Në një ceremoni që e shpalli fituesin më të ri të çmimit më prestigjioz të letërsisë britanike, çmimi Booker 2024 u dha për romanin Orbital të Samantha Harvey, një libër që ka shkëlqyer me ambicien e tij. Me një histori që zhvillohet në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës dhe ndjek jetën e gjashtë astronautëve, Orbital është një meditacion i thellë mbi Tokën, bukurinë e saj dhe aspiratat njerëzore, duke e bërë këtë roman një thirrje për reflektim dhe përkujtim të botës që ndajmë të gjithë.

Samantha Harvey, e vetmja autore britanike në listën e ngushtë këtë vit, u shpall fituese nga një juri që e vlerësoi unanimisht veprën e saj. Edmund de Waal, kryetar i jurisë, tha se unanimisht përzgjedhja e Orbital e njohu bukurinë dhe ambicien e këtij romani, duke reflektuar intensitetin e jashtëzakonshëm të autorës në vëmendjen ndaj botës të cilën e ndajmë të gjithë dhe që është kaq e brishtë.

Harvey, e cila nuk e priste këtë çmim, ndau emocionet e saj të sinqerta pas shpalljes së fitores. “Nuk e prisja këtë,” tha ajo gjatë fjalës së saj të pranimit, duke shtuar me humor se, “na thanë që nuk mund të përdornim fjalë të pista në fjalimin tonë, kështu që fjalimi im u shkrua me një fjalë të vetme të pandalshme.” Ajo e dedikoi çmimin e fituar për ata që “flasin për dhe jo kundër Tokës, për dhe jo kundër dinjitetit të njerëzve të tjerë, dhe për të gjithë ata që flasin dhe punojnë për paqe.”

Me 29,000 kopje të shitura vetëm këtë vit në Mbretërinë e Bashkuar, Orbital ka qenë libri më i shitur në mesin e kandidatëve për çmimin Booker, duke tejkaluar edhe tre fituesit e fundit të këtij çmimi. E gjatë 136 faqe, Orbital është libri i dytë më i shkurtër që ka fituar këtë çmim në historinë e tij, duke qenë katër faqe më i gjatë se Offshore nga Penelope Fitzgerald, fituesja e vitit 1979. Për De Waal, kjo nuk ishte një përkrahje për librat e shkurtër, por një vlerësim për “gjatësinë e duhur të librit për atë që dëshiron të arrijë.”

Për Harvey, kjo fitore ka qenë një realizim i një ëndrre të dyshuar. Ajo kishte menduar ta linte të shkruarit të Orbital, duke pyetur veten, “Pse do të donte dikush të dëgjonte nga një grua në një tavolinë në Wiltshire, që shkruan për hapësirën dhe imagjinon si është atje kur ka njerëz që janë atje?” Por, me mbështetje dhe mirënjohje nga astronauti Tim Peake, i cili e vlerësoi romanin, Harvey gjeti forcën për të vazhduar.

Në fund, ajo tha se do t’i përdorte paratë e çmimit për të blerë një biçikletë të re dhe për të vizituar Japoninë. Kjo fitore e jep gjithashtu mundësinë e rikthimit të një autoreje të fuqishme në qendër të letërsisë botërore, pas një periudhe të gjatë, pasi Harvey ishte kandiduar edhe më parë për çmimin Booker në vitin 2009 me romanin e saj debutues, The Wilderness.

Në një vit ku pesë gra ishin të nominuara për çmimin e lartë, dhe me fituesin tjetër të mundshëm, James nga Percival Everett, Orbital dhe Harvey i dhanë një shpërblim të merituar për një vit të jashtëzakonshëm të letërsisë.

Në fund, Orbital mbetet një libër që tejkalon kohën dhe hapësirën, një meditacion që bën botën të duket e re, e veçantë, dhe e ndërlidhur përmes syve të astronautëve që shohin dhe përjetojnë Tokën nga një perspektivë krejtësisht tjetër./Guardian/

Në Pallatin e Kongreseve, me solemnitet e ngrohtësi kulturore, sot u hap edicioni i 27-të i Panairit të Librit “Tirana 2024”, një ngjarje e shumëpritur që nderon trashëgiminë e pasur të letërsisë shqiptare dhe e ringjall me freskinë e botimeve të reja. Organizuar nga Shoqata e Botuesve Shqiptarë, ky panair do të qëndrojë i hapur për publikun nga data 13 deri më 17 nëntor, duke ofruar pesë ditë të mbushura me mundësi të çmuara për dashamirët e librit.

Në një sipërfaqe prej 1500 m², me ngjyrat e librave të vendosura në stendat e shumta, vizitorët do të kenë shansin të takohen me shkrimtarë e përkthyes të njohur, të marrin botime të freskëta me çmime të reduktuara, si dhe të ndjekin nga afër aktivitete promovuese që do të zgjasin nga ora 09:00 deri në 21:00. Me pjesëmarrjen e 90 botuesve nga Shqipëria dhe trojet shqiptare si Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi, ky panair përfaqëson një shkrirje të harmonishme të kulturave, ku fjalët dhe librat ndërtojnë ura mes kombeve.

Ngjarja do të ndiqet nga rreth 50 organe të medias, të cilat do të raportojnë për mbi 100 veprimtari të planifikuara, përfshirë rreth 60 promovime librash, që pritet të pasurojnë panoramën letrare shqiptare. Si çdo vit, panairi do të jetë i shoqëruar nga momenti i shpërndarjes së çmimeve të librave më të mirë të vitit, një vlerësim i veçantë që e bën këtë event një arenë për përzgjedhjen dhe vlerësimin e prurjeve më të spikatura.

Juria e këtij viti, e përbërë nga emra të shquar të fushës së letrave, përfshin: Anisa Ymerin, gazetare e kulturës; Ben Andonin, publicist e përkthyes; Ilir Baçin, përkthyes; Ledina Dushin, poete e përkthyese; dhe Luli Sulën, studiuese e letërsisë dhe pedagoge në Universitetin e Tiranës. Me një sy kritik dhe një mendje të mprehtë, ata do të vlerësojnë veprat që kanë ndikuar më shumë lexuesit shqiptarë në vitin 2024, duke shpallur fituesit që shquhen për stilin, përmbajtjen dhe rëndësinë kulturore të punimeve të tyre.

Panairi i Librit “Tirana 2024” mbetet një ndër ngjarjet më madhore për kulturën kombëtare dhe ndërkohë që libri vjen si dritë e dijes dhe hapje e horizonteve, pjesëmarrësit janë dëshmi e gjallë e dashurisë për fjalën e shkruar, që vazhdon të pulsojë e të pasurohet në çdo edicion./UBTNews/