Rreth 20 qytetarë të pakënaqur të komunitetit serb nga Vërboci, që gjendet rreth 60 kilometra nga Prishtina, për të gjashtën ditë radhë kanë protestuar para Organit të përkohshëm komunal të Vitisë, që funksionon në kuadër të sistemit serb. Ata protestuan lidhur me çështjen e papunësisë.
Sipas sistemit të Kosovës, Vërboci i përket Komunës së Kllokotit, një prej komunave të banuara me shumicë serbe në jug të Kosovës.
Në Kosovë janë dhjetë komuna me shumicë serbe dhe që të gjitha kanë kryetarë nga Lista Serbe, partia kryesore e serbëve në Kosovë, që mbështetet nga Beogradi.
Sipas banorëve të Vërbocit, në institucionet kosovare dhe serbe punësohen njerëz që jetojnë në Serbi dhe jo në Kosovë, të punësuarit nuk paraqiten në punë, por marrin paga të larta dhe ka edhe prej atyre që kanë rroga të dyfishta, ndërkaq “për njerëzit e zakonshëm nuk ka punë”.
“Ata marrin rroga të dyfishta dhe unë nuk kam asnjë rrogë. Për 20 vjet, askush nuk dëshiron që të ndihmojë këta njerëz”, tha për Radion Evropa e Lirë, Dejan Rakiq, një prej organizatorëve të protestës në Vërboc.
Rakiq dhe banorët e tjerë nga Vërboci po kërkojnë largimin e kryetarit të Organit të përkohshëm komunal të Vitisë, Sërxhan Nikolliq. Po ashtu ata po kërkojnë që të bisedojnë edhe me drejtorin e Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, Petar Petkoviq, të cilit duan t’ia shpjegojnë “se çfarë po ndodh në Kosovë”.
Rakiq tha se ai dhe familja e tij varen nga ndihma sociale dhe shtesat për fëmijët, që i marrin nga buxheti i Serbisë.
Ndërkaq, Lidija Cvetkoviq nga Vërboci pohon se nuk ka të ardhura financiare dhe se “nuk dëshiroj ndihmë sociale, por punë”. Ajo po ashtu mori pjesë në protestë për ta informuar publikun për “keqpërdorimet brenda Organit të përkohshëm komunal të Vitisë”.
Lidija Cvetkoviq, 26-vjeçare, ka përfunduar shkollën e mesme të mjekësisë dhe për vite është në kërkim të punës në institucionet shëndetësore që punojnë sipas sistemeve të Kosovës dhe Serbisë. Megjithatë, ajo tha se për të nuk ka punë.
Kryetari i Organit të përkohshëm komunal, Sërxhan Nikolliq tha se përmes një përgjigjeje me shkrim dërguar REL-it do t’iu përgjigjet akuzave të banorëve të Vërbocit, por ai nuk ka dërguar asnjë reagim deri në publikimin e këtij teksti.
Protestat si një mënyrë për të gjetur punë
Në mesin e muajit mars, Lidija Cvetkoviq gjithashtu mori pjesë në protestën që u mbajt pranë ndërtesës së Qendrës Shëndetësore në Pasjan të Parteshit, një komunë tjetër e banuar me shumicë serbe. Protestat në Pasjan u mbajtën për të kundërshtuar “punësimet familjare dhe partiake”.
Megjithatë, disa ditë pas asaj proteste, organizatori i protestës, Bojan Stojkoviq tha se ishte mbajtur një takim “me përfaqësuesit e shtetit të Serbisë”, të cilët ofruan një zgjidhje për problemin e tyre dhe prandaj ata ndërprenë protestat.
Po ashtu në muajin mars u organizuan protesta për të njëjtën arsye edhe pranë Qendrës Klinike Spitalore në Graçanicë, por protestat u ndërprenë pas disa ditësh.
Qendra Shëndetësore në Pasjan dhe Qendra Klinike Spitalore në Graçanicë funksionojnë sipas sistemit serb.
Cvetkoviq tregon se atëbotë atyre iu dhanë “premtime të rreme” dhe thekson se ende nuk kanë hequr dorë nga protestat.
“Ata na thirrën, na thanë se do ta zgjidhnin këtë çështje. Thjesht mashtruan njerëzit që të mos dilnin në protesta”, shprehet Cvetkoviq.
“Unë nuk mora asgjë, ata që fituan, fituan. Ata vazhdimisht na thërrisnin që të mos mbanin protesta”, shton ajo.
Pse serbët në Kosovë nuk e ngrenë zërin?
Lidija Cvetkoviq dhe Dejan Rakiq i thanë Radios Evropa e Lirë se serbët e Kosovës janë të frikësuar dhe se ata vazhdimisht kërcënohen se do të mbesin “pa asgjë nëse ngrenë zërin kundër diçkaje”.
“Nëse nuk do të kisha mbledhur njerëz për të dalë në protestë, askush nuk do të kishte dalë. Njerëzit kanë frikë sepse mund t’ua marrin ndihmën sociale, kanë frikë se mund ta humbasin atë”, tha Lidija Cvetkoviq.
Edhe Dejan Rakiq ka të njëjtin mendim.
“Ka mbi 200 njerëz në fshatin tim. Unë e di që ata duhet të dalin (për të protestuar), por nuk guxojnë të shprehin qëndrimet e tyre, mendimet e tyre. Ata heshtin për rreth 120 euro të ndihmave sociale”, tregoi Rakiq.
Situatë e ngjashme dhe në komunat e tjera me shumicë serbe
Problemi i papunësisë është një nga problemet më të mëdha me të cilat përballen serbët në Kosovë, prandaj shumë të rinj gjithnjë e më shumë po largohen nga vendi në kërkim të një jete më të mirë.
Këtë e konfirmon për Radion Evropa e Lirë, Sllaxhan nga Shtërpca, i cili u shpërngul në Jagodinë të Serbisë, për shkak se në Shtërpcë nuk gjeti punë. Ai viziton Shtërpcën disa herë brenda vitit, për të parë prindërit e tij.
“Pa punë, çfarë të bëja këtu? Unë shkon në Jagodinë, punoj atje gjatë verës. Këtu nuk gjeta puna. Nëse jeni me partinë e tyre, mund të gjeni punë, nëse jo, nuk ka punë. Unë nuk jam me parti, prandaj nuk gjeta punë”, tregoi ai.
Planinka Staletoviq nga Brezovica, në Komunën e Shtërpcës thotë se ka mbetur vetëm, pasi fëmijët e saj u larguan nga Kosova, në kërkim të punës.
“Ne kemi një kopsht fëmijësh, por nuk kemi fëmijë. Si të martojmë fëmijët kur nuk kanë para?”, thotë Planinka Staletoviq.
Kryetari i Komunës së Shtërpcës, Bratisllav Nikolliq nga partia Lista Serbe, nuk ka komentuar për këtë çështje.
Nikolliq, që nga viti 2009 është kryetar i kësaj komune, që u formua në bazë të Planit të Ahtisarit. Ky plan është dokumenti, në bazë të të cilit u shpall pavarësia e Kosovës më 2008.
Bratisllav Nikoliq më herët ishte kryetar i Partisë Liberaledhe pas zgjedhjeve lokale të vitit 2013, iu bashkua Listës Serbe dhe më 2017 fitoi sërish zgjedhjet lokale.
Përveç që është kryetar i Shtërpcës, Nikolliq po ashtu është i punësuar si koordinator i Organit të përkohshëm, që funksionon në kuadër të sistemit serb.
Kryetarët e komunave të tjera të Kosovës, të banuara me shumicë serbe, gjithashtu marrin paga të dyfishta, ku njëri prej tyre është Zoran Todiq, kryetari i Leposaviqit, sipas sistemit të Kosovës dhe Serbisë./REL
Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.
Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.
Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.
“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.
Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.
Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.
Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.
Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.
Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.
“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.
Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.
Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.
Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.
Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.
Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.
Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.
Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.
Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.
“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.
Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.
Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.
Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.
Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.
Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/
Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.
“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.
Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.
“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.
Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.
“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.