Aktualitet
Shqiptarët shpenzojnë rreth 1.2 mld euro në vit për energji e karburante/ Si të lehtësojmë faturën e krizës?
Inflacioni është rritur shumë në Evropë ndërsa ekonomitë po rimëkëmben dhe çmimet e mallrave po rriten.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiTeksa e gjithë bota ka hyrë në një krizë energjetike, kryeministri Edi Rama paralajmëroi për një situatë të ngjashme në Shqipëri, që mund të shoqërohet me shtrenjtim të energjisë elektrike, ndërsa ai i karburanteve ka kohë që ka filluar.
Një shtrenjtim i energjisë do të sjellë kosto për familjarët, sidomos ata me të ardhura të ulëta, ndërsa dhe karburantet rrisin shpenzimet për përdoruesit e automjeteve dhe biletat e transportit publik urban për ata që nuk përdorin automjetet. Këtyre u shtohen dhe çmimet e shtrenjtuara të ushqimeve, duke filluar që nga produktet bazë, si mielli, buka, vaji, orizi etj.
Sipas INSTAT, që i referohet vitit 2019 (të dhënat e 2020 pritet të publikohen të hënën), një familje shpenzon 41.3% të totalit për ushqime (më e larta në Europë), rreth 10% për Shpenzime për “banesën, ujë, energji elektrike, qera të paguar” dhe gati 6% për transport, pra në total rreth 57% të totalit shkojnë për mbulimin e nevojave të domosdoshme.
Për familjet e varfra kosto e një rritjeje tjetër të ushqimeve dhe shërbimeve utilitare është e papërballueshme, pasi sipas INSTAT klasa I (më e varfra) shpenzon gati 54% për ushqime, 17.5% për energji, ujë e qira dhe 2.2% për transport, me një total prej gati 74% të shpenzimeve totale, që shkon për mbulimin e nevojave bazike.
Por, sa shpenzohet në vit vetëm për energji elektrike dhe karburante. Sipas përllogaritjeve të Monitor, kjo shumë është rreth 1.2 miliardë euro, e ndarë si më poshtë:
470 milionë euro për faturat e energjisë
Sipas bilancit të “Furnizuesit të Shërbimit Universal”, pjesë e OSHEE Group, që ka objekt kryesor të aktivitetit furnizimin me energji elektrike të klientëve fundorë që veprojnë në tregun e rregulluar, të ardhurat e kompanisë, (që arkëton faturat e energjisë së klientëve) janë rreth 58 miliardë lekë për vitin 2020, ose 470 milionë euro.
Prej disa vitesh çmimi i energjisë për familjarët ka mbetur i pandryshuar në 9.5 lekë për kilovat orë, pa TVSH. Ndërsa për bizneset tregu është liberalizuar dhe gradualisht ata janë të detyruar ta sigurojnë vetë energjinë në tregun e lirë, me çmime që luhaten dhe që kanë arritur edhe në 17-20 lekë për kilovat orë, teksa sipërmarrjet janë të pambrojtura nga luhatjet e vazhdueshme.
Sipas Eurostat dhe Komunitetit të Energjisë, Shqipëria ka çmimet më të larta në rajon për energjinë e familjarëve dhe bizneseve.
Shqipëria ka një varësi të lartë nga burimet hidrike dhe reshjet, duke e detyruar atë të importojë energji në momentet që prodhimi vendas nuk arrin të garantojë gjithë konsumin e brendshëm.
Të premten, Furnizuesi i Tregut të Lirë, pjesë e OSHEE Group mbylli ankandin e fundit për blerjen e energjisë për muajin tetor dhe bëhet fjalë për furnzimin gjate periudhës 4-10 tetor. Çmimi mesatar i një megavati të blerë rezulton 233 euro, çmimi më i lartë me të cilin vendi ynë ka siguruar ndonjëherë energji nga tregu i lirë teksa një vit më parë e njëjta sasi energjie u sigurua për afërsisht 50 euro.
Në një intervistë për Monitor, Adrian Çela, administrator i “OSHEE Group”, tha se parashikimet për rritjen e jashtëzakonshme të çmimeve në tregun e energjisë gjatë pjesës së mbetur të vitit pritet të rrisin kostot e blerjes së energjisë dhe ndikimin në performancën financiare të shoqërisë.
710 milionë euro për karburante
Në vitin 2020, sipas INSTAT importet e karburanteve ishin rreth 533 mijë ton, niveli rekord i pas viteve ’90. Në tregun e pakicës nafta ka një vlerë totale rreth 710 milionë euro (me çmimin mesatar 160-165 lekë që zbriti vitin e kaluar).
Gjatë këtij viti çmimi i naftës është rritur 5 herë, duke arritur në rreth 176-178 lekë aktualisht. Në krahasim me nivelin e ulët prej rreth 148 lekësh, që arritën gjatë periudhës së pandemisë, nafta në vend është shtrenjtuar me 28 lekë për litër ose rreth 20%, duke iu afruar niveleve të parakrizës.
Sa taksa paguhen për energjinë dhe a mund të lehtësohet konsumatori nga një pjesë e tyre
Vetëm TVSH për energjinë dhe karburantet konsumatorët paguajnë mbi 200 milionë euro në vit (llogaritje e përafërt bazuar në shpenzimet vjetore për këto dy shërbime). Norma e TVSH-së është standarde prej 20% ndryshe nga shumë vende që e kanë të përshkallëzuar për shërbimet jetike. Për më tepër që rreth 60% e çmimit të karburantit janë taksa (qarkullim, akcizë, makrim etj), duke e bërë karburantin në Shqipëri ndër më të shtrenjtët në Europë.
Të ardhurat në buxhet janë rritur muajt e fundit, duke reflektuar përmirësimin e ekonomisë dhe rritjen e ndjeshme të importeve. Të ardhurat totale për 8-mujorin e vitit 2021 u realizuan në masën 324 miliardë ose 103 % të planit të 8-mujorit. Krahasuar me një vit më parë të adhurat kanë rritje prej 53.2 miliard lekë, ose me 17%. Ndërsa në raport me të njëjtën periudhë të vitit 2019, rritja është rreth 6%, duke treguar se vendi mund të kapë nivelet e parakrizës që këtë vit.
Kjo situatë mundëson lehtësimin e taksave direkte që paguan konsumatori, sidomos për energjinë dhe mund të kompensohet nga ana tjetër me një frenim të shpenzimeve të larta që po kryhen për infrastrukturën (natyrisht dhe një kursim në koston e lartë me të cilën taksapaguesit po paguajnë kilimetrat e reja të rrugëve).
Një përvojë e tillë vjen dhe nga shtetet e Europës. Vendet e tjera po shohin lehtësimin e konsumatorëve nga taksat si një mjet për të zbutur pasojat e shtrenjtimit të energjisë te konsumatorët.
Psh, Bloomberg shkruan se Spanja tashmë ishte e detyruar të ulte taksat e energjisë pasi çmimet e energjisë u rritën në një rekord.
Çfarë po ndodh në botë me çmimet e energjisë
Çmimet e energjisë po rriten në të gjithë botën ndërsa ekonomia globale del nga pandemia, çka ka nxitur shqetësimet për inflacionin. Në Europë, kanë ndikuar dhe planet për dekarbonizimin e ekonomisë që ka detyruar operatorët e shërbimeve utilitare të paguajnë çmime gati rekord për të blerë lejet e ndotjes që u nevojiten për të vazhduar prodhimin e energjisë nga lëndët djegëse fosile, shkruan Bloomberg.
Mungesat e gazit natyror janë në tjetër faktor që po rrisin energjinë elektrike dhe kjo është një faturë që do të duhet ta paguajnë përfundimisht konsumatorët.
Kostot e larta të energjisë pritet të vazhdojnë. Rusia po furnizon më pak gaz në Evropë dhe Azia po has vështirësi në rimbushjen e rezervave me gaz natyror të lëngshëm, pas një dimri të hidhur. Çmimet referencë të gazit evropian tashmë kanë arritur një rekord dhe e gjithë kjo po nxit çmimet e energjisë.
Bloomberg paralajmëron se një rritje në faturat e shërbimeve të energjisë – shpesh kostoja më e madhe fikse pas qirasë – mund të shtyjë shumë biznese të vogla në botë në falimentim, sidomos pas periudhës së vështirë që kanë kaluar nga pandemia.
Inflacioni është rritur shumë në Evropë ndërsa ekonomitë po rimëkëmben dhe çmimet e mallrave po rriten. Inflacioni i Eurozonës arriti nivelin më të lartë 13-vjeçar muajin e kaluar dhe duket se do të rritet edhe më tepër, duke errësuar edhe më tej parashikimet e Bankës Qendrore Europiane.
Çmimet u rritën kryesisht për shkak të rritjes së kostove të energjisë, duke shkaktuar një përmbysje të situatës pasi çmimi i naftës ra ndjeshëm gjatë pandemisë COVID-19. Ndikimi nga pengesat në prodhim dhe transport, u bë i dukshëm pasi çmimet e mallrave u rritën me 2.3% që nga gushti.
Ndwrsa nw Shqipwri, në gusht, INSTAT raportoi se ndryshimi vjetor i indeksit të çmimeve të konsumit në muajin Gusht 2021 është 2,4%. Ky është niveli më i lartë që nga janari i vitit 2017, kur treguesi kërceu në 2.8% vetëm për një muaj./ Monitor.al
You may like
Bota
Dëmtohet ambasada e Maqedonisë së Veriut nga sulmet ruse në Kiev
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBTnewsSulmet me raketa që goditën kryeqytetin ukrainas, Kiev, mëngjesin e së premtes, kanë dëmtuar edhe ndërtesën ku ndodhet ambasada e Maqedonisë së Veriut.
Ministria e Punëve të Jashtme dhe Tregtisë së Jashtme e këtij vendi njoftoi se personeli diplomatik i pranishëm në ambasadë, nuk është lënduar. Në reagimin e saj, ministria dënoi ashpër sulmet me raketa të kryera nga ushtria ruse.
“Shërbimet kompetente kanë kryer kontrollin fillestar të dëmtimeve në vend dhe tashmë po punohet për riparimin e tyre”, njoftuan të premten nga ministria.
Sipas raportimeve, mësohet se në shënjestër ka qenë një ndërtesë pranë ambasadës maqedonase, e përdorur nga shërbimet e sigurisë ushtarake të Ukrainës.
Ndërkohë, autoritetet lokale në Ukrainë njoftojnë se të paktën dy persona kanë humbur jetën dhe disa të tjerë janë plagosur gjatë valës intensive nga bombardimet ruse që goditën Kievin bashkë me rajonin jugor të Hersonit.
Në të gjithë Ukrainën u lëshuan sirena për të paralajmëruar sulme ajrore për disa orë.
Sipas kreut të administratës ushtarake të Kievit, Serhiy Popko, Rusia hodhi tetë raketa – përfshirë raketa hipersonike Kinzhal dhe raketa balistike Iskander/KN-23 – vetëm në Kiev.
Bombardimet e së premtes në Ukrainë pasuan deklaratën e presidentit rus, Vladimir Putin, i cili të enjten propozoi “një duel të armëve të shekullit 21”, mes Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, për të treguar fuqinë e raketës së re hipersonike balistike të Rusisë, të quajtur Oreshnik, për të cilën tha se nuk mund të shkatërrohet nga mbrojtjet ajrore të Perëndimit.
Zyrtarët perëndimorë i hedhin poshtë këto pretendime.
Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.
Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.
Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.
Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre./REL/
Bota
Diplomatët amerikanë vizitojnë Sirinë për herë të parë pas rënies së Assadit
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBTnewsDisa diplomatë amerikanë kanë mbërritur në Damask të premten për të biseduar me liderët e rinj të Sirisë dhe për të kërkuar të dhëna për vendndodhjen e gazetarit të zhdukur amerikan, Austin Tice. Kjo është vizita e tyre e parë e zyrtarëve amerikanë në Siri që nga rënia e presidentit Bashar al-Assad javë më parë.
Ndihmëssekretarja amerikane e Shtetit për Çështjet e Lindjes së Afërt, Barbara Leaf, ish-i dërguari i posaçëm për Sirinë, Daniel Rubinstein, dhe i dërguari kryesor i administratës Biden për negociatat për pengjet, Roger Carstens, vizituan Sirinë për bisedime me udhëheqësit e përkohshëm sirianë, bëri të ditur Departamenti amerikan i Shtetit të premten në mëngjes.
Kjo është vizita e parë zyrtare e diplomatëve amerikanë në Siri pas më shumë se një dekade, që nga mbyllja e Ambasadës amerikane në Damask në vitin 2012.
“Ata do të angazhohen drejtpërdrejt me popullin sirian, duke përfshirë përfaqësues të shoqërisë civile, aktivistë, anëtarë të komuniteteve të ndryshme dhe zëra të tjerë sirianë për të biseduar për vizionin e tyre për të ardhmen e vendit të tyre dhe për mënyrën se si Shtetet e Bashkuara mund t’i mbështesin”, tha Departamenti i Shtetit.
Në krye të agjendës së tyre do të jetë mbledhja e të dhënave për gazetarin amerikan Austin Tice, i cili u zhduk në Siri në vitin 2012. Gjithashtu, ata do të theksojnë se parimet e gjithëpërfshirjes, mbrojtja e pakicave dhe heqja dorë terrorizmi dhe armët kimike, janë vendimtare për çdo mbështetje amerikane për Qeverinë e re siriane.
Tice, i cili ka punuar për media si The Washington Post dhe gazetat, u zhduk në një pikë kontrolli në një zonë të kontestuar në perëndim të Damaskut, kur lufta civile në Siri po përshkallëzohej.
Një video e publikuar disa javë pas zhdukjes së tij shfaqte Ticen me sy të lidhur, i mbajtur nga burra të armatosur, duke thënë: “O, Jezus”. Që nga atëherë nuk është dëgjuar më prej tij.
Qeveria e Bashar al-Assadit e kishte mohuar publikisht se e mbante atë.
Grupi rebel që udhëhoqi sulmin ndaj Damaskut, i cili e detyroi Assadin të ikë nga vendi, Hayat Tahrir al-Sham (HTS), është i shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera. Megjithatë, kjo nuk ua ndalon zyrtarëve amerikanë të flasin me anëtarët ose udhëheqësit e grupit.
Departamenti amerikan i Shtetit tha se Rubinstein, Leaf dhe Carstens do të takohen me zyrtarët e HTS-së, por nuk tregoi nëse lideri i grupit, Ahmad al-Sharaa, dikur i lidhur me al-Qaedan, do të jetë një nga ta.
Zyrtarët amerikanë kanë përshëndetur deklaratat publike të al-Sharaa-s për mbrojtjen e të drejtave të pakicave dhe grave, por janë skeptikë nëse ai do ta bëjë këtë në të ardhmen afatgjate.
SHBA-ja nuk ka prani diplomatike zyrtare në Siri që nga viti 2012, kur e pezulloi punën e Ambasadës në Damask gjatë luftës civile në vend, megjithëse ka vendosur trupa ushtarake në disa pjesë të vogla të Sirisë në luftën kundër grupit militant Shteti Islamik (IS).
Pentagoni njoftoi të enjten se SHBA-ja e kishte dyfishuar numrin e forcave të saj në Siri për ta luftuar IS-in para rënies së Assadit.
Vizita e diplomatëve në Damask nuk do të rezultojë në rihapjen e menjëhershme të Ambasadës amerikane, e cila është nën mbrojtjen e Qeverisë çeke, sipas zyrtarëve amerikanë. Ata thanë se vendimet mbi njohjen diplomatike do të merren kur autoritetet e reja siriane t’i bëjnë të qarta qëllimet e tyre./REL/
Bota
Ushtria franceze po dëbohet nga shumë vende afrikane
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBT NEWSNdikimi i Francës në Afrikë po përjeton një tronditje historike, teksa dy nga partnerët e saj më të afërt, Çadi dhe Senegali, kanë vendosur t’i japin fund pranisë ushtarake franceze në territoret e tyre. Vendimet shënojnë një kthesë të madhe në marrëdhëniet post-koloniale, duke sfiduar modelin e vjetër të dominimit ushtarak dhe politik të njohur si “Françafrique”.
Në një deklaratë të bërë në Ditën e Pavarësisë, qeveria e Çadit njoftoi se do të ripërcaktojë sovranitetin e saj duke i dhënë fund bashkëpunimit të mbrojtjes me Francën. Ky vendim, i cili erdhi pas dekadash të marrëdhënieve të ngushta ushtarake, shënon një pikë kthese në politikën e jashtme të Çadit, duke sinjalizuar një zhvendosje drejt partneriteteve të reja. Presidenti i ri i Senegalit, Bassirou Diomaye Faye, në një intervistë për Le Monde, deklaroi se prania ushtarake franceze në Senegal së shpejti do të marrë fund.
“Vetëm sepse francezët kanë qenë këtu që nga periudha e skllavërisë, nuk do të thotë se është e pamundur të bëhet ndryshe,” tha Faye, duke theksuar rëndësinë e rivlerësimit të marrëdhënieve historike. Vendimet e Çadit dhe Senegalit pasojnë dëbimin e trupave franceze nga Nigeri, Mali dhe Burkina Faso, vende ku ndjenjat anti-franceze janë përkeqësuar vitet e fundit. Rritja e bashkëpunimit me aktorë të rinj si Rusia, Kina dhe Turqia ka krijuar alternativa për këto vende, duke sfiduar dominimin tradicional të Parisit në rajon.
Përballë këtyre zhvillimeve, Franca ka hartuar një strategji të re për të zvogëluar praninë e saj të përhershme ushtarake në Afrikë. Ndërsa detajet e planit mbeten të paqarta, zyrtarët francezë theksojnë se fokusi do të kalojë në trajnime specifike dhe mbështetje teknologjike, si dronët dhe inteligjenca ushtarake.
Ekspertët paralajmërojnë se largimi i trupave franceze mund të krijojë një vakum sigurie, siç është parë në vendet ku Rusia dhe aktorë të tjerë kanë mbushur boshllëkun. Megjithatë, për popullatat lokale, ky është një hap drejt autonomisë dhe largimit nga trashëgimia koloniale.
“Vendimi i Çadit shënon gozhdën e fundit në arkivolin e dominimit ushtarak post-kolonial të Francës,” tha analisti Mucahid Durmaz, duke vënë në dukje se ky moment mund të shënojë fundin e një epoke për marrëdhëniet frankofone-afrikane. Rënia e ndikimit francez në Afrikë është dëshmi e një rajoni që kërkon të rishkruajë të ardhmen e tij, duke eksploruar partneritete të reja dhe duke kërkuar një vend më të barabartë në skenën globale./UBTNews/
Bota
SHBA dhe Britania sanksionojnë zyrtarët e Ministrisë së Brendshme të Gjeorgjisë
Published
2 days agoon
December 20, 2024By
UBTnewsShtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar kanë vendosur sanksione ndaj ministrit të Brendshëm të Gjeorgjisë, Vakhtang Gomelauri, dhe zyrtarëve të tjerë të lartë në Ministri, si përgjigje ndaj rolit të tyre të dyshuar në shtypjen e dhunshme të gazetarëve, figurave opozitare dhe protestuesve antiqeveritarë.
Shtetet e Bashkuara vendosën gjithashtu sanksione ndaj Mirza Kezevadze, zëvendësshefit të departamentit të forcave speciale në Ministrinë e Brendshme të Gjeorgjisë, njoftoi Departamenti amerikan i Thesarit në një komunikatë më 19 dhjetor.
Departamenti i Thesarit deklaroi se këto veprime janë ndërmarrë në bashkëpunim me Britaninë, e cila më 19 dhjetor vendosi sanksione ndaj Gomelaurit dhe katër zyrtarëve të tjerë të Ministrisë së Brendshme për shkelje të dyshuara të të drejtave të njeriut.
Një zyrtar i Departamentit amerikan të Thesarit tha se arsyet e cituara nga të dyja qeveritë për vendosjen e sanksioneve janë të ngjashme.
“Pas zgjedhjeve në Gjeorgji, zyrtarë kyçë në Ministrinë e Punëve të Brendshme u përfshinë në shtypjen e popullit të vet në mënyrë të egër, duke përfshirë shënjestrimin e qëllimshëm të gazetarëve dhe përdorimin e dhunës”, tha Bradley T. Smith, nënsekretari i përkohshëm i Thesarit për Terrorizëm dhe Inteligjencë Financiare.
Çdo aset i zotëruar nga Gomelauri dhe Kezevadze në juridiksionin amerikan është bllokuar, tha Departamenti i Thesarit.
Përveç Gomelaurit, Britania vendosi sanksione edhe ndaj zëvendësministrit të Brendshëm Aleksandre Darakhvelidze, Sulkhan Tamazashvili, Zviad Kharazishvili dhe Mileri Lagazauri, sipas një komunikate të Qeverisë britanike, shkruan REL.
Mijëra njerëz demonstruan përsëri në Tbilisi në natën e 19 dhjetorit. Kjo ishte dita e 22-të radhazi e protestave kundër vendimit të Qeverisë për t’i ndërprerë praktikisht bisedimet për anëtarësimin e vendit në BE.
Protestuesit e kanë vënë në pikëpyetje legjitimitetin e fitores së partisë Ëndrra Gjeorgjiane në zgjedhjet që u mbajtën në fund të tetorit.
Protestat u rritën pasi kryeministri gjeorgjian, Irakli Kobakhidze, njoftoi se Tbilisi i pezulloi deri në vitin 2028 bisedimet me Brukselin për anëtarësimin e Gjeorgjisë në Bashkimin Evropian.
Presidentja proevropiane e Gjeorgjisë, Salome Zurabishvili, ka thënë se zgjedhjet e 26 tetorit u manipuluan me ndihmën e Moskës dhe është zotuar se nuk do të largohet nga detyra edhe kur pasardhësi i saj – i përzgjedhur nga ai që protestuesit e quajnë Parlament të paligjshëm – të betohet më 29 dhjetor.
Zurabishvili i ka dënuar “sulmet brutale ndaj popullit dhe mediave gjeorgjiane”, duke e krahasuar shtypjen e tyre nga autoritetet me “represionin në stilin rus”.
Protestat janë shpërndarë vazhdimisht në mënyrë të dhunshme, aktivistët janë arrestuar dhe politikanët e opozitës dhe përfaqësuesit e medias janë sulmuar.
Gjeorgjia e mori statusin e vendit kandidatit për BE në dhjetor 2023 dhe, sipas sondazheve, shumica e gjeorgjianëve e mbështesin anëtarësimin e vendit në BE.
UBT nderon bashkëpunëtorët profesionistë për dekadën e tyre të angazhimit
Dekadat e suksesit: UBT kurorëzon 2024 me vizionin 20-vjeçar të së ardhmes
Pirro i’a fshiu këngën Parashqevit, flasin nga kompania menaxhuese për të drejtat e autorit
Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare
Dëmtohet ambasada e Maqedonisë së Veriut nga sulmet ruse në Kiev
“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen
BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë
Diplomatët amerikanë vizitojnë Sirinë për herë të parë pas rënies së Assadit
Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman