Ndërsa debati lidhur me origjinën e koronavirusit ende po vazhdon, një grindje e re ka shpërthyer rreth hulumtimeve të viruseve që po bëheshin në Kinë duke përdorur fondet e SHBA-së.
Pra, është e lidhur me teorinë e paprovuar se virusi mund të ketë rrjedhur nga një laborator në Wuhan, qyteti kinez ku u zbulua rasti me Covid-19 për herë të parë.
Kjo ide përqendrohet në kërkimet e kryera mbi viruset e lakuriqëve të natës në Institutin e Virologjisë të Wuhan.
Senatori republikan Rand Paul pretendon se paratë amerikane u përdorën për të financuar kërkime atje që i bënë disa viruse (jo koronavirusin) më infektues dhe më vdekjeprurës, të njohur si “gain-of-function”, që shqip nënkupton fitim i funksionit.
Por pohimi i tij është hedhur poshtë nga Dr. Anthony Fauci, shefi i sëmundjeve infektive në SHBA.
Çfarë është hulumtimi i ‘gain-of-function’?
Kjo nënkupton kur një organizëm zhvillon aftësi të reja (ose “funksione”).
Organizmat modifikues mund të jenë një mënyrë për të luftuar sëmundjet si malaria.
Kjo mund të ndodhë në natyrë, ose mund të arrihet në një laborator, kur shkencëtarët modifikojnë kodin gjenetik ose vendosin organizma në mjedise të ndryshme, për t’i ndryshuar ato në një farë mënyre.
Me viruse që mund të paraqesin rrezik për shëndetin e njeriut, kjo do të thotë të krijoni viruse potencialisht më të transmetueshme dhe të rrezikshme.
Mirëpo a i financoi SHBA këto kërkime të viruseve në Kinë? Po, ka kontribuar me disa fonde.
Dr Fauci, si dhe këshilltar i Presidentit Biden, është drejtori i Institutit Kombëtar të SHBA të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive (NIAID), pjesë e Instituteve Kombëtare të Shëndetit të qeverisë amerikane (NIH). Kjo organizatë, i dha para një organizate që bashkëpunoi me Institutin e Virologjisë Wuhan.
Organizatës në fjalë, EcoHealth – iu kishte dhënë një grant në 2014 për të parë koronavirusët e mundshëm nga lakuriqët e natës.
EcoHealth mori 3.7 milion dollarë nga NIH, 600,000 dollarë nga të cilat iu dhanë Institutit të Virologjisë në Wuhan.
Në 2019, projekti u rinovua për pesë vjet të tjera, por më pas u anulua në prill 2020 për shkak të pandemisë.
A u përdorën paratë e ShBA-së për studime të ‘gain-of-function’?
Në maj, Dr. Fauci deklaroi se Instituti Kombëtar i Shëndetit (NIH) “nuk ka financuar kurrë dhe nuk financon tani kërkime të tilla në Institutin e Virologjisë Wuhan”.
Instituti i Virologjisë, Wuhan.
Senatori Paul beson se hulumtimi u kualifikua si hulumtim “fain-of-function” dhe iu referua dy punimeve akademike nga instituti kinez, një të vitit 2015 dhe një tjetër më 2017.
Senatori Rand Paul beson se paratë e SHBA ndihmuan në krijimin e viruseve të rrezikshme.
Ai shtoi se ai plotësoi përkufizimin zyrtar të një studimi të tillë të përshkruar në 2014 kur qeveria e SHBA-së ndaloi financimin për aktivitete të tilla për shkak të shqetësimeve të biosigurisë.
Financimi u ndërpre për të lejuar që të hartohet një kornizë e re për një hulumtim të tillë.
Pse Dr. Fauci e hedh poshtë këtë akuzë?
Dr. Fauci i tha Senatit duke dëgjuar kërkimin në fjalë “është vlerësuar shumë herë nga njerëz të kualifikuar për të mos rënë nën përkufizimin e fitimit të funksionit”.
Ai gjithashtu tha se ishte “e pamundur molekularisht” që këto viruse të kishin rezultuar në koronavirus, megjithëse ai nuk dha hollësi.
Ai gjithashtu thotë se asnjë nga viruset që ishin objekt i studimit të vitit 2015 nuk kanë të bëjnë me Sars-Cov-2, i cili shkaktoi pandeminë në vitin 2020.
Një qelizë njerëzore e infektuar me koronavirus.
Ai gjithashtu shton: “Ne kurrë nuk kemi futur mutacione në kulmin e [virusit] për të shtuar rritjen në qelizat njerëzore”.
Studiuesja dhe biologia amerikane Alina Chan, dha një përkufizim rreth kësaj. “Kjo mund të nënkuptojë se hulumtimi mbi viruset mund të mos ketë ndërmend të prodhojë “përfitim të funksionit”, megjithëse ky mund të jetë rezultati përfundimtar i tij” tha ajo.
Në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së, Qendra Kosovare për Rehabilitimin e Mbijetuarve të Torturës (QKRMT) në bashkëpunim me UBT, organizoi një takim të veçantë me studentë, i cili u fokusua në prezantimin e librit me rëndësi të madhe dokumentuese “Zëra të Padegjura – rrëfimet e burrave mbi tejkalimin e dhunës seksuale në luftë”.
Gjatë këtij aktiviteti, studentët u njohën nga afër me rrëfimin e Ramadan Nishorit, i cili njihet si i mbijetuari i parë burrë që ka folur publikisht për përvojën e tij dhe që ka ndarë historinë personale në librin “Përtej Dhimbjes, Drejt Guximit”. Ai tregoi rrugëtimin e tij nga plagët e së kaluarës drejt forcës, shërimit dhe shpresës, duke sjellë një perspektivë të rëndësishme mbi stigmat që shpesh e shoqërojnë këtë temë.
Diskutimi u përqendrua në rëndësinë e dokumentimit të përvojave të të mbijetuarve, si një mënyrë e domosdoshme për të ruajtur kujtesën historike, për të ndriçuar të vërtetën dhe për t’i dhënë zë atyre që për dekada janë mbajtur në heshtje. Studentët patën mundësinë të kuptojnë më thellë dimensionet emocionale, sociale dhe njerëzore të këtyre rrëfimeve.
Aktiviteti u mbështet nga Ambasada e Mbretërisë së Bashkuar, duke dëshmuar rëndësinë ndërkombëtare të përpjekjeve për adresimin e traumave të luftës dhe mbështetjen e të mbijetuarve.
Studentët e programit Art dhe Media Digjitale të UBT-së u mirëpritën në Reporting House, të shoqëruar nga profesori dhe njëkohësisht kuratori i kësaj ekspozite, Gazmend Ejupi. Ky aktivitet pati për qëllim t’u ofrojë studentëve një përvojë të thellë praktike dhe njohuri të drejtpërdrejta mbi mënyrën se si artit bashkëkohor mund t’i shërbejë gazetarisë dhe dokumentimit historik.
Gjatë vizitës, studentët patën mundësinë të eksploronin ekspozitat dhe të njiheshin me rrëfimin e historisë së Kosovës gjatë viteve 1989–1999, i paraqitur nëpërmjet instalacioneve artistike, videove dokumentare dhe formateve vizuale kreative.
Pika kryesore e diskutimit ishte roli i artit si mjet për reflektim shoqëror dhe dokumentim historik, duke u fokusuar në mënyrën se si ekspozitat dhe instalacionet bashkëkohore mund të bëjnë historinë më të prekshme dhe të kuptueshme për publikun e sotëm.
Studentët shprehën interes dhe kuriozitet të veçantë për procesin krijues pas secilit projekt dhe diskutuan për sfidat që paraqet përcjellja e historive të ndërlikuara përmes artit dhe mediave digjitale.
Vizita theksoi gjithashtu rëndësinë e bashkëpunimit ndërmjet artistëve dhe gazetarëve, dhe mënyrën se si kjo bashkëpunim mund të sjellë perspektiva të reja për edukimin dhe ndërgjegjësimin publik.
Federata e Basketbollit e Kosovës njofton se Bujar Loci do të drejtojë Përfaqësuesen e Kosovës në konkurrencën e meshkujve në ndeshjen ndaj Shqipërisë në FIBA EuroBasket 2029 Pre-Qualifiers.
Bujar Loci ka qenë basketbollist i KB Pejës, ku fitoi tri herë titullin, tri herë Kupën dhe një herë Superkupën si basketbollist.
Karrierën e vazhdoi si trajner po ashtu te KB Peja, duke qenë kryetrajner e më pas edhe ndihmëstrajner. Loci me sukses ka drejtuar edhe Sigal Prishtinën e Rahovecin, kurse ka qenë trajner edhe te KBF Penza.
Për shumë vjet është ndihmëstrajner te Përfaqësuesja e Kosovës, kurse nga edicioni i kaluar është trajner në Grapeland (Rahoveci 029), duke e udhëhequr nga Liga e Parë në ProCredit Superliga, ku është trajneri i vetëm vendor në elitë.
Ndër të tjerash, Bujar Loci, ka qenë përzgjedhës i Kosovës në vitin 2005, duke udhëhequr Dardanët në turneun në Aleksandri, në lojën ndaj Egjiptit dhe Rumanisë.
Debutimi i tij do të jetë më 30 nëntor 2025, në ndeshjen e parë parakualifikuese Shqipëria vs Kosova, ora 18:00./S.K/KP/
E ardhmja e Vinicius Junior te Real Madridi po bëhet gjithnjë e më e paqartë, sepse kontrata e brazilianit skadon në vitin 2027 dhe rinovimi i tij nuk është zgjidhur ende, duke hapur derën për interesim të madh nga klubet e tjera.
Sipas DefensaCentral, Real Madridi ka bërë të ditur se nuk do të pranojë asnjë ofertë nën 100 milionë euro për sulmuesin dhe kjo shifër tashmë u është komunikuar agjentëve që pyesin çdo ditë për situatën e lojtarit.
Vetë lojtari ka treguar publikisht se dëshiron të vazhdojë te Real Madridi, por me ardhjen e trajnerit Xabi Alonso roli i tij ka ndryshuar.
Ai nuk është më titullar i padiskutueshëm, për shkak të sistemit më të ngurtë dhe rotacioneve që po përdor trajneri. Ky ndryshim ka krijuar pasiguri te lojtari dhe ka vënë në pikëpyetje të ardhmen e tij në klub.
Presidenti i Real Madridit, Florentino Pérez, është i vendosur të mos humbasë kontrollin mbi situatën: ose rinovim, ose shitje por asnjë largim me ulje çmimi.
Muajt e ardhshëm do të jenë vendimtarë dhe nëse Vinicius ndihet i rëndësishëm në projektin e Xabi Alonsos, rinovimi mund të bëhet realitet.
Për momentin, një gjë është e sigurt se Real Madridi nuk pranon oferta nën 100 milionë euro për yllin brazilian./S.K/KP/Al Jazeera/