Teknologji

Sanksionet SHBA-Kinë krijojnë universet paralele të teknologjisë

Published

on

Sanksionet e fundit nga Pekini dhe Uashingtoni kanë përshpejtuar një prirje të distancimit ekonomik ndaj Kinës, e cila synon me shumë mënyra që jetë e pavarur për furnizimet në sektorët kritikë të teknologjisë.

Ndërsa SHBA vazhdon të fusë në listën e zezë dhjetëra kompani kineze, Pekini po imponon gjithnjë e më shumë sanksionet e veta ndaj organizatave dhe individëve amerikanë, që i akuzon për ndërhyrje në punët e brendshme të Kinës.

Muajin e kaluar, qeveria amerikane shtoi 23 kompani kineze në një listë të zezë ekonomike, përfshirë 14 kompani që dyshohet se kanë mundësuar shtypjen që ushtron Pekini ndaj pakicës myslimane ujgure në provincën Xinjiang.

Kina u përgjigj duke vendosur sanksione ndaj disa individëve dhe organizatave amerikane, përfshirë ish-sekretarin e Tregtisë Wilbur Ross dhe drejtoreshën e Human Rights Watch në Kinë, Sophie Richardson.

Kina gjithashtu ka miratuar një ligj të krijuar për të kundërshtuar sanksionet e huaja, duke i lejuar Pekinit të kapë asetet dhe të refuzojë vizat për individët që janë të përfshirë në sanksione kundër interesave kineze.

Alex Capri, një studiues me bazë në Singapor në Fondacionin Hinrich, një institut ekonomik, tha për DW se sanksionet amerikane ndaj kompanive kineze janë të fokusuara në sektorët strategjikë, që do të thotë se çdo teknologji që mund të konsiderohet se ka një përdorim të dyfishtë strategjik mund të jetë në shënjestër.

“SHBA po kërkon çdo mjet me të cilin mund të bëjë presion ndaj Pekinit,” tha ai, duke shtuar se sanksionet amerikane ndaj kompanive kineze po përshpejtojnë procesin e shkëputjes ekonomike, gjë që gjithashtu përshpejton impulsin e Pekinit për t’u bërë më i pavarur duke u fokusuar tek potenciali vendas.

Porti gjigand i mallrave për tregtinë e huaj në Qingdao

Kompanitë kineze të detyruara të fokusohen brenda rajonit

Ekspertë të tjerë pajtohen se sanksionet amerikane i kanë detyruar kompanitë kineze të teknologjisë të mos vazhdojnë të mbështeten tek SHBA si furnizuesi i pjesëve kryesore përbërëse. “Shumica e tyre po përpiqen të gjejnë alternativa vendase ose të krijojnë vetë teknologjitë e nevojshme”, shkruan Dan Wang, një analist i teknologjisë në Gavekal Dragonomics në Kinë, në Foreign Affairs.

 “Lëvizja e ish-presidentit amerikan Donald Trump arriti atë që qeveria kineze nuk mund ta arrinte kurrë: harmonizimin e stimujve të kompanive private me qëllimin e shtetit për vetë-mjaftueshmëri ekonomike,” shton ai.

Rui Zhong, një bashkëpunëtore programi në Qendrën Wilson, një qendër studimi, tha se kompanitë kineze po kuptojnë se nëse sanksionet amerikane ndaj kompanive kineze të teknologjisë së informacionit si ZTE ndodhin përsëri, kjo mund të ketë një efekt në strategjinë afatgjatë të kompanive. Është e arsyeshme që firmat kineze ta kenë “mendësinë, se ne duhet të mbështetemi më shumë tek vetja,” tha ajo për DW.

A ndryshon strategjia e Biden nga ajo e Trump?

Analisti Capri thotë se administrata e Presidentit amerikan Joe Biden ka vazhduar politikat e administratës Trump ndaj Kinës, por me disa dallime të rëndësishme. “Ne shohim një qasje shumë më të bashkërenduar dhe konkrete për të zgjeruar politikat ndaj Kinës, pasi administrata e Biden duket se do ta bëjë atë me aleatët,” tha ai.

Rui Zhong tha se qëndrimi i administratës Biden për të penalizuar lidhjen e një kompanie kineze me Ushtrinë Çlirimtare Popullore (PLA) dhe ndaj çështjes së punës së detyruar në Xinjiang nuk ka ndryshuar shumë nga ai i administratës Trump.

“Kjo është në të vërtetë status quo-ja që Joe Biden ka trashëguar dhe ne nuk kemi parë shumë ndryshime nga Departamenti Amerikan i Shtetit,” shtoi ajo. Analistët thonë gjithashtu, se SHBA po përpiqet të parandalojë Kinën nga zgjerimi i modelit të saj të “tekno-autoritarizmit”, me të cilin, për shembull, teknologjia përdoret për të rritur mbikëqyrjen.

“Modeli tekno-autoritar i Kinës është një kombinim i teknologjive të vështira që përdoren për të ndërtuar infrastrukturën dhe aplikimin e Inteligjencës Artificiale dhe algoritmeve në mënyra që do të promovonin mbikëqyrjen, censurën dhe kontrollin e popullsisë,” tha Capri.

Universet paralele të teknologjisë

Ndërsa shumë parashikojnë që SHBA do të vazhdojë të vendosë sanksione dhe kontrolle të eksportit ndaj kompanive kineze, disa ekspertë mendojnë se rezultati mund të jetë një botë me sisteme paralele, me lojtarët që përpiqen të veprojnë në të dy sistemet, nëse munden. “Rrjetet globale të produkteve do të fragmentarizohen dhe kompanitë ose aktorët shtetërorë do të gjejnë veten duke u përpjekur të gjejnë mundësi t’i bëjnë ballë sanksioneve duke u adaptuar me situatën,” thotë Capri.

Gardhi që rrethon të ashtuquajturat qendrat e riedukimit të ujgurëve në Xinhjiang

Për më tepër, ndalimet e eksportit do të detyrojnë qeverinë kineze dhe kompanitë të përshpejtojnë procesin e lokalizimit dhe të mbështetjes tek vetvetja. “Ka të ngjarë që në një dekadë, Kina do të ketë bërë përparime më të mëdha teknologjike nën regjimin e kontrollit të eksportit amerikan sesa do të kishte pasur sikur Shtetet e Bashkuara të mos i detyronin kompanitë kryesore të Kinës të blinin nga firmat e dobëta vendase”, shkruan analisti Dan Wang në Foreign Affairs.

Wang shtoi se SHBA nuk duhet të presë që kompanitë kryesore teknologjike të Kinës të qëndrojnë prapa për një kohë të gjatë.

“Kompanitë po nxitojnë të plotësojnë kërkesën që firmat amerikane nuk mund ta ofrojnë më, dhe firmat kineze duhet të rindërtojnë vetëm pjesë të caktuara, me shumicë që punojnë vetem për të rikrijuar teknologjitë që tashmë ekzistojnë”, shkruan ai.

Jo vetem kompanitë kineze kanë preokupimin për të krijuar rrjetet lokale të furnizimit. Capri thotë, se nëse qeveria amerikane zbaton një ndalim të plotë të importeve nga Xinjiang, ose kërkon që kompanitë amerikane që operojnë nga Xinjiang të japin prova, se produktet e tyre nuk janë realizuar nga puna e detyruar, ata gjithashtu do të duhet të marrin në konsideratë ristrukturimin e rrjeteve të furnizimit.

“Ata duhet të fillojnë të fokusohen tek lokalizimi dhe prodhimi më afër tregjeve të tyre”, tha ai. “Ka shumë kompani që nuk e pranojnë këtë duke menduar se kjo do të marrë fund. Megjithatë, ne jemi në fillimin e një epoke krejtësisht të re.”

Continue Reading

Teknologji

Paul McCartney: Mos e lejoni AI-në t’i dëmtojnë artistët

Published

on

Këngëtari i njohur Paul McCartney ka paralajmëruar se ndryshimet e mundshme në ligjin për të drejtat e autorit mund të ndikojnë në “shfrytëzimin” e artistëve dhe të dëmtojnë krijimtarinë.

The Guardian ka shkruar se ish-anëtari i grupit “The Beatles” ka thënë se qeveria duhet ta mbrojë punën e krijuesve, duke i kërkuar që të sigurohet që artistët të kenë kontroll mbi materialet e tyre të mbrojtura me të drejtat e autorit.

McCartney e ka shprehur shqetësimin se përdorimi i materialeve të mbrojtura për të trajnuar modelet e inteligjencës artificiale (AI) mund të çojë në humbjen e motivimit për tekstshkruesit dhe artistët, dhe për pasojë të sjellë “humbje të kreativitetit”.

Ai ka shpjeguar situatën për BBC-në.

“Djemtë dhe vajzat e reja krijojnë këngë të bukura, por ata nuk e zotërojnë atë. Dhe kushdo mund t’i kopjojë dhe të përfitojë prej tyre. E vërteta është, paratë po shkojnë diku … Dikush po paguhet, pra pse të mos jetë ai që u ul dhe e shkroi këngën ‘Yesterday’’”, ka thënë McCartney.

Ky debat ka lindur pasi janë shfaqur pasiguri rreth përdorimit të materialeve të mbrojtura për të trajnuar modelet e AI-së. Pati padi nga individë e kompani në industrinë krijuese që pretendojnë se përdorimi i paautorizuar i materialeve është shkelje e të drejtave të autorit.

Disa organizata botuese dhe media kanë nënshkruar marrëveshje licencimi me kompanitë e AI-së për të lejuar përdorimin e materialeve të tyre për trajnim të modeleve. McCartney ka paralajmëruar se AI-ja mund të “marrë kontrollin” në botën e artit, dhe ka firmosur një peticion bashkë me aktorë të njohur si Julianne Moore, Stephen Fry dhe Hugh Bonneville, ku shprehen se përdorimi i paautorizuar i veprave krijuese për trajnim të AI-së është një kërcënim i padrejtë për mbijetesën e artistëve dhe nuk duhet të lejohet.

Autorja Kate Mosse ka mbështetur një kërkesë për ndryshime në ligj për të dhënë mundësinë që krijuesit të negociojnë një pagesë të drejtë kur i licencojnë materialet e tyre. Qeveria britanike ka njoftuar se do të mbajë konsultim publik për të shqyrtuar çështjet kryesore të debatit deri më 25 shkurt, duke përfshirë mënyrat për të përmirësuar marrëdhëniet mes industrisë krijuese dhe AI-së, si dhe mënyrat për të siguruar që krijuesit të mund të licencojnë materialet dhe të paguhen drejt.

McCartney i bëri thirrje qeverisë që t’i rishikojë këto plane.

“Ne jemi njerëzit, ju jeni qeveria. Duhet të na mbroni ne, kjo është puna juaj”, ka thënë ai.

Në një notë pozitive, McCartney dhe Ringo Starr përdorën teknologjinë AI për të krijuar këngën “Now And Then” në muajin nëntor të vitit 2023, duke ndarë vokalet e anëtarit të njohur të grupit të tyre, John Lennon nga një demo e incizuar në vitin 1977.

Sekretarja e Kulturës, Lisa Nandy, ka thënë se qeveria beson se artistët, tekstshkruesit dhe krijuesit e tjerë duhet të kenë mundësinë të kontrollojnë përdorimin e materialeve të tyre nga kompanitë e AI-së dhe të mund të negocionin marrëveshje licencimi dhe pagesa të drejta.

Continue Reading

Automobilizëm elektrikë

Tesla dominon tregun e prodhuesve të automjeteve në botë, markat kineze rrisin konkurrencën

Published

on

Tesla dominon tregun global të prodhuesve të automjeteve, me një kapital tregu prej 1,37 trilion dollarësh, duke u renditur si lider në mesin e 50 prodhuesve më të vlefshëm të automjeteve në botë. Pas Teslës, Toyota është prodhuesi i dytë më i madh me një kapital prej 240 miliardë dollarësh, ndërsa prodhuesit kinezë të makinave, si Xiaomi dhe BYD, kanë shtuar konkurrencën, me vlerë tregu përkatësisht 111,9 miliardë dhe 110,1 miliardë dollarë.

Kompania kineze Xiaomi ka filluar të prodhojë automjete elektrike (EV) që nga viti 2021, duke lançuar modelin e saj të parë sportiv elektrik, SU7. Përveç markave të njohura japoneze dhe kinezë, prodhuesit evropianë si Ferrari, Porsche dhe Mercedes-Benz gjithashtu kanë një pozicion të fortë në tregun global, me kapital tregu të lartë. Kjo ka përmirësuar konkurrencën në industrinë e makinave, sidomos në sektorin e automjeteve elektrike, që ka pasur një rritje të dukshme.

Industria globale e automjeteve po kalon në një fazë tranzicioni masiv, me përparimin e automjeteve elektrike. Në këtë kuadër, Kina ka parë një rritje të shpejtë të prodhuesve të automjeteve, duke përfaqësuar 17 marka në top 50, ndërsa shtetet tradicionale si SHBA, Japonia dhe Gjermania vazhdojnë të ruajnë pozitat e tyre. Ky kalim në makina elektrike ka shtuar konkurrencën dhe ka detyruar prodhuesit tradicionalë të adaptohen për të mbajtur pozitat e tyre në treg.

Continue Reading

Magazinë

Netflix rrit çmimet e abonimeve në ShBA dhe Kanada: A do të jenë vendet evropiane të radhës?

Published

on

Netflix ka njoftuar një valë tjetër rritjeje të çmimeve për plane të ndryshme abonimi – duke përfshirë rritjen e çmimit të paketës Premium në 25 dollarë (24 euro) në muaj në SHBA. Megjithatë, për momentin, shumica e vendeve evropiane nuk do të preken nga kjo rritje.

Lajmi vjen pasi Netflix festoi rritjen më të madhe të abonentëve tremujorë në histori, me 19 milionë përdorues të rinj që iu bashkuan platformës së transmetimit gjatë tremujorit të fundit.

Ky sukses besohet të jetë rezultat i një kombinimi të sporteve live dhe prodhimit të serialeve dhe filmave të platformës, duke përfshirë sezonin e dytë të serialit “Squid Game,” i cili tashmë ka mbledhur mbi 165.7 milionë shikime.

Në këtë kontekst, Netflix ka deklaruar se pret të gjenerojë të ardhura më të larta se sa pritej në vitin 2025, të nxitura pjesërisht nga raundi i ri i rritjes së çmimeve. Rritja e çmimeve është paralajmëruar për SHBA, Kanada, Portugali dhe Argjentinë dhe do të hyjë në fuqi menjëherë.

“Ndërsa ne vazhdojmë të investojmë në programim dhe të ofrojmë më shumë vlerë për anëtarët tanë, herë pas here do t’u kërkojmë anëtarëve tanë të paguajnë pak më shumë, në mënyrë që të mund të riinvestojmë për ta bërë Netflix edhe më të mirë,” thanë ata.

Në këtë drejtim, çmimet po rriten për shumicën e planeve. Plani i abonimit të mbështetur nga reklamat po rritet nga 6,99 dollarë (6,71 euro) në 7,99 dollarë (7,67 euro) në muaj, ndërsa abonimi standard pa reklama po shkon nga 15,49 dollarë (14,87 euro) në 17,99 dollarë (17,27 euro). Për nivelin Premium, çmimi do të rritet nga 22,99 dollarë (22,06 euro) në 24,99 dollarë (23.98 euro) në muaj.

Deri tani, nuk ka indikacione për rritje të çmimeve jashtë katër vendeve të shpallura aktualisht.

Megjithatë, bazuar në praktikat e kaluara të Netflix, ekziston një mundësi e madhe që ndryshimet e çmimeve të zbatohen edhe në vende të tjera në një të ardhme të afërt.

Continue Reading

Teknologji

MrBeast në garë për ta blerë TikTok-un

Published

on

Ylli i rrjetit social Youtube dhe rrjetit social TikTok, MrBeast i ka hyrë garës për ta blerë TikTokun si pjesë e një grupi të investitorëve, pasi rrjeti social kinez ka një afat prej 75 ditësh për të gjetur një pronarë amerikanë. 

“Në rregull, unë do ta blej TikTokun që të mos ndalohet”, ka shkruar MrBeast në rrjetin social “X” më 13 janar. Emri real i tij është Jimmy Donaldson. Edhe pse dukej si shaka, avokati i tij e ka konfirmuar se oferta është serioze të martën, për CNN.

Të shtunën TikTok-u u ndalua në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe u kthye pas 12-orësh, pasi presidenti amerikan Donald Trump njoftoi se ai do ta shtyjë vendimin për 75 ditë.  Dy ditë pas postimit në X, Donaldson ka postuar një video ku njoftoi se do blejë rrjetin social.

“Sapo dola nga takimi me disa miliarderë. TikTok-un ne e mendojmë biznes…Ne kemi një ofertë gati, dhe duam ta blejmë programin”, MrBeast ka thënë në video.

Oferta vjen si përgjigje ndaj vendimit të Gjykatës Supreme për ta ndaluar rrjetin social nëse nuk shitet te një pronar jokinez, ka deklaruar një përfaqësues i firmës ligjore Paul Hastings, i cili përfaqësoi ofertën e grupit.

Grupi i investitorëve, i cili udhëhiqet nga Jesse Tinsley, themelues dhe shef ekzekutiv i Employer.com, është i përbërë prej njerëzve të pasur dhe investitorëve, që nuk duan ta shohin ndalimin e TikTok-ut.

TikToku ka 170 milionë përdorues në SHBA.

“Oferta jonë përfaqëson një situatë fitoreje për të gjithë, sepse ruan këtë platformë vitale, derisa ka adresuar shqetësime legjitime të sigurisë kombëtare”, ka shtuar Tinsley. Nuk u tregua se sa janë ofruar.

Continue Reading

Të kërkuara