Ndonëse për rritjen e çmimeve flitet prej kohësh, konsumatorët në Itali deri më tani nuk kanë vënë re konkretisht ndryshime të mëdha kur shkojnë në supermarket. Mirëpo, kur çmimi i miellit rritet me 38 për qind dhe i bukës me 11 për qind, është e vështirë të mos ndihet në buxhetin e familjes.
“Federsconsumatori”, një shoqatë që merret me lëvizjet e çmimeve në nivel kombëtar, prezantoi rezultatet më të fundit: nga marsi deri në tetor 2021, çmimi i miellit është rritur me 38 për qind për kilogram, ka kaluar 1 euro, makaronat integrale kushtojnë 2,90 euro dhe kilogram bukë 3.86 euro (është rritur me 11 për qind).
Pra, nuk janë rritur vetëm çmimet e energjisë elektrike, gazit dhe benzinës, por edhe ato që zakonisht sjellin në tryezë italianët, raporton larepublica.
Nga ana tjetër, “Assopanificatori” – Shoqata e Bukëpjekësve, do të thotë nga të gjithë ata që bëjnë bukë dhe që e shesin, ai beson se kjo nuk është diçka që italianët do ta ndjejnë veçanërisht duke marrë parasysh faktin se një person në atë vend ha rreth 80 gram bukë në ditë dhe dhjetë vjet më parë hante 250-280 gram, transmeton Telegrafi.
Kryetari i asaj shoqate, Davide Trombini, ka deklaruar për të përditshmen Republika se çmimet e lëndëve të para janë duke u rritur vazhdimisht që nga fillimi i këtij viti dhe se janë munduar që konsumatorët të mos e ndjejnë këtë, por tani është bërë e pamundur.
Instituti Italian i Shërbimeve Bujqësore “Ismea” tregoi se, për sa i përket grurit të butë, d.m.th. ai që kthehet në miell për industrinë e bukës dhe ëmbëlsirave – në muajin shtator të vitit 2021, çmimet u rritën me 35 për qind krahasuar me muajin shtatorin 2020 dhe 10 për qind në gusht të vitit 2021.
Arsyet e rritjes së çmimeve
Arsyeja e parë që çoi në rritje të çmimeve është rritja e çmimit të transportit, veçanërisht për shkak të kontejnerëve që qëndruan për shkak të pandemisë dhe një rënie të lehtë të stoqeve, duke pasur parasysh se këtë vit kërkesa u rrit dhe oferta u ul.
Të korrat në Ukrainë ishin më të dobëta (minus 12.9 për qind se në vitin 2020) dhe Rusia reduktoi eksportet e saj për të mbajtur çmimet brenda kufijve të saj. Kjo është e rëndësishme për Italinë, sepse ata mbulojnë 36 për qind të kërkesës me grurin e tyre.
Sa i përket grurit të përdorur për të bërë miellin e makaronave, përveç rritjes marramendëse të çmimit të transportit në kontejnerë, që ka ndodhur në vitin 2020, një tjetër arsye e rritjes me 71 për qind nga shtatori i vitit të kaluar deri në të njëjtin muaj të këtij viti, ka qenë. është një korrje e dobët edhe në Kanada, për shkak të thatësirës së madhe, për shkak të së cilës u reduktuan eksportet.
Pra, konkludojnë nga “Isme”, logjistika, kushtet klimatike dhe vendimet politike të disa vendeve kanë çuar në rritjen e çmimit të miellit.
Nga ana tjetër, presidenti i “Federsonsumatori”, Roberto Giordano, beson se ka spekulime se dikush “pompon” çmimet për të shfrytëzuar momentin, ndaj do të donin të vendosnin kontroll dhe antitrust.
Rritja e çmimit nuk kaloi pa u vënë re nga “pastet” dhe “picat” e preferuara. Një kilogram miell në vitin 2020 në Itali kushtonte 0.79 cent, dhe tani 1.09 euro, buka është rritur nga 3.47 euro për kilogram në 3.86, krisur të lehta nga 2.35 në 2.39, një kilogram makarona “Foam” nga 1.64 në 1.72 euro, dhe e njëjta gjë është e vërtetë me spageti.
Makaronat integrale kushtojnë 2.18, dhe tani 2.90 euro, pica margarita 7 euro dhe tani 7.5 dhe “katër stinët” u rritën nga 9 euro në 9.50.
Rritje çmimesh në dukje të vogla, thuajse të padukshme, por për ata që merren me prodhimin dhe shitjen e makaronave, të mëdha, që në terma afatgjatë, krahas rritjeve të tjera të çmimeve, kërcënojnë të zbrazin kuletat italiane.
Profesor Edmond Hajrizi, në Portugali, u prit zyrtarisht nga Kryetari i Komunës së Braga, zt. Ricardo Rio. Kjo vizitë shënon një hap të rëndësishëm në përpjekjet e UBT-së për ndërkombëtarizim dhe inkurajimin e bashkëpunimeve në nivele evropiane.
Braga, si një nga qytetet më të rëndësishme dhe më të vjetra në Portugali, ofron një potencial të madh për zhvillim, ku UBT mund të angazhohet drejtpërdrejt në projekte inovative për mobilitetin e së ardhmes.
Gjatë qëndrimit në Braga, Rektori Hajrizi pritet të nënshkruajë një marrëveshje bashkëpunimi me Universitetin Rajonal Minho, me theks të veçantë në akreditimet e përbashkëta në fushën e mjeksisë. Gjithashtu, programi i vizitës do të përfshijë takime në Politeknikun Braga, InvestBraga, si dhe me drejtuesit e Asociacionit të Ndërmarrësisë Minho, duke forcuar kështu lidhjet dhe mundësitë e bashkëpunimit në të gjitha nivelet.
Profesoresha e UBT-së, Dr. Fatbardha Qehaja Osmani boton studim ndërkombëtar në revisten prestigjioze të Quartile-it 1- Reading Psychology, Taylor & Francis- Routledge
Dr. Fatbardha Qehaja Osmani së bashku me hulumtuesen shkencore nga Universiteti Ibn Haldun në Turqi, Elma Berisha, kanë publikuar një studim të ri shkencor në revistën ndërkombëtare Reading Psychology të shtëpisë botuese Taylor & Francis (Q1) duke sjell rezultate të rëndësishme për mënyrën se si fëmijët zhvillojnë aftësinë për lexim të rrjedhshëm. Ky është një nga studimet e rralla që është bërë në fushën kognitive tek popullata shqipfolëse.
Punimi, me titull “The Mediating Role of Executive Functions in Reading Fluency Among 8–10 Year Old Children: Evidence from a Transparent Orthography”, është zhvilluar në Kosovë dhe përfshin 168 nxënës nga shkollat publike dhe private të Prishtinës.
Ky studim eksperimental ofron provat e para empirike për lidhjen ndërmjet moshës, funksioneve ekzekutive dhe rrjedhshmërisë së leximit në një gjuhë me ortografi të qartë si gjuha shqipe.
Sipas gjetjeve, fëmijët me aftësi më të zhvilluara në përditësimin e informacionit, frenimin e impulseve dhe fleksibilitetin kognitiv lexojnë më shpejt dhe më saktë. Këto funksione të trurit shpjegojnë rreth 23% të ndryshueshmërisë në performancën e leximit, edhe kur merren parasysh faktorë si mosha, gjinia apo inteligjenca joverbale.
Studimi tregon gjithashtu se mosha ndikon në lexim përmes funksioneve ekzekutive, duke theksuar rolin e zhvillimit kognitiv. Ndërkohë, statusi socio-ekonomik dhe arsimimi i nënës rezultuan faktorë që ndikojnë ndjeshëm në këtë proces, fëmijët nga mjedise më të thjeshta përfitojnë më shumë nga rritja e moshës, duke treguar rëndësinë e mbështetjes familjare.
Autorët rekomandojnë që mësuesit të përdorin leximin me zë të lartë, leximin e përsëritur dhe vlerësimin e hershëm të funksioneve ekzekutive që në fazat parashkollore, për të identifikuar fëmijët me rrezik për vështirësi në lexim. Autorët poashtu theksojnë se këto gjetje ndërlidhen ngusht me strategjitë e reja për përmirësimin e leximit në përgjithësi e në veçanti në performancën e fëmijëve tanë në testin PISA.
Ky hulumtim vlerësohet si një kontribut i parë shkencor ndërkombëtar mbi zhvillimin e leximit në gjuhën shqipe, duke vendosur shqipen në qendër të diskutimeve akademike për gjuhët me ortografi transparente si finlandishtja apo italishtja.
Edhe një lajm i shkëlqyer nga Lisbona. UBT ka nënshkruar një marrëveshje të rëndësishme me Nova University, respektivisht kampusin më të madh të teknologjisë në Portugali!
Marrëveshja u nënshkrua në hapësirat e UNINOVA e para në renditjen e menaxhimit të fondeve për projektet H2025 të Kërkimit dhe Zhvillimit.
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi dhe Dekani i NOVA School of Science and Technology, Prof. Dr. Jose Julio Alferes dhe në prani të Drejtorit të Depertamentit për Marrëdhënie me Jashtë, Prof. Dr. Ricardo Jardim-Gonçalves, firmosën marrëveshjen e bashkëpunimit që përqendrohet në fusha të rëndësishme si kërkimi shkencor, zhvillimi teknik, trajnimi i avancuar dhe partneritetit për qasje në fondet e BE-së për arsimin e lartë, me theks projektet Smart4Health dhe Digital Health.
Kjo marrëveshje bashkepunimi do të hapë mundësi të reja për studentët tanë dhe do të forcojë edhe më tutje lidhjet tona ndërkombëtare.
Jemi të emocionuar për këtë hap përpara në rrugën drejt ekselencës dhe inovacionit. Rektori Hajrizi uron të gjithë stafin akademik dhe studentët e UBT për këtë arritje.
Në një ceremoni zyrtare, të organizuar në ambientet e ISCTE Studime Ekzekutive, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, dhe Presidenti i Komitetit Ekzekutiv, Prof. Dr. Jose Crespo de Carvalho, bashkuan energjitë dhe vendosën themelet e një bashkëpunimi afatgjatë.
Ndërkohë që ISCTE-Executive Studies u rangua e para në Portugali për ndikim ndërkombëtar, sipas klasifikimit të Financial Times, ne besojmë se kjo marrëveshje jo vetëm që do të ketë një impakt të rëndësishëm në avancimin e arsimit të lartë dhe zhvillimin profesional të studentëve tanë por, kjo iniciativë, do të kontribuojë dhe krijojë edhe mundësi të reja për studentët për qasje në tregun global.