Published
3 years agoon
By
UBT newsPagjumësia si kurohet? Është pyetja e parë që drejtohet nga dikush që vuan në mënyrë të vazhdueshme nga mungesa e gjumit.
- Higjena e gjumit
- Mbaj orar gjumi
- Krijo një rutinë relaksuese para gjumit
- Fik pajisjet elektronike para gjumit
- Ushtrohu rregullisht
- Kufizo marrjen e kafeinës
- Terapi për pagjumësi
- Medikamente për pagjumësi
1. Higjena e gjumit
Një dhomë e freskët, e errët dhe e qetë mund t’ju ndihmojë të bini dhe të qëndroni në gjumë.
Për shumicën e njerëzve, temperatura e dhomës së gjumit midis 15,6°C dhe 19,4°C, është temperatura optimale për të fjetur.
Është gjithashtu e rëndësishme të siguroheni që të keni një dyshek, jastëk dhe çarçafë të rehatshëm. Sa më rehat të jeni, aq më lehtë do të jetë të flini gjumë.
2. Orar gjumi
Përpiquni të flini dhe të zgjoheni pothuajse në të njëjtat orë çdo ditë – edhe gjatë fundjavave. Kjo përforcon ciklin e gjumit të trupit tuaj (ora e brendshme), e cila mund ta bëjë më të lehtë për ju të bini në gjumë dhe të zgjoheni çdo ditë.
Respektimi i një orari të qëndrueshëm mund të ndihmojë gjithashtu në uljen e përgjumjes gjatë ditës.
3. Krijo një rutinë relaksuese para gjumit
Një rutinë relaksuese para gjumit ju ndihmon të relaksoheni në mënyrë që të jeni gati për të fjetur.
Koha më e mirë për të filluar rutinën është rreth 30 deri në 60 minuta para se të shkoni në shtrat.
Rutina juaj mund të përfshijë çdo gjë që ju bën të ndiheni më të relaksuar, përveç nëse përfshin një pajisje që lëshon dritë blu.
4. Fik pajisjet elektronike para gjumit
Pajisjet elektronike si telefoni juaj lëshojnë dritë blu, e cila mund zvogëlon nivelet e melatoninës në trupin tuaj.
Melatonina është një kimikat që kontrollon ciklin tuaj të gjumit/zgjimit. Kur nivelet tuaja të melatoninës bien, mund të jetë më e vështirë të bini në gjumë.
Pajisjet që lëshojnë dritë blu, ju shpërqendrojnë, duke e mbajtur trurin tuaj vigjilent, duke e bërë të vështirë rënien në gjumë.
Njoftimet e mesazheve, zhurma dhe drita që mund të ndizet papritmas në mes të natës mund t’ju zgjojnë për një moment, duke çuar në një gjumë të ndërprerë.
5. Ushtro rregullisht
Vetëm 30 minuta ushtrime aerobike në ditë mund të përmirësojnë cilësinë e gjumit, si dhe shëndetin tuaj të përgjithshëm.
Nëse mund të ushtroheni jashtë, kjo mund të rrisë përfitimet edhe më shumë, pasi ekspozimi ndaj dritës natyrale ndihmon në rregullimin e ciklit tuaj të gjumit.
Por nëse nuk mund të dilni jashtë, mos u shqetësoni. Edhe stërvitja e rregullt në ambiente të mbyllura mund t’ju ndihmojë të flini më mirë.
Thjesht shmangni ushtrimet brenda një ose dy orësh nga koha e gjumit, pasi mund të rrisë nivelin tuaj të energjisë dhe temperaturën e trupit, gjë që mund ta bëjë më të vështirë rënien në gjumë.
6. Kufizo marrjen e kafeinës
Efektet e kafeinës mund të zgjasin 3 deri në 7 orë pasi e keni konsumuar atë. Kjo do të thotë që filxhani i kafesë pasdite mund t’ju mbajë zgjuar dhe vigjilentë shumë më gjatë se sa do të dëshironit.
Mbani në mend se të gjithë kanë një tolerancë të ndryshme ndaj kafeinës.
Disa njerëz mund të jenë në gjendje të konsumojnë deri në mesditë, ndërsa të tjerë mund t’ju duhet ta ndërpresin marrjen në mëngjes në mënyrë që të flenë lehtë.
Sa më pak kafeinë të konsumoni, aq më të ndjeshëm mund të jeni ndaj efekteve të saj.
7. Terapi për pagjumësi
CBT konsiderohet një trajtim i linjës së parë për pagjumësinë, sepse nuk ka efekte anësore si mjekimi.
CBT fokusohet në përcaktimin e anktheve që njerëzit me pagjumësi kanë dhe më pas zëvendësimin e këtyre anktheve me besime dhe qëndrime më të shëndetshme.
8. Medikamente për pagjumësi
Para se të merrni ndonjë ilaç për pagjumësinë, sigurohuni që të konsultoheni me mjekun tuaj.
Për shumë njerëz, mjekimi është zgjidhja e fundit nëse alternativat më lart, nuk kanë qenë efektive në përmirësimin e gjumit.
Një alterantivë tjetër janë dhe qetësuesit bimor pa recetë. Këtu mund të përfshini çajra të ndryshëm me shije të mirë.
Konkluzion
Nëse po kërkoni se si pagjumësia kurohet, jeni në vendin e duhur për të marrë përgjigjje dhe për të filluar me aplikimin e hapave ndihmues.
Trajtimi i pagjumësisë kronike përfshin dy objektiva kryesore:
Përmirësimin e cilësisë dhe kohëzgjatjes së gjumit;
Reduktimin e shqetësimeve të pagjumësisë gjatë ditës;
Çdo ndryshim që kërkoni të bëni në jetë, kërkon angazhimin tuaj. Filloni me kthimin e dhomës tuaj të gjumit në një ambient të qetë, të pastër dhe me temperaturë mesatare. Më pas kaloni tek reduktimi i dritës blu të elektronikeve, ushqimi i mirë deri tek ushtrimet fizike dhe relaksuese.
Nëse sërish keni vështirësi, kërkoni ndihmë profesionale nga mjeku apo psikologu juaj.
Shëndet
Ish-anesteziologu francez dënohet me burgim të përjetshëm për helmimin e 30 pacientëve
Published
10 hours agoon
December 19, 2025By
UBTnews
Një ish-anesteziolog francez është dënuar me burgim të përjetshëm pasi u shpall fajtor për helmimin e qëllimshëm të 30 pacientëve, 12 prej të cilëve humbën jetën.
Frédéric Péchier, 53 vjeç, u dënua të premten pas përfundimit të një gjyqi katërmujor në qytetin lindor të Besançon, në një nga rastet më të rënda të keqpërdorimit mjekësor të regjistruara ndonjëherë në Francë.

Sipas hetimeve dhe aktakuzës, Péchier kishte futur substanca kimike si klorur kaliumi ose adrenalinë në qeset e infuzionit të pacientëve, duke shkaktuar arreste kardiake ose hemorragji të papritura gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale.
Viktima më e re ishte një fëmijë katërvjeçar, i cili i mbijetoi dy arresteve kardiake gjatë një operacioni rutinë të bajameve në vitin 2016. Viktima më e moshuar ishte 89 vjeç.
“Ju jeni Doktor Vdekja. Një helmues, një vrasës. Ju turpëroni gjithë profesionin mjekësor”, deklaruan prokurorët gjatë seancave përmbyllëse, duke shtuar se ai “e kishte kthyer klinikën në një varrezë”.
Sipas prokurorisë, Péchier shpesh nuk ishte anestezisti kryesor në operacione. Ai dyshohet se mbërrinte herët në klinikë për të manipuluar qeset e infuzionit, ndërsa më pas, kur pacientët pësonin komplikacione, ndërhynte vetë për t’u paraqitur si “shpëtimtari”.
Në 12 raste, ndërhyrja erdhi shumë vonë ose nuk ndodhi fare, duke përfunduar me vdekjen e pacientëve.
Hetimi nisi në vitin 2017, kur në qesen e infuzionit të një pacienteje u gjet një tepricë e rrezikshme kloruri kaliumi. Autoritetet zbuluan një model alarmues “ngjarjesh serioze të padëshiruara” në klinikën private Saint-Vincent në Besançon.
Ndërsa mesatarja kombëtare për vdekje nga arresti kardiak nën anestezi ishte 1 në 100 mijë, në këtë klinikë shifra ishte më shumë se gjashtë herë më e lartë. Anomalia u zhduk kur Péchier u largua përkohësisht dhe u rikthye sapo ai u kthye në klinikë. Pas pezullimit të tij nga profesioni në vitin 2017, rastet u ndalën përfundimisht.
Gjatë gjyqit, Péchier mohoi vazhdimisht akuzat, duke deklaruar se kishte respektuar “betimin e Hipokratit”. Megjithatë, dëshmia e tij ndryshoi disa herë dhe ai pranoi se mund të ketë pasur “një helmues tjetër” në klinikë.
Psikologu i gjykatës e përshkroi atë si një person me personalitet të dyfishtë, i aftë të shfaqej i respektueshëm në publik, por edhe të shkaktonte dëme të mëdha.
Tani, Péchier pritet të kalojë të paktën 22 vite pas hekurave. Ai ka 10 ditë kohë për të apeluar vendimin.
“Është fundi i një makthi”, tha Sandra Simard, një nga pacientet që i mbijetoi helmimit. Një tjetër i mbijetuar, Jean-Claude Gandon, u shpreh: “Tani mund të kemi një Krishtlindje më të qetë”./BBC
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
3 days agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
4 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
4 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë
Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja
Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave
Ambasada amerikane e quan sukses të madh ushtrimin e përbashkët me Policinë
Simboli i Ujkut, FSK dëshmon nivelin e lartë të përgatitjes profesionale
Fotot më të fuqishme të vitit 2025
Këshilli i Evropës do të vëzhgojë zgjedhjet në Kosovë
Elezi: Për tri ditë janë shpërndarë me sukses 93% e pakove me fletëvotime për votimin me postë të diasporës
Qeveria miraton vendime preliminare për shpronësime në disa projekte infrastrukturore
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
