Lajmet

Sekreti i fisit bolivian

Kanë zemrën dhe trurin më të shëndetshëm në botë.

Published

on

Sekreti i një shëndeti të mirë mund të gjendet i fshehur në thellësitë e Amazonës boliviane. Atje, studiuesit kanë zbuluar se njerëzit e fisit Tsimane e kanë zemrën dhe trurin jashtëzakonisht më të shëndetshme në krahasim me qytetarët e vendeve të zhvilluara perëndimore.

Shkencëtarët kishin tashmë informacione se Tsimane, një fis me rreth 16.000 banorë, gëzonin një shëndet të shkëlqyer. Një studim i vitit 2017, tregoi se ata kishin zemrën më të shëndetshme në botë. Tani, një studim i këtij viti ka konfirmuar se banorët e këtij fisi të madh, nuk kanë vetëm zemrën të shëndetshme, por edhe truri i tyre është gjithashtu shumë më i fortë se i njerëzve të tjerë.

Studimi i këtij viti shqyrtoi 746 të rritur të fisit Tsimane midis moshave 40-94 vjeç. Banorët që udhëtuan për 2 ditë në këmbë nga fshatrat e tyre të izoluar në Trinidad të Bolivisë, iu nënshtruan skanimeve CT në mënyrë që studiuesit të mund të shihnin gjendjen e trurit e tyre.

Pasi realizuan skanimet e trurit të tyre, studiuesit i krahasuan ato me skanimet e trurit të të rriturve nga Gjermania, Shtetet e Bashkuara dhe Holanda. Gjetjet e tyre konfirmuan gjetjet e  studimit të vitit 2017, sefisi Tsimané kishte një tru shumë më të shëndetshëm sesa perëndimorët. Kur studiuesit analizuan vëllimin e trurit midis dy popullatave, ata zbuluan se ndryshimi në vëllimin e trurit midis moshës së mesme dhe moshës së vjetër ishte 70 për qind më i vogël tek truri i fisit Tsimane sesa i atyre të vendeve të zhvilluara perëndimore.

Edhe pse një nivel i caktuar i atrofizimit së trurit është normal, një përshpejtim i tij mund të çojë në dëmtime të aftësive njohëse, rënie funksionale dhe demencë. “Fisi Tsimane na ka siguruar një eksperiment të mahnitshëm natyror mbi efektet potencialisht të dëmshme të stileve moderne të jetës mbi shëndetin tonë”- thotë autori i studimit Andrei Irimia, asistent profesor i gerontologjisë, neuroshkencës dhe inxhinierisë biomjekësore në USC Leonard Davis School of Gerontology.

“Këto zbulime sugjerojnë se atrofia e trurit mund të ngadalësohet ndjeshëm nga të njëjtët faktorë jetese që lidhen me një rrezik shumë të ulët të sëmundjeve të zemrës”-thekson ai.

Në disa aspekte, këto rezultate nuk janë dhe aq të habitshme.

Njerëzit e fisit Tsimane janë fizikisht aktivë dhe jetojnë me bujqësi, gjueti dhe peshkim.

Ata kanë një dietë ushqimore me shumë fibra dhe që përfshin perime, peshk dhe mish pa shumë dhjamë. Ndërkohë, perëndimorët kanë në përgjithësi një stil jetese sedentare (qëndrojnë shumë kohë ulur) dhe konsumojnë më shumë yndyrna të ngopura.

Por studiuesit nuk ishin të sigurt nëse stili i shëndetshëm i jetës së njerëzve të fisit Tsimane, do të përkthehej domosdoshmërisht në një tru më të shëndetshëm. Megjithëse banorët e këtij fisi hanë mirë dhe janë fizikisht aktivë, atyre u mungon kujdesi shëndetësor dhe ilaçet moderne.

Për këtë arsye, ata janë përgjithësisht më të prekshëm ndaj sëmundjeve infektive dhe niveleve të larta të inflamacionit. Për shkak se inflamacioni shoqërohet me një atrofizim të trurit, studiuesit dyshuan se tek këta njerëz truri mund të atrofizohet më shpejt.

Në vend të kësaj, ata zbuluan se e kundërta ishte e vërtetë. Kjo gjë sugjeron se shëndeti i mirë kardiovaskular, mund t’i tejkalojë efektet anësore të inflamacionit. Por i rëndësishëm është edhe lloji i inflamacionit. Ndërsa inflamacioni tek njerëzit e këtij fisi bolivian shkaktohet nga infeksionet e rrugëve të frymëmarrjes, gastrointestinale dhe parazitare, inflamacioni tek perëndimorët shkaktohet nga mbipesha dhe shkaqet metabolike.

“Stili ynë i jetës sedentare dhe dieta e pasur me sheqerna dhe yndyrna, mund të përshpejtojë humbjen e indeve të trurit me kalimin e moshës,duke na bërë kësisoj më të prekshëm ndaj sëmundjeve të tilla si Alzheimeri”- tha autorja tjetër e studimit Hilard Kaplan, profesore e ekonomisë shëndetësore dhe antropologjisë në Universitetin Çapman, që ka shpenzuar vite duke studiuar këtë fis.

“Fisi Tsimane mund të shërbejë si një shembull i shkëlqyer i plakjes së shëndetshme të trurit”- mendon ajo. Gjithsesi, disa shkencëtarë mendojnë se nevojiten më shumë kërkime. Rebeka Edelmajer, drejtoreshë e angazhimit shkencor në“Shoqatën e Alzheimerit”, vuri në dukje se studimi më i fundit i trurit mbi njerëzit e fisit Tsimane nuk vlerësoi kujtesën apo aftësitë e tyre të të menduarit.

Ai nuk mori parasysh faktorë si ekspozimi ndaj mjedisit ose gjenet, të cilët mund të ndikojnë në plakjen e trurit dhe demencën. Sidoqoftë, studimi duket se provon diçka shumë bazike:të ngrënit mirë dhe lëvizja e shpeshtë mund të çojë në një shëndet më të mirë.“Gjetjet e këtij studimi, sugjerojnë mundësi të shumta për ndërhyrje për të përmirësuar shëndetin e trurit. Madje edhe në popullata me nivele të larta të inflamacionit”-vuri në dukje Kaplan.

Continue Reading

Bota

Votimi ndërpritet në dy qendra në Georgia për shkak të kërcënimeve për bombë

Published

on

Gjatë mëngjesit të sotëm, votimi u ndërpre për shkak të kërcënimeve të pabesueshme për bombë në dy qendra votimi në Georgia, duke shkaktuar një evakuim të përkohshëm dhe shqetësim në komunitet. Sipas zyrtarëve lokalë, për të zgjatur orarin e votimit, pritet që të kërkohet një urdhër gjykate.

Pesë kërcënime për bombë u raportuan, që rezultuan në një ndërprerje të votimit për rreth 30 minuta në dy qendrat e votimit në Fulton County. Nadine Williams, drejtoresha e regjistrimit dhe zgjedhjeve të këtij qarku, konfirmoi se lokacionet tani janë rikthyer në funksionim dhe se të gjitha qendrat e votimit janë të sigurta, me një prani aktive të forcave të sigurisë për të garantuar qetësinë.

Qendrat e votimit të prekura, Shkolla Fillore C.H. Gullatt dhe Qendra Komunitare Etris, ndodhen në Union City, në jugperëndim të Atlantës. Williams tha se zyrtarët e qarkut planifikojnë të kërkojnë një urdhër gjykate për të mbajtur hapur këto dy qendra votimi për pak më shumë gjatë natës, duke u siguruar që votuesit të kenë mundësinë të ushtrojnë të drejtën e tyre për të votuar.

Informacioni për kërcënimet u mor nga Departamenti i Policisë së Shkollës së Qarkut Fulton rreth orës 8:15 të mëngjesit, ku u raportua se disa shkolla do të merrnin kërcënime. Megjithatë, studentët e distriktit nuk ishin në shkollë sot për shkak të zgjedhjeve, dhe asnjë shkollë fillore nuk u përball me kërcënime direkte. Forcat e zbatimit të ligjit kryen kontrolle të sigurta në disa lokacione për të siguruar mbrojtjen e qytetarëve.

Margaret Huang, presidente dhe shefe ekzekutive e Southern Poverty Law Center, vlerësoi reagimin e shpejtë të autoriteteve të Fulton ndaj kërcënimeve dhe përpjekjet për të zgjatur orarin e votimit. Ajo theksoi rëndësinë e sigurimit të një ambienti të sigurt për votuesit, duke shprehur se: “Nuk duam ta lejojmë këtë të na prishë votat.”

Ky incident i fundit vjen në një kohë të tensionuar për zgjedhjet, dhe zyrtarët shpresojnë që këto veprime do të sigurojnë një proces të qetë dhe të sigurt për të gjithë votuesit.

Continue Reading

Bota

Ndryshime ligjore për të lejuar Erdogan të kandidojë sërish!

Published

on

Në një zhvillim të rëndësishëm politik, partneri i qeverisë së presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan, ka propozuar një amendament kushtetues që do t’i mundësojë atij të kandidojë sërish në zgjedhjet presidenciale të ardhshme. Kjo nismë ka ardhur në një kohë kur Erdogan ka arritur një fazë kritike në karrierën e tij politike.

Devlet Bahçeli, kreu i Partisë ultra-nacionaliste të Lëvizjes Nacionaliste (MHP), e cila është aleate e qeverisë, theksoi rëndësinë e rizgjedhjes së Erdoganit duke e cilësuar atë si “zgjedhjen e natyrshme dhe të duhur”. Ai u shpreh në parlamentin e Ankarasë, duke deklaruar se partia e tij është e gatshme të mbështesë ndryshimet e nevojshme kushtetuese për të mundësuar këtë proces.

Aktualisht, sipas kushtetutës turke, Erdogan nuk ka të drejtë të kandidojë në zgjedhjet presidenciale të planifikuara për vitin 2028. Megjithatë, ka një përjashtim që lejon presidentin të kandidojë përsëri në rastin e shpalljes së zgjedhjeve të parakohshme nga parlamenti gjatë mandatit të tij të dytë.

Në këtë kontekst, koalicioni qeverisës i Erdoganit përballet me sfida të rëndësishme, pasi i mungon shumica e tre të pestave në parlament e cila është e nevojshme për të kaluar amendamentin kushtetues ose për të shpallur zgjedhje të reja. Bahçeli, në një zhvillim të fundit, bëri thirrje për një proces të mundshëm paqeje mes shtetit turk dhe Partisë së ndaluar të Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), një veprim që analistët e shohin si një tentativë për të bindur Partinë pro-kurde për Barazinë dhe Demokracinë e Popullit (DEM) që të mbështesë këtë nismë.

Nëse kjo strategji arrin sukses, do të hapte rrugën për kandidaturën e Erdoganit dhe do të mundësonte një vazhdimësi të dominimit të tij politik në Turqi. Zhvillimet e ardhshme do të jenë vendimtare për të kuptuar se si do të formësohet skena politike në vend dhe nëse Erdogani do të ketë mundësinë të rikthehet në garë./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

Qendra e Karrierës në UBT zhvilloi sesione informuese me institucione financiare dhe kompani

Published

on

Qendra e Karrierës në UBT ka organizuar një sërë sesionesh informuese me institucione financiare dhe kompani të ndryshme, duke ofruar mundësi të shkëlqyera për studentët për tu informuar dhe kuptuar mundësitë e karrierës. Këto aktivitete përbëjnë një pjesë të rëndësishme të përpjekjeve të Qendrës për të lidhur akademinë me industrinë dhe tregun e punës, duke e bërë atë një nga departamentet më të rëndësishme në UBT.

E para në këtë seri ishte një takim me Bankën për Biznes, që u organizua për studentët e Fakultetit të Menaxhmentit, Biznesit dhe Ekonomisë (MBE). Gjatë këtij sesioni, ata patën mundësinë të dëgjojnë nga ekspertë të njohur të sektorit financiar, të cilët ndanë informacion të vlefshëm mbi procedurat e aplikimit për punë dhe mundësitë që ofron banka. Ky takim ndihmoi studentët të kuptonin më mirë se si të përgatiten për një karrierë të suksesshme në sektorin financiar.

Pas takimit me Bankën për Biznes, Qendra e Karrierës organizoi një tjetër sesion informues me kompaninë Meister Training Center, të cilin e ndoqën studentët e programit të Mekatronikës. Ky takim theksoi rëndësinë e formimit profesional dhe ofroi informacion mbi kurset dhe mundësitë e zhvillimit të aftësive që ofron kompania. Studentët u inkurajuan të shfrytëzojnë këto mundësi për t’u përgatitur më mirë për kërkesat e tregut të punës.

Sot, u zhvillua një tjetër sesion informues me kompaninë Talent Bridge, për studentët e Fakultetit të Menaxhmentit, Biznesit dhe Ekonomisë (MBE). Ky takim u fokusua në mënyrat e aplikimit për pozita pune dhe rëndësinë e krijimit të një profili të fortë profesional. Ekspertët e kompanisë ndanë këshilla praktike për studentët, duke theksuar se si një CV e mirë përgatitur dhe një letër motivimi e qëllimshme mund të bëjnë diferencën në procesin e punësimit.

Gjatë këtyre sesioneve, studentët kanë pasur mundësinë të informohen dhe të udhëzohen mbi procesin e aplikimit për punë. Këto iniciativa kanë sjellë rezultate të dukshme, duke rezultuar në punësimin e dhjetra studentëve aktivë dhe të diplomuar, të cilët vazhdojnë të punojnë në kompanitë e përfshira.

Qendra e Karrierës vazhdon të jetë një lidhje jetike për studentët, duke u ofruar atyre mjete dhe burime për të arritur suksesin në karrierë dhe për t’i përgatitur ata për sfidat e tregut të punës. Me angazhimin e saj për të mbështetur zhvillimin profesional të studentëve, Qendra e Karrierës në UBT kontribuon në ndërtimin e një të ardhmeje më të ndritur për të rinjtë e Kosovës./UBTNews/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Continue Reading

Lajmet

Maqedonia e Veriut ul sërish çmimin e naftës, Shqipëria me e shtrenjta në rajon

Published

on

By

Maqedonia e Veriut e ka ulur sërish çmimin e naftës, duke e tregtuar atë për 120 lekë për litër. Nga vendet e rajonit, çmimin më të lartë e ka Shqipëria, me 175 lekë për litër. Edhe pse në bursë çmimi i naftës ka rënë, kjo ulje nuk reflektohet ende në tregjet shqiptare.

Mjaftojnë 50 euro për të mbushur plot një rezervuar makine me naftë në Maqedoninë e Veriut. Me 3075 denarë, ose 4920 lekë, mund të marrësh plot 44.8 litra naftë.

Edhe pse derivatet e naftës pësuan një rritje drastike gjatë pandemisë dhe ulja e çmimeve nuk është e madhe, Maqedonia e Veriut ende ka çmimin më të ulët në rajon.

Në Shqipëri, qytetarët paguajnë më shumë për një litër naftë, ku çmimi shkon në 1.8 euro. Pas saj vijnë qytetarët e Sllovenisë dhe Kroacisë, me përkatësisht 1.50 euro për litër dhe 1.45 euro për litër.

Megjithëse Maqedonia e Veriut ka çmimin më të ulët në rajon, për ekspertin e ekonomisë, Abil Baush, këto çmime nuk përputhen me uljen e madhe të naftës në tregjet globale.

Gjatë pandemisë, Komisioni Rregullativ i Derivateve të Naftës dhe Energjetikës filloi të bëjë kalkulimet në bazë ditore. Kalkulimet që bëhen në tregjet botërore u aplikuan në bazë ditore dhe në njësi ditore. Ashtu siç ‘fluturon’ çmimi i derivateve të naftës, i cili për momentin në tregjet globale është jashtëzakonisht i ulët dhe në rënie, edhe pse jemi në një periudhë kur çmimet normalisht do të rriteshin, për shkak të luftës dhe krizave globale, kalkulimi bëhet sipas këtyre kushteve”, deklaron eksperti i ekonomisë Abil Baushi.

Çmimi në Maqedoninë e Veriut përbëhet nga marzhi tregtar, kompensimi për financimin e aktiviteteve për mjedisin, kompensimi për rezervat e detyrueshme të naftës, si dhe akciza. Për çdo litër nafte, këto taksa dhe tarifa i kushtojnë qytetarëve 15.83 denarë ose 25.33 lekë.

Sipas Profesorit Baush, deri në fund të vitit pritet të ketë ulje të mëtejshme të çmimit.

Deri në fund të vitit mund të kemi ulje të lehtë të çmimeve dhe një lloj stabiliteti në derivatet e naftës, pasi tregjet e mëdha kanë stabilizuar prodhimin pas ndikimit rus në tregjet e naftës”, tha eksperti.

Përveç uljes së çmimit të naftës, ulje të konsiderueshme pati edhe për benzinën. Çmimi i benzinës u ul me 1.5 denarë dhe një litër kushton 75.50 denarë ose 120.83 lekë.

Continue Reading

Të kërkuara