Kulturë

Samantha Harvey sfidon kufijtë me “Orbital” dhe fiton çmimin Booker

Published

on

Në një ceremoni që e shpalli fituesin më të ri të çmimit më prestigjioz të letërsisë britanike, çmimi Booker 2024 u dha për romanin Orbital të Samantha Harvey, një libër që ka shkëlqyer me ambicien e tij. Me një histori që zhvillohet në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës dhe ndjek jetën e gjashtë astronautëve, Orbital është një meditacion i thellë mbi Tokën, bukurinë e saj dhe aspiratat njerëzore, duke e bërë këtë roman një thirrje për reflektim dhe përkujtim të botës që ndajmë të gjithë.

Samantha Harvey, e vetmja autore britanike në listën e ngushtë këtë vit, u shpall fituese nga një juri që e vlerësoi unanimisht veprën e saj. Edmund de Waal, kryetar i jurisë, tha se unanimisht përzgjedhja e Orbital e njohu bukurinë dhe ambicien e këtij romani, duke reflektuar intensitetin e jashtëzakonshëm të autorës në vëmendjen ndaj botës të cilën e ndajmë të gjithë dhe që është kaq e brishtë.

Harvey, e cila nuk e priste këtë çmim, ndau emocionet e saj të sinqerta pas shpalljes së fitores. “Nuk e prisja këtë,” tha ajo gjatë fjalës së saj të pranimit, duke shtuar me humor se, “na thanë që nuk mund të përdornim fjalë të pista në fjalimin tonë, kështu që fjalimi im u shkrua me një fjalë të vetme të pandalshme.” Ajo e dedikoi çmimin e fituar për ata që “flasin për dhe jo kundër Tokës, për dhe jo kundër dinjitetit të njerëzve të tjerë, dhe për të gjithë ata që flasin dhe punojnë për paqe.”

Me 29,000 kopje të shitura vetëm këtë vit në Mbretërinë e Bashkuar, Orbital ka qenë libri më i shitur në mesin e kandidatëve për çmimin Booker, duke tejkaluar edhe tre fituesit e fundit të këtij çmimi. E gjatë 136 faqe, Orbital është libri i dytë më i shkurtër që ka fituar këtë çmim në historinë e tij, duke qenë katër faqe më i gjatë se Offshore nga Penelope Fitzgerald, fituesja e vitit 1979. Për De Waal, kjo nuk ishte një përkrahje për librat e shkurtër, por një vlerësim për “gjatësinë e duhur të librit për atë që dëshiron të arrijë.”

Për Harvey, kjo fitore ka qenë një realizim i një ëndrre të dyshuar. Ajo kishte menduar ta linte të shkruarit të Orbital, duke pyetur veten, “Pse do të donte dikush të dëgjonte nga një grua në një tavolinë në Wiltshire, që shkruan për hapësirën dhe imagjinon si është atje kur ka njerëz që janë atje?” Por, me mbështetje dhe mirënjohje nga astronauti Tim Peake, i cili e vlerësoi romanin, Harvey gjeti forcën për të vazhduar.

Në fund, ajo tha se do t’i përdorte paratë e çmimit për të blerë një biçikletë të re dhe për të vizituar Japoninë. Kjo fitore e jep gjithashtu mundësinë e rikthimit të një autoreje të fuqishme në qendër të letërsisë botërore, pas një periudhe të gjatë, pasi Harvey ishte kandiduar edhe më parë për çmimin Booker në vitin 2009 me romanin e saj debutues, The Wilderness.

Në një vit ku pesë gra ishin të nominuara për çmimin e lartë, dhe me fituesin tjetër të mundshëm, James nga Percival Everett, Orbital dhe Harvey i dhanë një shpërblim të merituar për një vit të jashtëzakonshëm të letërsisë.

Në fund, Orbital mbetet një libër që tejkalon kohën dhe hapësirën, një meditacion që bën botën të duket e re, e veçantë, dhe e ndërlidhur përmes syve të astronautëve që shohin dhe përjetojnë Tokën nga një perspektivë krejtësisht tjetër./Guardian/

Continue Reading

Kulturë

Pashk Gjeçi, shqipëruesi i madh i kryeveprave të letërsisë botërore

Published

on

Më 20 janar 2010, Shqipëria humbi njërin nga figurat më të ndritura të kulturës dhe letërsisë: Pashk Gjeçin, përkthyesin e “Komedisë Hyjnore” të Dantes. Ai lindi në Shkodër më 7 shtator 1918, në një familje që i dha formim klasik dhe frymëzim intelektual. Arsimin e tij e nisi në gjimnazin jezuit të qytetit, ku zotëroi gjuhët italisht, greqisht të vjetër dhe latinisht. Talenti i tij doli në pah që herët, kur ende si nxënës përktheu poezitë e Xhakomo Leopardit.

Në vitin 1938, me mbështetjen e pjesshme të qeverisë shqiptare, ai nisi studimet në Fakultetin e Letërsisë dhe Filozofisë në Romë, ku shpejt u dallua për zellin dhe përkushtimin ndaj letërsisë klasike. Në vitin 1942, Gjeçi u nderua me titullin “doktor” në letërsi, duke hyrë në elitën e studiuesve dhe përkthyesve shqiptarë. Por kthimi i tij në atdhe nuk ishte i lehtë. Për shkak të akuzave politike, ai kaloi pesë vite në burg, një periudhë që, megjithatë, nuk e thyu shpirtin e tij krijues.

Pas lirimit, Gjeçi iu kushtua plotësisht përkthimeve, duke sjellë në shqip kryeveprat më madhore të letërsisë botërore. Përveç “Komedisë Hyjnore”, ai përktheu “Odisenë” e Homerit, “Faustin” e Gëtes dhe “Hamletin” e Shekspirit, duke ngritur lart traditën shqiptare të përkthimeve. Përkthimi i tij i “Komedisë Hyjnore” u vlerësua ndërkombëtarisht nga Shoqata Italiane “Dante Alighieri” si një nga më të mirët në botë. Për këtë arritje të jashtëzakonshme, në vitin 2004, presidenti italian Carlo Azeglio Çampi e dekoroi me titullin prestigjioz “Ordine della Stella, della solidarietà italiana”.

Trashëgimia e Pashk Gjeçit mbetet një monument i gjallë i pasurisë kulturore të Shqipërisë, një pasuri që lidh popullin shqiptar me thesaret e letërsisë universale./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Histori të pathëna nga fotografët e rinj të UBT-së në Festivalin e Fotografisë Digjitale

Published

on

Në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së, u zhvillua për herë të parë Festivali i Fotografisë Digjitale, i titulluar “Beyond the Lens: Stories Untold”, një ngjarje që ofroi një shikim të thellë në fuqinë e fotografisë si mjet për tregimin e historive të pathëna dhe për eksplorimin e temave bashkëkohore që prekin shoqërinë. Ky festival, i organizuar nga Fakulteti i Arteve dhe Mediave Digjitale në UBT, i dha mundësinë studentëve të shprehin përmes artit të tyre vizual mendimet dhe pasionet për çështje që formësojnë botën tonë.

Pjesëmarrësit, 50 studentë të talentuar nga të gjitha drejtimet e studimit, prezantuan punimet e tyre kreative dhe të menduara, duke eksperimentuar me forma të ndryshme narrative që trajtonin tematika të rëndësishme, si identiteti, kujtesa kolektive, sfidat mjedisore dhe zërat e margjinalizuar. Çdo punim ishte një pasqyrë e ndryshme, një rrëfim që shfaqte thellësinë e mendimit dhe angazhimit të brezit të ri përmes një teknologjie moderne dhe të avancuar që ata mundën të shfrytëzonin në laboratorët e UBT-së.

Ky festival u bë një shenjë e fuqisë transformuese të artit dhe teknologjisë, duke sjellë në pah rolin e kamerës jo vetëm si një instrument për kapjen e imazheve, por si një dëshmitare e kohës, një medium që mbart mesazhe të fuqishme dhe që ndihmon në zhvillimin e industrive kreative. Me çdo foto të ekspozuar, studentët shpalosën një botë më të gjerë, një botë që thotë histori që ndoshta do të ishin harruar, duke kontribuar kështu në një pasqyrë të qartë dhe të sinqertë të realiteteve të ndryshme që ndodhin rreth nesh./UBTNews/

 

Continue Reading

Kulturë

Draftet e Bob Dylan ‘Mr Tambourine Man’ shiten gati 500,000 euro në ankand

Published

on

Në një ankand që ka shënuar një moment historik për botën e muzikës dhe koleksionizmit, draftet origjinale të Bob Dylan për këngën e tij të famshme “Mr Tambourine Man” janë shitur për një vlerë mbresëlënëse prej 508,000 dollarësh (rreth 494,000 euro). Ky ankand u zhvillua në Sallën e Famës dhe Muzeun e Muzikantëve të Nashville, dhe përbënte një mundësi të jashtëzakonshme për të pasur një pjesë të historiografisë muzikore të shekullit të 20-të.

Draftet përbëhen nga dy fletë të verdha të daktilografuara, të cilat përmbanin tre versione të ndryshme të tekstit të këngës që Dylan shkroi në vitin 1965, periudhë e cila shënon një moment të rëndësishëm në karrierën e tij si artist. Vlera e pritur e këtyre artikujve ishte ndërmjet 400,000 dhe 600,000 dollarëve, por interesimi i koleksionistëve dhe fansave të Dylan e çoi çmimin final në një shifër shumë më të lartë.

Një histori interesante pas këtyre draftëve shtoi një dimension të veçantë në ankand. Në mars të vitit 1964, gazetari i njohur amerikan Al Aronowitz e gjeti Dylanin duke shkruar këngën “Mr Tambourine Man” në divanin e tij, pas një nate të kaluar duke e rishkruar dhe përmirësuar tekstin në një makinë shkrimi. Draftet e hershme, të cilat u hodhën më vonë në koshin e Aronowitz, përbëjnë një pjesë të rëndësishme të krijimtarisë së Dylan.

Këto faqe të çmuara ishin pjesë e një koleksioni më të gjerë që përfshinte gjithsej 60 artikuj të lidhur me Bob Dylan. Shitja e këtyre artikujve arriti një total të madh prej rreth 1.5 milionë dollarë (1.45 milionë euro). Disa nga artikujt më të spikatur të ankandit ishin një pikturë vaji e vitit 1968 nga Dylan, e cila u shit për 260,000 dollarë (252,000 euro). Kjo pikturë, e krijuar në ditët e para të përpjekjeve të Dylan në art, përshkruan një figurë të guximshme në stilin kubist.

Një tjetër artikull i veçantë që shkoi për një çmim të lartë ishte një kitarë elektrike Fender Telecaster e vitit 1983, dikur e përdorur nga Dylan. Ky instrument e tejkaloi vlerën e tij të pritur, duke u shitur për 222,250 dollarë (216,000 euro). Po ashtu, një skicë e një dore nga Dylan, që fillimisht ishte vlerësuar në vetëm 1,500-2,500 dollarë (1,455-2,425 euro), u shit për 88,928 dollarë (58,800 euro).

Ndër artikujt e tjerë të rëndësishëm ishin një xhaketë xhins Levi’s, e zbukuruar me dorë dhe e veshur nga Dylan në filmin “Hearts of Fire” të vitit 1987, e cila u shit për 25,400 dollarë (24,650 euro), si dhe një faturë e rrallë nga performanca e parë kryesore e Dylan në Town Hall të Nju Jorkut në vitin 1963, së bashku me fotografi të hershme dhe një harmonikë të nënshkruar nga vetë artisti.

Ky ankand ka pasur një rëndësi të veçantë për historinë e muzikës dhe koleksionizmit, duke reflektuar pasionin dhe adhurimin që fansat e Bob Dylan kanë për punën e tij dhe ndikimin e tij të jashtëzakonshëm në kulturën popullore.

“Ne jemi të nderuar të nxjerrim në pah këtë koleksion vërtet unik, që përmban kaq shumë artikuj historikë të Bob Dylan nga gjyshi i gazetarisë rock, Al Aronowitz. Ky ankand i përforcon ndikimin e jashtëzakonshëm dhe dashurinë e përjetshme që njerëzit kanë për Dylanin, një dashuri që i kapërcen brezat”, tha një përfaqësues i ankandit, duke nënvizuar rëndësinë e këtij momenti të veçantë./UBTNews/

Continue Reading

Magazinë

Blake Lively krahason veten me Khaleesi-n, fansat e “Game of Thrones” reagojnë negativisht

Published

on

Blake Lively ka shkaktuar reagime të shumta nga fansat e “Game of Thrones” pasi e krahasoi veten me Khaleesi, personazhin ikonik të serialit, në një mesazh për Justin Baldonin.

Ajo shprehu se si ka “dragonj”, të cilët mbrojnë ata që ajo do, duke aluduar në rolin e Daenerys Targaryen, e njohur për fuqinë dhe lidhjen me dragonjtë. Megjithatë, shumë fansa të serialit nuk ishin të kënaqur me krahasimin, duke e konsideruar atë si një referencë të pasaktë, pasi Khaleesi përfundoi si një personazh që ra në çmenduri dhe hakmarrje, shkruan DailyMail.

Në mesazhin e dërguar, Blake theksoi se edhe ajo ka “dragonj”, por për të “mirë”.

Kjo shkaktoi kritika nga ndjekësit, të cilët kujtuan se Khaleesi në fund të serialit u bë një figurë kontestuese, duke shkatërruar një qytet të tërë. Krahas kësaj, mesazhi i Blake ishte pjesë e një beteje ligjore me Baldonin, i cili e ka akuzuar për ngacmim seksual dhe krijimin e një mjedisi të tensionuar në setin e filmit “It Ends With Us”.

Baldoni pretendon se Blake, bashkë me bashkëshortin e saj Ryan Reynolds dhe një mik të famshëm, ushtroi presion mbi të për ndryshimet në skenar. Kjo ka çuar në tensione të mëdha dhe ndryshime të shpeshta në skenar, duke shkaktuar vonesa dhe stres për ekipin e prodhimit.

Continue Reading

Të kërkuara