Lajmet

Shporta e shtrenjtë, xhepat e zbrazët, qytetarët bojkotojnë! 

Published

on

Tash e disa vite, qytetarët e Kosovës po përballen me çmime gjithnjë e më të larta për produktet ushqimore. Kjo ka krijuar një barrë të madhe për shumë familje, të cilat po hasin vështirësi për të mbuluar nevojat e përditshme. Kjo situatë ka bërë që shumë qytetarë të kërkojnë alternativa më të lira për të përballuar jetesën, duke reduktuar shpenzimet për produkte të ndryshme, por kryesisht ushqimore. 

E këto çmime të larta të produkteve kanë detyruar qytetarët e Kosovës gjatë muajit shkurt, të fillojnë një nismë të re të quajtur “Kosova bojkoton”, e cila ka marrë mbështetje të konsiderushme. Ky aktivitet, i organizuar përmes rrjeteve sociale, ka ftuar qytetarët të bojkotojnë blerjet në supermarkete në ditët 10, 15 dhe 16 shkurt, në shenjë proteste kundër çmimeve të papërballueshme. Nisma ka për qëllim të shprehë pakënaqësinë ndaj rritjes së vazhdueshme të çmimeve dhe të kërkojë uljen e tyre, duke shtuar presion ndaj autoriteteve dhe tregtarëve.  

  

Kjo nismë ka nisur fillimisht në Kroaci dhe ka rezultuar në një rënie prej më shumë se 50% të shitjeve në të gjithë vendin. Pas suksesit të saj, ajo është zgjeruar dhe është implementuar edhe në shtete të tjera të Ballkanit Perëndimor, përfshirë Kosovën. 

Për një vlerësim më të thellë të kësaj situate, kemi intervistuar profesorin universitar në Fakultetin e Ekonomisë në UBT, Ermal Lubishtani, i cili ndau mendimet dhe pikëpamjet e tij në lidhje me këtë zhvillim dhe pasojat e tij. 

Cilat janë faktorët kryesorë që kanë ndikuar në rritjen e çmimeve të produkteve ushqimore në Kosovë 

“Rritja e çmimeve të produkteve ushqimore në Kosovë është një pasqyrë e një sërë faktorësh makroekonomik që kanë ndikuar në ekonomi. Në nivel global, inflacioni ka pasur një ndikim të ndjeshëm, i nxitur nga faktorë të jashtëm, si lufta në Ukrainë pandemia dhe problemet me zinxhirin e furnizimit që kanë çuar në rritjen e çmimeve të burimeve kryesore. Për më tepër, çmimet e karburanteve dhe transportit kanë pësuar një rritje të konsiderueshme, çka ka ndikuar direkt në kostot e furnizimit me produkte ushqimore. Gjithashtu, Kosova ka një varësi të lartë nga importet, gjë që e bën të ndjeshme ndaj çmimeve ndërkombëtare, duke e rritur më tej presionin për rritje të çmimeve. Një tjetër faktor që ka ndikuar është politikbërja e brendshme, përfshirë ngurtësinë e qeverisë për të mos ndryshuar taksat dhe tarifat e importit, të cilat gjithashtu kanë pasur ndikim në formimin e çmimeve për konsumatorët”. 

Si shpjegohet që shumë shtete të Bashkimit Evropian kanë çmime më të ulëta për produktet ushqimore, edhe pse standardi i jetesës atje është më i lartë krahasuar me Kosovën? 

“Ndryshe nga Kosova, shumë shtete të Bashkimit Evropian (BE) kanë çmime më të ulëta për produkte ushqimore, dhe një standard jetese më të lartë. Kjo mund të shpjegohet kryesisht nga dy faktorë kryesorë: mbështetja e fuqishme qeveritare për sektorin bujqësor dhe ekonomia e shkallës. Shtetet anëtare të BE-së shpesh ofrojnë subvencione të konsiderueshme për bujqësinë, gjë që ndihmon në mbajtjen e kostove të prodhimit të ulëta. Për më tepër, këto shtete përfitojnë nga prodhimi masiv dhe efikasiteti i rritur në sektorin ushqimor, që u mundëson të sigurojnë produkte të përballueshme për konsumatorët, pavarësisht nivelit të lartë të jetesës. Një faktor tjetër është hapësira e madhe për tregti dhe marrëveshjet tregtare të favorshme dhe preferenciale që ndihmojnë në furnizimin me produkte me çmime konkurruese”. 

Çfarë mendoni për nismën “Kosova bojkoton”. A mendoni se mund të ketë ndikim të dukshëm në uljen e çmimeve? 

“Iniciativa “Kosova Bojkoton”, e ngritur për të sensibilizuar dhe adresuar çmimet e larta, mund të ketë një ndikim të përkohshëm në treg, por nuk është e qartë nëse ajo mund të sjellë një ulje të qëndrueshme të çmimeve. Bojkoti mund të krijojë një presion të menjëhershëm mbi tregun, duke bërë ndërgjegjësimin e konsumatorëve dhe tregtarëve për çështjet e çmimeve. Megjithatë, përpjekjet për të ulur çmimet nëpërmjet bojkotit mund të rezultojnë në një efekt të kufizuar, pasi mungesa e furnizimit mund të çojë në rritje të kërkesës duke ndikuar negativisht në stabilitetin e çmimeve”. 

Si mund të ndikojnë bojkotet në tregun e brendshëm dhe a mund të shkaktojnë një efekt të kundërt duke rritur çmimet në vend se t’i ulin ato? 

“Pavarësisht synimeve të bojkotit për të ulur çmimet, mund të ndodhin efekte të kundërta. Një bojkot masiv mund të krijojë një mungesë të produkteve në treg dhe të rrisë kërkesën për ato produkte që mbeten në dispozicion, duke çuar në një rritje të çmimeve. Për më tepër, bojkotet mund të dëmtojnë bizneset lokale, duke shkaktuar humbje për prodhuesit dhe distributorët, të cilët mund të përpiqen të kompensojnë humbjet e shkaktuara duke rritur çmimet e produkteve të tjera”. 

Si mund të ndërhyjë shteti për të zgjidhur këtë situatë, përveç që mund të mbështesë nisma të tilla. A ekzistojnë mekanizma të tjerë për të rregulluar çmimet e produkteve ushqimore? 

“Shteti mund të luajë një rol të rëndësishëm në stabilizimin e tregut dhe uljen e çmimeve përmes politikave mbështetëse dhe rregullative. Mbështetja për prodhuesit e brendshëm përmes subvencioneve dhe investimeve në teknologji bujqësore mund të ndihmojë në rritjen e prodhimit vendas dhe zvogëlimin e varësisë nga importet. Po ashtu, shteti mund të ndërhyjë për të krijuar mekanizma rregullatorë që sigurojnë transparencën e çmimeve dhe parandalojnë praktikën e çmimeve abuzive. Këto masa do të mund të ndihmojnë në përmirësimin e konkurrencës dhe rregullimin e tregut në periudha afatgjata”. 

Si e shihni të ardhmen e tregut të ushqimeve në Kosovë nëse ky trend i çmimeve të larta vazhdon. A shihni mundësi për stabilizim? 

“Perspektivat për tregun e ushqimeve në Kosovë mbeten të ndërlikuara, por ka mundësi për stabilizim nëse zbatohet një qasje gjithëpërfshirëse për zhvillimin e sektorit bujqësor. Investimet në teknologji dhe infrastrukturë, përfshirë përmirësimin e kapaciteteve prodhuese dhe menaxhimin e burimeve, mund të kontribuojnë në rritjen e prodhimit vendas dhe uljen e varësisë nga importet. Gjithashtu, rritja e efikasitetit në sektorin ushqimor dhe krijimi i marrëveshjeve tregtare të favorshme mund të ndihmojnë në stabilizimin e çmimeve dhe përmirësimin e konkurrencës. Në këtë mënyrë, Kosova mund të ketë mundësi për të stabilizuar çmimet dhe për të siguruar një treg më të qëndrueshëm dhe të përballueshëm për konsumatorët e saj”. 

Në mbarë botën, inflacioni ka marrë hov të madh, duke u shndërruar në një nga sfidat më të mëdha ekonomike të kohëve të fundit. E natyrisht, edhe shteti ynë, Kosova, nuk ka mbetur imun ndaj këtyre zhvillimeve. Si një ekonomi e vogël dhe e ndërlidhur me tregjet rajonale dhe globale, ajo është përballur me rritje të ndjeshme të çmimeve të produkteve bazë, veçanërisht të ushqimeve dhe karburanteve. 

Kjo ka ndikuar drejtpërdrejt në mirëqenien e qytetarëve, duke rënduar koston e jetesës dhe duke sfiduar stabilitetin ekonomik të vendit. Në këtë periudhë pasigurie ekonomike, mbetet jetike që institucionet të ndërmarrin hapa të qëndrueshëm për të lehtësuar barrën e qytetarëve dhe për të krijuar politika që sigurojnë një stabilitet afatgjatë. 

Në këtë kohë sfidash, shpresa mbetet forca kryesore që i mban njerëzit në këmbë, ndërsa pritshmëritë për një stabilitet ekonomik mbeten më të larta se kurrë! 

Gazetare, Fjolla Gashi

 

 

 

 

 

 

 

lajme

Rektori i UBT-së zhvilloi vizitë zyrtare në Texas me ftesë të Sam Houston State University

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, realizoi një vizitë zyrtare në Texas me ftesë të Sam Houston State University (SHSU), në kuadër të bashkëpunimit ndërmjet dy institucioneve dhe angazhimit të përbashkët për avancimin e bashkëpunimit akademik dhe kërkimor.

Gjatë vizitës, Rektori Hajrizi zhvilloi një sërë takimesh me drejtues akademikë, institucione kërkimore dhe personalitete të komunitetit shqiptar në SHBA, ku u diskutuan mundësitë për zgjerimin e shkëmbimeve studimore, projekteve të përbashkëta dhe iniciativave strategjike në fusha me interes të përbashkët.

Në delegacion morën pjesë edhe përfaqësues nga universitete partnere të rajonit: Rektori, Prof. Dr. Jusuf Zejneli, dhe Kryetari i Senatit të UT, Prof. Dr. Kenan Ferati, si dhe përfaqësues të Universitetit të Tiranës. Pjesëmarrja e tyre shtoi edhe më shumë peshën e dimensionit ndër-universitar rajonal, duke e bërë vizitën një hap të rëndësishëm drejt konsolidimit të urave të reja të bashkëpunimit.

Vizitat në infrastrukturën e Universitetit ishin një tjetër pjesë e rëndësishme e programit, ku Rektori Hajrizi vizitoi Fakultetin e Biznesit, të Infermierisë, të Mjekësisë dhe një numër njësish të tjera akademike të SHSU-së. Këto vizita shërbyen për të parë nga afër standardet e larta akademike dhe laboratorike të institucionit, duke identifikuar mundësi konkrete për bashkëpunim dhe shkëmbime profesionale.

Gjatë qëndrimit, Rektori Hajrizi zhvilloi një takim të rëndësishëm me Major Gjeneral David P. Glaser, të cilin UBT e ka nderuar me çmimin më të lartë institucional. Në këtë takim u diskutua për mundësitë e bashkëpunimeve të mëtejshme në fushat e sigurisë, lidershipit dhe edukimit profesional, si dhe përfshirja e ekspertëve nga të dy institucionet në projekte të përbashkëta trajnimi dhe hulumtimi.

Po ashtu, u mbajt takimi me Dekanen e Fakultetit të Administrimit të Biznesit, Dr. Sharmistha (Shar) Self, e cila ishte organizatorja kryesore e vizitës, së bashku me Alban Fetahun – ish-student i SHSU-së dhe nismëtar i këtij partneriteti të rëndësishëm.

Rektori u prit gjithashtu nga dekanët e fakulteteve të Kriminologjisë, Shkencave, Teknologjisë Inxhinierike, Shkencave të Shëndetit dhe Shkencave Humane, me të cilët u shkëmbyen ide mbi programet akademike dhe mundësitë për projekte të përbashkëta kërkimore.

Një moment i veçantë i vizitës ishte takimi me Presidenten e SHSU-së, Dr. Alisa White, dhe Provost-in, Dr. Sumanth Yenduri, ku u diskutua thellimi i bashkëpunimit institucional, zhvillimi i programeve të përbashkëta studimore dhe krijimi i mundësive konkrete për studentët e UBT-së. Në të gjitha takimet, Rektori Hajrizi prezantoi programet akademike të UBT-së dhe potencialin për zgjerim të bashkëpunimit në fusha të ndryshme, duke u dakorduar që së shpejti të nisin projekte të përbashkëta konkrete.

Në të dy rastet, Rektori Hajrizi prezantoi iniciativën për krijimin e qendrës për studime amerikane në UBT dhe të studimeve shqiptare në Texas, e cila u prit shumë mirë nga të gjithë.

Programi përfshiu edhe vizita në institucione të rëndësishme edukative dhe shkolla të zonës së Houston-it, si dhe një vizitë në NASA Headquarters dhe muzeun e tyre, ku u diskutua për mundësinë e përfshirjes së studentëve të UBT-së në aktivitete dhe programe edukative ndërkombëtare.

Një nga aktivitetet më të rëndësishme të vizitës ishte pjesëmarrja në eventin akademik dhe kulturor të SHSU-së, “Bridge-Building Event: Strengthening Partnerships with the Albanian Community”, ku u diskutua për perspektivat e reja të bashkëpunimit afatgjatë dhe për angazhimin e mëtejshëm me komunitetin shqiptar në SHBA.

Në këtë event morën pjesë përfaqësues të komunitetit shqiptaro-amerikan nga Houston dhe Dallas, si dhe Ambasadori i Kosovës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, z. Ilir Dugolli, të cilët e mirëpritën me shumë entuziazëm iniciativën e bashkëpunimit dhe shprehën gatishmërinë për të mbështetur studentët shqiptarë me bursa dhe mundësi të tjera akademike.

Falë kësaj qasjeje bashkëpunuese, studentët e UBT-së potencialisht do të kenë mundësinë të përfitojnë bursa në studime në Sam Houston State University, si dhe të marrin pjesë në programe të përbashkëta studimore dhe kërkimore.

Më 2 dhjetor në mbrëmje, Rektori Hajrizi ishte i ftuar të marrë pjesë në ceremoninë e ndezjes së dritave të qytetit Crown në Texas, të organizuar nga Kryetari dhe Zv. Kryetari i qytetit. Për këtë ngjarje, u zgjodh z. Joe Haliti, anëtar i komunitetit shqiptaro-amerikan dhe kontribues i jashtëzakonshëm në jetën e komunitetit, i cili këtë vit u shpall “Personaliteti i Vitit” në rajon. Në këtë ceremoni, Rektori Hajrizi mbajti një fjalim gjatë darkës, ku morën pjesë përfaqësues të institucioneve të rrethit, komunitetit shqiptar, përfaqësues të universiteteve shqiptare dhe të Sam Houston State University, duke forcuar edhe më shumë lidhjet midis komunitetit dhe institucioneve akademike.

Kjo vizitë nënvizon përkushtimin e UBT-së për të forcuar rrjetin e partneriteteve ndërkombëtare dhe për të krijuar mundësi të reja për zhvillimin akademik, shkencor dhe profesional të studentëve dhe stafit të universitetit.

Continue Reading

Lajmet

Trump: Evropa përballet me rrezikun e një zhdukjeje civilizuese

Published

on

Administrata e presidentit Donald Trump ka paralajmëruar se Evropa përballet me rrezikun e një “zhdukjeje civilizuese” dhe ka vënë në pikëpyetje nëse disa shtete evropiane mund të mbeten aleatë të besueshëm të Shteteve të Bashkuara, sipas një dokumenti të ri strategjik që i kushton vëmendje të veçantë kontinentit.

Në dokumentin 33-faqësh të Strategjisë së Sigurisë Kombëtare, Trump shpalos vizionin e tij për rendin botëror dhe mënyrën se si SHBA do ta përdorë fuqinë e saj ushtarake dhe ekonomike.

Ai e cilëson këtë strategji si një udhërrëfyes për ta mbajtur Amerikën kombin më të madh dhe më të suksesshëm në historinë e njerëzimit, shkruan BBC.

Politikanët evropianë kanë reaguar menjëherë. Ministri i Jashtëm i Gjermanisë, Johann Wadephul, deklaroi se vendi i tij nuk ka nevojë për “këshilla nga jashtë” për mënyrën se si të organizojë shoqërinë e vet të lirë.

Zakonisht, një Strategji e Sigurisë Kombëtare publikohet nga presidentët amerikanë një herë gjatë mandatit dhe shërben si bazë për politikat dhe buxhetet e ardhshme, si dhe si sinjal për prioritetet e SHBA në arenën ndërkombëtare.

Dokumenti i ri vazhdon retorikën e ashpër të Trump, e cila u pa edhe në fjalimin e tij në Kombet e Bashkuara, ku ai kritikoi ashpër Evropën Perëndimore për politikat mbi migracionin dhe energjinë e pastër.

Sipas BBC, strategjia bën thirrje për rikthimin e identitetit perëndimor, ndaljen e migrimit masiv, luftimin e ndikimit të huaj dhe përqendrim në prioritetet amerikane, si lufta kundër karteleve të drogës.

Administrata Trump ka krijuar lidhje edhe me partinë e ekstremit të djathtë AfD në Gjermani, e cila është klasifikuar si ekstremiste nga shërbimet e inteligjencës gjermane.

Sa i përket Rusisë dhe luftës në Ukrainë, dokumenti thekson se Evropa tregon mungesë vetëbesimi dhe se përfundimi i konfliktit është një interes thelbësor për SHBA. Administrata Trump ka propozuar një plan paqeje, i cili fillimisht parashihte që Ukraina t’i dorëzonte disa territore Rusisë. Ndërkohë, presidenti rus Vladimir Putin ka paralajmëruar se nëse trupat ukrainase nuk tërhiqen nga rajoni i Donbasit, Rusia do ta marrë atë me forcë.

Strategjia thekson gjithashtu rëndësinë e hemisferës perëndimore dhe nevojën për riorganizimin e pranisë ushtarake amerikane, duke zhvendosur burimet nga zonat më pak prioritare. Prania ushtarake e SHBA-ve tashmë është rritur në Karaibe, ku janë kryer edhe sulme kundër grupeve të dyshuara për trafik droge.

Një tjetër fokus i rëndësishëm është Deti i Kinës Jugore, që përbën një rrugë kyçe tregtare. SHBA deklaron se do të forcojë praninë e saj në Paqësorin Perëndimor dhe u bën thirrje aleatëve si Japonia, Koreja e Jugut, Australia dhe Tajvani të rrisin shpenzimet për mbrojtje.

Dokumenti thekson se parandalimi i një konflikti për Tajvanin është një prioritet kryesor, ndërsa Kina e konsideron Tajvanin pjesë të territorit të saj dhe nuk e ka përjashtuar përdorimin e forcës për ribashkim.

Po ashtu, strategjia përmend forcimin e industrisë amerikane dhe zvogëlimin e varësisë nga teknologjitë e huaja, në përputhje me politikat proteksioniste dhe tarifat globale të vendosura nga administrata Trump./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Thellimi i bashkëpunimit strategjik Shqipëri-SHBA, Spiropali takon Hanrahan

Published

on

By

Ministrja për Evropën dhe Punët e Jashtme Elisa Spiropali, u takua me zyrtarin e Lartë të Departamentit Amerikan të Shtetit për Çështje të Evropës dhe Euroazisë, Brendan Hanrahan, me të cilin ka diskutuar mbi thellimin e bashkëpunimit strategjik Shqipëri-SHBA.

Spiropali theksoi në Facebook se partneriteti strategjik mes Shqipërisë dhe SHBA, është i ndërtuar mbi një aleancë historike.

Kënaqësi të ritakohem me zyrtarin e Lartë të Departamentit Amerikan të Shtetit për Çështjet e Evropës dhe Evroazisë, Brendan Hanrahan, në margjinat e ministerialit të OSBE, për thellimin e bashkëpunimit tonë strategjik shumëplanësh, përfshirë në fushat e ekonomisë, tregtisë, investimeve dhe energjisë”, ka shkruar Spiropali.

Kujtojmë, takimi u mbajt në margjinat e Ministerialit të OSBE në Vjenë/KP

Continue Reading

Lajmet

Gjenerali i lartë amerikan i NATO-s: Evropa do të mbijetojë edhe me më pak ushtarë amerikanë

Published

on

By

Komandanti i lartë i NATO-s nga SHBA-ja, Alexus Grynkewich, ka deklaruar se Evropa “nuk ka nevojë për kaq shumë trupa amerikane” dhe se kontinentit do t’i shkojë “për mrekulli” edhe nëse SHBA-ja redukton praninë e saj ushtarake.

Këto komente vijnë në një moment kur shqetësimet për strategjinë e re të mbrojtjes së presidentit amerikan, Donald Trump, janë në rritje. Strategjia e tij parashikon të tërheqë forcat amerikane nga Evropa dhe t’i zhvendosë ato në Indo-Paqësor. Hapat e parë janë tashmë realizuar: një muaj më parë, SHBA-ja tërhoqi 800 trupa nga Rumania, raporton Politico.

Dyshimet mbi besueshmërinë e Uashingtonit po shtohen, pasi Trump ka shprehur dyshime për Nenin 5 të NATO-s, ka vënë në pikëpyetje mënyrën se si aleanca duhet të reagojë ndaj një sulmi rus ndaj Polonisë dhe vazhdon të ushtrojë presion ndaj aleatëve për shpenzimet e mbrojtjes.

Një sinjal tjetër shqetësues vjen nga mungesa e Sekretarit amerikan të Shtetit, Marco Rubio, në një takim të ministrave të jashtëm të NATO-s, një rast pothuajse i paprecedentë.

Ndërkohë, inteligjenca evropiane paralajmëron se Rusia mund të sulmojë një vend të NATO-s para përfundimit të këtij dekade, ndërsa presidenti rus Vladimir Putin një herë tjetër ka deklaruar se është “i gatshëm” për luftë me Evropën./EO

Continue Reading

Të kërkuara