Shëndeti

Shtatë efektet anësore të “kërpudhave magjike”

Published

1 year ago

November 6, 2023

UBT news

Sipas Institutit Amerikan për Abuzimin me Alkoolin dhe Drogat, psilocibina, e njohur edhe si kërpudha magjike, gjendet natyrshëm dhe konsumohet për vetitë e saj halucinogjene.

Këto kërpudha mund të ndikojnë në të gjitha shqisat, duke ndryshuar njohjen individuale, perceptimin e kohës dhe emocionet. Ato mund të shkaktojnë halucinacione, duke i bërë njerëzit të perceptojnë gjëra që nuk janë reale ose janë të shtrembëruara.

Psilocibina është një substancë e kontrolluar dhe, pavarësisht përdorimit të saj rekreativ, ka fituar vëmendje vitet e fundit për potencialin e saj për të trajtuar kushte të tilla si depresioni, çrregullimi i përdorimit të alkoolit, varësia nga duhanpirja, çrregullimi obsesiv-kompulsiv, anoreksia, çrregullimi i stresit post-traumatik dhe ankthi.

Megjithëse rregullatorët federalë kanë nxjerrë draft-udhëzime për ilaçin që do të përdoret në mjediset kërkimore, ai nuk është miratuar për trajtim. Në SHBA, Oregon është aktualisht i vetmi shtet me programe të miratuara të terapisë me psilocibinë dhe Kolorado pritet të ofrojë programe të ngjashme në vitin 2025.

Nëse keni pyetur ndonjëherë veten se si ndikojnë “kërpudhat magjike” në trup, këtu janë disa nga efektet anësore të zakonshme:

Sa më e lartë të jetë doza, aq më shumë ndërgjegjja juaj do të ndryshojë

Ngjashëm me barnat e tjera, sa më e lartë të jetë doza, aq më shumë do të ndryshojë niveli i vetëdijes. Megjithatë, me kërpudhat magjike, sasia e psilocibinës mund të jetë e paparashikueshme.

“Edhe dy nga të njëjtit lloj kërpudhash që rriten krah për krah mund të kenë sasi shumë të ndryshme të psilocibinës”, tha Fred Barrett, drejtor i Qendrës “Johns Hopkins” për Kërkimet Psikodelike dhe Ndërgjegje.

Efektet mund të zgjasin deri në 24 orë

Kërpudhat funksionojnë shpejt nëse gëlltiten herët, me një efekt rreth 60 deri në 90 minuta pas gëlltitjes, duke zgjatur katër deri në tetë orë, thonë ekspertët. Pas 24 orësh, psilocibina zhduket plotësisht nga trupi.

“Ne nuk kemi pasur asnjë provë që dikush të ketë një reagim afatgjatë ndaj psilocibinës”, tha Barrett.

Psilocibina lidhet me receptorët specifikë të serotoninës

Psilocibina punon duke u lidhur me receptorët e serotoninës. Neuroimazhimi tregon se pasi dikush merr psilocibina, “rajonet e trurit që normalisht nuk komunikojnë me njëri-tjetrin fillojnë të komunikojnë në mënyra të reja,” tha Barrett.

Studiuesit thonë se këto lloj ndryshimesh mund të ndihmojnë në trajtimin e njerëzve me probleme psikiatrike ose mendore.

Ndihmon në thyerjen e ciklit të trurit të mbërthyer në një rreth vicioz

“Pacientët me çrregullime psikiatrike zakonisht e kanë trurin e tyre të mbërthyer në një cikël nga i cili nuk mund të dalin dhe psikedelikët e thyejnë atë cikël”, tha Charles Nemeroff, bashkëdrejtor i Qendrës për Kërkime dhe Terapi Psikodelike.

Redukton egon

Sipas hulumtimit, psilocibina redukton aktivitetin në një zonë të trurit të përfshirë në krijimin e një ndjenje të vetvetes, gjë që mund t’i bëjë disa njerëz të ndihen më të lidhur me njerëzit dhe botën përreth tyre, tha Barrett.

Mund të lehtësojë simptomat e ankthit dhe depresionit

Sipas hulumtimit, njerëzit me ankth ose depresion kanë një rrjet të paracaktuar tepër aktiv ose joaktiv, ku ata nuk mund të ndalojnë së shqetësuari ose të heqin qafe mendimet e pashëndetshme.

Mund të shkaktojë episode psikotike te disa njerëz

Njerëzit me një histori familjare të sëmundjeve të lidhura me psikozën si skizofrenia ose çrregullimi bipolar, ata me një histori abuzimi me substancat, njerëzit që janë mendërisht të paqëndrueshëm dhe kushdo me mendime vetëvrasëse janë në rrezik në rritje, tha Nemeroff.

Këto lloj episodesh mund të zgjasin më shumë se koha kur ilaçi është në të vërtetë në trup.

“Kur fillon një episod psikotik, nuk ka të bëjë me efektet e ilaçit”, tha ai.

Shëndeti

Jeni mbi 40 vjeç? Shmangni këto ushqime!

Published

8 hours ago

April 12, 2025

Albina Zeneli

Me kalimin e moshës, metabolizmi ngadalësohet, që do të thotë se shtimi i kilogramëve është më i lehtë dhe humbja e tyre.

Edhe pse shumë faktorë, si aktiviteti fizik dhe gjumi, luajnë një rol kyç në shëndetin metabolik, dieta është padyshim një nga faktorët më të rëndësishëm.

Shumë nga ushqimet komode dhe të paketuara që konsumojmë përmbajnë përbërës të dëmshëm që mund të nxisin inflamacionin, të ngadalësojnë metabolizmin dhe në fund të çojnë në shtim në peshë.

Ja pse ekspertët e të ushqyerit kanë paralajmëruar personat mbi 40 vjeç të shmangin këtë ushqim.

Ushqimi i shpejtë

Edhe pse shpesh zgjidhja më praktike në një ditë të ngarkuar, ushqimi i shpejtë ngadalëson metabolizmin në planin afatgjatë.

“Vaktet e ushqimit të shpejtë janë të pasura me yndyrë, natrium dhe vajra jo të shëndetshëm, të cilat mund të çojnë në shtim në peshë, obezitet, sëmundje kardiovaskulare dhe goditje në tru”, paralajmëron dietologia Jesse Feder.

Përveç kësaj, përbërësit të përpunuar në ushqimin e shpejtë treten shpejt, gjë që mund të rezultojë në një ulje të efikasitetit metabolik.

“Përbërësit në ushqimet e ushqimit të shpejtë janë shumë të përpunuar dhe të rafinuar, kjo është arsyeja pse ato treten shpejt dhe mund të çojnë në një ulje të metabolizmit”, shton Feder.

Ushqimi i rastësishëm i hershëm nuk është i dëmshëm, por është më mirë të zgjidhni opsione më të shëndetshme, si një sallatë me salcë anash.

Patate të skuqura

Patate të skuqura janë një nga ushqimet më të famshme jo të shëndetshme – krokante, të kripura dhe, për fat të keq, plot yndyrë.

“Shumica e patatinave skuqen në vajra jo të shëndetshëm dhe shumë kripë, gjë që i bën ato jashtëzakonisht të larta në kalori dhe të pasura me yndyrna të pashëndetshme. Përveç kësaj, patatinat nuk kanë pothuajse asnjë vlerë ushqyese sepse nuk përmbajnë fibra që ndihmojnë në arritjen e ngopjes dhe parandalimin e teprimit”, thotë konsulentja e ushqimit dhe humbjes së peshës Joanna Wen.

Alternativat përfshijnë patate të skuqura me perime ose patate të ëmbla, që janë më të dendura nga ana ushqyese dhe një zgjedhje më e mirë për ata që duan të mbajnë një peshë të shëndetshme trupore.

Ushqime të gatshme të ngrira

Ushqimet e gatshme përmbajnë sasi të mëdha yndyre dhe kripë, që përmirësojnë shijen e jetëgjatësinë, por në të njëjtën kohë kontribuojnë në shtimin e peshës, presionin e lartë të gjakut e sëmundjet e zemrës.

“Vaktet e gatshme të ngrira zakonisht përmbajnë sasi të larta yndyre dhe kripë për t’i bërë ato më të shijshme dhe të zgjasin më gjatë. Këto sasi mund të çojnë në shtim në peshë, presion të lartë të gjakut dhe sëmundje kardiovaskulare”, shpjegon Feder.

Përveç kësaj, vakte të tilla shpesh kanë vlerë të ulët ushqyese dhe shumë kalori boshe.

“Ky ushqim përmban pak vitamina, minerale dhe lëndë të tjera ushqyese për të cilat organizmi ynë ka nevojë, ndërsa është i pasur me aditivë pa vlera ushqyese, të cilat mund të kontribuojnë në shtimin e peshës dhe probleme të tjera shëndetësore”, shton ai.

Një opsion më i mirë është përgatitja e ushqimeve në shtëpi paraprakisht dhe ngrirja e tyre, në vend që të mbështeteni në versionet e përpunuara.

Shëndeti

Vrapimi i duhur mund t’ua rrisë jetëgjatësinë

Published

9 hours ago

April 12, 2025

Albina Zeneli

Studimet kanë zbuluar se vrapimi me intensitet të moderuar mund të rrisë jetëgjatësinë e individëve dhe ta përmirësojë shëndetin kardiovaskular.

Vrapimi është një nga aktivitetet më të thjeshta dhe të pasura në përfitime për trupin, dhe ekspertët rekomandojnë si mënyrë efektive për të parandaluar sëmundjet e zemrës.

Vetëm 30 minuta vrapim tri herë në javë rrit ndjeshëm jetëgjatësinë dhe të ulë rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve të zemrës, duke ndihmuar në kontrollin e peshës trupore e përmirësimin e shëndetit të muskujve dhe kockave.

Përveç përfitimeve për shëndetin kardiovaskular, vrapimi kontribuon në përmirësimin e shëndetit mendor. Aktiviteti është i njohur për aftësinë për të ulur nivelin e stresit e për të luftuar depresionin.

Kjo ndihmon në shpërndarjen e endorfinave, hormoneve të njohura për ndihmën e tyre në përmirësimin e humorit dhe në rritjen e energjisë pozitive.

Rregullimi i niveleve të stresit dhe rritja e nivelit të energjisë janë dy elementë të rëndësishëm që ndihmojnë në jetë më të shëndetshme e të balancuar. Nëse kjo rutinë vazhdon me kohë, vrapimi ka ndikim të qëndrueshëm dhe të thellë në përmirësimin e cilësisë së jetës.

Vrapimi i moderuar ndihmon në rritjen e kapacitetit kardiovaskular e përmirëson funksionin e sistemit të frymëmarrjes, duke ndihmuar trupin të jetë më rezistent ndaj stresit fizik dhe të jetojë më gjatë.

Ekspertët theksojnë se një pjesë e rëndësishme e suksesit është që vrapimi të bëhet pjesë e rutinës së përditshme dhe të praktikohet me një ritëm që përshtatet me nivelin e individit.

Shëndeti

Si të mbroheni nga poleni, këshilla praktike për një pranverë pa alergji

Published

23 hours ago

April 11, 2025

Albina Zeneli

Poleni është një nga shkaktarët më të zakonshëm të alergjive sezonale, veçanërisht në pranverë dhe në fillim të verës.

Grimcat e padukshme që qarkullojnë në ajër mund të shkaktojnë sy të skuqur, hundë që rrjedh, teshtima të shpeshta dhe lodhje të vazhdueshme. Për ata që vuajnë nga kjo gjendje, ditët me diell mund të jenë më tepër shqetësuese sesa të gëzueshme.

Nëse vuani nga alergjitë ndaj polenit, këto këshilla mund t’ju ndihmojnë të minimizoni simptomat:

Mbyllni dritaret

Mbani dritaret e shtëpisë dhe të makinës të mbyllura, sidomos në mëngjes dhe mbrëmje. Përdorni ajër të kondicionuar me filtra të pastër për të ruajtur ajrin e brendshëm të pastër.

Lani rrobat dhe flokët pas qëndrimit jashtë

Poleni mund të ngjitet lehtësisht në flokë, lëkurë dhe rroba. Pasi të ktheheni në shtëpi, bëni një dush dhe ndryshoni rrobat për të shmangur përhapjen e polenit brenda shtëpisë.

Përdorni syze dielli dhe maska

Syzet dielli ndihmojnë në mbrojtjen e syve nga poleni, maskat mbulojnë hundën dhe gojën, duke reduktuar thithjen e grimcave alergjike.

Pastroni shpesh ambientin e brendshëm

Pastroni me kujdes shtëpinë, veçanërisht zonat ku mund të grumbullohet pluhuri. Përdorni fshesë me korent që ka filtër HEPA.

Konsultohuni me mjekun

Nëse simptomat janë të forta, mjeku mund t’ju rekomandojë antihistaminikë, sprej nazal ose terapi që ndihmojnë në kontrollin e alergjisë.

Shëndeti

Mos e teproni me marrjen e magnezit, ka efekte të tmerrshme anësore

Published

1 day ago

April 11, 2025

Albina Zeneli

Magnezi është një mineral i përfshirë në funksionin e muskujve dhe nervave, shëndetin e kockave dhe kontrollin e presionit të gjakut.

Marrja e tepërt e magnezit ka disa efekte anësore që mund t’i gjeni si në vijim:

Simptomat gastrointestinale janë efektet anësore më të zakonshme të raportuara me përdorimin e magnezit. Këto përfshijnë diarre, nauze, të vjella, dhimbje stomaku dhe ngërçe në stomak.

Suplementet e magnezit merren për të trajtuar kapsllëkun. Suplementi ndihmon duke sjellë ujë në zorrët tuaja, duke zbutur jashtëqitjen dhe duke e bërë më të lehtë lëvizjen e zorrëve.

Format e magnezit që zakonisht raportohen se shkaktojnë diarre përfshijnë karbonatin e magnezit, klorurin, oksidin dhe glukonatin. Mundësia e efekteve anësore gastrointestinale rritet me doza të magnezit më të mëdha se 350 miligramë.

Nëse jeni duke përjetuar simptoma si nauze, diarre dhe dhimbje stomaku gjatë marrjes së magnezit, marrja e suplementit me ushqim mund të ndihmojë.

Toksiciteti i magnezit

Doza shumë të larta të magnezit (më shumë se 5000 miligramë në ditë) mund të çojnë në toksicitet të magnezit, ku nivelet e magnezit në gjak arrijnë 1,74-2,61 milimol për litër. Një nivel normal i magnezit në gjak është zakonisht 0,75-0,95 milimol për litër.

Simptomat që mund të zhvillohen me toksicitetin e magnezit mund të përfshijnë:

Hipotension (presion i ulët i gjakut)

Skuqje e fytyrës

Konfuzion

Vështirësi në urinim

Lodhje

Dobësi muskulore

Vështirësi në frymëmarrje

Rrahje të ngadalta, të shpejta ose jonormale të zemrës

Toksiciteti i magnezit është i rrallë dhe këto simptoma kanë më shumë gjasa të shfaqen kur magnezi jepet në mënyrë intravenoze. Megjithatë, doza të larta të suplementeve të magnezit shkaktojnë toksicitet të magnezit. Rreziku rritet nëse trupi nuk mund ta largojë siç duhet magnezin përmes veshkave.