Kulturë

Si i shpëtoi burgut shkrimtari Paulo Coelho

Published

on

Paulo Coelho, romancieri i njohur brazilian është një ndër autorët më të lexuar në gjithë botën. Ai botoi më shumë se 20 libra dhe u bë i famshëm në mbarë botën pasi botoi romanin “Alkimisti”.

Një ndër fituesit e çmimeve më të mëdha ku një ndër këto është “Kristal Awords” i dhënë nga forumi “World Economic”. Gazeta “Panorama” rikthen këtë figurë të vlerësuar si një prej autorëve më të rëndësishëm të letërsisë botërore. Veprat e tij, të botuara në më shumë se 170 vende dhe të përkthyera në 80 gjuhë, janë shitur në mbi 175 milionë kopje në të gjithë botën.

Paulo Coelho u lind në Rio de Janeiro dhe me krijimtarinë e tij fitoi famë në të gjithë botën duke u bërë me ndikimin më të madh ndërkombëtar dhe një nga shkrimtarët më të lexuar në botë. Librat e Paulo Coelho-s, të botuara në mbarë botën, kanë arritur shifrën mahnitëse prej rreth 320 milionë kopjesh të shitura në më shumë se 170 vende. Autori më i përkthyer nga portugalishtja është botuar në 88 gjuhë të ndryshme. “Alkimisti”, libri i tij më i suksesshëm, u botua në qershor 1988, fillimisht nga i njëjti botues “Eco”. Meqenëse pronari i shtëpisë botuese të parë nuk besonte shumë në suksesin e titullit, ribotimi i “Alkimisti” u bë nga botuesi tjetër “Rocco” dhe shpejt u bë një nga fenomenet më të mëdha të shitjeve në Brazil. Libri shitet rreth 1 milion kopje çdo vit vetëm në Shtetet e Bashkuara, duke qenë libri më i dhuruar për nxënësit që mbarojnë gjimnazin atje.

“Alkimisti” ka një rekord duke qëndruar për 427 javë rresht në listën e librave më të shitur të “The New York Times”. Në tregun e Amerikës së Veriut, ekziston një version audio i “Alkimistit” i treguar nga aktori i madh anglez Jeremy Irons, fitues i “Oscar”-it për aktorin më të mirë në vitin 1991.

VIZIONI PËR BOTËN

Që në fëmijëri, Coelho dëshironte të bëhej shkrimtar. Kur ai ia tregoi mamasë së tij këtë gjë, ajo iu përgjigj “I dashur, babi yt është një inxhinier. Ai ka një vizion të qartë për botën. A e di çfarë do të thotë të jesh një shkrimtar?”. Shkrimtari Brazilian Coelho lulëzon në kontradikta dhe ekstreme. Coelho më vonë vërejti se “Nuk ishte se ata donin të me lëndonin mua, por ata nuk e dinin se çfarë të bëja … Ata nuk e kanë bërë që të më shkatërrojnë, ata e bënë që të më shpëtojnë”. Si student, filloi të udhëtonte. Ai vizitoi Perunë, Meksikën, Bolivinë, Kilin dhe Afrikën e Veriut. Gjatë kësaj kohe, Coelho filloi të shkruante tekste për këngë të njohura. Ai ka bashkëpunuar me artistë nga Brazili, si Raul Seixas. Paulo iu nënshtrua terapisë me elektroshok gjatë qëndrimit në një institucion psikiatrik. Kjo përvojë ndikoi në romanin e tij “Veronika vendos të vdesë”.

Paulo Coelho e la atdheun e tij në vitin 1977 dhe u transferua në Londër me gruan e tij për një vit, ku u përpoq pa sukses të vendosej si autor. Pas kthimit në Brazil, ai punoi për një kohë të shkurtër si drejtor i labelit diskografik CBS në Brazil përpara se të vendoste të fokusohej në shkrime. Ndërkohë kishte kaluar në katolicizëm. Librat e parë të Coelho-s u frymëzuan nga përvojat e tij në rrugën e pelegrinazhit të Saint James në Santiago de Compostela. Asgjë nuk mund ta parashikonte suksesin e tyre të mëvonshëm kur u liruan në vitet 1980. Por sa e njeh Shqipërinë shkrimtari Brazilian? “Njoh historinë e vendit tuaj, por kurrë nuk e kam vizituar atë.

U gëzova shumë kur mora vesh se libri im Alkimisti u botua dhe në Shqipëri. Madje kur vinin në shtëpi miq të ndryshëm dhe më flisnin për suksesin e madh të Alkimistit, unë u tregoja librin e botuar në shqip. E jashtëzakonshme. Në fakt kam shumë dëshirë të vij në Shqipëri, edhe pse më kanë thënë se ka njerëz me kallashnikovë. Do doja të takoja lexuesit e mi, të bisedoja me studentët. Tri ditë në Shqipëri do të ishin diçka fantastike për mua”, u shpreh ai gjatë një interviste në vitin 2016.

RRUGA E PELIGRINAZHIT

Librat e parë të Coelho-s u frymëzuan nga përvojat e tij në rrugën e pelegrinazhit të Saint James në Santiago de Compostela. Asgjë nuk mund ta parashikonte suksesin e tyre të mëvonshëm kur u liruan në vitet 1980. Megjithatë, kur “Alkimisti” u botua në Brazil në vitin 1988, ai e çoi autorin drejt suksesit financiar. Historia e Santiagos, një të riu andaluzian që dëshiron të udhëtojë nëpër botë si bari, u bë libri më i shitur në Brazil, duke u shfaqur në listat e bestsellerëve në 18 vende njëkohësisht. Librat e Paulo Coelhos, autorit bashkëkohor brazilian më të suksesshëm në botë, nuk tregtohen si vepra të një autori brazilian pasi ai arriti të sfidojë stereotipet e autorëve brazilianë vendas. Coelho e veçon veten nga autorët e tjerë brazilianë.

Librave të tij u mungon pasuria tropikale e veprave të njohura të Jorge Amados dhe dhuna urbane e bestsellerit të Paulo Lins, “Qyteti i Zotit”, i cili, gjithashtu, u përshtat në një film. Në botën perëndimore, eksplorimet fetare të Coelhos, të cilat varionin nga misticizmi në monoteizëm, u pritën mirë. Coelho u bë i njohur si një guru i spiritualitetit letrar. Receta e tij ishte e thjeshtë dhe efektive: në vend që të humbiste kohë me pirueta gjuhësore apo analiza psikologjike, ai i jepte lexuesit rrëfime të shkruara mirë, të kombinuara me këshilla për vetëndihmë. Kritikët letrarë e kanë dënuar shpesh stilin e tij si tepër të thjeshtë, por lexuesit në mbarë botën e adhurojnë atë për fjalët e tij të thjeshta. Të famshëm si Madonna dhe fituesi i çmimit Nobel për letërsinë Kenzaburo Oe janë ndër fansat e tij. Coelho prezantoi zhanrin e shëmbëlltyrës në letërsinë moderne tregtare. Shëmbëlltyra tradicionalisht ka magjepsur lexuesit sepse është e thjeshtë dhe e lehtë për t’u kuptuar, ndërkohë që mbetet enigmatike. Kjo ishte e vërtetë për Jezusin në Bibël dhe për ministrat në Mesjetë. Puna e Coelho-s funksionon në një gamë të gjerë nivelesh pasi librat e tij nuk janë tërësisht manuale vetëndihme, por shkojnë përtej letërsisë. Veprat e Coelho-s shfaqen në listat e bestsellerëve dhe në tavolinat e kafes së Akademisë Braziliane të Letërsisë.

JASHTË RREGULLAVE

Paulo Coelho lindi në një familje katolike në Rio de Zhaneiro më 24 gusht 1947 por u rrit kundër fesë. Ai ëndërronte që të hynte në shkollë, Coelho ëndërronte të bëhej shkrimtar. Por që herët jeta e tij kaloi nëpër spitale. Shkrimtari brazilian u shtrua në një spital mendor për tre vite me radhë kur ishte vetëm 17 vjeç. Ai u trajtua për skizofreninë, por trajtimi nuk i ndihmoi dhe poeti iku. Për disa kohë, ai endej dhe më pas u kthye në shtëpi, pas së cilës u dërgua përsëri në spital. Pas kësaj, ai u arratis edhe dy herë nga spitali psikiatrik, por më vonë familja u pajtua me rrugën që ai kishte zgjedhur dhe Paulo u bë shkrimtar. Pasi shpëtoi për herë të dytë nga spitali i tyre mendor, ai iu bashkua lëvizjes teatrore amatore, e cila ishte jo vetëm një fenomen arti, por edhe një protestë sociale. Aktiviteti i tij përfundoi me faktin se ai ishte sërish në spital. Pasi u largua nga spitali për herë të tretë, Paulo u angazhua me shkrim dhe teatër.

Të afërmit e tij mund të pranonin vetëm se ai kurrë nuk do të gjente një punë “normale”. Në fillim të viteve 70, Coelho vendosi të krijojë një “Shoqëri Alternative” që do të funksiononte jashtë sistemit dhe rregullave. Parimi bazë i kësaj shoqërie dukej si “Bëj çfarë të duash – ky është i gjithë ligji”, të cilin shkrimtari e huazoi nga Aleister Crowley. Ushtria braziliane e konsideroi këtë një veprimtari subversive dhe e dënoi Paulon me burg. Paulo nuk shërbeu në burg për shumë kohë, ai u shpëtua nga një diagnozë e bërë më herët në një spital psikiatrik. Ai u shpall i çmendur dhe u la i lirë. VLERËSIMET Midis 115 çmimeve të rëndësishme që ka marrë autori, mund të përmendim titullin prestigjioz “Kalorësi i Urdhrit Kombëtar të Legjionit të Nderit”, i dhënë nga qeveria franceze, si dhe “Medalja e Artë e Galicisë”. Nga tetori 2002, Paulo Coelho është anëtar i Akademisë Braziliane të Letrave. Atij iu dha titulli “Lajmëtar i Paqes” nga OKB-ja, më 2007. Ndër librat më të suksesshëm të tij, të cilët janë sjellë në qarkullim nga Botimet Toena, përmendim: “Alkimisti”, “Mali i pestë”, “Veronika vendos të vdesë”, “Djalli dhe zonjusha Prym”, “Njëmbëdhjetë minuta”, “Manuali i luftëtarit të dritës”, “Pelegrini i Kompostelës”, “Zahiri”, “Shtriga e Portobellos”, “Buzë lumit Piedra u ula dhe qava”, “Fitimtari është i vetëm”, “Brida”, “Alef”, si dhe librin e tij të fundit “Shkelja e kurorës” (Adultério), i cili është futur në listat e librave më të shitur në mbarë botën. Deri tani, të drejtat për përkthim të këtij romani janë shitur në 45 gjuhë.

“Sigurisht, shpresoj që në hapat e “Shigjetarit”, njerëzit do të shohin të njëjtin udhëtim që ekziston tek “Alkimisti”. Sigurisht, ata janë të ndryshëm. “Alkimisti” është një libër referues. Edhe “Shigjetari” është po kështu, por shpresoj që njerëzit ta përdorin atë për t’i ndihmuar të mësojnë bazat e jetës. E shpresoj vërtet këtë! Një ditë, isha ulur në shtëpinë time në Pirenej dhe po mendoja se sa e jashtëzakonshme është gjuajtja me hark, dhe thashë pse të mos shkruaj një libër rreth kësaj eksperience. Dëshiroja ta shkruaja, në fund të fundit, edhe për veten time, që ta lexoja më pas ose “ta kondensoja” brenda vetes sime. U përpoqa t’i mësoja vetes atë çka kisha mësuar në mënyrë instiktive. Ndonjëherë, kur ti mëson, duhet të ulesh dhe të kuptosh çfarë ishte ajo që mësove. Duke bërë këtë gjë, shkrova librin”, është shprehur gjatë një interviste shkrimtari brazilian.

Lifestyle

30 thënie që janë të mbushura me urtësi

Published

on

1. Vetë-disiplina është gjithçka – Auto-disiplina është gjithçka. Nëse mundesh të vësh nën kontroll qenien tënde mendore dhe fizike, mund të kesh nën kontroll gjithë botën.

2. Një moment durimi – Një moment durimi në një çast zemërimi, ju shpëton njëqind momente pendese.

3. Shih pas në jetën tënde dhe thuaj – Më mirë të shohësh pas në jetën tënde dhe të thuash: “Nuk më besohet që e kam bërë atë gjë”, se sa të thuash: “Ah, sa do të doja ta bëja atë”.

4. Këto dy gjëra përcaktojnë atë që ti je – Dy gjëra përcaktojnë atë që ti je: Durimi kur nuk ke asgjë, dhe sjellja kur nuk ke asgjë

5. Duhet kurajë – Duhet kurajë për t’u rritur dhe për t’u bërë ai që je në të vërtetë

6. Të mençurit nuk janë gjithmonë të heshtur – Njerëzit e mençur nuk janë gjithmonë të heshtur, por ata e dinë se kur duhet të jenë.

7. Ajo që Suzi thotë për Sallyn – Ajo që Suzi thotë për Sallin flet më shumë për Suzyn se sa për Sallyn.

8. Kur ditët tona janë më të lumtura – Ditët tona janë më të lumtura kur u japim njerëzve pakëz nga zemra jonë, se sa një copë nga mendja jonë.

9. Të jetosh, gjëja më e rrallë në botë – Të jetosh është gjëja më e rrallë në botë. Shumica e njerëzve thjeshtë ekzistojnë.

10. Të bësh dallimin – Të bësh dallimin nga të tjerët, duhet që të rehatohesh me të ndjerit i parehatshëm.

11. Mund t’i japësh një personi dije – Mund t’i japësh një njeriu dije, por nuk mund ta bësh të mendojë. Disa njerëz duan të mbeten budallenj, vetëm sepse e vërteta kërkon që të ndryshosh.

12. Atë që një i mençur e di – Një njeri i mençur e di se kudo ka nga një gjë për të mësuar.

13. Mos ndalo për të hedhur gurë – Nuk do të mbërrish asnjëherë në destinacion, nëse ndalesh dhe hedh guri drejt çdo qeni që leh.

14. Stërvite mendjen që të shohë të mirën – Stërvite mendjen që të shohë të mirën në çdo situatë.

15. Nuk ke lindur fitues – Nuk ke lindur fitues. Nuk ke lindur humbës. Ke lindur një njeri që zgjedh.

16. Mos shpreso kurrë më shumë – Mos shpreso kurrë më shumë për një gjë, nga sa punon për atë gjë.

17. Mësoju fëmijëve se si të mendojnë – Fëmijët duhet të mësohen se si të mendojnë, jo çfarë të mendojnë.

18. Kur jeta të fut në situata të vështira – Kur jeta të fut në situata të vështira, mos thuaj “Përse unë?”, por thuaj: “Provomë!”

19. Merr frymë thellë – Merr frymë thellë! Është thjeshtë një moment i keq. Jo një jetë e keqe.

20. Gota është gjysmë bosh, apo gjysmë plot? – Njerëzit që mendojnë nëse gota është gjysmë bosh a gjysmë plot, nuk kuptojnë kryesoren. Që gota mund të mbushet prapë.

21. Veprimet e një personi të thonë gjithçka – Veprimet e një personi të thonë gjithçka që ke nevojë të dish.

22. Shanset janë si lindja e Diellit – Shanset janë si lindja e Diellit. Nëse pret shumë, e humbet.

23. Vrite mendjen për të dashur veten – Vrite mendjen që të duash veten, në vend se të dashurohesh me idenë që të tjerët të të duan ty.

24. Ndonjëherë jeta ka të bëjë me rrezikimin e gjithçkaje për…- Jeta ka të bëjë me rrezikimin e gjithçkaje për një ëndërr, që askush nuk mund ta shohë përveç teje.

25. Vazhdo bëj mirë  – Vazhdo të bësh mirë. Do të të kthehet dhjetëfish, në mënyra që as nuk i pret.

26. Ja misioni im në jetë – Të jem kaq i zënë duke jetuar dhe dashur jetën time, saqë të mos kem kohë për urrejtje, pendesë, shqetësim apo frikë.

27. Ditët kur je më shumë në parehati – Ditët kur je më pak rehat janë ditët kur mëson më shumë për veten tënde

28. Si të jetosh një jetë krijuese – Që të bëjmë një jetë krijuese, duhet të humbasim frikën se mos e kemi gabim.

29. Ja një arsye pse njerëzit i rezistojnë ndryshimit – Një arsye pse njerëzit i rezistojnë ndryshimit, është se ata përqëndrohen tek ajo nga e cila duhet të heqin dorë, në vend të asaj që do të fitojnë.

30. Nuk ka problem të jesh i zemëruar – Nuk ka problem të jesh i zemëruar. Problem është të jesh mizor.

Continue Reading

Magazinë

Dua Lipa dhe i fejuari i saj shijojnë jetën e natës në Prishtinë

Published

on

Këngëtarja me famë botërore, Dua Lipa, është parë mbrëmjen e së mërkurës në një nga ambientet më të njohura të kryeqytetit, në shoqërinë e të fejuarit të saj, aktorit britanik Callum Turner.

Çifti ka zgjedhur të kalojë një mbrëmje të zjarrtë në kryeqytet, të rrethuar nga miq të afërt, kokteje freskuese dhe atmosfera e ngrohtë e verës prishtinase.

E veshur me stil dhe me buzëqeshjen karakteristike, Dua Lipa ka tërhequr vëmendjen e të pranishmëve me prezencën e saj, ndërsa shijonte çdo moment në krahët e partnerit të saj.

Sipas dëshmitarëve, dyshja është dukur e relaksuar dhe e përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, duke reflektuar një lidhje të fortë dhe të natyrshme.

Prania e saj në Prishtinë nuk ka kaluar pa u vënë re nga fansat dhe adhuruesit e shumtë, të cilët janë ndjerë të emocionuar që ylli me origjinë shqiptare ka zgjedhur pikërisht këtë qytet për të kaluar disa çaste personale.

Kjo vjen pak para ngjitjes së saj në skenën e madhe të festivalit “Sunny Hill 2025” ku do ajo do të performojë në mbrëmjen e parë të premten. /Telegrafi/

Continue Reading

Magazinë

Trishtim në botën e kinemasë: Aktori i njohur gjendet i pajetë në plazh

Published

on

Aktori izraelit Alon Aboutboul, i njohur për rolet e tij në filma si “The Dark Knight Rises” dhe “Rambo III”, ka ndërruar jetë në moshën 60-vjeçare.

Trupi i tij u gjet në plazhin HaBonim në Izraelin verior, pasi ai u rrëzua pak pasi doli nga deti. Paramedikët mbërritën menjëherë, por nuk mundën ta shpëtonin, pavarësisht përpjekjeve për më shumë se një orë.

Shkaku i vdekjes mbetet ende i paqartë. Aktori la pas bashkëshorten dhe katër fëmijët e tij.

Në karrierën e tij ndërkombëtare, Aboutboul u shfaq edhe në serialet “Snowfall”, “FBI: International”, “NCIS: Los Angeles” dhe “Hawaii Five-0”.

Roli i tij i fundit ishte në serialin “The German”, ku luante për tetë episode.

Continue Reading

Lifestyle

Fuqia e intuitës së femrës

Published

on

Intuita e një femre është shumë më pranë së vërtetës, se sa siguria e një mashkulli” – Rudyard Kipling

Ndoshta po mendoni se tema e intuitës nuk ka asgjë shkencore, që nuk është madje as një disiplinë që duhet marrë në konsideratë. Nëse ndalemi një çast për të menduar, do të kuptojmë se shumicën e vendimeve i marrim në mënyrë të pandërgjegjshme. Jo vetëm: studimet mbështesin idenë që para se ndërgjegjja të vlerësojë objektivisht një mundësi me po-të dhe jo-të e saj, pjesa e pandërgjegjshme e trurit e ka marrë vendimin duke u bazuar tek intuita. Përse ndodh kjo?

Bazohemi më shumë te ndjenjat sesa te racionaliteti? Në të vërtetë është tamam kështu. Intuita, parandjenja, shqisa e gjashtë, janë sinonime për të përshkruar tentativën e njeriut për ta drejtuar vëmendjen drejt faktit të caktuar, një rrethane, mbi çdo gjë a person, për të kuptuar pa asnjë gabim të vërtetën.

INTUITA DHE TRURI I PANDËRGJEGJSHËM

Një familjar i juaji ndihet pa qejf nga një sëmundje me shenja të çuditshme, që e bëjnë të vështirë përcaktimin e një diagnoze. Shkoni te specialisti, që ju vë përballë dy mundësive: të vendosni të dhënat në një kompjuter të sofistikuar, i cili do t’ju tregojë hapat që duhet të ndiqni për të kuruar të afërmin ose t’i besoni mjekut me karrierë të gjatë. Cilën mundësi do të ndiqni? Sigurisht që preferoni mjekun. Ndonjëherë nuk na shërben inteligjenca e bazuar mbi analizën e logjikën: i besojmë “intuitës” për mjekun, i cili nëpërmjet vëzhgimit, përvojës dhe ndjesive rreth kësaj çështjeje do të japë një zgjidhje.

Jeni në shtrat dhe papritmas, nga hiçgjëja vjen ndjesia e paparashikuar. Jeni të çlodhur e truri ju dhuron një imazh të papritur. Nga doli kjo gjë? Nuk bëhet fjalë për arsyetim logjik e të peshuar mirë: është më shumë ndjesi, intuitë që del papritur nga pjesa e pandëgjegjshme e trurit. Por, nga se është i përbërë truri i pandërgjegjshëm? Intuitat dalin nga përvojat e magazinuara në tru, nga gjithçka që kemi përjetuar, qofshin këto suksese apo dështime.

RËNDËSIA E INTUITËS

Një përgjigje që truri na jep kur ndodhemi përballë një dileme apo pavendosmërie. Nëse do të bënim sforcim logjik, duke plotësuar analiza racionale sa herë që jemi të dyzuar, do të kemi nevojë për kohë dhe energji. Iidetë tona janë emotive, ose “i ndjejmë”, pak herë i analizojmë nëpërmjet mendimit të peshuar. Dimensionet i shtyjnë ekspertë të fushës të hetojnë studiojnë si është e mundur që agjentët që lëvizin fijet e ekonomive arrijnë të marrin vendimet në punë.

Ndoshta ata udhëhiqen nga ndjenjat dhe interesat pa vënë në punë logjikën për të marrë vendime. Mund të pyesim, nëse është pozitive apo jo ta lëmë veten të udhëhiqemi nga intuita. Jeta jonë është me momente të tilla, ku zemra na ka bërë të ndjekim një rrugë a një tjetër… Duhet të themi se vendimet e pandërgjegjshme, janë të lidhura me atë çka jemi, me personalitetin e me vlerat tona. Sipas ekspertëve, intuita më e mirë shfaqet në momentet e relaksit, kur mendja është më e kthjellët dhe e çlodhur. Frymëzimi dhe idetë shfaqen vetë gjatë natës, larg stresit dhe tensioneve. Duhet vetëm të dimë t’i dëgjojmë.

PËRMIRËSONI PERCEPTIMIN

Mund të kuptojmë e perceptojmë rrethanat dhe ngjarjet nëpërmjet perceptimit të drejtpërdrejtë, asaj çka kuptojmë nga të tjerët dhe nëpërmjet intuitës.

Perceptimi na ndihmon qartësisht me situatën, ajo çka kuptojmë na lejon të marrim informata të përgjithshme, që jo gjithmonë i përkasin së vërtetës, dhe na përballin me rrezikun e informacioneve jo të sakta. Perceptimi i drejtpërdrejtë mund të jetë i besueshëm, me kusht që mendja të jetë e lirë nga paragjykimet e të reflektojë në harmoni mbi atë që është parë e dëgjuar, ndërsa mendimet që krijojmë nga të tjerët, ato indirekte, nuk janë të çliruara nga paragjykimet.

Ndaj këshilla jonë është: mos krijoni mendime, vlerësime apo këndvështrime duke u bazuar në faktet që ju referojnë të tjerët. Ajo që perceptojmë mbi ngjarjet dhe rrethanat, provokon te ne reagime që gjenerojnë mendime dhe veprime.

Continue Reading

Të kërkuara