Kuriozitete

Shkencëtarët kanë konfirmuar çfarë ka brenda Hënës

Published

on

Një hetim i plotë i botuar në maj 2023 zbuloi se bërthama e brendshme e Hënës është një “top i fortë” me densitet të ngjashëm me atë të hekurit. Kjo ndihmon në zgjidhjen e një debati të gjatë nëse qendra e Hënës është e ngurtë apo e shkrirë e çon në kuptim të saktë të historisë së satelitit dhe të Sistemit Diellor.

“Rezultatet tona,” shkroi një ekip i udhëhequr nga astronomi Arthur Briaud i Qendrës Kombëtare Franceze për Kërkime Shkencore, “vënë në dyshim evolucionin e fushës magnetike të Hënës falë demonstrimit të ekzistencës së bërthamës së brendshme të saj”.

Hetimi i përbërjes së brendshme të objekteve në Sistemin Diellor realizohet në mënyrë efektive nëpërmjet të dhënave sizmike, mënyra si valët akustike të krijuara nga tërmetet lëvizin dhe reflektojnë nga materiali brenda planetit, i ndihmojë shkencëtarët të krijojnë hartë të detajuar të brendësisë së objektit.

Ka të dhëna sizmike hënore të mbledhura nga misioni Apollo, por rezolucioni i tij është i ulët për të përcaktuar me saktësi gjendjen e bërthamës së brendshme.

Dihet se ekziston një bërthamë e jashtme e lëngshme, por ajo që përfshin bërthama nuk dihet, shkruan Science Alert.

Briaud dhe kolegët e tij mblodhën të dhëna nga misionet hapësinore dhe eksperimentet hënore me rreze lazer për të përpiluar profil të karakteristikave të ndryshme hënore, këto përfshijnë shkallën e deformimit nga ndërveprimi gravitacional me Tokën, ndryshimin në distancën e saj nga Toka dhe dendësinë.

Ata kryen modelim me lloje të ndryshme bërthamore për të gjetur cilat përputheshin me të dhënat e vëzhgimit dhe ata bënë gjetje interesante.

Modelet që ngjanin shumë me atë që dimë për Hënën, përshkruajnë përmbysjen aktive thellë brenda mantelit hënor. Materiali i dendur brenda Hënës bie drejt qendrës dhe materiali më pak i dendur ngrihet lart, ky aktivitet është propozuar si mënyrë për të shpjeguar praninë e disa elementeve në rajonet vullkanike të Hënës. Hulumtimi i ekipit shton një pikë tjetër në listën “për” të provave.

Bërthama hënore është e ngjashme me atë të Tokës me shtresë të jashtme të lëngshme dhe një bërthamë të brendshme të ngurtë. Bërthama e jashtme ka rreze prej 362 kilometra dhe bërthama e brendshme ka një rreze prej rreth 258 kilometra.

Bërthama e brendshme ka densitet prej 7,822 kilogramë për metër kub. Më 2011, një ekip i udhëhequr nga shkencëtari planetar i NASA Marshall, Renee Weber, gjeti një rezultat të ngjashëm duke përdorur teknikat e fundit sizmologjike në të dhënat e Apollos për të studiuar bërthamën hënore.

Ata gjetën prova të një bërthame të brendshme të fortë me një rreze prej rreth 240 kilometrash dhe një densitet 8,000 kilogramë për metër kub.

Rezultatet e tyre, janë konfirmim i atyre gjetjeve të mëparshme, dhe kjo ka disa implikime interesante për evolucionin e Hënës.

Hëna kishte një fushë magnetike të fuqishme, e cila filloi të zhdukej 3.2 miliardë vjet më parë, një fushë e tillë magnetike krijohet nga lëvizja dhe konvekcioni në bërthamë, kështu që nga çfarë përbëhet bërthama hënore është thellësisht e rëndësishme se si dhe pse fusha magnetike u zhduk. /UBT News/

Kuriozitete

Dy orë pa kthesa, kjo është rruga më e drejtë në planet

Published

on

Në një botë ku rrugët përshkojnë mijëra kilometra me kthesa të forta e zbritje të rrezikshme, ekziston një segment autostrade ku drejtuesit e mjeteve udhëtojnë për orë të tëra pa lëvizur timonin majtas apo djathtas.

Flitet për Highway 10 në Arabinë Saudite, rruga më e drejtë në botë, që mban rekordin e Guinness-it.

Edhe pse autostrada ka një gjatësi totale prej 1,480 kilometrash, rekordin e vendos pjesa e saj e drejtë, një segment prej 240 kilometrash, pa asnjë kthesë ose pjerrësi të dukshme.

Ky segment lidh zonën e Haradh me Highway 95, duke kaluar përmes shkretëtirës saudite dhe tejkaluar rekordin e mëparshëm të Australisë, ku autostrada Eyre ka një segment të drejtë prej 146 kilometrash.

Highway 10 u ndërtua fillimisht si rrugë private për Mbretin Fahd dhe sot konsiderohet një prej traseve më të pazakonta dhe monotone për drejtuesit e automjeteve.

Udhëtimi në këtë pjesë të autostradës zgjat rreth dy orë pa e lëvizur timonin. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse celulari juaj nuk e do karikimin nga vetura

Published

on

Shumë njerëz përfitojnë nga rruga me makinë për të lidhur telefonin e tyre me hyrjet USB ose bazat e induksionit, në mënyrë që pajisja të karikohet.

Një veprim i përditshëm, por që nuk është një zgjidhje e mirë për jetëgjatësinë e baterisë së celularit.

Duhet të kuptoni që portat USB janë krijuar për punë që nuk kërkojnë shumë energji dhe nuk kërkojnë transmetim të vazhdueshëm të energjisë, si p.sh. luajtja e muzikës në pajisjet e vjetra MP3.

Telefonat celularë e “shohin” këtë lloj transferimi të energjisë elektrike të dëmshme.

Për më tepër, amperazhi që lëshojnë këto porta USB është më i ulët se sa i nevojitet celularëve të sotëm, duke bërë të rikarikohen ngadalë.

Rimbushjet shumë të ngadalta, si dhe ato shumë të shpejta, e dëmtojnë baterinë.

Përveç mungesës së amperazhit, një faktor tjetër që shkurton jetëgjatësinë e baterive është se telefonat celularë janë krijuar për t’u rimbushur me karikuesin e tyre origjinal dhe kabllon nga një prizë.

Shumë përdorues përdorin kabllo karikimi joorigjinale për të karikuar telefonin në portën USB të makinës.

Këto kabllo shkaktojnë probleme në qarkun e pajisjes dhe, përveç kësaj, ata nuk e shkëputin daljen e rrymës kur karikimi ka përfunduar. Duke vazhduar të tërheqin rrymë, ato gjithashtu reduktojnë jetëgjatësinë e baterisë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Skandal në Kullën e Londrës! Protestuesit hedhin krem mbi Kurorën Mbretërore, arrestohen katër persona

Published

on

Një mëngjes turistik në Kullën e Londrës u shndërrua në incident kur protestuesit hodhën thërrime dhe krem pastiçerie mbi vitrinën ku ekspozohen Kurorët Mbretërorë.

Katër persona u arrestuan nga autoritetet britanike, në bashkëpunim me Policinë e Qytetit të Londrës dhe ekipin e sigurisë së Kullës.

Ata i përkasin grupit Take Back Power, që kërkon krijimin e një asambleje të përhershme qytetare dhe taksimin më efektiv të pasurive të mëdha. Shtëpia e Xhevahireve u mbyll përkohësisht për publikun për shkak të hetimeve.

Kurora Perandorake, e krijuar më 1937 për kurorëzimin e Mbretit George VI, është e zbukuruar me mijëra diamante, perla, safirë dhe smeralde. Incidenti nuk shkaktoi dëme, por ngriti shqetësime mbi sigurinë e trashëgimisë mbretërore.

Protestuesit mbajtën një tabelë me mbishkrimin: “Demokracia ka rënë. Taksoni të pasurit”, ndërsa një punonjës i Kullës ndërhyri menjëherë, duke lejuar arrestimin e tyre para se situata të përshkallëzohej.

Hetimet vazhdojnë dhe seksioni i ekspozitës do të mbetet i mbyllur deri në përfundimin e tyre. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Çfarë është stërvitja e mendjes, si ta praktikoni?

Published

on

Sipas të dhënave, gjatë pandemisë Covid-19, 4 në 10 të rritur raportuan simptoma të depresionit ose ankthit.

Ky numër është rritur ndjeshëm krahasuar me vitin 2019, kur raportoheshin vetëm 1 në 10.

Pandemia duket të ketë qenë një nga arsyet kryesore të kësaj rritjeje.

Mënyrat për të trajtuar këto çrregullime mund të jenë individuale ose mjekësore, duke përfshirë konsultimet me psikologë ose psikiatër.

Megjithatë, ka edhe metoda që mund t’i praktikoni për të përmirësuar shëndetin mendor e lehtësuar simptomat e ankthit dhe depresionit.

1. Stërvitja e trurit

Psikologu Sutton Smith sugjeron që lojrat janë një mënyrë e shkëlqyer për të mbajtur trurin aktiv dhe për të larguar depresionin.

Lojrat, qoftë elektronike apo të tjera, aktivizojnë zona të ndryshme të trurit që lidhen me motivimin, të mësuarit dhe arritjen e qëllimeve.

Mund të provoni:

Lojëra kompjuterike ose në telefon

Fjalëkryq, sudoku, pazëll, domino, shah

Çdo aktivitet që sfidon mendjen dhe stimulon kreativitetin

Sa më shumë të stërvitni trurin, aq më shumë do të ndiheni të konfidentë dhe të sigurt në vetvete.

2. Shmangni krahasimet

Krahasimi me të tjerët e rrisin ankthin dhe ndjenjat e ulëta të vetëvlerësimit. Fokusohuni tek vetja juaj, pasionet e hobi-t që ju bëjnë të ndiheni mirë. Mësoni të gëzoheni edhe nga gjërat e vogla, duke i dhënë trurit tuaj arsye për t’u ndjerë i lumtur dhe i lirë.

3. Psikoterapia

Këshillimi profesional dhe psikoterapia janë të rekomanduara për ata që vuajnë nga çrregullime të ankthit dhe depresionit.

Një studim i publikuar në Journal of Personality tregon se mënyra më e mirë për të menaxhuar emocionet negative është të qetësoni veten, edhe kur ndiheni të tensionuar.

Disa teknika të thjeshta:

Numëroni deri në 10

Përsëritni me vete një frazë ose mendim qetësues

Këto praktika ndihmojnë trurin të mësojë të kontrollojë emocionet dhe të mbrojë shëndetin mendor. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara