

Lajmet
Shqipëria, Kosova e Maqedonia e Veriut bashkojnë forcat për të shpëtuar rrëqebullin ballkanik nga zhdukja
Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut kanë bashkuar forcat në kuadër të këtij programi.
Published
3 years agoon
By
UBT newsNë malet me pamje nga një liqen në Shqipërinë juglindore, ekspertët e jetës së egër po gjurmojnë rrëqebullin e Ballkanit si pjesë e përpjekjeve të fundit për të shpëtuar këtë specie nga zhdukja.
“Fantazma e pyllit” e cila jeton në malet e mbuluara me pemë që përshkojnë Shqipërinë, Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut, tani është ndër gjitarët më të rrezikuar në botë, paralajmërojnë shkencëtarët.
Tani ka më pak se 40 të tilla mace të egra të vetmuara në tre vendet e Ballkanit, tregoi analiza e vitit të kaluar.
Shqipëria është shtëpia e më pak se 10, duke rënë ndjeshëm nga më shumë se 200 në vitet 1980.
“Ne jemi shumë të shqetësuar se nëse nuk arrijmë të rrisim numrin dhe përhapjen e tij shumë shpejt, do ta humbasim përgjithmonë”, tha Manuela von Arx nga fondacioni zviceran Kora.
Gjatë 15 viteve të fundit, OJQ-ja Mbrojtja dhe Ruajtja e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA) është përpjekur të shpëtojë kafshën e njohur në vend edhe si “tigri i Ballkanit”.
“I ndrojtur dhe i pakapshëm”
Në Malin e Thatë me pamje nga liqeni i Prespës, dy ekspertë që marrin pjesë në programin e rikuperimit të rrëqebullit të Ballkanit instalojnë me kujdes kamera të automatizuara në lartësinë e rrëqebullit nëpër lisa.
Ata shpresojnë të kapin imazhet e mishngrënësit të ndrojtur dhe të pakapshëm që fle ditën dhe gjatë natës gjuan drerë, lepur, dhi e egër dhe lepur.
“Është e vështirë të marrësh një imazh të mirë”, tha Ilir Shyti teksa bashkë me kolegun Melitjan Nezaj kontrollonin pozicionet e kamerave.
Kamera duhet të pozicionohet mirë për të mbuluar shtegun e përdorur nga rrëqebulli.
Në nëntor të vitit, kamerat në zonë kapën një rrëqebull që vinte nga Maqedonia e Veriut, të cilin ekspertët e përshëndetën si një shenjë të mirë për qëndrueshmërinë e specieve.
“Shpresojmë që të kalojë edhe këtë vit dhe nëse kemi fat do të mund të bëjmë një foto të një rrëqebulli tjetër”, tha Nezaj, biolog.
Dallimet delikate në shtresën me pika të kafshës dhe tufat e qimeve në majat e veshëve të saj u mundësojnë ekspertëve t’i identifikojnë ato individualisht.
Gjurmimi i përpiktë i rrëqebullit është një pjesë kyçe e mbrojtjes së tij, tha Blendi Hoxha, koordinator i projektit të rrëqebullit PPNEA.
“Duhet ta vëzhgoni atë dhe të kuptoni lëvizjet e tij”, i tha ai AFP.
“Çdo dëshmi e dokumentuar e pranisë së rrëqebullit është e vëzhguar pasi jep shpresë për mbijetesën e tij”.
Kjo kafshë është e kërcënuar nga degradimi i habitatit të saj dhe shpyllëzimi i konsiderueshëm, të cilat po shterojnë ushqimin dhe po copëtojnë popullsinë e saj.
Ndonëse është i mbrojtur rreptësisht, rrëqebulli ka qenë viktimë e gjuetisë pa leje, pavarësisht ndalimit të gjuetisë në Shqipëri që nga viti 2014.
Të paktën 14 rrëqebull janë vrarë në Shqipëri që nga viti 2006, sipas PPNEA.
Trofe të mbushura
Gjuetia e fundit, e xhiruar në vitin 2020, u mbush dhe u montua në një lokal në Elbasan, në jug të kryeqytetit Tiranë, i ekspozuar së bashku me lëkurat e mbushura të kafshëve të tjera të egra.
Tregtia e kafshëve pa leje dënohet deri në shtatë vjet burg, por sistemi i drejtësisë është krejtësisht i painteresuar për problemin, tha avokati i PPNEA, Gentian Rumano.
OJQ-ja paraqiti një ankesë kundër lokalit, por çështja u pushua për shkak të “mungesës së provave”, pavarësisht nga ajo që tha se ishte një raport që vërtetonte se ishte i njëjti rrëqebull ballkanik i vrarë në vitin 2020.
Por PPNEA ka vazhduar me luftën, duke bërë një kallëzim kundër prokurorëve në përpjekje për të rinisur hetimet.
Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut kanë bashkuar forcat në kuadër të programit të rimëkëmbjes së rrëqebullit të Ballkanit, të financuar nga fondacione të huaja si Kora, Euronatur dhe Mava.
Të tre vendet krijuan “zona të reja mbrojtjeje ku rrëqebulli është i pranishëm dhe ku mund të shumohet”, tha shefi i PPNEA, Aleksander Trajce.
Ata gjithashtu përpiqen të edukojnë gjuetarët dhe popullatën e përgjithshme për kërcënimin e zhdukjes.
Një qendër informacioni, e cila shërben si shkollë verore për rajonin, u hap në vitin 2020 në Goricë.
Zvogëlimi i numrit dhe izolimi i tyre minon diversitetin gjenetik që çon në probleme shëndetësore dhe mbarështuese, paralajmëroi Hoxha nga projekti i rrëqebullit PPNEA.
Një mënyrë për të lehtësuar problemin mund të jetë sjellja e meshkujve nga popullatat e tjera të rrëqebullit për t’u shumuar në Ballkan, sipas Dime Melovski, nga Shoqëria Ekologjike Maqedonase./france24/UBTNews/
Artikullin origjinal mund ta lexoni këtu
Aktualitet
ShBA-ja i dhuron Kosovës 50 automjete të blinduara për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse
Published
3 hours agoon
August 16, 2025By
Driton Iseni
Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë ka njoftuar se ShBA-ja ka transferuar 50 Automjete të Blinduar të Sigurisë (ASV) për Qeverinë e Kosovës, në kuadër të Programit të Artikujve të Tepërt të Mbrojtjes (Excess Defense Articles Program).
Këto automjete moderne do të përdoren nga Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK), ndërsa, sipas njoftimit zyrtar, Kosova do të shfrytëzojë burimet e saj mbrojtëse për t’i sjellë ato në kapacitet të plotë operacional. Ky hap përbën një zhvillim të rëndësishëm në forcimin e aftësive mbrojtëse të FSK-së dhe në rritjen e gatishmërisë për përballjen me sfida të sigurisë.
Ky donacion i ShBA-së shihet si një tjetër dëshmi e partneritetit të ngushtë mes dy vendeve dhe e përkushtimit të përbashkët për të garantuar sigurinë kombëtare të Kosovës dhe forcimin e stabilitetit rajonal.
“Ky është një hap tjetër në përkushtimin tonë të përbashkët për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse të FSK-së dhe për forcimin e sigurisë së të dy vendeve tona”, thuhet në njoftimin e Ambasadës Amerikane.
Aktualitet
UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore
Published
11 hours agoon
August 16, 2025By
Driton Iseni
UBT ka hapur regjistrimet për programin Master në Shkenca Paramjekësore, i cili synon të përgatisë profesionistë të domosdoshëm për sektorin shëndetësor, të aftë për të kontribuar në diagnostikim, trajtim dhe parandalim të sëmundjeve, duke vepruar në vijën e parë të kujdesit për jetën.
Ky program është ndërtuar mbi një kurrikulë multidisiplinare, të harmonizuar me modelet më të mira evropiane dhe amerikane, që ndërthur mësimin teorik me përgatitjen praktike. Studentët përfitojnë trajnim të avancuar në fushat e kujdesit emergjent, laboratorëve mjekësorë dhe diagnostikës klinike, duke përdorur pajisje bashkëkohore mjekësore dhe laboratorike.
Përgatitje gjithëpërfshirëse dhe praktike
Gjatë studimeve, studentët do të aftësohen në pesë kategori kyçe të fushës së paramedikëve:
- Parandalimi i vdekjes së njerëzve
- Rritja e cilësisë së jetës
- Ndihma në rikuperimin nga sëmundjet apo dëmtimet
- Menaxhimi i pranimeve dhe ri-pranimeve urgjente
- Kujdesi për rastet kronike të ndjeshme (astma, diabeti, epilepsia etj.)
Programi përfshin gjithashtu përdorimin e tele-shëndetit dhe kujdesit tele-komunikues, duke u mundësuar studentëve të ofrojnë kujdes efikas dhe inovativ, sidomos për zonat e largëta apo për pacientët me nevoja të veçanta.
Misioni dhe vizioni
Misioni i Masterit në Shkenca Paramjekësore është të kontribuojë në arsimin e lartë përmes:
- Kurrikulave bashkëkohore, të bazuara në praktikat më të mira ndërkombëtare
- Hulumtimit shkencor në bashkëpunim me partnerë vendas e ndërkombëtarë
Programi synon të ofrojë një mjedis mësimor mbështetës, ku studentët zhvillojnë aftësitë klinike, kërkimore dhe menaxheriale që kërkohen në tregun e punës.
Përfshirje aktive në kërkim dhe shërbim
Studentët dhe stafi i programit marrin pjesë në:
- Projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare
- Simpoziume dhe forume shkencore
- Konsulencë dhe asistencë teknike për institucione shëndetësore publike e private
- Hartimin e politikave shëndetësore në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë
Aftësitë e të diplomuarve
Pas përfundimit të programit, të diplomuarit do të jenë të aftë:
- Të ofrojnë kujdes shëndetësor holistik në komunitetet urbane, rurale dhe industriale
- Të marrin vendime komplekse në situata emergjente dhe të udhëheqin ekipe paramjekësore
- Të zbatojnë standarde të larta ligjore, etike dhe profesionale në praktikë
- Të përdorin metoda kërkimore për të përmirësuar rezultatet shëndetësore
- Të integrojnë njohuritë ndërdisiplinore në menaxhimin e shërbimeve shëndetësore
Masteri në Shkenca Paramjekësore në UBT është më shumë sesa një diplomë – është një përgatitje për jetë, duke formuar profesionistë që jo vetëm reagojnë ndaj emergjencave, por punojnë për t’i parandaluar ato, duke i dhënë shoqërisë ekspertë të gatshëm për të mbrojtur dhe përmirësuar jetën.
Aktualitet
A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri
Published
12 hours agoon
August 16, 2025By
Driton Iseni
Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.
“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.
Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.
Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.
Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.
Lajmet
Sa ka ndryshuar pas 25 vitesh lokacioni ku u xhirua seriali ikonik “Teletubbies”?
Published
1 day agoon
August 15, 2025By
UBT News
Seti i njohur i serialit “Teletubbies” duket i panjohur 24 vjet pas përfundimit të shfaqjes, pasi pronari i tokës ka bërë ndryshim të madh.
Seriali popullor për fëmijë u transmetua fillimisht në BBC Two nga viti 1997 deri në 2001. Gjatë kësaj periudhe, xhirimet për serinë u realizuan në Wimpstone, Warwickshire.
Më shumë se dy dekada më vonë, vendi duket shumë ndryshe që nga hera e fundit kur u xhirua “Teletubbies” atje, shkruan The Sun.
Një video e shpërndarë në Instagram tregoi se deri në vitin 2007 – gjashtë vjet pas përfundimit të shfaqjes – pronari i tokës kishte krijuar një pellg gjigant për të parandaluar hyrjen e të huajve.
Deri më 2025, toka mbetet e zbrazët, edhe pse pronarët menaxhojnë një fermë dhe dyqan me produkte ujore pranë saj. Një fans shkroi: “Trishtim. Ishte shumë e rëndësishme në atë kohë. Mund të kishte qenë një destinacion turistik. Shumë fëmijë, tani të rritur, janë rritur me të”.
Një tjetër komentoi: “Fakti që gjithçka u xhirua në atë copë të vogël toke është e pabesueshme”.
Një i tretë shtoi: “Njerëzit nuk e kuptojnë që ata janë fermerë dhe nuk u intereson paratë që mund të fitonin duke shitur bileta për vizitorët nostalgjikë – ata thjesht duan paqe”.
Një i katërt: “Imagjino dikë që e donte “Teletubbies” të kishte blerë atë tokë, të shkarkonte pellgun dhe të ringjallte të gjithë setin, duke e kthyer në muze?”.
Vitin e kaluar, një nga yjet e shfaqjes u shfaq në emisionin “This Morning” me fëmijën e saj.
Jess Smith, tani 30, është e njohur për rolin si bebi në diell në shfaqjen për fëmijë. Ajo me kolegët Nikki Smedley (Laa-Laa) e John Simmit (Dispy), rikujtuan kohën e tyre në “Teletubbies”. Jess u shoqërua nga vajza, Poppy, që atëherë ishte pesë muajshe, u pyet nëse i tregon miqve për famën e saj gjatë fëmijërisë.
Jess tha: “Nuk ua them unë, por të gjithë që janë me mua e dinë, kështu që të tjerët ua tregojnë gjithkujt. Partneri im Ricky ua thotë të gjithëve, po ashtu familja e tij, edhe familja ime. Të gjithë ua tregojnë të gjithëve, kështu që nuk ka rëndësi ku shkoj, të gjithë e dinë”.

ShBA-ja i dhuron Kosovës 50 automjete të blinduara për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse

Studimi: Bakteret e zorrëve mund të lidhen me pagjumësi

Studim: Chip i trurit deshifron mendimet me saktësi deri në 74%

E dini kur është koha ideale për të pirë kafe?

Në konferencën e parë te Milani, Jashari: Rrënjët shqiptare më japin forcë, Xhaka mbetet shembull i madh për mua

Shëndeti mendor, praktikat që ndihmojnë në luftën kundër ankthit dhe stresit

Johnny Depp në bisedime për rikthim në filmin “Piratët e Karaibeve”

UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore

Këshilla si të kërkoni rritje page
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit