

Teknologji
Si do të dëgjohej zëri juaj në Mars? Provojeni këtu
Published
4 years agoon
By
Betim GashiRoveri ‘Perseverance’ i zbarkuar në Planetin Mars, ka marrë me vete 2 mikrofona dhe tashmë për herë të parë në histori, NASA po na lejon të bëjmë regjistrime zanore në mënyrë direkte në Mars. NASA na e ka bërë të mundur edhe ne.
Edhe pse Toka dhe Marsi janë planetë tërësisht të ndryshëm, mund t’ju qetësojë ndopak fakti se nëse do të ishit në Mars, zëri juaj do të ishte ‘pak a shumë i njëjtë’ me atë origjinal. Nëse do të ishit duke qëndruar në Mars, do të dëgjoheshit me zë me të ulët, një version më i mbytur i asaj që do dëgjohej në Tokë, dhe dikujt do t’i duhej të priste më gjatë për të dëgjuar atë që po i thoshit.
Në Mars, atmosfera është tërësisht ndryshe nga ajo e jona. Por, ndryshimi më i madh në audio, do të ishte tek tingujt zanorë me frekuenca të larta. Për shembull, tinguj me të cilët jemi mësuar këtu në tokë si zilet, fishkëllimat apo kënga e zogjve do të ishin gati të padëgjueshëm në Mars.
Si funksionon zëri?
Kur dëgjojmë tinguj, ajo që po përjetojmë në të vërtetë është vibrimi i daulleve tona të veshit. Ky vibrim vjen si pasojë e presionit të valëve që udhëtojnë nga burimi i tingullit tek veshët tanë. Në mënyrë që të vijnë deri tek ne ama, këtyre valëve u duhet një mjet me të cilin të lundrojnë nëpër ajër. Valët e zërit mund të udhëtojnë edhe me anë të lëndëve të lëngshme dhe të ngurta, por shumica e asaj që ne dëgjojmë vjen nga ajri.
Çfarë ndryshon në Mars?
Marsi ka një atmosferë shumë më të pazakontë se Toka, me temperatura, dendësi dhe kimi shumë më të ndryshme. Këto diferenca do të kontribuonin në 3 efekte mbi tingullin që do dëgjonim:
Shpejtësia e Zërit
Zëri i emetuar në atmosferën e acartë të Marsit do të kërkonte pak më gjatë për të mbërritur tek veshët tuaj. Me një temperaturë sipërfaqeje rreth -63 gradë Celsius, Marsi ka një shpejtësi më të ulët të zërit, rreth (~240 metra për sekondë.
- Volumi
Niveli i tingullit që ju do të dëgjonit do të ishte automatikisht më i ulët në Mars. Atmosfera marsiane është rreth 100 herë më e dendur se ajo e Tokës – por, në të njëjtën kohë, në Mars ka shumë më pak atmosferë se këtu tek ne. Kjo bën që sinjali zanor të jetë shumë më i butë. Në Mars do të duhet të qëndroje shumë pranë dikujt për ta dëgjuar ç’ju thotë.
- Kualiteti i Tingullit
Atmosfera e Marsit e përbëre nga 96% dioksid karboni, do të absorbonte shumë tinguj me frekuencë të lartë, ndaj vetëm tingujt me frekuencë të ulët do të udhëtonin distanca më të gjata. Ky efekt njihet si ‘rrallimi’ i zërit – një dobësim i sinjalit tek frekuenca të caktuara që do të ishte shumë më i dallueshëm sa më larg të ishit nga burimi i zërit.
You may like
Teknologji
Google shmang shitjen, por duhet të ndajë të dhëna me rivalët
Published
2 hours agoon
September 6, 2025By
UBT News
Google nuk do të jetë i detyruar të shesë shfletuesin Chrome, por duhet të ndajë informacion me konkurrentët, ka urdhëruar një gjykatës federal amerikan.
Mjetet juridike të vendosura nga gjykatësi i qarkut Amit Mehta kanë dalë në dritë pas një beteje gjyqësore disavjeçare mbi dominimin e Google në kërkimin online.
Çështja u përqendrua rreth pozicionit të Google si motori i kërkimit parazgjedhur në një gamë të produkteve të veta, si Android dhe Chrome, si dhe të tjera të prodhuara nga kompani të ngjashme me Apple.
Departamenti Amerikan i Drejtësisë kishte kërkuar që Google të shiste Chrome – vendimi i së martës do të thotë që gjigandi i teknologjisë mund ta mbajë atë, por do të ndalohet të ketë kontrata ekskluzive dhe duhet të ndajë të dhënat e kërkimit me rivalët.
Google kishte propozuar zgjidhje më pak drastike, të tilla si kufizimi i marrëveshjeve të ndarjes së të ardhurave me firma si Apple për ta bërë motorin e saj të kërkimit si motorin e parazgjedhur në pajisjet dhe shfletuesit e tyre .
Të martën, kompania tregoi se e shihte vendimin si fitore e tha se rritja e inteligjencës artificiale ndoshta kontribuoi në rezultat.
Gjigandi i teknologjisë kishte mohuar çdo shkelje që kur u ngritën akuzat e para kundër tij më 2020, duke thënë se dominimi i tij në treg është për shkak se motori i tij i kërkimit është një produkt superior ndaj të tjerëve dhe konsumatorët thjesht e preferojnë atë ndaj të tjerëve.
Vitin e kaluar, gjykatësi Mehta vendosi që Google kishte përdorur metoda të padrejta për të vendosur një monopol mbi tregun e kërkimit online, duke punuar në mënyrë aktive për të ruajtur një nivel dominimi deri në masën që shkelte ligjin amerikan.
Teknologji
Elon Musk drejt titullit të parë të “trilionerit” në botë
Published
19 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
Elon Musk mund të bëhet personi i parë në botë që arrin një pasuri prej trilioni dollarësh, nëse aksionerët e Teslës miratojnë një paketë të re pagese që parashikon shpërblime marramendëse nëse kompania arrin objektiva të caktuara.
Sipas raportimeve të CNN, Musk mund të përfitojë deri në 423.7 milionë aksione shtesë të Teslës, me një vlerë të mundshme prej mbi 143 miliardë dollarësh me çmimin aktual.
Për ta realizuar këtë, vlera e përgjithshme e Teslës duhet të arrijë në rreth 8.5 trilionë dollarë, gati tetë herë më shumë se vlera aktuale e tregut. Kjo paketë përfshin propozim që Tesla të marrë pjesë në kompaninë e inteligjencës artificiale xAI, e cila është në pronësi të Musk.
Ky plan shihet si një mënyrë për të konsoliduar edhe më shumë perandorinë e tij të biznesit.
Musk zotëron rreth 410 milionë aksione të Teslës me një vlerë prej 139 miliardë dollarësh. Së bashku me pronësinë në xAI, SpaceX dhe kompani të tjera, kjo e ka bërë atë njeriun më të pasur në botë, me pasuri që arrin rreth 378 miliardë dollarë sipas Bloomberg.
Megjithatë, rruga drejt “trilionit” nuk është e lehtë. Ai përballet me sfida ligjore mbi paketat e pagave dhe me luhatje të forta të aksioneve të Teslës, të cilat ende qëndrojnë 26% më poshtë nga kulmi i dhjetorit 2024.
Automobilizëm elektrikë
BMW zbulon modelin e ri iX3
Published
20 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
BMW ka publikuar një njoftim paraprak për modelin e ardhshëm iX3, i cili do të jetë lider i markës në epokën e platformës Neue Klasse.
Të gjitha automjetet e ardhshme elektrike të kësaj marke do të bazohen në këtë platformë, e cila do të debutojë me një dizajn të ri dallues.
Sipas të dhënave paraprake, me një karikim të vetëm iX3 do të përshkojë rreth 640 kilometra.
Do të përfshijë versione me tërheqje në rrotat e pasme dhe në të gjitha rrotat, dhe pritet edhe një version M Sport.
Brendësia do të ketë një planimetri krejtësisht të re me panelin Panoramic iDrive. Premiera e BMW iX3 do të zhvillohet në Panairin e Automobilave të Mynihut këtë fundjavë.
Teknologji
Një pajisje e vogël e Apple i zbulon një amerikani valixhen e vjedhur në Los Angeles
Published
21 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
Që prej lansimit në vitin 2021, AirTag i Apple është dëshmuar si një nga pajisjet më të vlefshme për gjurmimin e sendeve personale. Por ndoshta asnjë rast nuk është më i çuditshëm se ai i Daniel Scott, një udhëtar që e ktheu humbjen e valixhes në një gjueti falë AirTag të fshehur.
Gjithçka nisi në një fluturim nga Salt Lake City, Utah, drejt Los Angeles, kur Scott vuri re se valixhja kishte zhdukur. Pasi kërkoi në disa vende pa sukses, vendosi të përdorte iPhone-in për të gjetur sinjalin e AirTag-ut.
“Menjëherë fillova të vrapoja drejt tij. Sapo arrita në vend, pashë se po vazhdonte të lëvizte dhe kishte arritur matanë rrugës”, tha Scott.
Sinjali e çoi përpara një ndërtese të braktisur, shkruajnë mediat e huaja. Megjithëse nuk arriti të lokalizonte katin e dhomën ku ndodheshin sendet, Find My i Apple dha informacion të mjaftueshëm për të udhëhequr policinë e LAX drejt një operacioni të suksesshëm.
Autoritetet jo vetëm që rikuperuan valixhen, por arrestuan edhe disa persona brenda ndërtesës.
“E pashë një djalë me rrobat e mia – këpucët, këmishën time, pantallonat e mia”, tregoi Scott, duke përshkruar momentin e pazakontë.
AirTag, që nga debutimi, ka treguar funksionalitetin kryesor si gjurmues sendesh, por ka ngritur edhe shqetësime për sigurinë dhe privatësinë. Në raste tjera është raportuar se kriminelët i kanë përdorur për të ndjekur viktimat duke i vendosur në çanta apo vetura.
Megjithatë, AirTag mbetet një pjesë integrale e teknologjisë së Apple. Dhe tani, ndërsa historia e Scott bën bujë, kompania pritet të prezantojë javën e ardhshme pasardhësin e saj, krahas debutimit të serisë së re iPhone 17.

Projekti i fundit i David Bowie, një muzikal i shekullit XVIII

Shega, mrekullia e vjeshtës që duhet shfrytëzuar çdo ditë

Si të ndaloni së krahasuari veten me të tjerët?

A ka Meghan Markle një vajzë sekrete? Dukesha u përgjigjet thashethemeve

Google shmang shitjen, por duhet të ndajë të dhëna me rivalët

Ecin dorë për dore! Zoe Kravitz dhe Harry Styles fotografohen në Brooklyn

Cilat Janë llojet më të mira të Aloe Verës, bimës së mrekullueshme?

Ekspertët paralajmërojnë: Kujdes nga përbërësi i përditshëm që rrit tensionin e gjakut

Parashikimi i motit për sot, një ditë e nxehtë dhe me diell
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës