Lajmet

Si kanë ndikuar tërmetet në planin për zgjedhjet në Turqi?

Çfarë ndryshuan tërmetet?

Published

on

Tërmetet shkatërruese në Turqi kanë çrregulluar planet për zgjedhjet që do të mbahen në qershor, duke nxitur një debat të ashpër brenda Qeverisë së presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan, dhe opozitës lidhur me mundësinë e shtyrjes së zgjedhjeve.

Edhe para se të ndodhte fatkeqësia natyrore – që ishte më vdekjeprurësja në historinë moderne të Turqisë – sondazhet kanë sugjeruar se do të ketë një garë të ngushtë në zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare, shkruan REL.

Çfarë ndryshuan tërmetet?

Tërmetet shkatërruese të 6 shkurtit kanë vrarë të paktën 32.000 persona në jug të Turqisë, kanë shkatërruar dhjetëra mijëra ndërtesa dhe kanë nxitur një eksod nga rajoni i prekur nga kjo fatkeqësi natyrore. Të gjitha këto kanë hedhur dyshime mbi mundësinë e organizimit të zgjedhjeve në një afat të shkurtër kohor.

Vështirësitë logjistike janë të konsiderueshme në rajonin e prekur nga tërmetet, që është shtëpi e 13 milionë banorëve, pasi qindra mijëra personave u janë dëmtuar shtëpitë, ose shtëpitë e tyre janë të pasigurta për banim.

Muajin e kaluar, Erdogan duke tentuar që të zgjasë sundimin e tij dhe të subjektit së tij, Partisë për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) për dekadën e tretë, tha se zgjedhjet do të mbahen në maj, një muaj më herët seç ishin paraparë.

Por, ditët e fundit, aleatët e tij kanë lënë të kuptohet se Erdogan do të kërkojë shtyrjen e organizimit të zgjedhjeve.

“Nuk mendoj se është koha për të folur për zgjedhje”, ka thënë një zyrtar i AKP-së, duke u thirrur në gjendjen e jashtëzakonshme që është shpallur për shkak të tërmeteve. “Duhet të ketë shtyrje”.

Ky zyrtar, i cili nuk pranoi që t’i publikohej identiteti pasi nuk ishte i autorizuar për të folur për këtë çështje, tha se nëntori duket se është koha më e arsyeshme për mbajtjen e zgjedhjeve, por për këtë çështje ende nuk është marrë ndonjë vendim.

Një tjetër zyrtar tha javën e kaluar se shkalla e shkatërrimit nga tërmetet paraqet “sfida serioze” në mbajtjen e zgjedhjeve në kohë.

A mund të shtyhen votimet?

Çdo përpjekje për të shtyrë zgjedhjet përballet me pengesa kushtetuese: Neni 78 i Kushtetutës turke thotë se Parlamenti mund të shtyjë zgjedhjet për një vit, por vetëm të rast të ndonjë lufte.

Ish-zëvendëskryeministri, Bulent Arinc, themelues i AKP-së të Erdoganit, të hënën bëri thirrje për shtyrje të votimeve, dhe tha se kushtetutat “nuk janë libra të shenjtë”.

“Zgjedhjet duhet të shtyhen menjëherë në mënyrë që burokracia shtetërore të mund të përqendrohet në ndihmën për qytetarët, që ata të mbyllin plagët. Kjo nuk është një zgjedhje, por është një nevojë”, tha Arinc.

Këto deklarata të ish-zëvendëskryeministrit turkm disa vëzhgues i kanë vlerësuar si një provë për të parë se cili është disponimi i publikut.

Çfarë ka thënë opozita?

Kemal Kilicdaroglu, lider i partisë kryesore opozitare, Partisë Popullore Republikane (CHP), ka hedhur poshtë mundësinë e shtyrjes së zgjedhjeve, duke thënë se Kushtetuta është shumë e qartë për këtë çështje.

“Askush nuk mund të krijojë një normë ligjore vetë, duke shpikur justifikime përtej Kushtetutës dhe ligjeve. Ka një Kushtetutë. Nëse ata thonë ‘Turqia është shtet ligjor’, nuk duhet të ketë shtyrje”, tha ai në një intervistë për Yetkin Report.

Ai tha se prioritet është caktimi i një date për zgjedhje dhe që Bordi i Lartë Zgjedhor të nisë përgatitjet për zgjedhje.

Megjithatë, opozita përballet me sfida të veta. Aleanca kryesore opozitare, e përbërë nga gjashtë parti, po kërkon që të largojë nga pushteti Erdoganin. Por, aleanca opozitare ende nuk ka njoftuar se me kë do të garojë për zgjedhjet presidenciale, dhe deri më tani ka pasur disa mospajtime për këtë çështje.

Një zyrtar nga Partia IYI, që është pjesë e aleancës opozitare, tha se opozita do të diskutojë për çështjen e kandidatit për president në javët në vijim.

Kush do të përfitonte nga shtyrja e zgjedhjeve?

Sondazhet para tërmeteve sugjeronin se zgjedhjet do të ishin sfida më e rëndë zgjedhore e Erdoganit deri më tani, teksa popullariteti i tij ka rënë për shkak të rritjes së kostos së jetesës dhe rënies së vlerës të monedhës kombëtare, lirës.

Tërmetet sjellin edhe më shumë paqartësi.

Qeveria po përballet me kritika lidhur me përgjigjen e parë dhe me organizimin e përgjigjes emergjente dhe Erdogani ka thënë se përgjigja nuk ishte aq e shpejt sa do të dëshironte. Ai ka shpallur gjendje të jashtëzakonshme për tre muaj në dhjetë provincat e prekura nga tërmetet.

Zyrtari i partisë AKP tha se pret që fatkeqësia të ndikojë që të ketë më pak vota për aleancën në pushtet, duke marrë parasysh dhimbjen dhe humbjen e jetës dhe të pronave të banorëve. “Ata do të duan të mbajnë dikë përgjegjës”, tha zyrtari.

Tërmetet kanë goditur rajonin që tradicionalisht ka mbështetur Erdoganin: Ai fitoi 55 për qind të votave në atë rajon në zgjedhjet presidenciale të vitit 2018, ndërkaq AKP dhe partnerët e kësaj partie fituan nivel të njëjtë të mbështetjes në zgjedhjet parlamentare.

Fatkeqësitë natyrore në të kaluarën kanë ndikuar në rezultatet zgjedhore.

Pas tërmetit të fuqishëm të vitit 1999, që la të vdekur 17.000 persona në veriperëndim të Turqisë, kritikat dhe përgjigja ndaj tragjedisë ishin faktorë që çuan në rrëzimin e Qeverisë së atëhershme – që paraprakisht kishte pasur mbështetje të madhe të publikut – gjë që ndihmoi në triumfin e AKP-së në zgjedhjet e vitit 2002.

A do të mund të garojë Erdogani?

Po ashtu është një debat i ashpër mes Qeverisë dhe opozitës nëse Erdogan mund të garojë sërish, duke pasur parasysh faktin se ai ka qenë president që nga viti 2014 dhe aktualisht është duke shërbyer në mandatin e dytë.

Profesori i Kushtetutës, Ibrahim Kaboglu, zëdhënës i CHP-së në Komisionin Kushtetues, tha se Erdogan mund të lejohet të garojë në zgjedhje vetëm nëse votimet mbahen para qershorit.

Kushtetuta lejon dy mandate për presidentët, por ata mund të garojnë për një mandat të tretë nëse Parlamenti thërret zgjedhje të parakohshme para përfundimit të mandatit të dytë presidencial.

Nëse Erdogan do të garojë pas këtij afati, atëherë duhet të ndryshohet Kushtetuta, tha Kaboglu.

“Por, një ndryshim i tillë kushtetues do të ishte vetëm për një individ. Diskutimi për një ndryshim të tillë do të jetë problematik”, tha ai./REL

Lajmet

Aksident me fatalitet në Gjakovë, humb jetën një person

Published

on

By

Policia e Kosovës ka njoftuar se të dielën në fshatin Vogovë të Gjakovës ka ndodhur një aksident trafiku me pasojë vdekjen e një personi.

Sipas njoftimit, një shtetas i Shqipërisë, duke drejtuar automjetin, dyshohet se nga pakujdesia ka humbur kontrollin dhe ka shkaktuar vetaksident. Si pasojë, drejtuesi i automjetit ka humbur jetën në vend, ndërsa vdekja e tij është konstatuar nga ekipi mjekësor.

Në aksident janë lënduar edhe tre pasagjerë, shtetas të Shqipërisë, të cilët po trajtohen në spitalin e Gjakovës.

Me vendim të prokurorit, trupi i pajetë është dërguar në Institutin e Mjekësisë Ligjore për obduksion, ndërsa rasti është duke u hetuar.

Continue Reading

Lajmet

Nis konklava për zgjedhjen e papës

Published

on

By

Kardinalët e Kishës Katolike që kanë mbërritur tashmë në Romë ku do të takohen sot për të diskutuar zgjedhjen e papës së ri.

Ky është Kongregacioni i pestë i Përgjithshëm që nga vdekja e papa Françeskut, e cila ndodhi të hënën e Pashkëve. Ende nuk është e qartë se sa kardinalë do të marrin pjesë në takim, i njohur edhe si parakonklavë.

Për ditë të tëra ka pasur spekulime të gjalla rreth kandidatëve dhe favoritëve të mundshëm.

Kardinalët janë takuar tashmë në ditët para funeralit dhe varrimit të Françeskut, i cili u krye të shtunën.

Për momentin, nuk është caktuar ende një datë për fillimin e konklavit, i cili do të zhvillohet me dyer të mbyllura në Kapelën Sistine.

Për t’u bërë papë, një kardinal duhet të marrë dy të tretat e votave të konklavës. Një votim mbahet ditën e parë, i ndjekur nga katër fletëvotime në secilën ditë pasuese. Pasi zgjidhet papa i ri, tym i bardhë ngrihet nga një oxhak i instaluar në çatinë e Kapelës Sistine.

Continue Reading

Lajmet

Ndërron jetë Naser Shala, ushtar i hershëm i Brigadës 121

Published

on

By

Pas një sëmundjeje të shkurtër, ka ndërruar jetë Naser Bislim Shala, i njohur me nofkën “Ftyra”, një nga ushtarët më të hershëm të Brigadës 121 “Ismet Jashari – Kumanova”.

Lajmin për ndarjen nga jeta të tij e ka bërë të ditur familjari i tij, Fatmir Surdhaj, përmes një postimi në rrjetet sociale. Në njoftim thuhet se Shala ishte ndër ushtarët e parë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, i organizuar së bashku me Mujë Krasniqin dhe Rexhep Selimin, dhe bashkëluftëtar i komandant Ismet Jasharit, Fatmir Limës, Haxhi Shalës, Ajet Kastratit dhe shumë të tjerëve.

Gjatë luftës, Shala kreu detyra të rëndësishme në organizimin ushtarak të njësive të UÇK-së dhe njihej për përkushtimin dhe heroizmin e tij në vijat e para të frontit. Me besnikëri dhe dashuri ndaj shokëve të armëve, ai la pas një kontribut të çmuar në luftën për liri.

“Të qoftë i lehtë dheu i Kosovës. E ke kryer detyrën ndaj atdheut me përkushtim, sipas edukimit të Nanës Qamile dhe Dajës Bislim, të cilët ranë dëshmorë më 1998”, thuhet ndër të tjera në mesazhin e ngushëllimit.

Continue Reading

Lajmet

Fryrja e organizmit nga grumbullimi i lëngjeve, si të humbni peshën e tepërt?

Published

on

Trupi i njeriut përbëhet nga 55 deri në 75 përqind ujë. Por akumulimi i tepërt i ujit në trup mund të shkaktojë fryrje, dhimbje dhe shtim në peshë.

Akumulimi i ujit është një nga shkaktarët e shtimit në peshë, megjithatë kontributon për shtimin në peshë me të paktën 2 deri në 5 kilogramë.

Akumulimi i ujit ndodh si pasojë e disa faktorëve.

Disa prej tyre janë konsumi i madh i kripës, mungesa e proteinave, mungesa e aktivitetit fizik dhe ndryshimet hormonale, faktorë më të lartë rreziku janë problemet me zemrën, veshkat dhe marrja e ilaçeve kundër dhimbjeve, kontraceptivëve dhe ilaçeve për zemrën.

Ju listojmë më poshtë disa nga mënyrat më të mira për të humbur peshën e shkaktuar nga akumulimi i lëngjeve në trup.

Si të humbni peshën e krijuar nga akumulimi i lëngjeve?

Aktiviteti Fizik

Mungesa e aktivitetit është një nga faktorët të akumulimit të lëngjeve, nëse kryeni aktivitet, indet e këmbëve dhe kyçeve do të lëshojnë lëngjet e mbledhura.

Kujdes me kripën

Pakësimi i sasisë së kripës është një nga mënyrat më efikase në humbjen e peshës së krijuar nga akumulimi i lëngjeve, sasia ditore e kripës nuk duhet të jetë më shumë se 2,300 miligramë, e barazvlefshme me një lugë çaji. Tregoni kujdes me konsumin e proshutave, djathrave, supave e produkteve të paketuara.

Më shumë proteinë

Proteina luan nrol kryesor në ruajtjen e ekuilibrave të lëngjeve në organizëm, sasia e rekomanduar ditore e proteinës duhet të jetë një gramë për çdo kilogramë të peshës trupore. Burime të mira të proteinës janë produktet e detit, mishi i shpendëve, mishi pa dhjamë i viçit dhe derrit, vezët dhe fasulet.

Më shumë kalium

Një mineral i përfshirë në ruajtjen e ekuilibrit të lëngjeve në trup, ai ndihmon në nxjerrjen e ujit dhe krips nga urina dhe djersa. Sasia e rekomanduar ditore e kaliumit është 4,700 miligramë. Ushqime të pasura me kalium janë barishtet, banania, patatet, avokado dhe domatet.

Më shumë magnez

Magnezi rrit prodhimin e urinës dhe uljen e sasisë së ujit të akumuluar në trup, të rriturit kanë nevojë për 310-420 miligramë magnez në ditë. Magnezi gjendet me bollëk tek barishtet si spinaqi, por edhe tek avokado, bajamet dhe fasulet e zeza.

Hidratimi

I rëndësishëm për nxjerrjen e ujit të tepërt nga organizmi, ekspertët rekomandojnë pirjen e një gote me ujë përpara çdo vakti ose ushqimi të konsumuar gjatë ditës. Përveç ujit, ju mund të konsumoni ushqime që kanë rol hidratues siç janë shalqini, selinoja, kastraveci dhe luleshtrydhet.

Continue Reading

Të kërkuara