Bota

Rindërtimi i vështirë i Notre-Dame de Paris

Published

on

Dy vjet pas zjarrit shkatërrimtar më 15 Prill 2019, përgatitjet për rindërtimin e katedrales vazhdojnë. Por planet ndeshin në kundërshtime.

Rrallë prerja e pemëve është organizuar në mënyrë kaq pompoze. Të rrethuar nga një numër i madh kamerash televizive ministri francez i Bujqësisë Julien Denormandie dhe ministrja e Kulturës Roselyne Bachelot ngulën pllaka të vogla me numra në disa lisa. Pastaj të dy mbajtën një fjalim në pyllin shtetëror Bercé, 200 kilometra në jugperëndim të Parisit. “Besoj se Notre-Dame, që është simbol i së kaluarës sonë, tregon se në ç’masë pyjet shkruajnë historinë e kohës”, u shpreh Denormandy solemnisht. Kolegia e tij ministre shtoi në mënyrë më konkrete: “Na duhen gjithë këto dru, sepse është marrë vendimi që katedralja të rindërtohet ashtu siç ka qenë më parë, domethënë përpara zjarrit që nga ndërtimet [e arkitektit Eugène] Viollet-le-Ducs, që nisën në 1843”.

Lisat janë pjesë e rreth 2000 drurëve, që janë prerë dhe që do të përdoren për rindërtimin e majave të kullave dhe të kulmit të Notre-Dame de Paris, të cilat janë shkatërruar ose dëmtuar rëndë nga zjarri me 15 prill 2019. Këto plane rindërtimi janë pritur me pakënaqësi. Por jo për faktin se nuk ka siguri a do të arrihet të mbahet premtimi i presidentit Emmanuel Macron për rindërtimin e plotë të katedrales brenda pesë vitesh.

Rindërtimi “brenda pesë viteve”

Zjarri që ra dy vjet më parë tmerroi Francën dhe gjithë botën. Mijëra kureshtarë ishin grumbulluar atë mbrëmje rreth kësaj trashëgimie botërore të UNESCO-s, duke ndjekur me thirrje tmerri se si shëmbej maja e kambanares nga zjarri. Edhe pjesë të tëra të konstruksionit mesjetar të kulmit të çatisë u dogjën, qemerët e kalimeve kryesore anësore pësuan dëmtime. Ekipet televizive nga e gjithë bota ditë me rradhë zunë vend përreth katedrales, nga ku raportonin drejtpërdrejt, edhe kur Macron u zotua se do ta rindërtonte monumentin brenda pesë vitesh. Fillimisht ai u shpreh se dëshironte një rindërtim bashkëkohor të majave të kambanareve, por në fund iu nënshtrua ekspertëve, të cilët kërkonin një rindërtim sipas Viollet-le-Duc. Menjëherë pas zjarrit sipërmarrje të mëdha dhe donatorë të vegjël premtuan gati një miliard euro donacione për rindërtimin. Administratorët e katedrales kanë mbledhur tanimë 833 milion euro dhe kanë marrë të paktën premtime ligjërisht të detyrueshme për 98 për qind.

Pemët “gjithësesi do të priteshin”

Për rindërtimin e katedrales në formën e saj origjinale Francës i duhen tani lisa. Gjysma e tyre do të vijë nga pyje private dhe gjysma nga pyje publike. Pas prerjes ato duhen depozituar dymbëdhjetë deri në tetëmbëdhjetë muaj për të ulur lagështinë e drurit në rreth 30 përqind.

Bëhet fjalë për pemë shekullore, që gjithsesi do të kishin qenë në listën e lisave që do të priteshin, thotë Guillaume Larrière, zëdhënësi i ONF-së, qendra shtetërore franceze për administrimin e pyjeve. Franca ka një nga rregulloret më të rrepta në botë për menaxhimin e pyjeve: “Prandaj është e drejtë, që druri për Notre-Dame të sigurohet ekskluzivisht nga Franca – këtu e kemi saktësisht nën kontroll prerjen.”

Frankreich, Paris | Notre-Dame Kathedrale

Ambientalistët: Planet për rindërtimin janë “tërësisht të vjetëruara”

Por Jacky Bonnemains e kritikon këtë mënyrë. Ai është kryetari i shoqatës për mbrojtjen e mjedisit Robin des Bois. “Ne amputojmë pyjet tona, u rrëmbejmë atyre lisat, që janë të rëndësishëm për rigjenerimin e pyjeve. Ato janë habitate për një numër të madh insektesh dhe shpendësh”, thotë Bonnemains.

Këtë mendim e përkrahin së paku më shumë se 40.000 bashkatdhetarë të tij, të cilët kanë nënshkruar një peticion për të ndaluar prerjen e pemëve. Vendimin për rindërtimin e Notre-Dame ashtu siç ka qenë, ai e quan “tërësisht të vjetëruar”: “Kurrë nuk do të kisha menduar se qeveria do të zgjidhte këtë duo infernale drurin dhe plumbin, që mundësoi zjarrin dhe ndotjen me plumb”.

Ndotja e konsiderueshme me plumb në territorin e katedrales dhe në zonat përreth është konfirmuar edhe nga Instituti shtetëror për mjediset industriale dhe rreziqet e tyre. Kështu në 2019 Robin des Bois ngriti padi kundër personave të panjohur për rrezikimin e jetës së të tjerëve. Por çështja u ndërpre para disa muajve.

Bonnemains mendon se materiale të tjera ndërtimi do të ishin shumë më bashkëkohore dhe më të sigurta: “Katedralja Saint-Pierre-et-Saint-Paul në Nantë për shembull ka një çati prej betoni. Zjarri vitin e kaluar shkaktoi dëme relativisht të pakta atje”, shpjegon ai.

Plumbi dhe druri “kombinim ideal”

Betoni nuk është zgjidhje në rastin e Notre-Dame de Paris, kundërpërgjigjet një zëdhënës i autoritetit që administron monumentin, i cili nuk dëshiron të japë emrin. “Struktura e kulmit të katedrales ka nevojë për një peshë të caktuar, në mënyrë që ndërtesa të qëndrojë – kombinimi plumb dhe dru është ideal”, i thotë ai DW. “Zjarri është përhapur për shkak të gabimit njerëzor, ne thjesht kemi nevojë për më shumë njerëz për ta kontrolluar në vendet e duhura. Përveç kësaj do të vendosim dyer kundër zjarrit, për parandalimin e zjarreve në të ardhmen”, shpjegon ai.

Puna për sigurimin e katedrales nga shembja do të vazhdojë deri në korrik pastaj do të shpallen tenderë të shumtë publikë, në mënyrë që në fund të këtij apo fillimi të vitit të ardhshëm të mund të fillojë rindërtimi. “Në vitin 2024 Notre-Dame do të hapet për panaire siç është planifikuar”, tha zëdhënësi.

 Dyshimet për afatin e rindërtimit

Por zërat, që dyshojnë në afatin e vendosur nga presidenti, po shtohen. Ata vijnë madje nga vetë kantieri i ndërtimit. “Punimet për sigurimin nga shembja kanë zgjatur shumë dhe neve ndoshta do të na duhet të vazhdojmë disa punime pas vitit 2024, si për shembull qemerin mbështetës në pjesën e jashtme të ndërtesës”, i thotë DW Yann de Carné. Ai është president i shoqatës së industrisë GMH, e cila përfaqëson 80 përqind të kompanive, që kryejnë punë restauruese në monumentet publike. “Por panairet si dhe rihapja e disa pjesëve të katedrales për vizitorët, kjo duket mjaft realiste pas tre vjetësh”, është i mendimit ai.

Edhe Jacky Bonnemains beson se rindërtimi i katedrales do të marrë “edhe shumë vite të tjera”. “Kjo na jep kohë për të vepruar kundër mënyrës, se si i bëjnë ata gjërat”, thotë ambientalisti. Shoqata e tij dëshiron të rifillojë gjyqin për helmimin nga plumbi, në një përpjekje të re, këtë herë si bashkëpaditës.DW

Continue Reading

Bota

Çfarë pritet nga bisedimet SHBA-Ukrainë në Arabinë Saudite?

Published

on

By

Gjatë një përplasjeje në Zyrën Ovale, Presidenti amerikan, Donald Trump, i tha homologut të tij ukrainas, Volodymyr Zelensky, se Ukraina nuk ka “letrat” për të negociuar.

Kjo pas bisedave të fundit që u përqendruan në perceptimin e pozicionit të dobët të Ukrainës përballë përparimeve të Rusisë dhe dëshirës së Shtëpisë së Bardhë për të përfunduar luftën trevjeçare.

Tani, ndërsa Zelensky viziton Arabinë Saudite, ku ekipi ukrainas do të zhvillojë bisedime me zyrtarët amerikanë më 11 mars, për të diskutuar mundësitë për një marrëveshje paqeje, situata ka ndryshuar. Michael Froman, president i Këshillit për Marrëdhënie të Jashtme, theksoi se Ukraina ka “letrat më të dobëta” në tavolinë, duke shtuar se Uashingtoni nuk është i gatshëm të mbështesë pafundësisht Kievin.

Për më tepër, pas takimit të tensionuar të fund-shkurtit, SHBA ka rritur presionin ndaj Ukrainës duke pezulluar ndihmën ushtarake dhe ndarjen e informacioneve të inteligjencës. Gjithashtu, një marrëveshje e rëndësishme për mineralet mes SHBA dhe Ukrainës ka mbetur e papërfunduar.

Në kuadër të kësaj, Zelensky ka shprehur shpresë për përparim në bisedimet e ardhshme, ndërsa një rund i ri i bisedimeve po zhvillohet në Arabinë Saudite. Bisedimet do të përfshijnë edhe takime me princin saudit të kurorës, Mohammed bin Salman, dhe delegacionin amerikan të udhëhequr nga sekretari i Shtetit, Marco Rubio.

Continue Reading

Bota

Ushtria izraelite sulmon kampin e refugjatëve në Gaza, ka të vdekur dhe të plagosur

Published

on

By

Ushtria izraelite ka sulmuar me mjete ajrore pa pilot (dronë) kampin e refugjatëve Bureij në pjesën qendrore të Rripit të Gazës dhe thuhet se si pasojë ka të vdekur dhe të plagosur.

Sipas informacioneve të siguruara nga burimet shëndetësore në rajon, dronët izraelitë vunë në shënjestër palestinezët që u mblodhën në kampin Bureij.

Raportohet se ambulancat që u dërguan në rajon pas sulmit i transportuan të vdekurit dhe të plagosurit në spitale, por nuk u nda asnjë informacion i qartë në lidhje me numrin e viktimave dhe të plagosurve.

Sulmi shkaktoi shqetësim të madh te popullata vendase dhe pak para incidentit u njoftua se një palestinez u plagos si pasojë e zjarrit të hapur nga ushtria izraelite në qytetin Rafah në jug të Rripit të Gazës.

Pavarësisht armëpushimit të arritur mes Izraelit dhe Hamasit më 19 janar, ushtria izraelite vazhdon shkeljet e saj në pjesë të ndryshme të Rripit të Gazës.

Në sulmet që Izraeli filloi në Rripin e Gazës më 7 tetor të vitit 2023, jetën e kanë humbur 48.467 palestinezë, përfshirë rreth 17.881 fëmijë dhe 12.316 gra, ndërsa janë plagosur 111.913 njerëz.

Nën rrënoja ende ka mijëra të vdekur ndërsa është shkatërruar edhe infrastruktura civile duke synuar spitalet dhe institucionet arsimore ku janë strehuar njerëzit.

Continue Reading

Bota

SHBA arreston dhe kërkon të dëbojë liderin e protestës studentore pro-palestineze

Published

on

By

Një aktivist pro-palestinez, i cili luajti një rol të rëndësishëm në protestat e Universitetit të Kolumbias kundër luftës Izrael-Hamas në Gaza, u arrestua në Nju Jork të shtunën në mbrëmje, tha avokati i tij.

Arrestimi i Mahmoud Khalil shënon një zhvillim të madh në premtimin e administratës Trump për të arrestuar dhe dëbuar studentë ndërkombëtarë të përfshirë në ato që i quan demonstrata antisemite kampus kundër Izraelit.

Agjentët e Emigracionit dhe Zbatimit të Doganave (ICE) arrestuan Khalilin në banesën e tij në pronësi të universitetit në Nju Jork të shtunën në mbrëmje, sipas avokates së tij Amy Greer, e cila tha se, që nga e diela në mbrëmje, ajo nuk e dinte se ku po ndalohej klienti i saj.

Zyrtarët e ICE kërcënuan se do të arrestonin gruan e Khalilit, e cila është tetë muajshe shtatzënë, shtoi Greer.

Në një telefonatë që pati me një nga agjentët gjatë arrestimit, Greer tha se i ishte thënë se Departamenti i Shtetit po kërkonte të anulonte vizën studentore të Khalilit.

Pasi ajo i informoi ata se Khalil në fakt jetonte në SHBA me rezidencë të përhershme të Kartës së Gjelbër, zyrtari tha se ata do të përpiqeshin ta revokonin atë në vend të kësaj, shtoi Greer.

Nuk kemi mundur të marrim më shumë detaje se pse ai po ndalohet. Ky është një përshkallëzim i qartë. Administrata po ndjek kërcënimet e saj”, tha avokati.

Arrestimi i Khalil u konfirmua të dielën nga Tricia McLaughlin, një zëdhënëse e Departamentit të Sigurisë Kombëtare, e cila tha se ai u krye “në mbështetje të urdhrave ekzekutivë të Presidentit (Donald) Trump që ndalojnë antisemitizmin”.

McLaughlin pretendoi se Khalil, një shtetas algjerian me origjinë palestineze, kishte “udhëhequr aktivitete të lidhura me Hamasin, një organizatë e caktuar terroriste”. Ajo nuk ka ofruar asnjë provë për të mbështetur pretendimet.

Duke iu përgjigjur arrestimit të tij, Sekretari Amerikan i Shtetit Marco Rubio shkoi në X për të thënë se ndalimi i Khalilit ishte vetëm fillimi.

Ne do të revokojmë vizat ose kartat jeshile të mbështetësve të Hamasit në Amerikë, në mënyrë që ata të mund të deportohen”, tha ai të dielën, pa dhënë asnjë provë kundër Khalilit.

Ndërkohë, kritikët thanë se administrata Trump po vepronte për interesa vetjake.

Kjo ka pamjen e një veprimi hakmarrës kundër dikujt që shprehu një mendim që administrata Trump nuk i pëlqente,” tha Camille Mackler, themeluese e Immigrant ARC, një koalicion i ofruesve të shërbimeve ligjore në Nju Jork.

Khalil, i cili kohët e fundit u diplomua në Universitetin e Kolumbisë me një master në çështjet ndërkombëtare, shërbeu si negociator për studentët në bisedimet e tyre me zyrtarët e universitetit gjatë protestave në Kolumbia.

Një nga kërkesat e demonstruesve ishte që universiteti të largohej nga kompanitë e lidhura me Izraelin.

Si rezultat i rolit të dukshëm të Khalilit, aktivistët pro-izraelitë kanë kërkuar javët e fundit që administrata Trump të ndërmarrë veprime kundër tij.

Që nga fillimi i mandatit të tij të dytë presidencial, Trump ka premtuar se do të ndjekë njerëzit e përfshirë në ato që ai i quan “protesta të paligjshme” kundër Izraelit.

Agjitatorët do të burgosen/ose do të kthehen përgjithmonë në vendin nga kanë ardhur. Studentët amerikanë do të dëbohen përgjithmonë ose, në varësi të krimit, do të arrestohen”, tha ai në faqen e tij të mediave sociale Truth Social të martën e kaluar.

Të premten, qeveria amerikane tha se po shkurtonte 400 milionë dollarë (368.7 milionë euro) në grantet dhe kontratat federale për Universitetin e Kolumbisë për shkak të protestave të kampusit të tij kundër luftës në Gaza.

Continue Reading

Bota

Flet i dërguari i Trump për bisedime me Hamasin: Nuk po japim para

Published

on

By

I dërguari i administratës Trump si negociator për lirimin e pengjeve i cilësoi si “të dobishme” takimet e tij të fundit me përfaqësuesit e Hamasit, grupit që është përcaktuar si terrorist nga Shtetet e Bashkuara.

Diskutimet u përqëndruan në lirimin e një pengu amerikano-izraelit që po mbahet nga Hamasi.

Siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës, Arash Arabasadi, Izraeli po planifikon dërgimin në Katar të një delegacioni për të diskutuar mbi armëpushimin.

Këtë fundjavë mijëra izraelitë u mblodhën jashtë Ministrisë së Mbrojtjes në Tel Aviv. Protestuesit kërkuan nga qeveria izraelite arritjen e një marrëveshjeje me Hamasin për lirimin e pengjeve.

Javën e kaluar në Uashington, Presidenti Donald Trump konfirmoi se administrata e tij zhvilloi për herë të parë bisedime të drejpërdrejta me Hamasin, një ndryshim i politikës së kahershme amerikane për të mos negociuar me terroristët.

Po diskutojmë me Hamasin. Jemi duke ndihmuar Izraelin në diskutime, sepse po flasim për pengjet izraelite. Ne nuk po bëjmë asgjë në lidhje me Hamasin. Nuk po japim para. Në fakt, unë sigurova lirimin e 59 pengjeve pa dhënë asgjë”, thotë Presidenti Trump.

Të dielën në mëngjes, mbështetësit dhe familjarët e pengjeve u zgjuan në tenda jashtë Ministrisë izraelite të Mbrojtjes.

Mesazhi i tyre ishte i qartë: jo konflikte të reja me Hamasin dhe sigurimi i një marrëveshjeje për lirimin e pengjeve.

Ka dhjetëra njerëz që u bashkuan në thirrjen tonë për qeverinë që lufta të ndalohet dhe të gjitha pengjet të kthehen në shtëpi”, thotë Ayala Metzger, familjare e një pengu të vrarë.

Ditëve të fundit, një negociator i administratës Trump u takua me Hamasin për të diskutuar një marrëveshje për lirimin e pengjeve, një takim që ai e quajti “shumë të dobishëm”.

Mendoj se brenda disa javësh mund të shohim rezultate. Besoj se ka hapësirë për të vepruar midis asaj që Hamasi dëshiron dhe asaj që ata do të pranonin dhe asaj që Izraeli dëshiron dhe që është e pranueshme për ta. Mendoj se mund të arrihet një marrëveshje për lirimin e të gjithë të burgosurve, jo vetëm atyre amerikanë”, thotë Adam Boehler, i dërguar amerikan për pengjet.

Ndërkohë, palestinezët në Khan Younis të Gazës po përballen me mungesë të gjërave thelbësore.

Izraeli vendosi një bllokadë totale për të gjitha mallrat në enklavë – duke përfshirë ushqimin, karburantin dhe ilaçet, deri në lirimin e 59 pengjeve, që po vazhdojnë të mbahen në Gazë nga Hamasi.

Paletinezët thonë se po presin me orë të tëra për të marrë një bukë, për shkak të mungesës së energjisë elektrike dhe drurit të zjarrit për gatim.

Izraeli thotë se të hënën do të dërgojë në Katar një delegacion për të vazhduar negociatat me ndërmjetësuesit nga Egjipti dhe Katari.

Continue Reading

Të kërkuara