Lajmet

Shëndeti mendor në pandemi, ekspertët kritikojnë institucionet për qasje joprofesionale

Published

on

Vendi për rreth 10 muaj po përballet me pandeminë COVID-19, e pasojat që po lë pas kjo sëmundje janë të mëdha.

Viti i shkuar po konsiderohet si më sfiduesi në trajtimin e shëndetit mendor. Të shumtë janë personat të cilët kanë kërkuar ndihmë pranë Qendrave të Shëndetit Mendor dhe Klinikës së Psikiatrisë, pas infektimeve me koronavirus në Kosovë dhe masave të vendosura për të parandaluar përhapjen.

Ekspertët po shprehën kritikë ndaj institucioneve, meqë të njëjtit nuk patën qasje të veçantë në aspektin profesional të shëndetit mendor. Të njëjtit thonë se masat që u morën ishin administrative, ndërkohë paralajmërojnë se pasojat më të mëdha psikologjike do të vërehen te moshat e shtyra dhe fëmijët.

Ka gati rreth 40 vjet përvojë si profesionist i shëndetit mendor, por vitin 2020 po e karakterizon si më të vështirin në aspektin profesional. Neuropsikiatri Sami Rexhepi për tërë këto vite ka trajtuar personat me sëmundje të shëndetit mendor, por nuk kujton që ka pasur acarim më të madh të sëmundjes te pacientët.

“Përveç se ka ardhur deri te riacarimi i sëmundjes te një numër i madh i klientëve, problemi është se është rritur edhe numri i popullatës që kanë manifestuar shqetësime të ndryshme emocionale. Sido që të jetë prej marsit-dhjetori janë nëntë muaj në pyetje edhe për të kuptuar më mirë si ka ndikuar pandemia në popullatën, është si me pas marrë një saq të madh edhe me i shti në saq popullatën në një presion të tillë kanë funksionuar. Një pjesë ka mujt një periudhë kohore me i bo ballë, por me kohën ato forca kanë filluar të zbehen edhe kanë filluar gradualisht të manifestohen edhe shenjat”, thekson ai.

Drejtori i Qendrës së Shëndetit Mendor, Sami Rexhepi shton se ende popullata është në fazën akute të stresit, por që sipas tij ka pasur presion të madh të popullatës, ngjashëm si në vitet e ’90-ta.

“Tërë kohën një e metë e madhe gjatë kësaj lufte të pandemisë, ka qenë se nuk ka pasur një qasje të veçantë në aspektin profesional të shëndetit mendor. Është bërë një strategji, është punuar se si do të reagojnë, por shumë pak ka pasur. Gjatë kohës së karantinimit, edhe aty shumë vonë jemi organizuar për të ofruar atë pjesën tonë profesionale të shëndetit mendor. Një e metë e madhe është se ende nuk jemi duke menduar për një qasje shumë specifike në aspektin e shëndetit mendor të popullatës, edhe kur kalon pandemia. Se jemi në fazën akute të stresit. Në një kohëzgjatje prej nëntë muajve, në një presion shumë të madh, është shumë normale me prit edhe çrregullime kronike të stresit traumatik”, shton Rexhepi.

Rexhepi i konsideron administrative masat anti-COVID që janë vendosur gjatë dhjetë muajve, për çka siç thotë ai ka pasur edhe rebelim të popullatës. Tutje, ai thekson se ka pasur shumë kërkesa për shërbime në këtë qendër.

“Kemi pasur riacarime të klientëve tanë që i mbikëqyrim, mirëpo ka pasur edhe nevojë të popullatës për shkak të çrregullimit të ankthit, çrregullimit të gjumit, frikës intensive, të gjitha janë këto elemente që janë pasojë e pandemisë”, thotë ai.

Rritje të numrit të rasteve ka pasur edhe në Klinikën e Psikiatrisë në QKUK. Doktor Faton Kutllovci thekson se të shumtë kanë qenë personat të cilët kanë manifestuar ankth, depresion e stres.

“Kemi pasur numër të madh të rasteve që kanë kërkuar ndihmë. Por, ajo që mund të them është që më tepër një entitet i caktuar ose edhe një tjetër që kanë kërkuar shërbimet e caktuara psikiatrike. Kemi pasur shtim të rasteve që kanë kërkuar ndihmë profesionale të shëndetit mendor, personat të cilët kanë manifestuar ankth, depresion, gjendje të reagimit akut, stres. E që kanë pasur për pasojë frikën, gjumin, ankesa të shumta somatike”, thekson ai.

Kutllovci shton se pandemia ka ndikuar që të shtohet numri i rasteve për vizita psikiatrike, ndërkohë thekson se kjo ka ndikuar shumë në ndryshimin e stilit të jetës.

“Ka pasur raste kur na janë bërë pyetjet nga më thjeshtat. Për shembull ‘a guxoj t’i dezinfektoj frutat’, ‘a guxoj ta prek kuletën’, ‘a guxoj të prek drurin, metalin’, bilës edhe ‘a guxoj t’i përqafoj fëmijët e mi’. Dhe kjo mandej ka ndikuar që njerëzit të kërkojnë pastaj informata e shpeshherë tendenca për të siguruar informata të bollshme në lidhje me koronavirusin dhe pasojat e mundshme ka ndikuar që njerëzit të marrin informata të gabueshme gjë që ka ndikuar në rritjen e nivelit të frikës. Mund të them që në përgjithësi simptomalogji kanë përjetuar të gjithë, por më shumë ata që para pandemisë kanë pasur probleme psikologjike, dhe tani niveli i simptomave është më i madh”, njofton ai.

Kjo periudhë ka ndikuar edhe në rritjen e abuzimit të përdoruesve me duhan, pije alkoolike dhe substanca narkotike. Kutllovci thekson për KosovaPress se pritjet janë të mëdha që pasoja të ketë te fëmijët dhe moshat e shtyra.

“Kur një person i ekspozohet një situate që mund të jetë e përjetuar potencialisht në mënyrë traumatike, ai do të manifestojë simptomatologjinë e cila mund të jetë prezentë për një periudhë të caktuar. Por, në qoftë se nuk është trajtuar, ajo mund të zgjatet dhe mbi këtë bazë unë mendoj që pasojat për shkak të pandemisë me koronavirusin në aspektin e shëndetit mendor do të jenë prezente edhe gjatë vitit tjetër, por ndoshta edhe gjatë viteve tjera. Sepse, përveç që do të ndërrojë qasjen tonë për jetën, do të ketë komplikime psikologjike sidomos tek moshat e shtyra, por edhe te fëmijët”, shton Kutllovci.

Sami Rexhepi e Faton Kutllovci shprehën kritikë ndaj institucioneve, meqë sipas tyre nuk patën prioritet shëndetin mendor. Për këtë bëjnë thirrje që gjatë këtij viti, të kenë për bazë rekomandimet e tyre.

Lajmet

Probleme fizike për Yamal, lëndimi në ijë vazhdon ta kufizojë

Published

on

Ylli i Barcelonës, Lamine Yamal, pasi që ishte vetëm hija e vetes së tij në “Santiago Bernabeu”, të pranishmit kanë sugjeruar se mund të ketë qenë nën presionin e madh të ndeshjes, dhe se arsyeja kryesore është një dëmtim në ijë që ende po e shqetëson.

18-vjeçari filloi të ndiente shqetësime që në fund të gushtit, por pas grumbullimit me kombëtaren e Spanjës u kthye i dëmtuar.

Ai mungoi për dy javë, u rikthye dhe luajti kundër Real Sociedad dhe Paris Saint-Germain, por më pas u detyrua të qëndronte jashtë fushës edhe për tre javë të tjera.

Sipas “Cadena Cope”, njerëzit pranë Lamine Yamal thonë se ai ende nuk është 100% i rikuperuar, ndërsa burime brenda Barcelonës kanë konfirmuar se lojtari vazhdon të ndiejë shqetësime të lehta.

Në anën tjetër, ish-fizioterapisti i Barcelonës, Miguel Ángel Cos, tha për “Cadena SER” (nëpërmjet “Sport”) se Lamine Yamal “duhet të mësojë të jetojë me këtë dëmtim në ijë”.

Ai shpjegon se nuk bëhet fjalë për një dëmtim klasik muskulor, por për një problem që shpesh shfaqet gjatë periudhës së rritjes, sidomos nëse lojtari ka shtuar masë muskulore gjatë vitit të fundit. Dëmtimi ndodh në pikën ku muskujt abdominalë takohen me ata të kofshës, dhe nëse nuk janë tërësisht të sinkronizuar, shkaktojnë dhimbje.

Nuk ka një zgjidhje të menjëhershme për këtë, përveç pritjes dhe ndjekjes së rreptë të terapisë fizioterapeutike, duke shmangur “ushtrimet shpërthyese”.

Cos kujtoi se edhe Lionel Messi kishte pasur probleme të ngjashme në dy raste, dhe se stafi mjekësor duhej t’ia ndalonte lojën e “foot-tennis” me Ronaldinhon, pasi argjentinasi jepte gjithçka në ato duele miqësore./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Mbyllet përkohësisht gjysma e tunelit në Dardani për aktivitete kulturore

Published

on

Sot do të jetë e mbyllur përkohësisht gjysma e tunelit-rrugës nga segmenti që shpie drejt shkollës “Xhemajl Mustafa” deri te hyrja e tunelit në lagjen “Dardania” në Prishtinë.

Kryeqyteti Prishtina ka njoftuar se mbyllja bëhet për shkak të zhvillimit të aktiviteteve kulturore të organizuara nga “Kultura House”.

“Për nevoja teknike dhe për sigurinë e qytetarëve, do të mbyllet përkohësisht gjysma e tunelit/rrugës, nga segmenti që shpie drejt shkollës ‘Xhemajl Mustafa’ deri te hyrja e tunelit, duke filluar nga ora 08:00 e mëngjesit deri pas përfundimit të aktivitetit dhe pastrimit të hapësirës publike” .

“Pjesa tjetër mbetet e lirë për qarkullim. Aktivitetet kulturore do të nisin nga ora 20:00, me performanca muzikore dhe artistike duke sjellë një atmosferë festive në Dardani”, thuhet në njoftim.

Drejtoria e Shërbimeve Publike, në bashkëpunim me Policinë e Kosovës dhe Drejtorinë e Kulturës, ka pohuar se ka ndërmarrë të gjitha masat e nevojshme për mbarëvajtjen e ngjarjes dhe sigurinë e pjesëmarrësve./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Dita Botërore e Kursimeve

Published

on

Sot shënohet Dita Botërore e Kursimeve, ditë e cila kremtohet për gati një shekull me qëllim për të ndihmuar në rritjen e ndërgjegjësimit të publikut për rëndësinë e kursimit të parave për ekonomitë moderne dhe individët.

Kjo ditë kërkon të promovojë virtytin e shpenzimeve të mençura, si dhe kursimin e parave në banka, në vend të mbajtjes së tyre në shtëpi dhe jashtë ekonomisë, sipas Bankës Botërore të Kursimeve dhe Institutit të Bankave me Pakicë.

Kursimi është jetik për të pasur një mirëqenie të qëndrueshme dhe ky zakon duhet të çimentohet që në moshë të hershme për të ndihmuar burrat dhe gratë të parandalojnë vështirësitë ekonomike dhe të ndërtojnë të ardhme të ndritshme për veten dhe familjet e tyre.

Dita Botërore e Kursimeve u shënua më 31 tetor 1924, gjatë Kongresit të parë Ndërkombëtar të Bankës së Kursimeve në Milano të Italisë.

Profesori italian Filippo Ravizza e shpalli këtë ditë në ditën e fundit të kongresit.

Ka pasur shembuj të tjerë në histori të ditëve të dedikuara për të kursyer para për një standard më të lartë jetese dhe një ekonomi më të qëndrueshme.

Spanja kujton ditën e parë të kursimit kombëtar të regjistruar në vitin 1921. Ndërkohë, në Gjermani, besimi në kursim duhej të rigjallërohej pasi shumë njerëz humbën pothuajse gjithçka që zotëronin në reformën monetare të vitit 1923.

Pas Luftës së Dytë Botërore, Dita Botërore e Kursimeve vazhdoi dhe arriti kulmin e popullaritetit midis viteve 1955-1970./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Qeveria në detyrë mblidhet sot

Published

on

E përditësuar:

08:05

Qeveria në detyrë e Kosovës do të mbajë sot mbledhje e radhës. Mbledhja do të fillojë nga ora 09:30.

Në këtë mbledhje pritet të shqyrtohen çështje ekonomike, buxhetore dhe mjedisore të Kosovës./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara