Fati i Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) dukej i zymtë të hënën pasi Elon Musk, njeriu më i pasur në botë, i ngarkuar për të reformuar qeverinë federale, tha se Presidenti Donald Trump kishte miratuar mbylljen e agjencisë.

Presidenti amerikan, Donald Trump, ka urdhëruar mbylljen e Agjencisë Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), e cila është themeluar në vitin 1961 gjatë administratës së Presidentit John F. Kennedy dhe ka shërbyer si krahu humanitar i qeverisë amerikane.

Në Uashington, selia e USAID u mbyll ditën e hënë, me punonjësit që morën një email ku u njoftuan të qëndronin në shtëpi. Siç thuhej në emailin e dërguar, “selia e USAID në ndërtesën Ronald Reagan në Uashington, D.C. do të jetë e mbyllur për personelin e Agjencisë më 3 shkurt 2025. Personeli do të punojë në distancë, përveç atyre që kanë funksione të nevojshme në vend.”

Përveç mbylljes, javën e kaluar, dy zyrtarë të lartë të sigurisë në USAID u dërguan në pushim administrativ për refuzimin e qasjes të stafit të Departamentit të Përsosmërinë të Qeverisë në sistemet e agjencisë, edhe pasi ata kërcënuan të thërrisnin forcat e rendit.

Gjithashtu, punonjësve të USAID iu njoftua se të gjitha dokumentet dhe dosjet e brendshme të agjencisë janë tani të aksesueshme nga Departamenti i Shtetit, ndërsa logo dhe fotot që përshkruanin punën humanitare të USAID janë hequr nga muret e zyrave të agjencisë, raporton CNN.

Përveç kësaj, rreth 60 punonjës të lartë të USAID u vendosën në pushim javën e kaluar për akuza se po tentonin të shmangnin një urdhër ekzekutiv të Trump që pezullon ndihmën e huaj për 90 ditë, duke çuar në konfuzion të gjerë dhe mbyllje të disa programeve të agjencisë.

Ky zhvillim vjen pas një urdhri ekzekutiv të Trump, i cili nisi pezullimin e të gjithë ndihmës së huaj për 90 ditë menjëherë pas betimit të tij muajin e kaluar. Kjo ka shkaktuar një valë reagimesh dhe ndërprerje të punës për shumë punonjës të USAID.

Autoritetet shëndetësore të Ugandës kanë nisur një provë të vaksinës eksperimentale kundër Ebolës në kryeqytetin Kampala, për të luftuar shpërthimin aktual të sëmundjes. Vaksina, e cila ende nuk është e licencuar, është zhvilluar për llojin sudanez të virusit dhe është e mbështetur nga OBSH, e cila ka dërguar 2,160 doza. Protokolli i kërkimit është përshpejtuar për të marrë miratimet e nevojshme.

Përhapja e Ebolës ka shkaktuar vdekjen e një infermiereje dhe ka rritur shqetësimet për përhapjen e sëmundjes në një qytet me popullsi të madhe si Kampala. Ministria e Shëndetësisë e Ugandës ka identifikuar të paktën 44 kontakte të viktimave, duke përfshirë punonjës shëndetësorë. Përpjekjet për të gjetur një vaksinë të miratuar vazhdojnë, ndërsa autoritetet dhe partnerët ndërkombëtarë po monitorojnë situatën me kujdes.

Zyrtarët e Bashkimit Europian janë në diskutime mbi mundësinë e rinisjes së eksporteve të gazit natyror nga Rusia përmes tubacioneve drejt BE-së, si pjesë e një marrëveshjeje paqeje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë. Propozimi ka shpërthyer debate të ashpra, pasi mbështetësit e tij argumentojnë se ky hap do të ulte çmimet e larta të energjisë në Europë, duke ndihmuar në përmirësimin e kushteve ekonomike të rajonit dhe duke inkurajuar Moskën të ulet në tryezën e negociatave.

Sidoqoftë, ideja ka hasur kundërshtime të forta nga disa shtete të BE-së, veçanërisht ato të Lindjes, të cilat kanë punuar për të ulur varësinë nga energjia ruse pas fillimit të luftës. Shumë zyrtarë shqetësohen se një hap i tillë mund të minojë përpjekjet e vazhdueshme për të reduktuar ndikimin e energjisë ruse dhe do të rrisë të ardhurat e Moskës, të cilat para luftës përbënin rreth 40% të furnizimeve të BE-së.

Kostot e energjisë kanë qenë një shqetësim kryesor për vendet e BE-së, pasi çmimet e gazit janë rritur ndjeshëm gjatë vitit të kaluar, duke shkaktuar vështirësi për industrinë europiane. Shumë shtete të mëdha anëtare të BE-së janë të interesuara për mundësinë e rikthimit të furnizimeve me gaz të lëngshëm natyror (LNG) nga Rusia, pasi kjo mund të lehtësonte kostot energjetike.

Në të njëjtën kohë, SHBA-ja ka ushtruar presion mbi BE-në për të blerë më shumë gaz të lëngshëm natyror (LNG) nga Amerika, që është më i shtrenjtë se gazi rus. Shtetet si Gjermania dhe Hungaria janë përkrahës të mundësisë për të rihapur furnizimet me gaz nga Rusia, duke argumentuar se ky hap mund të ndihmojë për të ulur kostot dhe për të siguruar një stabilitet energjetik afatgjatë.

Ky debat ka shkaktuar tensione edhe mes eksportuesve të LNG-së amerikane, të cilët kanë shprehur shqetësim se çdo rifillim i gazit rus mund ta bëjë produktin e tyre më të shtrenjtë dhe të vështirë për t’u konkurruar. Kjo mund të ndikojë negativisht në marrëveshjet afatgjata që ata po përpiqen të nënshkruajnë me kompanitë europiane.

Pavarësisht këtyre diskutimeve, objektivi afatgjatë i BE-së mbetet të eliminojë varësinë nga karburantet fosile ruse deri në vitin 2027, dhe Komisioni Europian është duke zhvilluar një plan të detajuar për arritjen e këtij qëllimi./UBTNews/

Ministrja e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë (MINT) Rozeta Hajdari ka deklaruar se marrëveshja e Tregtisë së Lirë ndërmjet Kosovës dhe Shteteve anëtare të EFTA-s, është një mundësi siç thekson ajo e shkëlqyer për zhvillimin ekonomik të vendit dhe integrimit më të ngushtë në tregjet ndërkombëtare. Ndërsa, ka theksuar se nga kjo marrëveshje do të përfitojnë shumë kompani vendore, duke ju mundësuar prodhuesve të eksportojnë një sërë produktesh në tregun rajonal pa tarifa doganore ose me kuota tarifore.

Në një konferencë për media, Hajdari ka thënë se Kosova po bëhet shpejtë një destinacion dinamik dhe tërheqës për investime.

“Kosova po bëhet shpejtë një destinacion dinamik dhe tërheqës edhe për investime. Me mundësi të rritje në sektorët kyç siç janë prodhimi, shërbimet profesionale, bujqësia dhe tjerët sektor në rritje. Prandaj, marrëveshja e tregtisë së lirë është një mundësi e shkëlqyer për zhvillimin ekonomik të Kosovës dhe integrimit më të ngushtë në tregjet ndërkombëtare. Me këto negociata, për dallim nga vendet e rajonit, të cilat kanë nënshkruar kohë me parë një marrëveshje të tillë, Republika e Kosovës është i vetmi vend ne rajon që, përveç kapitullit te tregtisë në mallra, ka negociuar edhe kapitullin e tregtisë në shërbime në këtë marrëveshje. Marrëveshja e Tregtisë së Lire në mes Republikës së Kosovës dhe shteteve anëtare të EFTA-s përfshin të gjitha fushat e lidhura me Politika Tregtare”, ka theksuar Hajdari.

Hajdari nënvizoi se nga nënshkrimi i kësaj marrëveshje, do të përfitojnë shumë kompani vendore. Ndërsa ka thënë se kjo marrëveshje do të forcojë marrëdhëniet diplomatike dhe tregtare të Kosovës në mes shteteve të EFTA-s duke rritur imazhin e Kosovës edhe ndërkombëtarisht.: 

“Nga nënshkrimi i kësaj marrëveshje, do të përfitojnë shumë kompani vendore, pra të gjitha produktet industriale pa kuota, tarifa, shumë produkte bujqësore, përveç disa, në sezon të ndryshme kur kanë kuota këto vende të EFTA-s dhe po ashtu bizneset shërbyese të shërbimeve profesionale. Po ashtu investitorët do të kenë mundësi të investojnë në sektorë të ndryshëm të ekonomisë vendore duke sjellë kapital dhe teknologji moderne, duke sjellë edhe përvojat evropiane dhe duke kontribuar në përmirësimin e infrastrukturës, veçanërisht në sektorët e transportit të energjisë dhe sektorë tjerë strategjik në vendin tonë. Rritja e shkëmbimeve tregtare dhe investimeve mes Republikës së Kosovës dhe Shteteve anëtarë të EFTA-s, po krijon mundësi për rritjen e punësimit dhe përmirësimin e të ardhurave kombëtare. Kjo marrëveshje do të forcojë marrëdhëniet diplomatike dhe tregtare të Kosovës në mes shteteve të EFTA-s duke rritur imazhin e Kosovës edhe ndërkombëtarisht”, tha ajo.

Ndërsa ka theksuar se nga kjo marrëveshje do të përfitojnë një numër i madh i diasporës kosovare që jetojnë në Zvicër dhe vendet e tjera të EFTA-s.

Mirëpo, sipas njohësve të ekonomisë, sfidë në këtë marrëveshje, mbetet një klauzole në kuadër të marrëveshjes ku thuhet se produktet me përmbajtje shtazore do duhej t’i nënshtroheshin rregullave të BE-së.

Një ndër prioritetet e marrëveshjes është fuqizimi i eksportit të produkteve kosovare, veçanërisht në sektorët e bujqësisë, industrisë së përpunimit dhe teknologjisë.

EFTA dhe Kosova nisën negociatat e tyre drejt një marrëveshjeje të tregtisë së lirë në qershor 2022. Midis gushtit 2022 dhe shtatorit 2024, u mbajtën katër raunde negociatash dhe disa takime ndërsesionale.

EFTA është një organizatë ndërqeveritare e Islandës, Lihtenshtajnit, Norvegjisë dhe Zvicrës. Ajo u krijua në vitin 1960 nga shtatë shtetet e saj anëtare të atëhershme për promovimin e tregtisë së lirë dhe integrimit ekonomik ndërmjet anëtarëve të saj. Katër shtetet e EFTA-s janë të gjitha ekonomi të hapura dhe konkurruese të përkushtuara ndaj liberalizimit progresiv të tregtisë në arenën shumëkombëshe dhe në marrëveshjet e tregtisë së lirë.