Kuriozitete

Shkenca e shpjegon: Pse disa nuk mund të flenë pa zhurmë në sfond?

Published

on

Shumë njerëz nuk mund të mbyllin sytë në një dhomë plotësisht të qetë dhe u nevojitet patjetër një sfond i lehtë, si televizori, muzika e qetë, tingulli i ventilatorit apo “white noise”.

Ajo që duket si zakon i çuditshëm ka shpjegime të qarta psikologjike. Ekspertët shpjegojnë se në heshtje të plotë truri bëhet aktiv: mungesa e stimujve të jashtëm rrit mendimet, shqetësimet dhe ankthin, duke e bërë momentin para gjumit më stresues.

Një zhurmë e butë në sfond i jep trurit një objekt neutral ku të fokusohet, duke ulur “zërin e brendshëm” të mendimeve.

Psikologët theksojnë lidhjen me fëmijërinë: dikush që është mësuar të flejë mes zhurmës së shtëpisë, televizorit apo trafikut, e kodon mjedisin si të sigurt. Heshtja totale më vonë mund të ndihet e frikshme, ndërsa zhurma e lehtë sjell ndjesinë e pranisë dhe sigurisë.

Një efekt tjetër i zhurmës së njëtrajtshme është se ajo maskon tingujt e papritur, kërcitje, zhurma nga korridori apo makina jashtë që mund të zgjojnë trurin. Tingujt e ventilatorit, të detit apo white noise stabilizojnë “peizazhin akustik” dhe ndihmojnë që gjumi të mos ndërpritet.

Psikologët lidhin këtë edhe me ankthin: njerëzit që mendojnë shumë, kanë imagjinatë të gjallë ose priren të “overthink”, përdorin zhurmën si mënyrë për të qetësuar mendjen, për të ulur tensionin emocional e kaluar më lehtë nga aktiviteti në gjumë.

A është e dëmshme? Zakonisht jo. Zhurma e butë, e njëtrajtshme dhe në volum të ulët ndihmn shumë njerëz të flenë më shpejt dhe më thellë. Problem më i madh paraqet televizori me dritë të fortë, ndryshime të papritura volumi apo programe me zhurma të forta.

Specialistët rekomandojnë tinguj si white noise, pink noise apo tinguj natyrorë si opsion më i shëndetshëm.

Por, nëse dikush nuk mund të flejë fare pa zhurmë dhe kjo e pengon në udhëtime, ambiente të reja, apo rrit ankthin kur nuk ka sfond tingujsh, atëherë këshillohet konsultimi me një terapist gjumi ose psikolog për të kuptuar më mirë këtë nevojë. /A.Z/UBT News/

Teknologji

Pse nuk duhet të lani veturën në temperatura shumë të ulëta?

Published

on

Ekzistojnë shumë mendime rreth mirëmbajtjes së veturës gjatë dimrit. Disa sugjerojnë larjen e shpeshtë për të ruajtur ngjyrën, ndërsa të tjerë këshillojnë të shmanget larja automatike për të mos dëmtuar sipërfaqen.

Në thelb, larja duhet të bëhet po aq shpesh sa gjatë verës – kur ndjeni se është e nevojshme për mirëmbajtjen e automjetit.

Papastërtitë dimërore, si lluga agresive dhe kripa, mund të jenë korrozive, por kjo vlen për sipërfaqet që kanë gërvishtje ose plasaritje të bojës. Sipërfaqet e paprekura zakonisht i përballojnë mirë depozitat e papastërtisë.

Nënstruktura e veturës rrallë ka probleme me korrozionin falë mbrojtjes moderne, metalit të galvanizuar dhe vulave të fabrikuara. Problemet më të mëdha prekin kryesisht veturat e vjetra.

Kur temperaturat bien nën -10°C, shmangni shokun termik: uji i ngrohtë i larjes (10-30°C) dëmton pjesët e ekspozuara në të ftohtë.

Para larjes, hiqni borën dhe akullin, sepse gërvishtjet mund të dëmtojnë ngjyrën.

Larja e thjeshtë dhe shpëlarja e mirë janë të mjaftueshme; programet e shtrenjta me dyll të ngrohtë ose mbrojtje të pjesës së poshtme nuk janë domosdoshmëri. Sidoqoftë, secili mund të zgjedhë mënyrën që i duket më e përshtatshme për veturën e tij.

Më e rëndësishmja është kontrolli periodik nga një specialist. Para dhe pas dimrit, dëmtimet e mbrojtjes së pjesës së poshtme mund të zbulohen dhe riparohen, duke eliminuar rrezikun e ndryshkut. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Libri i ri hedh dyshime mbi BBC-në: Intervista e Princeshës Diana mund të ishte siguruar me mashtrim

Published

on

Një libër i ri ka rikthyer në qendër të vëmendjes një nga momentet më të diskutueshme të historisë televizive britanike: intervistën e Princeshës Diana me BBC-në në vitin 1995.

Autori Andy Webb, ish-gazetar i BBC-së, pretendon se rrjeti publik britanik ka ditur prej dekadash se intervista u sigurua përmes mashtrimit dhe e mbajti këtë fakt sekret për më shumë se 20 vjet.

Libri “Dianarama: Tradhtia e Princeshës Diana”, synon të zbulojë “shkallën e tradhtisë ndaj princeshës dhe mbulimin e mëvonshëm”. Publikimi vjen në një kohë të ndjeshme për BBC-në, e cila po përballet me kritika për redaktimin mashtrues të një fjalimi të Donald Trump.

Sipas një hetimi të pavarur të 2021, gazetari Martin Bashir kishte përdorur dokumente të falsifikuara për t’i krijuar vëllait të Dianës, Charles Spencer, përshtypjen se njerëz të afërt e spiunonin princeshën, duke e bindur atë të ndërmjetësonte intervistën historike.

Webb pretendon se disa persona brenda BBC-së e dinin të vërtetën vetëm katër muaj pas transmetimit, por zgjedhën të mos e informonin Dianën, duke e lënë atë në një gjendje pasigurie që ndikoi në jetën e saj deri në fund.

Dokumentet e falsifikuara e bënë Dianën të dyshonte te njerëzit më të afërt, duke përfshirë policinë, ndihmësit dhe sekretaren personale, duke e izoluar emocionalisht. Webb lidh këtë izolim me ngjarjet tragjike që pasuan, duke përmendur aksidentin e saj fatkeq:

“Ajo e humbi besimin te të gjithë. 18 muaj më vonë, e gjejmë në një Mercedes me një shofer të dehur, pa asnjë mekanizëm mbrojtës.”

Pretendimet e librit pritet të rikthejnë debatet mbi etikën gazetare të BBC-së, e cila ka pranuar se dokumentet e Bashir ishin falsifikuar dhe ka kërkuar falje. Akuzat e reja për një mbulim të qëllimshëm shumëvjeçar e vendosin rrjetin publik sërish nën presion. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Pse na hapet goja kur shohim të tjerët ta bëjnë?

Published

on

A keni vënë re ndonjëherë se hapja e gojës është “ngjitëse”?

Mjafton të shohim dikë duke e bërë këtë, qoftë në transport publik apo në televizor, dhe instinktivisht edhe ne e bëjmë të njëjtën gjë.

Sipas Dr. Reyan Saghir nga Kolegji i Londrës, hapja e gojës është një aktivitet i pavullnetshëm që përfshin hapjen e gjerë të nofullës, frymëmarrje të thellë dhe frymënxjerrje të ngadaltë.

Shkencërisht, arsyeja pse e bëjmë këtë nuk është më shumë mungesa e oksigjenit, siç mendohej dikur.

Teoria më e pranuar është se hapja e gojës ndihmon në zgjuarjen e trupit, kur jemi të lodhur ose kur shikojmë përmbajtje të mërzitshme.

Studimet tregojnë se pas hapjes së gojës, rrahjet e zemrës rriten dhe arrijnë kulmin brenda 10–15 sekondave.

Një faktor tjetër është empatia. Kur shohim të tjerët duke hapur gojën, truri e përpunon këtë s sinjal për ta bërë të njëjtën, një mekanizëm që ndihmon zhvillimin psikosocial dhe neurologjik.

Kjo sjellje kopjuese nuk ndodh vetëm me hapjen e gojës; ne imitojmë automatikisht fjalë (ekolalia) dhe veprime të tjera (ekopraksia) për t’u përshtatur me njerëzit përreth.

Në fakt, hapja e gojës është një tregues i empatisë dhe reflekton dëshirën tonë për të forcuar lidhjet me të tjerët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

A duhet të analizojmë gjakun e një diktatori? Debati mbi Hitlerin

Published

on

Analiza të reja gjenetike mbi gjakun e Adolf Hitlerit, i marrë nga divani i bunkerit ku vrau veten, kanë dhënë të dhëna të jashtëzakonshme për origjinën dhe shëndetin e tij.

Studimi, i kryer nga një ekip ndërkombëtar, konfirmon se Hitleri nuk kishte prejardhje hebraike, siç është thënë shpesh, dhe sugjeron se mund të vuante nga sindroma Kallmann, një çrregullim gjenetik që pengon zhvillimin e organeve seksuale.

Rezultatet më të debatueshme tregojnë predispozitë gjenetike për autizëm, ADHD, skizofreni dhe çrregullim bipolar.

Ekspertët theksojnë se kjo nuk është diagnozë e nuk nënkupton se i kishte këto çrregullime, duke ngritur shqetësime për stigmatizim e etikë.

Dokumentari mbi studimin, “ADN-ja Hitlerit, gjurmët e një Diktatori”, është kritikuar nga organizatat e autizmit në Britani si “të pandjeshëm dhe keqinformues”.

Studiuesit argumentojnë se kërkimi ndihmon në kuptimin e figurës historike, për sa kohë interpretohet me kujdes dhe pa sensacionalizëm.

Rezultatet janë në rishikim shkencor, ndërsa përgjegjësia për interpretimin bie tek shkencëtarët, gazetarët dhe publiku. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Të kërkuara