Aktualitet

Shkencëtari kroat shpjegon pse Deti Adriatik po bëhet më i kripur

Published

on

Ekipi kroat i shkencëtarëve, në bashkëpunim me kolegët nga Italia, njoftuan se kripësia e Detit Adriatik është në një nivel rekord.

Kërkimi u prezantua nga Instituti Ruger Boshkoviq në Zagreb dhe doktori i shkencës Ivica Vilibiq shpjegoi për mediat kroate pse kripësia është rritur kaq shumë.

Ai theksoi se ndryshimi në kripësi nuk është drastik në lidhje me matjet 50 vjet më parë, por edhe kjo rritje “e imët” mund të ketë një efekt të madh në florën dhe faunën.

“Ndryshimet janë shumë të vogla, por ato tregojnë se çfarë po ndodh në sistem. Pak më shumë se 39 promilë tani janë në sipërfaqe, dhe 38 ose 37 promilë ishin 50 vjet më parë,” shpjegoi shkencëtari.

Shkaku është ndryshimi i klimës dhe vera e ngrohtë, të cilat çojnë në avullim më të madh të ujit dhe kripësia e Detit Adriatik ka të ngjarë të vazhdojë të rritet.

“Është e vështirë të ndalet – është pasojë e ndryshimit të klimës. Ashtu si kur gatuani drekën dhe shtoni nxehtësinë, uji do të avullojë më shumë. Kështu është në Mesdhe – uji avullohet më shumë dhe vjen më pak “, tha Vilibiq.

Kjo është arsyeja pse Adriatiku është shumë i pastër këtë vit, pasi uji ka një kripë të tepërt dhe mungesë të ushqyesve. Kjo ka një efekt të dëmshëm në disa specie.

“Ka specie që vijnë nga Deti i Kuq dhe ato janë më komode në Adriatik. Speciet autoktone, të tilla si karkalecat, do të zhduken ngadalë në të ardhmen, por disa të tjera do të vijnë te ne. Por ka specie që janë shumë të ndjeshme ndaj këtyre ndryshimeve, kështu që kripësia do të ndikojë në florën dhe faunën ”, shpjegoi shkencëtari nga Spliti.

Rajoni

Profesoresha e UBT-së, Jeta Kiseri Kubati dhe ekipi ndërkombëtar publikojnë studim të rëndësishëm në fushën e stomatologjisë

Published

on

Profesoresha e Fakultetit të Stomatologjisë në UBT, Jeta Kiseri Kubati, së bashku me një ekip ndërkombëtar të specialistëve të ortodoncisë, ka publikuar një studim të rëndësishëm në revistën prestigjioze BMC Oral Health në Q1, e cila bën pjesë në grupin botues Springer Nature.

Artikulli me titull “Stability, survival and costs of vacuum-formed retainers versus bonded lingual braided rectangular and multistranded round wire retainers in the mandible of orthodontic patients over a two-year period” analizoi efektivitetin, qëndrueshmërinë dhe kostot e tre llojeve të retainer-ëve ortodontikë në mbajtjen e renditjes së dhëmbëve mandibularë gjatë një periudhe dyvjeçare.

Ky studim përfshiu 93 pacientë të moshës 12–21 vjeç, dhe krahasoi tre metoda të ndryshme të mbajtjes së dhëmbëve: retainer-at e formuar me vakum (VFR), telat e rrumbullakët me shumë fije dhe telat e sheshtë të thurur të ngjitur lingualisht. Rezultatet treguan se të tre llojet e retainer-ëve kishin shkallë mbijetese të ngjashme, ndërsa VFR rezultoi të kishte kosto 21–23% më të ulëta krahasuar me retainer-at fikse, një gjetje me rëndësi praktike për vendet me burime të kufizuara.

Analiza gjithashtu tregoi se pacientët raportuan kënaqësi të barabartë me të gjitha llojet e retainer-ëve, ndërsa ndryshimet në renditjen e dhëmbëve ishin minimale dhe brenda kufijve të pranueshëm klinikisht. Studimi përfshiu gjithashtu një analizë të detajuar të kostove, duke përfshirë shpenzimet direkte për materiale, kohën e stafit dhe shërbimet laboratorike, duke ofruar një perspektivë të plotë mbi efektivitetin ekonomik të metodave të ndryshme të mbajtjes ortodontike.

Ky punim është rezultat i bashkëpunimit ndërmjet UBT-së, Universitetit të Zagrebit dhe Orthonova Clinic në Zagreb, Kroaci, duke vënë në pah rëndësinë e bashkëpunimeve ndërkombëtare në fushën e stomatologjisë dhe ortodoncisë. Studimi është i hapur për publikun dhe mund të gjendet në versionin elektronik të revistës BMC Oral Health në Q1.

Continue Reading

Rajoni

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, nderohet me titullin e lartë “Doctor Honoris Causa” në Tiranë

Published

on

Në një ceremoni solemne të mbajtur në Tiranë, Rektorit të UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, iu akordua titulli i lartë “Doctor Honoris Causa”, një vlerësim i rëndësishëm që nderon kontributin e tij shkencor, profesional dhe shoqëror brenda dhe jashtë vendit.

Titulli u miratua dhe u akordua nga Universiteti Kombëtar Kapodistrian, një nga institucionet më të vjetra të arsimit të lartë në Evropën Juglindore, në bashkëpunim me Misionin Diplomatik për Siguri, Paqe dhe Filantropi (U.D.M.P) me seli në Bruksel.

Gjatë fjalës së tij, Rektori Hajrizi shprehu mirënjohje të veçantë për këtë vlerësim, duke e cilësuar atë si një motiv shtesë për të vazhduar misionin akademik dhe human.

“Është një nder i veçantë për mua që ky titull i lartë më jepet, dhe e marr këtë vlerësim si një përgjegjësi të madhe për të vazhduar me përkushtim punën për arsimin, inovacionin dhe shërbimin ndaj shoqërisë. Ky çmim merr edhe më shumë kuptim duke ardhur në muajin e festave të nëntorit, muaj që lidhet me krenarinë dhe identitetin tonë kombëtar. Me këtë motivim, do të vazhdoj të promovoj prosperitet, zhvillim të qëndrueshëm dhe vlera ndërkombëtare që na lidhin me botën demokratike”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Në motivacionin zyrtar të çmimit theksohet se titulli i jepet: “Për kontributin juridik, ekonomik dhe në të drejtat e njeriut në shërbim të njerëzve në nevojë dhe të gjithë njerëzimit në mbarë botën”.

Ky vlerësim prestigjioz vjen si njohje për angazhimin e vazhdueshëm të Prof. Dr. Hajrizi në fushat e arsimit, inovacionit, sigurisë, zhvillimit ekonomik dhe fuqizimit të komuniteteve.

Continue Reading

Aktualitet

Sonte në UBT TV: Podcast me Profesorin Ibush Luzha

Published

on

Sonte në UBT TV, nga ora 20:00, vjen një episod i veçantë i podcastit me profesorin dhe ekspertin e teknologjisë inorganike, Prof. Ibush Luzha, një nga njohësit më të thellë të fushës së mjedisit, ndotjes dhe menaxhimit të cilësisë në Kosovë.

Në këtë podcast, Profesori Luzha sjell një qasje shkencore dhe profesionale mbi zhvillimin industrial dhe sfidat mjedisore të vendit tonë. Ai flet për rëndësinë e teknologjisë inorganike, ndikimin e saj në industri dhe në mbrojtjen e mjedisit, si dhe për arsyet që e shtynë t’i përkushtohet kërkimit shkencor në ndotjen e ujit dhe ajrit.

Diskutimi hapet me çështje thelbësore si:

  • Gjendja e ujërave sipërfaqësore në Kosovë, duke u bazuar në hulumtime dhe matje të detajuara.
  • Ndikimi i ujërave industriale në lumenjtë tanë, dhe çfarë tregojnë analizat viteve të fundit.
  • Masat që duhet të ndërmarrin komunat dhe industria për të ulur ndotjen e ujit dhe përmirësuar menaxhimin mjedisor.
  • Rëndësia e arsimit universitar për ndërgjegjësimin e studentëve mbi teknologjitë e pastra dhe ruajtjen e mjedisit.
  • Kontributi i UBT-së në formimin e kuadrove profesionale për mjedis, cilësi dhe teknologji të qëndrueshme.

Continue Reading

Lajmet

Rektori Hajrizi folës kryesor në Kongresin e VII-të Ndërkombëtar TURKIC COSE 2025

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, ishte folësi kryesor në Kongresin e VII-të Ndërkombëtar “TURKIC COSE 2025 – Turkic World Congress on Science and Engineering”, i cili po mbahet në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së.

Rektori Hajrizi prezantoi punimin me titull: “A Small-Scale, Smart Self-Sustaining Entrepreneurial Innovation-Based Ecosystem Model: Case Studies Related with Smart City, Digital Twins and Sustainable Developments”, një koncept inovativ që përfaqëson filozofinë dhe qasjen unike të UBT-së ndaj zhvillimit të qëndrueshëm, inovacionit, sipërmarrjes dhe transformimit të qyteteve në ekosisteme të mençura.

Në prezantimin e tij, Rektori Hajrizi theksoi se UBT 5S Model (Small-Scale, Smart, Self-Sustaining, Entrepreneurial Innovation-Based Ecosystem) është rezultat i më shumë se 30 viteve përvojë akademike, kërkimore dhe zhvillimore, dhe përfaqëson një qasje sistemike që lidh arsimin, kërkimin shkencor, biznesin dhe komunitetin në një mjedis të integruar të inovacionit.

Ky model, që tashmë është zbatuar në UBT Smart City dhe UBT Future Campus, funksionon si një ekosistem i qëndrueshëm dhe vetëmbajtës, ku studentët, profesorët, studiuesit dhe partnerët ndërkombëtarë ndërveprojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë për të krijuar zgjidhje të reja për qytetet inteligjente, digjitalizimin, qëndrueshmërinë dhe zhvillimin ekonomik. Ky model u cilësua si një ndër qasjet më të avancuara në Evropën Juglindore për zhvillimin e ekosistemeve të qëndrueshme të inovacionit dhe për ndërtimin e qyteteve të mençura përmes arsimit dhe kërkimit shkencor.

Continue Reading

Të kërkuara