

Teknologji
Sa përbëjnë kërcënim për sigurinë sulmet kibernetike?
Ato dallojnë nga sulmet tjera për shkak të përdorimit të anës digjitale, respektivisht përdorimit të internetit dhe pajisjeve teknologjike.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiSulmet kibernetike që janë shfaqur me zhvillimin e hovshëm teknologjik përbëjnë shqetësim për të gjitha shoqëritë pa dallim. Ato dallojnë nga sulmet tjera për shkak të përdorimit të anës digjitale, respektivisht përdorimit të internetit dhe pajisjeve teknologjike. Kështu deklaroi në një intervistë për UBTNews Arian Kadriu, profesor i Studimeve të Sigurisë në Universitetin për Biznes dhe Teknologji (UBT). Kadriu foli për llojet e sulmeve kibernetike, sa përbëjnë kërcënim për sigurinë dhe sa është e afektuar Kosova nga sulme të tilla.
Sipas profesorit Kadriu, ato përbëjnë një kërcënim më specifik për sigurinë dhe duhet të trajtohen në mënyrë më delikate për arsye se te sulmet kibernetike kryesi është më i mbrojtur.
“Te sulmet kibernetike është mundësia që të realizohen përmes uebsajteve të ndryshme, përmes anës së errët të internetit apo darknet-it, që përbën një rrezik më të madh dhe një sfidë shumë delikate për institucionet e sigurisë për me u evidentu një sulm ose për me u evidentu kryesi se prej nga vjen një sulm i tillë”, deklaroi ai.
Profesori tregon cilat janë arsyet kryesore pse ndodhin sulmet kibernetike dhe ndikimin që e kanë ato edhe në luftën e Rusisë ndaj Ukrainës.
“Arsyeja kryesore e sulmeve kibernetike që nga fillimi ka qenë aspekti financiar, për të arritur të mirat financiare, por nuk është kjo arsyeja e vetme. Ka edhe grupe të tjera përshembull që besojnë në një ideologji të caktuar, sikurse rasti i grupit “Anonymus” që konkretisht është duke marrë pjesë në këtë luftën hibride ose luftën asimetrike në konfliktin Rusi-Ukrainë. Nonstop janë duke sulmuar sistemet mbrojtëse të shtetit rus, janë duke e llogaritur një luftë në aspektin hyjnor që janë duke i ndihmuar popullit të Ukrainës, i sulmojnë asetet e oligarkëve rus, i bllokojnë anën financiare të tyre, ka dmth edhe sulme kibernetike që kryhen me qëllim të mirë. Sulmet tjera kibernetike që janë edhe shumë të rrezikshme janë prej grupeve terroriste psh. nuk ka nevojë me pas një infrastrukturë shumë të avancuar ose me pas armë kimike ose biologjike, mjafton me pas një laptop ose një pajisje tjetër teknologjike për të kryer një sulm në një shtet tjetër”, potencoi mes tjerash profesori Kadriu.
Ai shpjegoi më gjerësisht se cilat janë llojet e sulmeve kibernetike.
“Ka lloje të ndryshme të sulmeve kibernetike, siç janë psh. llojet e sabotazhit, nëse e marrim në atë aspektin me sulmu infrastruktura të ndjeshme, nëse sulmohen diga që janë të digjitalizuara, pjesa tjetër e infrastrukturës, vendet që prodhojnë elektricitet, atëherë sulmet e kanë një efekt madhor dhe ndikojnë në destabilizimin e një vendi komplet. Sulmet tjera janë sulme që bëhen në privatësi, psh. çdo ditë marrim emaila në spam të tilla sikurse keni fituar lotarinë ose jeni bërë milioner, edhe këto janë sulme që tentojnë me i marrë të dhënat tona që me përfitu nga ne në aspektin financiar. Sulme të tjera janë edhe sulmet e privatësisë, sulmet e krijuara gjenetikisht ose të modifikuara siç janë virusat e ndryshëm, pastaj spyware që e kanë kryer rolin e spiunazhit, ka edhe sulme që bëhen edhe për pengimin e realizimit të një pune të caktuar, ndalet infrastruktura e një vendi”, tha ndër të tjera profesori i UBT-së.
Sipas tij, shtetet që sulmojnë më shumë janë Rusia, Irani e Kina, ndërsa shtetet që përballen me sulme më të shpeshta kibernetike janë Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Izraeli dhe shtetet evropiane ku hyn edhe Kosova. As kjo e fundit nuk qëndron në nivel të dëshirueshëm për shkak se nuk ka domain të vetin dhe as ligj për mbrojtje nga sulmet kibernetike.
“Kosova përballet me sulme prej hakerëve të ndryshëm për shkak që nuk ka një domain të vetin, nuk ka CyberDefense adekuat, sulmet kryhen çdo ditë, varet tash edhe nga intensiteti i sulmeve dhe dëmi që shkaktohet”, deklaroi ai.
Ai sugjeron se edukimi mbi sulmet e tilla duhet të fillojë që nga shkollimi fillor, të mos nënvlerësohet rrezikshmëria e tyre, meqë sipas tij, ato e afektojnë jetën tonë më shumë sesa sulmet tjera./UBTNews/
Jonila Berisha, studente në Shkenca Politike në UBT
Teknologji
Kina përdor modelin e inteligjencës artificiale DeepSeek në qeverisjen lokale
Published
3 days agoon
February 20, 2025By
UBTnews
Kina u kërkoi zyrtarëve vendas që të përdorin chatbotin e inteligjencës artificiale (AI) DeepSeek për t’u këshilluar dhe ndihmuar në vendimmarrje.
Zyrtarët e lartë në qeveritë e disa qyteteve lëshuan udhëzime për stafin e tyre se si të përdorin DeepSeek në mënyrë efektive në “vendimmarrje, analizë dhe zgjidhje të problemeve”, raportoi e përditshmja “South China Morning Post”.
Në Zhengzhou, kryeqyteti i provincës qendrore të Henanit, kreu lokal i Partisë Komuniste, An Wei, u kërkoi zyrtarëve të qytetit të përdorin modele të AI-së si DeepSeek në qeverisje, thuhet në raport.
Departamenti lokal i kërkimeve politike të qytetit shpërndau gjithashtu manual trajnimi për stafin e tij, duke vënë në dukje se AI mund të ndihmojë si “një këshilltar dhe asistent për t’i shërbyer vendimmarrjes shkencore të komitetit komunal të partisë”.
Në qytetin Laibin, që ndodhet në rajonin jugor Guangxi, zyrtarët i kërkuan stafit të tyre “të përqafojnë dhe të mësojnë teknologjitë e reja” dhe të përdorin AI-në, njoftoi gjithashtu e përditshmja.
Ky është rasti i parë në të cilin zyrtarëve u është kërkuar të përdorin një model të veçantë të AI-së, në këtë rast DeepSeek, kur marrin vendime.
Përpos kësaj, krei i aplikacionit DeepSeek, Liang Wenfeng, ishte ndër liderët e kompanive teknologjike dhe sipërmarrësve që morën pjesë në një simpozium të kryesuar nga presidenti Xi Jinping të hënën në Pekin.
Xi u kërkoi pjesëmarrësve që të japin maksimumin e potencialit të tyre, pasi sektori privat ka “perspektiva të ndritshme dhe potencial të madh”.
Startup-i kinez DeepSeek tronditi industrinë e AI-së muajin e kaluar me chatbot-in e tij me kosto efektive dhe me shërbim falas, me përparimit të tij të shpejtë në rivalizimin e ChatGPT-së të kompanisë OpenAI me seli në SHBA.
DeepSeek fitoi një popullaritet të paparë në faqet e aplikacioneve celulare në të gjithë globin, duke rrëzuar ChatGPT-në në rajone të caktuara, përfshirë SHBA-në.
Megjithatë, DeepSeek është ndaluar në Korenë e Jugut, si dhe për zyrtarët qeveritarë në Australi, pasi Seuli pretendon se dërgoi të dhënat e përdoruesve një palë të tretë.
Përpos kësaj, presidenti në detyrë i Koresë së Jugut, Choi Sang-mok, tha të enjten se Seuli do të zhvillojë versionin e vet të chatbot-it të AI-së.
5G
Koreja e Jugut heq Deepseek nga dyqanet e aplikacioneve për shkak të shqetësimeve të privatësisë
Published
5 days agoon
February 18, 2025
Koreja e Jugut ka ndaluar shkarkimet e reja të chatbot-it të inteligjencës artificiale (AI) të Kinës DeepSeek, sipas mbikëqyrësit të mbrojtjes së të dhënave personale të vendit.
Agjencia qeveritare tha se modeli i AI do të bëhet sërish i disponueshëm për përdoruesit e Koresë së Jugut kur të bëhen “përmirësime dhe zgjidhje” për të siguruar që ai është në përputhje me ligjet e vendit për mbrojtjen e të dhënave personale, shkruajnë mediat e huaja.
Një javë pasi u bë tituj globalë, DeepSeek u bë i popullarizuar në Korenë e Jugut, duke u ngjitur në krye të dyqaneve të aplikacioneve me mbi një milion përdorues javor. Por, rritja e popullaritetit të tij tërhoqi vëmendjen nga vendet në mbarë botën të cilat kanë vendosur kufizime në aplikacion për shqetësimet e privatësisë dhe sigurisë kombëtare.
Komisioni për Mbrojtjen e Informacionit Personal të Koresë tha se DeepSeek u bë i padisponueshëm në App Store të Apple dhe Google Play të shtunën në mbrëmje.
Kjo erdhi pasi disa agjenci qeveritare të Koresë ndaluan punonjësit të shkarkonin chatbot në pajisjet e tyre të punës. Presidenti në detyrë i Koresë së Jugut Choi Sang-mok e ka përshkruar Deepseek si një “tronditje”, që ndikon në industritë e vendit, përtej AI.
Pavarësisht pezullimit të shkarkimeve të reja, njerëzit që e kanë tashmë në telefona janë në gjendje të vazhdojnë ta përdorin ose mund ta përdorin atë nëpërmjet faqes së internetit të DeepSeek. /UBT News/
Automobilizëm elektrikë
Volkswagen po vjen me një model të ri elektrik të përballueshëm
Published
5 days agoon
February 18, 2025
Volkswagen do të zbulojë një SUV të ri elektrik të vogël dhe të përballueshëm të quajtur ID.2X në Motor Show në shtator në Mynih. VW ID.2X do të shërbejë si alternativa e markës me emetim zero ndaj T-Cross-it të saj shumë të njohur dhe si rival i Renault 4 E-Tech të ardhshëm.
Siç sugjeron emri, kjo do të jetë veturë e ngjashme me Volkswagen ID.2 që do të mbërrijë në fund të këtij viti dhe mund të mbajë emrin ID.Polo, përcjell Telegrafi. ID.2 janë vetëm dy nga veturat elektrike të nivelit fillestar që ka në rrugë Volkswagen Group, të tjerat janë supermini Cupra Raval dhe crossover Skoda Epiq.
Të katër do të përdorin të njëjtën platformë MEB Entry dhe do të ndërtohen në Spanjë. Volkswagen ka njoftuar se do të zbulojë një koncept të veturës elektrike të quajtur ID.ÇDO 1 në mars. Modeli është planifikuar të mbërrijë më 2027 e do të kushtojë nën 18,000 paund.
ID.2 do të jetë i disponueshëm me një zgjedhje të baterive 38kWh dhe 58kWh dhe kjo duhet të jetë rasti me ID.2X. Sa i përket çmimit, ID.2 pritet të fillojë nga rreth 20,000 paund, kështu që ID.2X ka të ngjarë të fillojë nga 25,000 paund.
Teknologji
Apple do të bashkëpunojë me Alibaba për të ofruar shërbime IA në Kinë
Published
1 week agoon
February 13, 2025By
UBTnews
Apple do të bashkëpunojë me Alibaba për të ofruar shërbime të Inteligjencës Artificiale në Kinë, ndërsa kjo e fundit do ta ndihmojë të përdorë IA që posedon për të fuqizuar këtë të parën. Apple është detyruar të kufizojë lançimin e shërbimit të saj AI në disa tregje për shkak të rregulloreve të Kinës, shkruan CNN.
Përballë konkurrencës së fortë nga Huawei dhe rivalët vendas, Apple ka humbur pjesë të tregut në Kinë. Huawei, pas kufizimeve amerikane, ka adaptuar dhe inovuar, duke u rritur ndjeshëm. Kjo ka kontribuar në një ngritje të Huawei, që tani ka një pjesë tregu prej 16 për qind, duke kaluar Apple me 15 për qind.
Partneriteti me Apple ka rritur besimin e investitorëve në Alibaba, ndërkohë që pas lançimit të modelit IA nga DeepSeek, Alibaba ka nxjerrë versionin e tij të përmirësuar të modelit Qwen AI. Po ashtu, Elon Musk ka njoftuar lëshimin e modelit të ri të IA, Grok 3, që ai e konsideron superior ndaj të tjerëve.

Ish-udhëheqësi i Hezbollah do të varroset të dielën

Shteti mbështet kinematografinë, 800 mijë euro për tri projekte filmi

Izraeli do të lirojë 602 të burgosur palestinezë të shtunën sipas marrëveshjes së shkëmbimit

Arrestohet ish-kryetarja e Nishit, Dragana Sotirovski

KQZ: Votat me kusht dhe ato nga Diaspora numërohen javën e ardhshme

Kremlini mohon se ka kërkuar që NATO-ja të tërheqë trupat nga krahu lindor

Abdixhiku pas takimit me ambasadorët: LDK e respekton vullnetin qytetar, as nuk dëshiron e as nuk pretendon ta anashkalojë

Trump: Kanadaja mund të mbajë himnin e saj si shteti i 51-të amerikan

Çfarë dihet nga operacionet e fshehta të CIA-s në Meksikë
Të kërkuara
-
Magazinë2 months ago
Ky mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota4 weeks ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota4 weeks ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota4 weeks ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt