Aktualitet

Si e ndihmoi Inteligjenca amerikane Ukrainën për t’u mbrojtur nga Rusia

Inteligjenca ndihmoi Ukrainën të mbrohej, po ashtu të sulmonte.

Published

on

Ndërsa Rusia nisi pushtimin, Shtetet e Bashkuara të Amerikës i dhanë forcave ukrainase informacione të detajuara për saktësisht se kur dhe ku raketat dhe bombat ruse do të binin, duke e shtyrë Ukrainën të largonte mbrojtjen ajrore dhe avionët jashtë rrezikut, thonë zyrtarë dhe ish-zyrtarë amerikanë për NBC News.

Ky shkëmbim pothuajse në kohë reale i inteligjencës i hapi gjithashtu rrugën Ukrainës që të rrëzojë një aeroplan transporti rus që bartte qindra trupa në ditët e para të luftës, thonë zyrtarët, duke ndihmuar në zmbrapsjen e një sulmi rus në një aeroport kyç pranë Kievit.

Ishte pjesë e asaj që zyrtarët amerikanë e quajnë një operacion masiv dhe të paprecedentë të ndarjes së inteligjencës me një partner që nuk është në NATO, i cili thonë se ka luajtur një rol vendimtar në suksesin e deritanishëm të Ukrainës kundër ushtrisë ruse e cila është më e madhe dhe e pajisur më mirë.

për mbrojtjen ajrore dhe aeroplanin transportues nënvizojnë pse, dy muaj në luftë, zyrtarët vlerësojnë se inteligjenca nga agjencitë e spiunazhit të SHBA-së dhe Pentagoni kanë qenë një faktor i rëndësishëm që ta ndihmojë Ukrainën t’i pengojë përpjekjet e Rusisë për ta pushtuar pjesën më të madhe të vendit.

Një zyrtar amerikan tha se SHBA-ja dha shumë informacione për Ukrainën.

“Ka pasur ndikim të madh në nivelin taktik dhe strategjik. Ka shembuj ku mund të dallosh se kjo ka bërë një diferencë të madhe”.

Në një deklaratë, një zëdhënës i Shtëpisë së Bardhë tha: “Ne vazhdimisht po u ofrojmë ukrainasve inteligjencë të detajuar dhe në kohë për fushëbetejën për t’i ndihmuar ta mbrojnë vendin e tyre kundër agresionit rus dhe do të vazhdojmë ta bëjmë këtë”.

NBC News nuk ka publikuar edhe disa detaje specifike që i janë konfirmuar për shpërndarjen e inteligjencës nga zyrtarë të cilët thanë se raportimi i atyre detajeve mund t’i ndihmojë rusët që t’i heqin qafe burimet e rëndësishme të informacionit.

“Ka pasur shumë informacione të shpërndara në kohë reale për caqe specifike të forcave ruse”, tha një ish-zyrtar.

Informacioni përfshin imazhet satelitore, “por edhe informacione të tjera inteligjence si, për shembull, ku janë aktive disa njësi ruse”.

Ukraina vazhdon ta lëvizë mbrojtjen ajrore dhe avionët gati çdo ditë me ndihmën e inteligjencës amerikane, që është një nga arsyet që Rusia nuk ka mundur të dominojë në ajër. Në disa raste, Ukraina lëvizi sistemet ajrore mbrojtëse të shënjestruara ose avionët në momentin e fundit, thanë zyrtarët.

“Ka pasur një ndikim jashtëzakonisht të madh në aftësinë në tokë të ushtrisë ruse”.

Derisa bashkëpunimi SHBA-Ukrainë është ndërtuar që kur Rusia aneksoi Krimenë më 2014, ato u shndërruan në marrëdhënie të larta në javët para pushtimit rus kur një ekip ushtarak amerikan shkoi për të vlerësuar gjendjen e mbrojtjes ajrore të Ukrainës. Amerikanët u ofruan ukrainasve këshilla të detajuara se si të shpërndanin sistemet ajrore mbrojtëse, një lëvizje që zyrtarët amerikanë thonë se ndihmoi Ukrainës ta ndalonte Rusinë që të merrte kontrollin e qiellit.

Inteligjenca ndihmoi Ukrainën të mbrohej, po ashtu të sulmonte

SHBA-ja i ka ofruar Ukrainës informacione në momente vendimtare duke i mundësuar që t’i shënjestrojë më mirë forcat ruse.

Forcat ukrainase kanë përdorur koordinata specifike të shpërndara nga SHBA-ja për të drejtuar sulmet mbi pozicionet dhe avionët rusë, thanë zyrtarë dhe ish-zyrtarë.

Këto goditje të hershme ndihmuan në pengimin e operacionit të sulmit ajror rus për të marrë Aeroportin Hostomel pranë Kievit, që do t’i mundësonte rusëve të fusnin trupat dhe pajisjet rreth kryeqytetit. Rusët gradualisht morën aeroportin për një kohë, por kurrë nuk patën kontrollin e mjaftueshëm për të futur sasi të mëdha pajisjesh. Ai dështim pati një ndikim të madh në betejën për Kievin, thanë zyrtarët amerikanë.

Edhe CIA po ashtu po përqendron burime, thanë zyrtarët, për të mbledhur informacione me qëllimin për ta mbrojtur presidentin ukrainas, Volodymyr Zelenskyn, të cilin rusët duan ta vrasin.

Drejtori i CIA-s, William Burns, i tha Kongresit muajin e kaluar se kur ai takoi Zelenskyn në Kiev në janar, ndau me të informacione që kishte atë kohë për “disa nga detajet më shqetësuese për planet ruse për Kievin” dhe se ndarjen e informacioneve e kishte vazhduar çdo ditë tutje.

Sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Jen Psaki, muajin e kaluar tha se SHBA-ja ka ndarë “një sasi të konsiderueshme të informatave të detajuara me qeverinë ukrainase për planet dhe aktivitetet e Rusisë që t’i ndihmojë ukrainasit ta mbrojnë veten”, duke shtuar se materiali “përfshin informacion që i ndihmon ata në informim dhe zhvillim të përgjigjes ushtarake ndaj pushtimit rus”.

Ushtria amerikane dhe CIA filluan thellimin e marrëdhënieve me palën ukrainase pasi Rusia aneksoi Krimenë më 2014. CIA së pari ndihmoi shërbimet ukrainase të çrrënjoste spiunët rusë, tha një ish-zyrtar amerikan, dhe më pas u ofroi trajnime dhe udhëzime. Ushtria amerikane trajnoi ushtarët ukrainas.

Një zyrtar i inteligjencës perëndimore theksoi se nuk është vetëm inteligjenca që ka rezultuar vendimtare, por është edhe performanca e ukrainasve në përdorimin e saj. Burimi tha se ukrainasit kanë luftuar rusët me shkathtësi dhe kurajë, dhe kur ata kanë pranuar informacion, kanë vepruar me shpejtësi mahnitëse.

Continue Reading

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara