Lajmet

Shtatë fakte befasuese që ju nuk i dinit për Leonardo da Vinci

Emri i tij nuk ishte në të vërtetë “Leonardo da Vinci”.

Published

on

Leonardo da Vinci ishte një piktor, skulptor, arkitekt, shkrimtar, anatomist, gjeolog, astronom, botanist, shpikës, inxhinier dhe shkencëtar – mishërimi i një njeriu të Rilindjes.

Edhe pse ai është shquar që atëherë për zgjuarsinë e tij teknologjike, gjeniu shkencor i Leonardos mbeti kryesisht i pazbuluar dhe i pavlerësuar gjatë kohës së tij.

Këtu janë shtatë fakte befasuese që ju (ndoshta) nuk i dinit për të.

1.Emri i tij nuk ishte në të vërtetë “Leonardo da Vinci”

Emri i plotë i Leonardos në lindje ishte Lionardo di ser Piero da Vinci, që do të thotë “Leonardo, (djali) i ser Piero nga Vinci”.

2. Ai ishte një fëmijë jashtëmartesor

I lindur në një shtëpi ferme jashtë fshatit Anchiano në Toskanë më 14/15 prill 1452, Leonardo ishte fëmija i Ser Piero, një noteri i pasur fiorentin dhe një fshatare e pamartuar me emrin Katerina.

Të dy kishin 12 fëmijë të tjerë me partnerë të tjerë – por Leonardo ishte fëmija i vetëm që kishin së bashku.

3. Ai mori pak arsimim formal

Leonardo ishte kryesisht i vetë-edukuar dhe nuk mori asnjë arsim formal përtej leximit bazë, shkrimit dhe matematikës.

Talenti i tij artistik ishte i dukshëm që në moshë të re. Në moshën 14-vjeçare ai filloi një praktikë me skulptorin dhe piktorin e njohur Andrea del Verrocchio, nga Firence.

Në punëtorinë e Verrocchio-s, ai u ekspozua ndaj trajnimit teorik dhe një gamë të gjerë aftësish teknike, duke përfshirë punimin e metaleve, zdrukthtari, vizatimin, pikturën dhe skulpturën.

4. Ai ishte një muzikant i arrirë

Ndoshta në mënyrë të parashikueshme për një individ që shkëlqeu në gjithçka që provoi, Leonardo kishte një dhuratë për muzikën.

Sipas shkrimeve të tij, ai besonte se muzika ishte e lidhur ngushtë me artet pamore pasi varej në mënyrë të ngjashme nga një nga 5 shqisat.

Sipas Georgio Vasarit, një bashkëkohës i Leonardos, “ai këndoi në mënyrë hyjnore pa asnjë përgatitje”.

Ai gjithashtu i binte lirës dhe fyellit, duke performuar shpesh në mbledhjet e fisnikërisë dhe në shtëpitë e klientëve të tij.

Dorëshkrimet e tij të mbijetuara përmbajnë disa nga kompozimet e tij origjinale muzikore dhe ai shpiku një instrument organo-violë-klaviçel që u krijua vetëm në vitin 2013.

5. Projekti i tij më i madh u shkatërrua

Puna më thelbësore e porositur e Leonardos ishte për Dukën e Milanos, Ludovico il Moro, i quajtur Gran Cavallo ose “Kali i Leonardos” në 1482.

Statuja e propozuar e babait të Dukës, Francesco Sforza mbi kalë, do të ishte më shumë se 25 metra e gjatë dhe synohej të ishte statuja më e madhe e kalorësisë në botë.

Leonardo kaloi gati 17 vjet duke planifikuar statujën. Por para se të përfundonte, forcat franceze pushtuan Milanin në 1499.

Skulptura prej balte u përdor për ushtrimin e objektivit nga ushtarët fitimtarë francezë, duke e copëtuar atë.

6. Idetë e tij kishin pak ndikim gjatë periudhës

Megjithëse ai ishte shumë i respektuar si artist, idetë dhe shpikjet shkencore të Leonardos fituan pak tërheqje midis bashkëkohësve të tij.

Ai nuk bëri asnjë përpjekje për të botuar shënimet e tij dhe vetëm shekuj më vonë fletoret e tij – shpesh të referuara si dorëshkrimet dhe “kodet” e tij – u vunë në dispozicion të publikut.

Për shkak se ato mbaheshin sekret, shumë nga zbulimet e tij patën pak ndikim në përparimin shkencor në periudhën e Rilindjes.

7. Ai u akuzua për sodomi

Në vitin 1476, Leonardo dhe tre të rinj të tjerë u akuzuan për krimin e sodomisë në një incident që përfshinte një prostitutë të njohur mashkull. Ishte një akuzë e rëndë që mund të kishte çuar në ekzekutimin e tij.

Akuzat u hodhën poshtë për mungesë provash, por më pas Leonardo u zhduk, duke u rishfaqur vetëm në 1478 për të marrë një detyrë në një kishëz në Firence./RevistaClass

Lajmet

PDK: Data e zgjedhjeve duhet të garantojë transparencë, jo vështirësi dhe dyshime në proces

Published

on

By

Partia Demokratike e Kosovës vlerëson se caktimi i datës së zgjedhjeve duhet të bëhet duke garantuar integritetin, transparencën dhe besueshmërinë e plotë të procesit zgjedhor.

PDK konsideron se propozimi që zgjedhjet të mbahen në të dielën e fundit të vitit, siç u kërkua në takimin me presidenten e vendit nga partitë që nuk arritën t’i krijojnë institucionet e reja, paraqet sfida serioze që rrezikojnë organizimin efikas të zgjedhjeve dhe pjesëmarrjen e qytetarëve.

Së pari, mbajtja e zgjedhjeve vetëm pak ditë para ndërrimit të motmoteve krijon vështirësi të mëdha për organizimin e tyre nga KQZ-ja, veçanërisht në fazën e numërimit dhe verifikimit të rezultateve. Këto procese i bie të zhvillohen në ditë festive e zyrtarisht ditë pushimi, duke rrezikuar kështu efikasitetin e punës dhe cenuar besimin e qytetarëve.

Së dyti, fundviti karakterizohet nga angazhimi i reduktuar i misioneve ndërkombëtare dhe mungesa e vëzhguesve që tradicionalisht garantojnë transparencë dhe legjitimitet në procesin zgjedhor. Kjo krijon një hendek serioz në monitorimin e zgjedhjeve.

Së treti, zgjedhjet në fundvit rrezikojnë të rezultojnë me pjesëmarrje të ulët, pasi që shumë qytetarë janë të angazhuar me udhëtime dhe aktivitete familjare në prag të festave.

PDK kërkon që vendosja e datës së zgjedhjeve të udhëhiqet nga parimet e neutralitetit institucional, transparencës dhe garantimit të një procesi të drejtë e gjithëpërfshirës. Vetëm përmes një qasjeje të tillë sigurohet mbajtja e zgjedhjeve pa pengesa dhe me besim të plotë nga qytetarët dhe të gjitha subjektet politike./EO

Continue Reading

Lajmet

​Osmani pas shortit të play-off-it: E bindur në suksesin e Kosovës edhe kundër Sllovakisë

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka reaguar menjëherë pas hedhjes së shortit për ‘play-off’-in e Kupës së Botës 2026, ku Kosova ka mësuar kundërshtarin e saj në gjysmëfinale – përfaqësuesen e Sllovakisë.

Në një deklarim për media, Osmani u shpreh optimiste dhe plot besim në ekipin dardan, duke e quajtur këtë fazë një arritje historike për futbollin e vendit.

Më lejoni fillimisht t’i uroj fitoren nga zemra ekipit tonë që, sipas shortit që tani përfundoi, do të luajë së shpejti kundër Sllovakisë. Jemi të gjithë me Kombëtaren e Republikës së Kosovës dhe do t’i mbështesim në çdo sfidë përpara. Deri tani kanë shënuar një arritje historike dhe jam e bindur që kështu do të vazhdojnë edhe tutje”, deklaroi presidentja Osmani.

Kosova do ta zhvillojë ndeshjen e saj gjysmëfinale të ‘play-off’-it në muajin mars 2026, ndërsa në rast të kualifikimit, do të përballet me fituesin e ndeshjes Turqi–Rumani. Presidentja theksoi se ky rrugëtim i ri është një motiv i madh për të gjithë qytetarët dhe sportdashësit e vendit./KP

Continue Reading

Lajmet

​Kosova përballet me Sllovakinë në playoff-in e Botërorit 2026

Published

on

By

Kombëtarja e Kosovës ka mësuar sot kundërshtarin e saj në Play-Off-in e kualifikimeve për Kupën e Botës 2026, duke shënuar një tjetër moment historik në futbollin kosovar.

Pas një cikli mbresëlënës kualifikues, ku Dardanët u renditën të dytët në Grup me 11 pikë – vetëm tre më pak se Zvicra – Kosova siguroi për herë të parë pjesëmarrjen në fazën e Play-Off-it.

Shorti ka vendosur që në ndeshjen gjysmëfinale Kosova të përballet me Sllovakinë, një duel që do të zhvillohet si mysafir.

Takimi gjysmëfinal do të zhvillohet më 26 mars, ndërsa finalja vendimtare për biletën e Botërorit është caktuar për 31 mars 2026./KP

Continue Reading

Lajmet

28 dhjetori – dita kur do të mbahen zgjedhjet

Published

on

By

Më 28 dhjetor do të mbahen zgjedhjet e parakohshme, ka njoftuar presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani.

Ajo tha se kjo datë është më e favorshme edhe për organizimin e zgjedhjeve nga Komisioni Qendror Zgjedhor.

Për shkak se sot kam shpërndarë Kuvendit, automatikisht data 11 janar është përjashtuar si mundësi pasia është jashtë afateve kushtetuese që do të më lejonin ta shfrytëzoja. Sa i përket datës 4 janar jam njofutar që nëse zgjedhjet mbahen në janar sipas ligjit pasi s’kemi buxhet të miratuar atëherë KQZ-së do t’i lejohet një të dymbëdhjetën, pra vetëm 1 milionë euro”, tha ajo./KP

Continue Reading

Të kërkuara