Lajmet

Si do të zhduket Universi?

Kjo sipas një studimi të ri.

Published

1 year ago

on

Zgjerimi i pafund, Kërcitja e Madhe, singularitet, staticitet (dhe shumë më tepër): Hipotezat se cili do të jetë fati përfundimtar i Universit janë të shumta, dhe shumë të ndryshme nga njëra-tjetra (dhe për fatin tonë të mirë e përcaktojnë fundin shumë larg në kohë nga tani).

Tani kësaj liste i shtohet një studim i ri, i cili bazohet mbi teorinë e avullimit të Vrimave të Zeza të formuluar nga i ndjeri Stephen Hawking. Sipas këtij modeli, të zhvilluar nga Michael Wondrak, Walter van Sujlekom dhe Heino Falcke, astrofizikanë në Universitetin Radbaud në Holandë, Universi ynë po “avullon” ngadalë para syve tanë dhe do të zhduket kur të mbarojë ky proces avullimi.

Le të përpiqemi ta kuptojmë çështjen në terma më të thjeshtë. Teoria e Avullimit të Vrimave të Zeza u formulua nga Stephen Hawking në vitin 1974. Ajo parashikon se ndonëse këto objekte kanë një fushë gravitacionale aq të fuqishme, sa që nuk mund t’u shpëtojnë as lënda dhe as drita, ekzistojnë disa efekte kuantike dhe kushte të  veçanta, ku Vrimat e Zeza mund të  avullojnë ngadalë, duke emetuar vazhdimisht një rrezatim termik (i ashtuquajturi Rrezatimi Hawking).

Siç shpjegohet nga Instituti Kombëtar i Astrofizikës në SHBA, ky avullim do të çonte në ngushtimin e horizontit të ngjarjeve të një Vrime të Zezë, një proces ende i pavërejtur, faza përfundimtare e të cilit përfaqëson nga ana tjetër, një nga misteret e mëdha të fizikës teorike.

Me pak fjalë jemi ende në fushën e hipotezave, mbi të cilat shkencëtarët kanë punuar prej shumë kohësh. Në një studim të botuar në prill të këtij viti, sërish në “Physical Review Letters”, e nënshkruar nga një grup studiuesish nga departamenti i fizikës së  Universiteti Sapienza i Romës, Instituti Kombëtar i Fizikës Bërthamore në Itali dhe Instituti Niels Bohr në Danimarkë, ka treguar përmes simulimeve komplekse numerike disa “fate” të mundshme për procesin e avullimit të Vrimave të Zeza, përfshirë shfaqjen e të ashtuquajturave “singularitete” (pikat në të cilat dendësia e materies arrin vlera kaq të larta, sa të shkaktojë një kolaps gravitacional të hapësirë-kohës) edhe jashtë vetë Vrimës së Zezë.

Kjo do të shkelte parimin e “censurës kozmike” të formuluar nga fizikanti Roger Penrose, sipas të cilit singularitetet janë gjithmonë brenda Vrimës së Zezë, dhe nuk mund të jenë në komunikim me botën e jashtme. Por në një skenar alternativ, parashikohet që Vrimat e Zeza mund të kthehen në “krimba”, pra në struktura (deri tani vetëm hipotetike) që janë në gjendje të lidhin pika të ndryshme të hapësirë-kohës .

“Ne kemi treguar se përveç rrezatimit të mirënjohur Hawking, mund të ketë edhe një rrezatim tjetër të panjohur deri më tani”- thotë Wondrak. Pra analogjia është kjo:nga Vrimat e Zeza mund të “avullojnë” në mënyrë spontane grimcat që u shpëtojnë atyre (Rrezatimi Hawking); grimcat mund të “avullojnë” spontanisht nga fusha elektrike dhe ta shkatërrojnë atë (Efekti Schwinger). Më pas ndoshta edhe nga hapësira-koha, grimca të tjera mund të “avullojnë” spontanisht, në kushte të caktuara gravitacionale. / Galileonet – Bota.al

Related Topics:
Continue Reading

Lajmet

Sot protesta e PD, policia e Tiranës nuk i jep leje

Published

1 hour ago

on

December 23, 2024

By

Policia e Tiranës i ka kthyer përgjigje kërkesës së Partisë Demokratike për organizimin e protestës pasditen e sotme.

Në një komunikim publik, policia bën me dije se nuk mbështet protestat që bllokojnë akset rrugore duke kufizuar qarkullimin, duke mos i dhënë kështu leje organizatorëve të këtij tubimi.

Njoftimi i policisë Tiranë:

Përfaqësues të subjektit politik Partia Demokratike e Shqipërisë kanë paraqitur kërkesën për zhvillim të tubimeve, nga ora 17:00 deri në orën 20:00 të datës 23.12.2024, në disa akse rrugore kryesore në Tiranë, konkretisht:

Unaza e vogël, rrethrrotullimi te Zogu i Zi, ura afër xhamisë në Rrugën e Elbasanit, sheshi “Wilson” dhe nga pallati me shigjeta drejt Rrugës së Kavajës.

Policia e Shtetit garanton të drejtën për tubim, të drejtat dhe liritë e pjesëmarrësve në tubime, por pa cenuar lëvizjen e lirë të qytetarëve dhe të automjeteve.

Në bazë dhe në zbatimit të ligjit “Për tubimet”, Policia e Shtetit ka ndërmarrë të gjitha masat për garantimin e rendit publik, zbatimin e të drejtave dhe lirive të qytetarëve dhe të pjesëmarrësve në tubime, si dhe mbrojtjen e pronave publike dhe private.

Nisur nga objekti i kërkesës së bërë për zhvillimin e tubimeve në disa akse rrugore në qytetin e Tiranës, Policia e Tiranës i ka kthyer përgjigje organizatorëve se merr përsipër garantimin e tubimeve që nuk bllokojnë lëvizjen e lirë të automjeteve dhe qytetarëve.

Bllokimi i akseve rrugore është vepër penale e parashikuar nga neni 293 i Kodit Penal dhe cilido që do të ndërmarrë veprime për të bllokuar rrugët, do të përballet me pasojat që sjell shkelja e këtij neni.

Për të ndihmuar qytetarët që do të qarkullojnë në akset rrugore të mësipërme, Policia e Shtetit ka ndërmarrë masa që në rast bllokimi, të devijojë qarkullimin e automjeteve në rrugë alternative.

Policia e Shtetit apelon dhe një herë për zbatim të ligjit dhe respektim të lëvizjes së lirë të qytetarëve dhe automjeteve, gjatë orarit të tubimeve.

Continue Reading

Lajmet

Rashiq: Lista Serbe po i kërcënon dhe largon nga puna serbët që na përkrahin

Published

2 hours ago

on

December 23, 2024

By

Ministri i Kosovës, Nenad Rashiq, ka deklaruar se serbët që mbështesin partinë e tij janë përballur me kërcënime dhe përjashtime nga puna. Sipas tij, këta individë janë duke u kërcënuar me letra dhe dëmtime të automjeteve, madje përjashtimet nga puna janë një praktikë e zakonshme për ata që bashkëpunojnë me të.

Një rast i tillë, sipas Rashiqit, është përjashtimi nga puna i gruas së zëvendësit të tij, Nenad Vukmiroviq, e cila punonte në sektorin publik në veriun e Kosovës. Po ashtu, ai përmendi edhe një tjetër rast ku një familje nga Novobërda është ndëshkuar për ndihmën që ka marrë nga institucionet e Kosovës për ndërtimin e një shtëpie.

Një tjetër incident që Rashiqi raportoi ishte një kërcënim ndaj një zyrtareje të Ranillugut, e cila u gjet me automjetin të cilin e kishte parkuar në një vend të gabuar, ku dikush kishte lënë një mesazh kërcënues, duke i thënë se herën tjetër mund të ndodhte diçka më serioze.

Ministri Rashiq shpjegoi gjithashtu se djali i tij, që studion në Serbi, përballohet me kontrolla të rrepta dhe ndalime gjatë udhëtimeve në kufirin mes Serbisë dhe Kosovës.

Ai e krahasoi situatën politike të serbëve të Kosovës me regjimin e Koresë së Veriut, duke theksuar se ata po përdoren si mjet manipulimi nga autoritetet e Beogradit për të mbështetur retorikën e brendshme të Serbisë. Rashiq gjithashtu paralajmëroi se, nëse procesi i votimit nuk mbikëqyret rreptësisht, historia mund të përsëritet me një ndikim të madh për serbët e Kosovës./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

​Lansohet pilotimi i programit të kuponëve, Kurti: Ky projekt mbështetet nga BB

Published

2 hours ago

on

December 23, 2024

By

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti dhe ministrja e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit, Arbërie Nagavci, kanë lansuar pilotimin e Programit të Kuponëve, në kuadër të Projektit “Edukimi dhe Kujdesi në Fëmijërinë e Hershme për Kapitalin Njerëzor të Kosovës”.

Kryeministri Kurti, ka thënë se krijon mundësi për përfshirjen e më shumë fëmijëve nga 3-5 vjeç nga këto familje në shërbime të edukimit në moshë të hershme.

Ai tha se ky program ofron mbështetje të drejtpërdrejt për familjet të cilat janë të regjistruara në skemën e ndihmës sociale.

Kurti tha se ky projekt mbështetet nga Banka Botërore me vlerë 1.8 milionë euro dhe përfshinë pagesën e transportit dhe çerdhes për fëmijët.

Ministrja e Arsimit, Arbërie Nagavci tha se sot po lansojnë pilotimin e programit të kuponëve, duke hedhur kështu edhe hapin e parë konkret për këtë mbështetje të paprecedentë dhe të pandodhur më parë për më të vegjlit, për familjet që më shumti kanë nevojë.

Sipas saj ky program është një risi për qasje të barabartë për edukimin e hershëm në Kosovë.

Continue Reading

Bota

Trump: Kontrolli i Kanalit të Panamasë dhe Groenlandës një domosdoshmëri absolute

Published

2 hours ago

on

December 23, 2024

By

Presidenti i sapozgjedhur Donald Trump ka kërcënuar se do të rimarrë kontrollin e Kanalit të Panamasë, duke shkaktuar reagime të ashpra nga presidenti i Panamasë. Në një postim në rrjetin e tij “Truth Social”, Trump kritikoi ish-presidentin Jimmy Carter për dhënien e kanalit në vitin 1999 dhe e quajti atë një veprim të papërgjegjshëm, duke pretenduar se SHBA-të paguanin tarifa të tepruara. Ai theksoi se nëse Panamaja nuk do të bashkëpunonte, SHBA-ja do të kërkonte rimarrjen e kanalit.

Përveç kësaj, Trump mbrojti idenë e kontrollit të Groenlandës, duke e quajtur atë një “domosdoshmëri absolute” për sigurinë kombëtare dhe lirinë globale. Kjo përshkruan qëndrimin e tij për Grenlandën, e cila, ndonëse është autonome, ende është nën kontrollin e Danimarkës për çështjet e jashtme dhe të sigurisë. Trump kishte shprehur më herët dëshirën për të blerë Grenlandën, duke kujtuar ofrimin e një shume të madhe nga SHBA për ta blerë atë në vitin 1946, një ofertë që kishte shkaktuar tensione diplomatike mes SHBA-së dhe Danimarkës./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara