Kulturë

Shtatë mënyra të thjeshta si të gjeni lumturinë

Hulumtimet tregojnë se pothuajse gjysma e lumturisë sonë përcaktohet nga gjenet tona.

Published

on

Njerëzit të cilët përshkruajnë veten si të lumtur priren të kenë më pak probleme shëndetësore si edhe  më pak rrezik për të zhvilluar depresion.

Por çfarë ndodh kur nuk jeni n të lumtur? A është e lehtë t’i afrohesh lumturisë edhe në momentet më të vështira të jetës?

Sipas ekspertëve duket se ka mekanizma të cila njerëzit mund t’i përdorin për të stimuluar ndjesinë e lumturisë në jetën e tyre të përditshme.

Hulumtimet tregojnë se pothuajse gjysma e lumturisë sonë përcaktohet nga gjenet tona, kështu që lumturia është jashtë kontrollit tonë.

Megjithatë, 40% e ekuacionit të lumturisë është në duart tona, kështu që edhe nëse nuk e konsideroni veten të lumtur, ka shumë shanse për ta ndryshuar këtë, thotë Dr. Robert Waldinger, një psikiatër dhe profesor në Shkollën Mjekësore të Harvardit, dhe drejtor i Hulumtimit më të madh të Lumturisë.

Duke punuar me lumturinë

Sigurisht që është një sfidë e madhe edhe për ata që e konsiderojnë veten të lumtur, për ta ruajtur ndjesinë pozitive të lumturisë. Lumturia, si çdo aspekt tjetër i mirëqenies, është një luftë e vazhdueshme. Pavarësisht gjendjes aktuale të secilit prej nesh, ka mënyra për t’i dhënë një shtysë pozitive shëndetit tonë mendor dhe fizik. Më poshtë janë disa taktika të përditshme që mund të ndjekim.

1. Qendroni të bashkuar

Hulumtimet e Harvardit kanë çuar në përfundimin se ekziston një lidhje e fortë midis lumturisë dhe farefisnisë ose miqësisë. Kontaktet personale krijojnë stimulim emocional, diçka që ngre humorin ndërsa izolimi e shkatërron atë, thekson Dr. Waldinger.

2. Bëni punë vullnetare, ndihmoni të tjerët

Vullnetarizmi ofron një ndjenjë qëllimi dhe përmirëson disponimin tonë. Një studim i publikuar në BMJ Open zbuloi se efekti i vullnetarizmit ishte edhe më i dobishëm te të rriturit mbi moshën 70 vjeç.

3. Sjellje të përditshme të mirësisë

Zgjidhni një ditë dhe përqendrohuni në aktet e ofrimit dhe bujarisë. Mund të duhet një planifikim paraprakisht, thotë Tyler J. Vander Weele, drejtor i Programit Human Flourishing në Shkollën e Shëndetit Publik TH Chan të Universitetit të Harvardit. Siç vuri në dukje ai, planifikimi dhe synimi për t’u bërë mirë të tjerëve mund të ketë efekte të rëndësishme në mirëqenien tonë.

4. Gjeni fëmijën brenda jush

Kur jeni rritur, keni mundësinë të riangazhoheni në aktivitetet që ju kanë pëlqyer kur keni qenë fëmijë. Çfarë ju bënte të lumtur kur ishit të vegjël? Zgjidhni të ri-angazhoheni në një nga këto hobi, lojëra, sporte ose ndonjë interes tjetër nga jeta juaj fëminore.

5. Kaloni më shumë kohë me njerëz të lumtur

Lumturia është e transmetuesheme. Studimi ka treguar se lumturia mund të përhapet përmes kontakteve sociale dhe rrjeteve sociale. Humori juaj i mirë mund të shkaktojë reaksione zinxhir dhe kështu rrethi juaj mund të fillojë të bëhet më i lumtur kur është pranë jush dhe në këmbim ata ndihmojnë njerëzit e tyre të ndihen më të lumtur. Studiuesit zbuluan gjithashtu se trishtimi dhe pikëllimi nuk përhapen  me të njëjtin intensitet sa gëzimi.

6. Ndryshojmë rutinë

Njerëzit ndihen më të lumtur kur kanë shumëllojshmëri aktivitetesh  në jetën e tyre të përditshme, sipas një studimi të publikuar në internet në maj 2020 në Nature Neuroscience. Edhe ndryshimet e vogla mund të kenë pasoja të rëndësishme. Rezultatet treguan se diferencimi i lehtë i modelit të zakonshëm – si p.sh. të provosh një program të ri palestre  çdo dy javë, të dëgjosh radio  disa ditë dhe muzikë ditë  të tjera, ose thjesht të ndryshoni rrugën për në dyqan ushqimor ose farmaci, mund të ndryshojë jetën tonë.

7. Mirënjohje

Merrni pak kohë për të regjistruar gjërat për të cilat jeni mirënjohës. Mund të jetë diçka që e merrni si të mirëqenë (çatia mbi kokën tonë dhe familja që na mbështet) ose diçka e thjeshtë si një kompliment i ngrohtë, një libër, moti i mirë sot ose një vakt i mrekullueshëm që keni ngrënë një ditë më parë.

Continue Reading

Kulturë

Lekë Dukagjini “kthehet në shtëpi”, busti i tij vendoset në Shpenadi të Prizrenit

Published

on

Busti i Lekë Dukagjinit po kthehet në tokën e tij në fshatin Shpenadi të Prizrenit, falë iniciativës së Shoqatës “Lekë Dukagjini” Shpenadi–Prizren.

Sa herë që në vendlindje bëhen vepra të mira, gëzimi është i dyfishtë — njëherë për zhvillimin që sjellin, e njëherë tjetër për rikthimin e figurave historike që i takojnë trojeve arbërore.

Këtë ndjenjë e përjetova sërish kur mora vesh për angazhimin e banorëve të fshatit Shpenadi, fshatit më të afërt me vendlindjen time, Çaparcin.

Këtë vit, ata u bashkuan dhe themeluan Shoqatën “Lekë Dukagjini”.

Me përkrahjen e mërgimtarëve dhe banorëve të fshatit, ata grumbulluan fonde dhe nisën realizimin e tri projekteve të rëndësishme: vendosjen e bustit të Lekë Dukagjinit, rregullimin e varrezave të vjetra të fshatit dhe restaurimin e selisë së Shoqatës.

Ky përkushtim më frymëzoi që edhe unë të jap kontributin tim për vendlindjen.

Me këtë rast, i propozuam Shoqatës “Trojet e Arbrit” që në të njëjtën ditë të mbahet në Prizren një sesion shkencor madhështor me temën “Roli i Dukagjinasve në historinë shqiptare”.

Pas përfundimit të sesionit, më 2 nëntor 2025, pjesëmarrësit udhëtuan drejt fshatit Shpenadi, ku do të mirëpriten nga veprimtarët e Shoqatës “Lekë Dukagjini”.

Në këtë ditë të veçantë do të zhvillohen tri ngjarje madhore:

Zbulimi i bustit të Lekë Dukagjinit, vepër e mjeshtrit skulptor Fiqiri Kasa;

Bekimi i varrezave të fshatit, të cilat janë plotësisht të rinovuara falë mërgimtarëve;

Hapja zyrtare e selisë së Shoqatës “Lekë Dukagjini”.

Këto tri projekte janë dëshmi e gjallë se kur mërgimtarët dhe bashkëfshatarët e tyre në vendlindje bashkojnë forcat, përkushtimin dhe dashurinë për atdheun, rezultatet janë të prekshme dhe të lavdërueshme.

Në këtë mënyrë, Shpenadi dhe Prizreni po bëhen sërish qendra të kujtesës dhe krenarisë shqiptare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Dy libra të Nehat Islamit rikthejnë gazetarinë dhe historinë shqiptare

Published

on

Botimet DRINI sjellin dy libra të rëndësishëm të gazetarit të njohur Nehat Islami: “Hotel Bejruti” dhe “Kur vjen kamerieri”.

Të dy përbëjnë dëshmi të çmuara të gazetarisë shqiptare dhe reflektimi mbi periudha historike të ndryshme.

“Hotel Bejruti”, në botimin e tij të tretë, ofron raportime autentike nga vendet e krizave në Lindjen e Mesme gjatë viteve ’70 – Libani, Siria, Iraku, Irani dhe Egjipti – dhe përmban një epilog që pasqyron zhvillimet e mëvonshme.

Si korrespondent i gazetës Rilindja, Islami nuk ishte vetëm raportues, por edhe analist i thellë i ngjarjeve, duke sjellë përvojën e Lindjes për lexuesin shqiptar në formë të letërsisë dokumentare.

“Kur vjen kamerieri” përmbledh artikujt e tij të viteve ’90 në gazetën Bujku, në një periudhë të vështirë për shqiptarët e Kosovës. Shkrimet dokumentojnë realitetin politik dhe social, duke lidhur kontekstin vendor me zhvillimet ndërkombëtare dhe ruajtur shpresën kolektive.

Të dy librat e Nehat Islamit ofrojnë një profil të rrallë të gazetarit të ndershëm dhe të përkushtuar, duke qenë burim referimi për studentë, studiues, diplomat dhe çdo qytetar që dëshiron të kuptojë botën përreth tij.

Me këto botime, Botimet DRINI ruajnë trashëgiminë dokumentare, kulturore dhe profesionale të gazetarisë shqiptare. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Kulturë

Filharmonia e Kosovës prezanton ciklin e plotë të koncerteve për piano të Beethovenit

Published

on

Filharmonia e Kosovës ka bërë të ditur se do të realizojë ciklin e plotë të koncerteve për piano të Ludwig van Beethovenit, në dy mbrëmje të veçanta koncertale që do të mbahen më 5 dhe 7 nëntor 2025, duke filluar nga ora 19:30.

Në këtë ngjarje të veçantë muzikore, pesë pianistë do të interpretojnë secili nga një koncert për piano dhe orkestër të Beethovenit, të shoqëruar nga Orkestra e Filharmonisë së Kosovës nën drejtimin e dirigjentit Peter Valentovič.

Programi është ndarë në dy mbrëmje:

Më 5 nëntor do të interpretohen Koncertet nr. 1, 2 dhe 4,

Më 7 nëntor do të pasojnë Koncertet nr. 3 dhe 5.

Të dy koncertet do të zhvillohen në Pallatin e Rinisë dhe Sportit, Salla e Kuqe, Prishtinë (Palace of Youth and Sports, Red Hall, Prishtina). /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Studimi zbulon: inteligjenca dhe mençuria arrijnë kulmin rreth moshës 60 vjeç

Published

on

Shumë njerëz besojnë se kulmi i jetës vjen në të 20-at, kur energjia është në maksimum dhe horizontet duken të pafundme.

Por kërkimet e reja tregojnë një realitet krejt ndryshe — jeta mendore dhe emocionale arrin pikën më të lartë shumë më vonë, rreth të 60-ave.

Sipas një studimi të fundit, inteligjenca emocionale, mendore dhe intelektuale zhvillohen gradualisht gjatë jetës dhe arrijnë pjekurinë e plotë në këtë moshë.

Kjo fazë nuk lidhet vetëm me numrin e viteve, por me përvojën, qetësinë dhe mençurinë që fitohen me kohën.

Në këtë periudhë, njerëzit janë më të aftë të marrin vendime të arsyeshme, të kuptojnë më mirë emocionet dhe të përballen me situata komplekse me maturi.

Ndryshe nga të rinjtë, që shquhen për shkathtësi dhe mësim të shpejtë, të rriturit mbi 60 përdorin një kombinim unik njohurish, përvoje dhe inteligjence emocionale, që u mundëson t’i zgjidhin problemet me urtësi dhe të ndërtojnë marrëdhënie më të forta.

Pra, mosha nuk është pengesë — është përparësi. Nëse je në të 40-at apo 50-at, mos mendo se vitet më të mira kanë kaluar.

Sipas shkencës, jeta arrin kulmin e saj më të ndritshëm kur përvoja dhe qetësia bashkohen, duke të dhënë mundësinë të mësosh më shumë, të reflektosh më thellë dhe të ndërtosh versionin më të mirë të vetes. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara