shtatë orë në 3.5 orë, por avionë të tillë u braktisën pas fluturimit përfundimtar të Concorde në 2003.
Concorde ishte bërë financiarisht i braktisur pas një përplasjeje të profilit të lartë, për shkak të çmimeve të tepruara të biletave, konsum të lartë të karburantit dhe kosto gjithnjë e më të larta të mirëmbajtjes.
Nëse aeroplani supersonik i Boom do të ketë sukses, kjo do të varet nga tejkalimi i këtyre çështjeve që nxorën nga shinat Concorde. Pra, a mund të bëhet?

Boom Supersonic

Fluturimet supersonike quhen kështu sepse ato udhëtojnë më shpejt se shpejtësia e zërit. Për ta bërë këtë, avioni duhet të thyejë pengesën e zërit, e cila kërkon një dizajn efikas aerodinamik për të zvogëluar tërheqjen dhe një shtytje të konsiderueshme nga motorët e fuqishëm për të kapërcyer turbulencën e shkaktuar nga valët e goditjes.

Djegia e pasme e Tu-144 gjithashtu kontribuoi në një kabinë shumë të zhurmshme, duke u ulur me zë të lartë në 90 decibel – afërsisht tingulli i gjeneruar nga një tharëse flokësh – i cili tejkalon kufijtë rregullatorë të sigurisë. Ndërkohë, turbo-avionët e Concorde kishin nevojë vetëm për djegie pas dore gjatë ngritjes dhe thyerjen e barrierës zanore, duke përmirësuar ekonominë e saj të karburantit dhe duke ulur zhurmën e kabinës gjatë superkalimit.

Tupolev Tu-144 ishte rivali sovjetik për Concorde Anglo-Franceze, por zhvillimi i tij i shpejtë e bëri atë jashtëzakonisht të pabesueshëm dhe të pakëndshëm për të fluturuar.

Zhurma e avionit supersonik

Për shkak të zhurmës që gjenerojnë, avionëve supersonikë nuk u lejohet të fluturojnë mbi tokë. Por këto kufizime mund të hiqen me një dizajn të rafinuar aerodinamik. Për shembull, hulumtimi nga NASA shpresojnë të prodhojnë forma optimale të kornizës ajrore të cilat mund të zvogëlojnë ndjeshëm bumet e zërit tokësor në një “zhurmë” shumë më të qetë – që vijnë me 75 decibel sesa bumi i 105 decibelëve të Concorde.

Marrja e duhur e aerodinamikës mund të hapë gjithashtu mundësinë e përdorimit të materialeve moderne, të lehta të përbëra, për të mundësuar raporte më të mira të shtytjes në peshë – ndoshta duke eleminuar nevojën për djegie të zjarrit pas ngritjes.

Boom Supersonic

Karburant i aviacionit të qëndrueshëm

Karburantet e qëndrueshme të aviacionit përfshijnë biokarburante dhe vajguri sintetike që prodhohen duke përdorur materiale të ripërtëritshme dhe të qëndrueshme. Shpesh citohet një ulje mbresëlënëse 80% e emetimeve të CO2 në ciklin e jetës. Fjala kryesore këtu edhe pse është “cikli i jetës”; nuk do të thotë domosdoshmërisht emisione më pak të dëmshme nga motori.

Këto lëndë djegëse të qëndrueshme janë në përputhje me karburantin konvencional të avionëve, që do të thotë se nuk do të nevojiten ndryshime në infrastrukturën e karburantit në aeroport ose në modelin e motorit që ato të futen. Por këto lëndë djegëse janë shumë të shtrenjta, sepse lëndët e para të nevojshme për t’i bërë ato nuk janë të disponueshme në shkallë.

Sasia totale e karburantit të qëndrueshëm të aviacionit që përdoret aktualisht arrin në vetëm 0,1% të karburantit total të shpenzuar në ajër. Projeksionet vlerësojnë se kjo duhet të arrijë diku midis 1.4% dhe 3.7% para se karburantet e tilla të bëhen të qëndrueshme ekonomikisht.

Një kthim në fluturimet supersonike?

Boom do të jetë optimist se mund të kapërcejë sfidat e efikasitetit të karburantit në kohën kur avioni i saj fillon të transportojë pasagjerë që paguajnë çmime të konsiderueshme në vitin 2029. Ato tarifa duket se do të jenë të larta, me Boom që parashikon një çmim prej 3.500 £ (4.930 dollarë) për vend.

Kjo do të thotë që, ashtu si Concorde para tij, Boom Overture duket se synon tregun luksoz – përtej mundësive të madje edhe pasagjerëve të klasit të biznesit. Ka të ngjarë të frekuentohet vetëm nga ata që udhëtojnë aktualisht me avion privat, të cilët mund të joshen nga pretendimet e Boom si prodhues i qëndrueshëm i avionëve./UBTNews

Continue Reading

Bota

KE-ja i jep dritën jeshile Bullgarisë për euron

Published

on

By

KE-ja, e cila u mblodh më 4 qershor për të marrë një vendim lidhur me këtë çështje, tha se Bullgaria i përmbush katër kriteret nominale të konvergjencës që përdoren për të vlerësuar nëse një vend është i gatshëm të adoptojë euron.

Euroja është një simbol i prekshëm i forcës dhe unitetit evropian”, tha presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.

Banka Qendrore Evropiane pritet po ashtu që të publikojë mendimin e saj më 4 qershor, dhe zyrtarët bullgarë kanë thënë se presin një vlerësim pozitiv edhe nga ky institucion.

Këshilli i Bashkimit Evropian do të marrë vendimin përfundimtar për pranimin e Bullgarisë në eurozonë, duke u bazuar në opinionet e KE-së dhe Bankës Qendrore Evropiane, si dhe në diskutimet me Eurogrupin dhe Këshillin Evropian.

Edhe pse pranimi i euros ishte një nga kushtet për anëtarësimin në BE, dështimet legjislative – përfshirë reformat për luftimin e pastrimit të parave, shqetësimet për inflacionin dhe bllokadat politike (Bullgaria ka mbajtur shtatë procese zgjedhore në katër vjetët e fundit) – e kanë bërë këtë rrugëtim të vështirë për Sofjen.

Një vendim në favor të adoptimit të euros është hapi i dytë i madh i Bullgarisë brenda një viti në rrugën e shtetit drejt integrimit në BE.

Në janar, Sofja u bë anëtare me të drejta të plota e zonës Shengen dhe kufijtë e Bullgarisë me Greqinë dhe Rumaninë tani janë plotësisht të hapur.

Continue Reading

Bota

Britania: Po punojmë me SHBA-në për marrëveshjen tregtare

Published

on

By

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka deklaruar se po punon “me ritëm të shpejtë” për të zbatuar marrëveshjen tregtare me SHBA-në, pas vendimit të Presidentit Donald Trump për të dyfishuar tarifat e çelikut dhe aluminit në 50%.

Megjithatë, Mbretëria e Bashkuar është përjashtuar përkohësisht nga rritja e tarifave, ndërsa një taksë mbetet në 25%.

Eksportuesit britanikë mund të përballen me një normë më të lartë tarifash nëse marrëveshja për heqjen e tarifave të çelikut dhe aluminit midis Britanisë dhe SHBA-së nuk hyn në fuqi. Kancelarja Rachel Reeves e ka mirëpritur përjashtimin e përkohshëm nga tarifat më të larta, ndërsa përfaqësuesit e industrisë kanë theksuar se bizneset britanike përballen me pasiguri të madhe për të ardhmen.

Pjesa më e madhe e çelikut global, i cili ishte destinuar fillimisht për SHBA-në, mund të devijohet në tregun e Mbretërisë së Bashkuar për shkak të tarifave të larta që do të ndikojnë në eksportet amerikane. Ky fenomen është tashmë duke ndodhur, dhe prodhuesit e çelikut në Britani kërkojnë veprime nga qeveria për të kufizuar importet e çelikut, të cilat po ulën çmimet dhe po dëmtojnë bizneset e tyre lokale.

Gareth Stace, drejtor ekzekutiv i UK Steel, tha se “importet po vërshojnë tregun e Mbretërisë së Bashkuar, duke ulur çmimet e çelikut dhe duke marrë pjesë të tregut”. Ai shtoi se është e rëndësishme që Britania të ruajë stabilitetin e tregut të brendshëm, ndërsa lufton për të stabilizuar eksportet e saj drejt SHBA-së.

Continue Reading

Bota

Trump: Xi jashtëzakonisht i vështirë për të arritur marrëveshje tregtare

Published

on

By

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump ka lënë të kuptohet se nuk do të ketë një marrëveshje me Kinën për mosmarrëveshjen tregtare midis dy vendeve, së shpejti.

Më pëlqen presidenti Xi Jinping i Kinës, gjithmonë më ka pëlqyer dhe gjithmonë do ta pëlqej, por ai është shumë i ashpër dhe jashtëzakonisht i vështirë për të bërë një marrëveshje me të”, tha sot Trump në platformën e tij “Truth Social”.

Ka pasur një pauzë në mosmarrëveshjen doganore midis dy ekonomive më të mëdha në botë që nga arritja e një marrëveshjeje në mesin e majit.

Marrëveshja përcakton një ulje të tarifave amerikane për importet kineze nga 145% në 30%, ndërsa tarifat e Pekinit për importet nga SHBA-ja do të ulen nga 125% në 10%.

Një deklaratë e përbashkët nga dy ekonomitë më të mëdha në botë tregoi se kjo do të ishte e përkohshme, duke zgjatur për 90 ditë.

Megjithatë, kohët e fundit, të dyja palët kanë akuzuar njëra-tjetrën se nuk i kanë respektuar marrëveshjet.

Kohët e fundit, SHBA-ja bllokoi dërgesën e pjesëve të turbinave në Kinë dhe u përpoqën të kufizonin aksesin e Kinës në teknologjinë e rëndësishme të çipave, duke e mërzitur shumë Pekinin.

Përveç kësaj, studentëve kinezë në SHBA do t’u revokohen vizat.

Kina, nga ana tjetër, akuzohet për mbajtjen e minerale të rëndësishme që nevojiten në industrinë e automobilave, ndër masa të tjera.

Trump dhe Xi thuhet se do të zhvillojnë një bisedë telefonike këtë javë./atsh

Continue Reading

Bota

Qendrat e ndihmës në Gazë mbyllen përkohësisht pas vrasjes së 27 personave

Published

on

By

Qendrat për shpërndarjen e ndihmës në Gazë do të mbyllen përkohësisht më 4 qershor, njoftoi fondacioni që udhëheq ato, teksa ushtria izraelite paralajmëroi se rrugët që çojnë drejt qendrave “konsiderohen zona të luftës”.

Njëzet e shtatë persona u vranë në jug të Gazës të martën, kur ushtria izraelite hapi zjarr pranë një qendre të ndihmës që drejtohet nga Fondacioni Humanitar për Gazën (GHF), që mbështetet nga Shtetet e Bashkuara.

Së fundi, Izraeli ka lehtësuar bllokadën në enklavën palestineze, por Kombet e Bashkuara kanë paralajmëruar se e gjithë popullsia e territorit është në rrezik nga zia e bukës.

Të mërkurën, Këshilli i Sigurimit i OKB-së pritet të votojë një rezolutë që bën thirrje për armëpushim dhe qasje humanitare në Gazë, një masë për të cilën SHBA-ja pritet të vendosë veto.

GHF-ja tha se “qendrat e shpërndarjes do të mbyllen për rinovim, riorganizim dhe përmirësim të efikasitetit të punës” të mërkurën dhe operacionet do të rinisin të enjten.

Ushtria izraelite, që ka konfirmuar mbylljen e përkohshme, paralajmëroi njerëzit kundër kalimin “në rrugët që çojnë drejt qendrave të shpërndarjes, të cilat konsiderohen zona të luftës”

GHF-ja nisi operacionet një javë më parë, por OKB-ja dhe grupet e tjera të mëdha të ndihmës kanë refuzuar që të bashkëpunojnë me të, duke ngritur shqetësime se kjo organizatë është krijuar për t’u përshtatur me qëllimet ushtarake të Izraelit.

Pas incidentit vdekjeprurës të së martës afër një qendre të GHF-së, sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, e cilësoi “të papranueshme” vrasjen e palestinezëve që po shkojnë për të marrë bukë në qendrat e shpërndarjes.

Autoritetet izraelite dhe GHF-ja – që përdor personel amerikan të sigurisë – kanë mohuar akuzat se ushtria izraelite qëllon ndaj civilëve që shkojnë për të marrë pako me ndihma në qendrat e GHF-së. Ushtria izraelite tha se ngjarja e së martës është duke u hetuar.

Izraeli ka intensifikuar përpjekjet për të mposhtur Hamasin – grupin palestinez të shpallur organizatë terroriste nga SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian – i cili sulmoi Izraelin tetorin e vitit 2023, duke nxitur luftën në Gazë.

Ministria e Shëndetësisë në Gazën e udhëhequr nga Hamasi ka thënë se të paktën 4.240 persona janë vrarë që kur Izraeli ka rinisur ofensivën në territorin palestinez më 18 mars, teksa numri i përgjithshëm i viktimave në Gazë që kur ka nisur lufta ka arritur në mbi 54.000.

Ndërkaq, gjatë sulmit të Hamasit në jug të Izraelit u vranë afër 1.200 persona dhe u rrëmbyen afër 250 të tjerë.

Përveç incidentit në qendrën e ndihmës, agjencia për mbrojtje civile në Gazë të martën ka raportuar edhe për 19 të vrarë.

Ndërkaq, ushtria izraelite tha se tre ushtarë janë vrarë në veri të Gazës, duke shtuar se numri i përgjithshëm i ushtarëve izraelitë të vrarë që nga nisja e luftës është 424./REL/

Continue Reading

Të kërkuara