Teknologji
Si do të dëgjohej zëri juaj në Mars? Provojeni këtu
Published
4 years agoon
By
Betim GashiRoveri ‘Perseverance’ i zbarkuar në Planetin Mars, ka marrë me vete 2 mikrofona dhe tashmë për herë të parë në histori, NASA po na lejon të bëjmë regjistrime zanore në mënyrë direkte në Mars. NASA na e ka bërë të mundur edhe ne.
Edhe pse Toka dhe Marsi janë planetë tërësisht të ndryshëm, mund t’ju qetësojë ndopak fakti se nëse do të ishit në Mars, zëri juaj do të ishte ‘pak a shumë i njëjtë’ me atë origjinal. Nëse do të ishit duke qëndruar në Mars, do të dëgjoheshit me zë me të ulët, një version më i mbytur i asaj që do dëgjohej në Tokë, dhe dikujt do t’i duhej të priste më gjatë për të dëgjuar atë që po i thoshit.
Në Mars, atmosfera është tërësisht ndryshe nga ajo e jona. Por, ndryshimi më i madh në audio, do të ishte tek tingujt zanorë me frekuenca të larta. Për shembull, tinguj me të cilët jemi mësuar këtu në tokë si zilet, fishkëllimat apo kënga e zogjve do të ishin gati të padëgjueshëm në Mars.
Si funksionon zëri?
Kur dëgjojmë tinguj, ajo që po përjetojmë në të vërtetë është vibrimi i daulleve tona të veshit. Ky vibrim vjen si pasojë e presionit të valëve që udhëtojnë nga burimi i tingullit tek veshët tanë. Në mënyrë që të vijnë deri tek ne ama, këtyre valëve u duhet një mjet me të cilin të lundrojnë nëpër ajër. Valët e zërit mund të udhëtojnë edhe me anë të lëndëve të lëngshme dhe të ngurta, por shumica e asaj që ne dëgjojmë vjen nga ajri.
Çfarë ndryshon në Mars?
Marsi ka një atmosferë shumë më të pazakontë se Toka, me temperatura, dendësi dhe kimi shumë më të ndryshme. Këto diferenca do të kontribuonin në 3 efekte mbi tingullin që do dëgjonim:
Shpejtësia e Zërit
Zëri i emetuar në atmosferën e acartë të Marsit do të kërkonte pak më gjatë për të mbërritur tek veshët tuaj. Me një temperaturë sipërfaqeje rreth -63 gradë Celsius, Marsi ka një shpejtësi më të ulët të zërit, rreth (~240 metra për sekondë.
- Volumi
Niveli i tingullit që ju do të dëgjonit do të ishte automatikisht më i ulët në Mars. Atmosfera marsiane është rreth 100 herë më e dendur se ajo e Tokës – por, në të njëjtën kohë, në Mars ka shumë më pak atmosferë se këtu tek ne. Kjo bën që sinjali zanor të jetë shumë më i butë. Në Mars do të duhet të qëndroje shumë pranë dikujt për ta dëgjuar ç’ju thotë.
- Kualiteti i Tingullit
Atmosfera e Marsit e përbëre nga 96% dioksid karboni, do të absorbonte shumë tinguj me frekuencë të lartë, ndaj vetëm tingujt me frekuencë të ulët do të udhëtonin distanca më të gjata. Ky efekt njihet si ‘rrallimi’ i zërit – një dobësim i sinjalit tek frekuenca të caktuara që do të ishte shumë më i dallueshëm sa më larg të ishit nga burimi i zërit.
You may like
Teknologji
WhatsApp teston “drynin” për siguri maksimale
Published
1 hour agoon
November 7, 2025By
UBT News
WhatsApp po përgatit një veçori të re, të quajtur përkohësisht “dryn”, që synon të ofrojë mbrojtje të avancuar për përdoruesit që mund të jenë në rrezik nga sulmet kibernetike a ndërhyrjet e programeve spiune Pegasus apo Graphite.
Sipas faqes së specializuar WaBetaInfo, funksioni është zbuluar në versionin beta 2.25.33.4 të aplikacionit për Android, dhe aktualisht ndodhet në fazën e testimit.
“Dryni” përfshin një kombinim të opsioneve të sigurisë dhe privatësisë, që aktivizohen automatikisht për të forcuar mbrojtjen e përdoruesit.
Këto përfshijnë:
Bllokimin e skedarëve mediatikë dhe bashkëngjitjeve nga dërgues të panjohur;
Çaktivizimin e pamjeve paraprake të lidhjeve në mesazhe;
Heshtjen e thirrjeve hyrëse nga persona që nuk janë në listën e kontakteve;
Kufizimin e shtimit në grupe vetëm nga kontaktet tuaja;
Njoftime automatike kur ndryshon kodi i sigurisë në një bisedë të enkriptuar nga fillimi në fund;
Aktivizimin e verifikimit me dy hapa;
Kufizimin e dukshmërisë së fotos së profilit, informacionit, statusit dhe datës së fundit të lidhjes vetëm për kontaktet;
Dhe madje fshehjen e adresës IP gjatë thirrjeve, duke i bërë ato të kalojnë përmes serverëve të WhatsApp-it.
Nëse zbatohet. kjo veçori do të rrisë ndjeshëm nivelin e mbrojtjes kundër kërcënimeve të mundshme, pa qenë nevoja që përdoruesit të ndryshojnë manualisht shumë cilësime të privatësisë.
Aktualisht, nuk dihet ende se kur WhatsApp do ta lëshojë këtë funksion për të gjithë përdoruesit, por pritet të jetë hap i rëndësishëm drejt sigurisë së avancuar në komunikimet digjitale. /A.Z/UBT News/
Automobilizëm elektrikë
Këto janë veturat elektrike dhe hibride me bateritë më të qëndrueshme
Published
2 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Platforma suedeze e ankandeve të automjeteve Kvdbil ka kryer një hulumtim mbi gjendjen e baterive të më shumë se 1300 veturave elektrike dhe hibride plug-in të përdorura.
Rezultatet tregojnë se tetë nga dhjetë automjete janë ende në gjendje të shkëlqyer, sipas testimeve të “gjendjes së shëndetit të baterisë” (SOH – State of Health), që mat se sa kapacitet ka mbetur në krahasim me një bateri të re.
Sipas raportit të publikuar nga Göteborgs-Posten, shumica e makinave elektrike të përdorura ruajnë mbi 90% të kapacitetit fillestar të baterisë, edhe pas disa vitesh përdorimi.
Drejtuesi i testimit, Martin Reinholdsson, theksoi se ky rezultat është meritë e teknologjisë së përparuar të ftohjes dhe menaxhimit të temperaturës, që përdoret në paketat moderne të baterive.
Sipas tij, këto të dhëna rrëzojnë mitin se makinat elektrike të përdorura janë të pasigurta apo jo të qëndrueshme.
Për blerësit potencialë të automjeteve elektrike të përdorura, raporti thekson se Kia del si marka më e besueshme, duke arritur rezultatet më të larta si në kategorinë e hibrideve plug-in ashtu edhe në atë të veturave elektrike.
Hulumtimi konkludon se frika për degradimin e shpejtë të baterive është në masë të madhe e pabazuar. Në fakt, makinat elektrike të përdorura mund të jenë një zgjedhje e mençur ekonomike dhe ekologjike.
Reinholdsson shton se, përveç markës dhe modelit, zakonet e drejtuesit, kushtet klimatike dhe mosha e automjetit janë faktorë kyç për jetëgjatësinë e baterisë. Ai këshillon që:
të shmanget karikimi i shpeshtë mbi 80%,
të ruhet automjeti nga temperaturat ekstreme,
dhe të përdoren me kujdes karikuesit e shpejtë.
Nëse këto rregulla respektohen, kapaciteti i baterisë humbet vetëm disa për qind çdo vit.
Kvdbil nuk ka zbuluar listën e plotë të modeleve pas dhjetëshes më të mirë, por ka publikuar renditjet kryesore:
Top 10 hibride plug-in me bateritë më të mira:
Kia Sportage
Kia Optima
Volvo XC60
Kia Ceed
Volvo V60
Peugeot 3008
BMW 530e
Volkswagen Passat GTE
BMW X1
BMW 330e
Top 10 makina elektrike me bateritë më të mira
Kia EV6
Kia e-Niro
Tesla Model Y
Opel Mokka-e
Mazda MX-30
Audi Q4 e-tron
Fiat 500
Volvo XC40 Recharge
Citroën ë-C4
Volkswagen ID.4
Duke u bazuar në këto të dhëna, Kia del si lider i qartë në besueshmëri dhe qëndrueshmëri të baterive, ndërsa rezultatet në përgjithësi tregojnë se automjetet elektrike të përdorura janë shumë më të qëndrueshme sesa mendohej më parë. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Google njofton planin më të madh të investimeve në Gjermani
Published
19 hours agoon
November 6, 2025By
UBT News
Google pritet të prezantojë projektin e saj më të madh të investimeve në Gjermani në një konferencë të përbashkët me Ministrin gjerman të Financave, Lars Klingbeil.
Sipas njoftimeve, plani përfshin ndërtimin e infrastrukturës dhe qendrave të reja të të dhënave, si dhe zhvillimin e projekteve inovative për përdorimin e energjive të rinovueshme.
Google synon të zgjerojë praninë e saj në qytetet Mynih, Frankfurt e Berlin, duke forcuar kapacitetet teknologjike dhe pozicionin në Evropë.
Detajet e plota pritet të bëhen publike më 11 nëntor, gjatë konferencës për shtyp ku do të marrë pjesë ministri Klingbeil. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Google Maps përforcohet me AI-në Gemini
Published
21 hours agoon
November 6, 2025By
UBT News
Google Maps do të fuqizohet nga asistenti i AI-së, Gemini, duke ofruar një “përvojë bisedore dhe drejtimi pa duar”.
Sipas kompanisë, përdoruesit do të ndihen sikur kanë një mik të ditur në ulësen e pasagjerit që i ndihmon të arrijnë destinacionin me besim.
Gemini mund të përgjigjet në pyetje komplekse, të shtojë ngjarje në kalendarin Google dhe madje të raportojë ndërprerje trafiku vetëm me zërin tuaj. Këto veçori do të lansohet gradualisht në Android dhe iOS në SHBA.
Udhëzimet në Maps gjithashtu përmirësohen me pika referimi, të cilat shfaqen edhe në hartë, duke ju udhëhequr më qartë, për shembull: “kthehuni djathtas pas restorantit Thai Siam”.
Përdoruesit mund të përdorin kamerën për të identifikuar vende rreth tyre – restorante, kafene, dyqane ose monumente – dhe të bëjnë pyetje në stil bisedor, duke marrë përgjigje falë kombinimit të aftësive Gemini dhe njohjes së Google Maps.
Kjo veçori e re e Lens do të lançohet gradualisht më vonë këtë muaj në SHBA për Android dhe iOS. /A.Z/UBT News/
Pse Boeing 737 nuk është më avioni më i përdorur në botë?
Jennifer Lawrence flet për bashkëpunimin e qetë dhe profesional me Robert Pattinson
WhatsApp teston “drynin” për siguri maksimale
Numri i viktimave nga zjarri rritet në 13 në Tuzlla
Lëndohet në vendin e punës një person në Varosh të Ferizajt
Tre zakone të thjeshta për t’u mbrojtur nga gripi dhe ftohja
Vdekje e dyshimtë në Prishtinë
Këto janë veturat elektrike dhe hibride me bateritë më të qëndrueshme
FIFA publikon nominimet për “Lojtarin më të mirë të vitit 2025”
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
