Kuriozitete

Shkencëtarët kanë konfirmuar çfarë ka brenda Hënës

Published

on

Një hetim i plotë i botuar në maj 2023 zbuloi se bërthama e brendshme e Hënës është një “top i fortë” me densitet të ngjashëm me atë të hekurit. Kjo ndihmon në zgjidhjen e një debati të gjatë nëse qendra e Hënës është e ngurtë apo e shkrirë e çon në kuptim të saktë të historisë së satelitit dhe të Sistemit Diellor.

“Rezultatet tona,” shkroi një ekip i udhëhequr nga astronomi Arthur Briaud i Qendrës Kombëtare Franceze për Kërkime Shkencore, “vënë në dyshim evolucionin e fushës magnetike të Hënës falë demonstrimit të ekzistencës së bërthamës së brendshme të saj”.

Hetimi i përbërjes së brendshme të objekteve në Sistemin Diellor realizohet në mënyrë efektive nëpërmjet të dhënave sizmike, mënyra si valët akustike të krijuara nga tërmetet lëvizin dhe reflektojnë nga materiali brenda planetit, i ndihmojë shkencëtarët të krijojnë hartë të detajuar të brendësisë së objektit.

Ka të dhëna sizmike hënore të mbledhura nga misioni Apollo, por rezolucioni i tij është i ulët për të përcaktuar me saktësi gjendjen e bërthamës së brendshme.

Dihet se ekziston një bërthamë e jashtme e lëngshme, por ajo që përfshin bërthama nuk dihet, shkruan Science Alert.

Briaud dhe kolegët e tij mblodhën të dhëna nga misionet hapësinore dhe eksperimentet hënore me rreze lazer për të përpiluar profil të karakteristikave të ndryshme hënore, këto përfshijnë shkallën e deformimit nga ndërveprimi gravitacional me Tokën, ndryshimin në distancën e saj nga Toka dhe dendësinë.

Ata kryen modelim me lloje të ndryshme bërthamore për të gjetur cilat përputheshin me të dhënat e vëzhgimit dhe ata bënë gjetje interesante.

Modelet që ngjanin shumë me atë që dimë për Hënën, përshkruajnë përmbysjen aktive thellë brenda mantelit hënor. Materiali i dendur brenda Hënës bie drejt qendrës dhe materiali më pak i dendur ngrihet lart, ky aktivitet është propozuar si mënyrë për të shpjeguar praninë e disa elementeve në rajonet vullkanike të Hënës. Hulumtimi i ekipit shton një pikë tjetër në listën “për” të provave.

Bërthama hënore është e ngjashme me atë të Tokës me shtresë të jashtme të lëngshme dhe një bërthamë të brendshme të ngurtë. Bërthama e jashtme ka rreze prej 362 kilometra dhe bërthama e brendshme ka një rreze prej rreth 258 kilometra.

Bërthama e brendshme ka densitet prej 7,822 kilogramë për metër kub. Më 2011, një ekip i udhëhequr nga shkencëtari planetar i NASA Marshall, Renee Weber, gjeti një rezultat të ngjashëm duke përdorur teknikat e fundit sizmologjike në të dhënat e Apollos për të studiuar bërthamën hënore.

Ata gjetën prova të një bërthame të brendshme të fortë me një rreze prej rreth 240 kilometrash dhe një densitet 8,000 kilogramë për metër kub.

Rezultatet e tyre, janë konfirmim i atyre gjetjeve të mëparshme, dhe kjo ka disa implikime interesante për evolucionin e Hënës.

Hëna kishte një fushë magnetike të fuqishme, e cila filloi të zhdukej 3.2 miliardë vjet më parë, një fushë e tillë magnetike krijohet nga lëvizja dhe konvekcioni në bërthamë, kështu që nga çfarë përbëhet bërthama hënore është thellësisht e rëndësishme se si dhe pse fusha magnetike u zhduk. /UBT News/

Kuriozitete

Lloji i makaronave më i konsumuar në botë, ja pse të gjithë i duan

Published

on

Nëse ka një ushqim që bashkon njerëzit në mbarë globin, ato janë makaronat. Midis të gjitha llojeve të ndryshme të tyre ku mund të numërohen më shumë se 350 lloje makaronash.

Megjithatë sipas shumë të dhënash nga intervista, restorante, artikuj dhe pyetësorë vetëm një prej tyre mbetet më i preferuari i konsumatorëve në të gjithë botën dhe është pikërisht spageti.

Por, çfarë e bën këtë lloj kaq të veçantë dhe të pëlqyer në çdo cep të botës?

Historia dhe origjina e Spagetit

Një nga format më të vjetra të makaronave, me origjinë në Itali. Fjala “spageti” vjen nga italishtja “spago“fije” ose “fije e hollë.” Përshkruan formën e gjatë e të hollë të spagetit. Që nga Mesjeta, ka qenë ushqim bazë në kuzhinën italiane, duke evoluar nga një ushqim i thjeshtë fshati në një nga ushqimet më ikonike dhe të dashura në botë.

Përshtatshmëria dhe shija

Një nga arsyet kryesore pse spageti është kaq i preferuar është lehtësia në përshtatje, kombinohet me një gamë të gjerë salcash dhe përbërësish. Nga salcat e thjeshta të domates dhe djathit Parmigiano, te salcat e sofistikuara të detit dhe mishit, mundësitë janë të pafundme. Kjo i jep çdo kuzhinieri, profesionist apo amator, lirinë për të krijuar pjata unike dhe të shijshme.

Tradita dhe kultura

Pjesë e pandashme e kulturës së ngrënies në shumë vende. Në Itali, është pjesë e çdo vakti të dytë e konsumohet si pjatë kryesore. Në SHBA, spageti me salcë të kuqe dhe qofte është ikonë e kuzhinës italiane-amerikane. Edhe në Azi, ku orizi është më i zakonshëm, spageti ka gjetur rrugën e tij në zemrat dhe tryezat e njerëzve, shpesh duke u përshtatur me shijet dhe përbërësit lokalë.

Shëndeti dhe vlerat

Burim i mirë i karbohidrateve komplekse, që ofrojnë energji të qëndrueshme, kur përgatitet me miell integral, është burim i shkëlqyer i fibrave dietike, ndihmon në tretje e mban një zemër të shëndetshme. Kombinimi me perime, proteina dhe yndyra të shëndetshme mund ta bëjë një vakt të plotë dhe të balancuar.

Dashuria globale për spagetin është e kuptueshme. Përveçse është i shijshëm dhe i ushqyeshëm, spageti është ushqim që sjell kulturat dhe traditat e ndryshme në një pjatë. Pavarësisht se ku jetoni, një pjatë me spageti është një zgjedhje e shkëlqyer për të kënaqur shijen. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Vogëlushi thërret 911, kërkesë emergjente për donat!

Published

on

Një fëmijë i vogël me një dashuri për ëmbëlsirat, i quajtur Bennett, në Moore, Oklahoma, bëri dy thirrje në 911 për të raportuar një “nevojë emergjente për donat.”

Policia lokale reagoi menjëherë dhe, ditën pas thirrjeve, dërgoi donat Dunkin’ Donuts në shtëpinë e fëmijës.

Departamenti i Policisë së Moore ndau një audio të thirrjes të pazakontë dhe pamje të dërgesës speciale në llogarinë e tij në X.

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse shtojmë peshë në muajt e dimrit

Published

on

Sipas studimeve, shtimi mesatar i peshës në tre muajt e dimrit është gjysmë kilogrami, por për ata që tashmë kanë peshë të tepërt është më shumë.

Lexoni arsyet pse shtojmë peshë në muajt e dimrit.

Hamë më shumë ushqim sepse kemi ftohtë. Shumë e besojnë dhe po aq shumë e bëjnë, por e vërteta është se është një gabim, të paktën për njeriun modern.

Yndyra shtesë trupore jo vetëm që nuk na “izolon” ​​nga i ftohti, por përkundrazi na bën të ndjejmë më shumë ftohtë, kjo sepse kjo yndyrë është ind dhjamor i bardhë që ruan thjesht energji (kalori) dhe jo yndyrë kafe termogjenike. Këtë me shumicë e kanë vetëm foshnjat, ndërsa të rriturit në sasi shumë të kufizuara.

I ftohti hap oreksin – Temperaturat e ulëta rrisin oreksin tonë sepse djegim më shumë kalori për të prodhuar nxehtësi që do të mbajë temperaturën e trupit tonë normale pavarësisht temperaturave të ulëta mjedisore.

Pimë më pak ujë – Zakonisht nuk preferojmë ujin që na shuan etjen gjatë dimrit. Sigurisht që uji e shtyp oreksin ose të paktën e “mashtron” edhe nëse nuk e kuptojmë, ndërsa pa të oreksi nuk na ndalet.

Pimë më shumë për t’u ngrohur – Edhe pse shumë njerëz i drejtohen pijeve kur duan të ngrohen, ndjenja e ngrohtësisë që na jep alkooli në një natë të ftohtë dimri nuk është vetëm e përkohshme, por në fund funksionon e kundërta.

Hamë më shumë ushqime me yndyrë – Gjatë muajve të dimrit ne kërkojmë ushqime të yndyrshme dhe të “pasur”. Kjo ndodh sepse trupi ynë dëshiron ushqime të rënda, pasi sa më i rëndë të jetë një ushqim, aq më intensiv është tretja dhe prodhimi i nxehtësisë.

Lëvizim pak – Në dimër kufizojmë lëvizjet fizike për shkak të të ftohtit, trupi nuk djeg kalori shtesë për të djegur dhjamin. marrim më shumë kalori sesa djegim. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Fakte që duhet t’i dini, mund t’ua shpëtojnë jetën

Published

on

Secili nga ne me raste mund të jetë në rrezik për jetën. Ne sot do të u’a tregojmë disa ‘truke’ se cilat janë ato fakte që ju duhet t’i mësoni në mënyrë që ta kaloni çdo pengesë që hasni në rrugëtimin tuaj.

Si të thyeni xhamin e makinës në rast aksidenti?

Nëse jeni në situatë ku mund të dilni nga një makinë vetëm përmes dritares dhe dera është e pamundur të hapet, mbani mend se është më e lehtë të thyhet një dritare duke e goditur atë, jo në qendër por në skajet.

 Ndihmë në rast të një pickimi të  gjarpërit helmues

Ndryshe nga disa keqkuptime popullore, nuk duhet të thithni helmin,  por duhet të aplikoni ndonjë gjë të ftohtë, të aplikoni fashat a të digjni plagën. Zona rreth kafshimit nuk duhet të preket, sepse ndryshe, helmi do të përhapet vetëm rreth trupit më shpejt.

Diagnostikimi i goditjes së nxehtësisë

Simptomat më të dukshme të goditjes janë: marramendja  e cila mund të paraqitet edhe për arsye të tjera. Duhet të hani diçka të ëmbël, si karamele. Nëse shija duket e pakëndshme, kjo është goditje e nxehtësisë. Për njerëzit që kanë ndonjë çrregullim kardiovaskular, është me rëndësi të përcaktohet arsyeja sa më shpejt të jetë e mundur dhe të merrni ndihmën e duhur.

Aspirin gjatë një sulmi në zemër

Vetëm një pilulë aspirine mund të përmirësojë seriozisht se si ndiheni. Personi që ka sulmin në zemër duhet të shtrihet menjëherë dhe të vendos diçka nën kokën e tij ose të ulet dhe pastaj të marrë pilulën. Në mënyrë që ajo të punojë më shpejt, ajo duhet të jetë e përtypur shumë mirë.

Takimi me një ari agresiv

Arinjtë drejtohen shpejt dhe zvarriten mirë, por duke lëvizur shpejt rreth një objekti si një makinë ose një pemë është më e vështirë për ta. Herët ose vonë, kafsha do të heqë dorë duke u përpjekur për të ju kapur juve.

Megjithatë, mos u frikësoni para se një ari të fillojë të veprojë në mënyrë agresive. Nëse ju shikoni, qëndroni pa pushim. Ka një shans që nuk do ta kuptojë kush jeni e çfarë do bëni. Nëse fillon të ecni drejt ngadalë, ecni ngadalë prapa. Arinjtë rrallë sulmojnë njerëzit. Do të tërhiqet sapo të kuptojë që jeni një njeri.

Continue Reading

Të kërkuara