Aktualitet

Si do të funksionojnë pasaportat e vaksinave për udhëtimet globale?

Published

on

Të etur për të shmangur humbjet edhe të një vere tjetër me të ardhura nga pushimet, shkaku i pandemisë së koronavirusit, Bashkimi Evropian, disa qeveri aziatike si dhe industria e linjave ajrore, po mundohen të zhvillojnë të ashtuquajturat pasaporta të vaksinave kundër COVID-19, për të ndihmuar fillimin e udhëtimeve ndërkombëtare.

Ata janë duke punuar në sisteme që do t’u mundësojnë udhëtarëve të përdorin aplikacione të telefonave celularë, për të dëshmuar se janë vaksinuar, gjë që mund t’u ndihmojë të shmangin kërkesat e shumta për karantinim në destinacionet e tyre.

Por, përpjekjet e shumta nënvizojnë mungesën e një sistemi qendror ndërkombëtar për të verifikuar në mënyrë elektronike statusin e vaksinimit. Projektet gjithashtu po përballen me sfida teknike për të punuar së bashku, derisa çështjet rreth privatësisë dhe pabarazisë së vaksinave, mbeten.

Pasaportat e vaksinimit do të shtonin një shtresë tjetër digjitale në morinë e shëndetit ekzistues të koronavirusit dhe aplikacioneve për gjurmimin e kontakteteve, pasi që shumë shtete si dhe vetë Shtetet e Bashkuara të Amerikës, janë përfshirë në të. Përdorimi i tyre brenda vendit për të rihapur ekonomitë lokale është debatuar me ashpërsi, me shumë kundërshtime ndaj kërkesave për sa u takon kafeneve, koncerteve dhe ngjarjeve sportive. Sidoqoftë, ka më shumë prirje që ato të përdoren për udhëtime ndërkombëtare, veçanërisht pasi vende si Islanda, që hapi kufijtë e saj për vizitorët e vaksinuar dhe të tjera vende si Arabia Saudite, po fillojnë të lejojnë qytetarët e vaksinuar të udhëtojnë jashtë vendit. Vendimi i BE-së javën e kaluar për të hapur kufijtë e vendeve të saj për udhëtarët e vaksinuar plotësisht, rrit edhe më shumë urgjencën për këtë çështje.

Përpjekjet zyrtare

Pjesa e parë e një pasaporte vaksinimi është regjistri zyrtar apo regjistri i aprovuar i imunizimit eletkronik të përdoruesit të saj.

Bashkimi Evropian, Kina dhe Japonia po punojnë që të kenë certifikatat e tyre digjitale të vaksinimit për udhëtimet ndërkufitare. Ndërkohë që Mbretëria e Bashkuar, javën e kaluar përditësoi aplikacionin e saj të Shërbimit Shëndetësor Kombëtar, ashtu që t’u mundësojë përdoruesve të vaksinuar plotësisht, që të provojnë statusin e tyre kur udhëtojnë jashtë vendit, çfarë është një lehtësim i rregullave të udhëtimit.

Është në proces e sipër testimi për certifikatën digjitale të BE-së, e cila gjithashtu do të konfirmojë rezultatet e testit për COVID-19, ose rikuperimin nga virusi dhe është vendosur të vihet në qarkullim nga fundi i qershorit, duke u mundësuar të ribashkohen me miqtë dhe të afërmit, banorëve që jetojnë në 30 vende të Evropës. Por, ende është e paqartë se ku dhe si saktësisht do të kontrollohen certifikatat e udhëtarëve të BE-së, të cilët nuk kanë pika kontrolli brenda kufijve. Zyrtarët në Bruksel thonë se kjo do të varet nga secili vend konkretisht. Ideja është që udhëtarët të vendosin një kod QR në telefonat e tyre, ashtu që të mund të skanohen, le të themi në një aeroport apo stacion treni, duke përdorur një aplikacion zyrtar verifikimi që kontrollon mbi bazë të të dhënave kombëtare, përmes një “porte hyrëse” teknike të BE-së.

Organizata Botërore e Shëndetësisë nuk rekomandon provë të vaksinimit si një kërkesë për udhëtimet ndërkombëtare, duke theksuar shpërndarjen e pabarabartë e vaksinave, edhe pse këshillohen udhëzime të përkohshme për zhvillimin e një “Certifikate Vaksinimi të Mençur”.

Aplikacionet e udhëtimit

Udhëtarëve gjithashtu u duhet një aplikacion për telefonat e tyre të mençur, për të patur eventualisht certifikata zyrtare të vaksinimit.

Projekti i BE-së përfshin teknologji me burime të hapura, që mund të përdoren nga vendet evropiane për të ndërtuar portofolët e tyre zyrtare të lëvizshme.

Asociacioni Ndërkombëtar i Transportit, një grup i industrisë së linjave ajrore, ka telefonat e saj të mençur “IATA Travel Pass”, në të cilat janë regjistruar linja ajrore si Qantas, Japan Airlines, Emirates, British Airways dhe Virgin Atlantic. Një përpjekje tjetër rivale me të, Common Pass, ka regjistruar duke bërë për vete transportuesit si Cathay Pacific, JetBlue, United dhe Lufthansa.

Tashmë udhëtarët mund të përdorin aplikacione për të verifikuar që rezultatet e tyre të COVID-19, janë të pranueshme në destinacionet e tyre. Travel Pass dhe Common Pass deri më tani janë në dispozicion vetëm për udhëtarët e linjave ajrore që i përdorin ato. Të dyja ato gjithashtu mund të integrohen në aplikacionet e udhëtimeve të linjave ajrore, në mënyrë që përdoruesit të kenë mundësi të verifikojnë statusin e tyre të vaksinës kur të kontrollohen online. Gjithashtu, të dyja pritet të punojnë me certifikatat e BE-së. Common Pass thotë se përdoruesit do të jenë në gjendje të importojnë kredencialet e vaksinave deri në mes të qershorit.

Çfarë duan udhëtarët

Udhëtarët e biznesit sikur Richard Fogg, zbatues britanik i marrëdhënieve me publikun, mirëpresin pasaportat e vaksinave. Firma e Foggit zvogëloi planet për të marrë pjesë në një shfaqje të madhe tregtare të telekomit në Barcelonë muajin tjetër, duke pasur parasysh rregullat e karantinës për njerëzit që kthehen në Britani të Madhe.

“Ato dhjetë ditë të karantinës do të kenë implikime negative në biznes – nuk ka asnjë rrugë tjetër”, tha Fogg, teksa pranoi edhe shqetësimet në lidhje me privatësinë e të dhënave.

Eymeric Segard, shef ekzekutiv i ndërmjetësit Lunajets të avionëve privatë me qendër në Gjenevë, vuri në dukje se udhëtarët tashmë po dorëzojnë pasaportat me të dhëna personale pas mbërritjes.

“Ju e dini që personalisht, unë do të isha i lumtur t’i tregoja kujtdo, që po, jam i vaksinuar ose jo nuk jam i vaksinuar”, tha ai, duke shtuar se pasaportat e vaksinave do të ndihmonin në shmangien e “makthit logjistik” të provave të COVID-19, në fytyrat e evropianëve kur vizitoni vendet e tjera të BE-së.

Çfarë me falsifikimet?

Dokumenti i rremë COVID-19 i shitur nga mashtruesit, ka qenë një problem gjatë pandemisë, por zhvilluesit e tij thonë se versionet digjitale kanë masa mbrojtëse që i bëjnë ato vështirë të falsifikueshme.

IATA thotë se nuk verifikon rezultatet e testit apo statusin e vaksinimit, por vepron si kanal për laboratorët e regjistruar, për të dërguar me siguri ato detaje tek udhëtarët, identitetin e të cilëve, aplikacioni mund t’i përputhë me personin që është testuar ose vaksinuar. Aplikacioni skanon fytyrën e një udhëtari duke përdorur kamerën e telefonit dhe e përqas atë me detajet biometrike të pasaportës dhe ka kontrolle për të parandaluar që dikush tjetër të përdorë identitetin e tij.

Siguria dhe privatësia

Pasaportat e vaksinimit janë një temë polarizuese, me diskutime online që nxjerrin në pah frikën e pabazuar, se ato do të përdoren për të kontrolluar njerëzit, për të kufizuar lirinë dhe për të thyer privatësinë. Zhvilluesit e këtyre pasaportave theksojnë se të dhënat minimale personale, mbahen në telefona dhe se e vetmja gjë që transmetohet, janë çelësat e kriptimit që lejojnë shkëmbimin e informacionit në mënyrë të sigurt.

“Nëse bëhet ashtu siç duket, kjo nuk shton një nivel shtesë të rrezikut të privatësisë sepse thjesht po vendos një status kredencial për ‘po’ ose ‘jo’”, tha Kevin Trilli, zyrtari kryesor i produktit në kompaninë e verifikimit të ID-së, Onfido, e cila po punon për teknologjinë e kartave të vaksinimit.

Gjithashtu shtrohet pyetja se sa mirë do të punojnë sistemet e ndryshme të kredencialeve të vaksinave dhe nëse vendet do t’i njohin certifikatat e njëri-tjetrit. Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka paralajmëruar se aktualisht, jo shumë vende pranojnë prova të vaksinimit nga udhëtarët.

“Ju nuk mund të keni një sistem ndërveprues në ditën zero”, por me kalimin e kohës do të shihen dhe përpunohen ngërçet, gjë që ndihmonin në hedhjen e bazave për pandeminë e ardhshme, tha Trilli.

Por, çfarë për njerëzit që nuk kanë telefona të mençur? Apo për familjet që nuk kanë pajisje teknologjike për secilin anëtar? Zyrtarët e IATA dhe të BE-së thonë se po punojnë për zgjidhje, përfshirë opsione të bazuara në letër.

Aktualitet

Nga inteligjenca artificiale te bujqësia: Hajrizi tregon pse UBT-ja është zgjedhja kryesore e studentëve

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, ka thënë se arsyeja kryesore pse studentët zgjedhin të studiojnë në këtë institucion është qasja moderne dhe programet inovative që ofrohen.

Në një intervistë në FIVE të Dukagjinit, Hajrizi ka theksuar se UBT dallon nga universitetet e tjera për shkak të orientimit drejt së ardhmes dhe temave bashkëkohore, si Inteligjenca Artificiale.

Sipas tij, një element tjetër që i tërheq studentët është mënyra ndërmarrësore e funksionimit të UBT-së, e cila, duke qenë e vetëfinancuar, ka si obligim që çdo student të arrijë sukses.

“Mendoj që qasja e re, ne kemi programe të reja dhe moderne. Dhe janë programe të së ardhmes, nuk e kemi asnjë old fashion në program. Kjo është tema kryesore që asnjëherë nuk ke pas një tematik që ne e trajtojmë për të kaluarën, por flasim Inteligjencës Artificiale. Apo flasim sot për IA, po, cili është universiteti më i mirë në regjion për IA? Dihet. Ose po flet për zhvillim të qëndrueshëm, dihet kush tregon rolin. Po flet për mjekësi, dihet kush. Po flet për energji, bujqësi.

Domethënë thjesht jemi duke garuar për t’i ofruar ato kompetenca të cilat atij i duhen. Jemi shumë aktivë me qenë shumë të kujdesshëm në suksesin e tij. Se ne vetëfinancohemi, ne jemi një qasje ndërmarrësore, e kemi obligim atë me ngrit deri te suksesi. Ai e ndjen atë mbështetje. E ndjenë atë cilësi e infrastrukturë. E ndjenë atë ndërkombëtarizmin dhe vjen”, ka thënë Hajrizi.

Continue Reading

Aktualitet

Fillon fushata sensibilizuese kundër kancerit të gjirit

Published

on

Me rastin e fillimit të Muajit të Ndërgjegjësimit Kundër Kancerit të Gjirit, Ministria e Shëndetësisë në bashkëpunim me Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës fillon fushatën sensibilizuese kundër Kancerit të Gjirit.

Në këtë ngjarje do të marrin pjesë Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, ministri në detyrë i Shëndetësisë, Arben Vitia, përfaqësues të shoqërisë civile dhe profesionistë shëndetësorë.

“Mamografia është metoda më e rëndësishme diagnostikuese për zbulimin e hershëm të kancerit të gjirit. Si një ekzaminim radiologjik, ajo mundëson identifikimin e ndryshimeve shumë të vogla në indin e gjirit, shpesh para se këto të jenë të dukshme klinikisht. Zbulimi i hershëm ka rëndësi thelbësore, pasi rrit ndjeshëm mundësinë e trajtimit efektiv dhe ul vdekshmërinë nga kjo sëmundje. Mamografia rekomandohet si mjet skriningu për gratë mbi 40 vjeç, ose më herët për ato me faktorë rreziku, duke qenë një procedurë të thjeshtë, të shpejtë dhe të sigurt për ruajtjen e shëndetit të grave. Gjatë këtij muaji, Mamografi Mobil do të jetë në qytetet e parashikuara në kalendar, sipas datave të specifikuara, nga ora 10:00 deri në 16:00”, thuhet në njoftim të MSH-së.

Me rastin e fillimit të Muajit të Ndërgjegjësimit Kundër Kancerit të Gjirit, Ministria e Shëndetësisë njofton se nga data 1 deri më 31 tetor 2025, Mamografi Mobil do të jetë në qytetet e Kosovës./S.K/EO/

Continue Reading

Aktualitet

​”Paketa e Maleve”, Elbasani miraton 4 zona të reja zhvillimi

Published

on

Këshilli Bashkiak i Elbasanit aprovoi shpalljen e 4 zonave malore prioritare për zhvillim si pjesë e nismës qeveritare “Paketa e Maleve”, për të nxitur zhvillimin ekonomik dhe investimet në zonat malore të Shqipërisë.

Ky vendim bazohet në ligjin “Për Paketën e Maleve” si dhe në udhëzimet përkatëse të miratuara nga Ministria e Pushtetit Vendor, duke synuar nxitjen e zhvillimit të qëndrueshëm, turizmit rural e natyror.

Kryetari i Bashkisë Elbasan, Gledian Llatja, tha se zonat e përzgjedhura janë njësitë administrative Gjinar, Funar, Tregan dhe Shushicë të cilat përbëjnë një potencial të rëndësishëm ekonomik, turistik e mjedisor për qytetin dhe rajonin.

Ai u shpreh se prioritet mbetet zhvillimi i qëndrueshëm dhe shfrytëzimi i burimeve natyrore në shërbim të qytetarëve dhe rajonit.

“Elbasani ka gjithçka për t’u kthyer në një destinacion të rëndësishëm turistik, dhe ne po i hapim rrugë këtij zhvillimi”, tha Llatja.

Gjinari, i njohur si “xhevahiri natyror” i Elbasanit, ofron potencial për zhvillimin e turizmit malor, ekoturizmit dhe përpunimit të bimëve mjekësore.

Funari, me pyjet e pasura dhe liqenet e tij natyrale, shihet si një destinacion i ardhshëm për turizëm kulturor, rural dhe sporte e aventurës.

Ndërsa Tregani, me ujërat termale, mbetet një atraksion i veçantë për turizmin shëndetësor e relaksues dhe aktualisht është zona më e frekuentuar e Elbasanit me mbi 9 mijë vizitorë çdo vit.

Ndërsa Shushica, vetëm pak kilometra nga qyteti, konsiderohet një zonë me potencial për turizëm familjar, bujqësi dhe kulinari tradicionale.

Sipas të dhënave zyrtare, deri në fillim të gushtit në qarkun e Elbasant ka pasur 348 aplikime. Aplikimet mbeten të hapura deri në fund të vitit 2025, ndërsa 500 aplikantët e parë do të përfitojnë lehtësira fiskale për 10-vjet, thuhet në njoftim./S.K/KP/ElbasaniNews/

Continue Reading

Aktualitet

Ali Ahmeti nderohet me titullin “Doctor Honoris Causa” nga Universiteti Europian i Tiranës

Published

on

Kryetari i BDI-së, Ali Ahmeti ka pranuar titullin “Doctor Honoris Causa” nga Universiteti Europian i Tiranës.

Përmes rrjeteve sociale, Ahmeti tha se ky vlerësim lidhet ngushtë me rrugëtimin e përbashkët për sigurimin e të drejtave të shqiptarëve, ndërtimin e paqes dhe përparimin drejt integrimit euroatlantik të Maqedonisë së Veriut.

“Sot pata nderin e veçantë të pranoj titullin “Doctor Honoris Causa” nga Universiteti Europian i Tiranës. Ky vlerësim lidhet ngushtë me rrugëtimin tonë të përbashkët për sigurimin e të drejtave të shqiptarëve, ndërtimin e paqes dhe përparimin drejt integrimit euroatlantik të Maqedonisë së Veriut”, ka shkruar Ahmeti.

Ahmeti u shpreh mirënjohës për këtë nderim duke thënë se ky çmim nuk i përket vetëm atij por të gjithë atyre që kanë ndarë të njëjtën rrugë, sakrificë dhe përpjekje.

“Ky çmim nuk është vetëm për mua, por për të gjithë ju, për çdo sakrificë, çdo përpjekje dhe çdo hap që kemi bërë së bashku në këtë rrugë të gjatë.Jam mirënjohës për këtë nderim dhe i vendosur që të vazhdojmë punën për çështjen kombëtare dhe për të ardhmen evropiane të vendit tonë”, shkruan ai.

“Doctor Honoris Causa” është një titull nderi i lartë akademik që një universitet i jep një individi për arritje të jashtëzakonshme në një fushë të caktuar, për të nderuar kontributin ose ndikimin e madh të një personi./S.K/KP/

 

Continue Reading

Të kërkuara