Botë
Rindërtimi i vështirë i Notre-Dame de Paris
Published
5 years agoon
By
Betim GashiDy vjet pas zjarrit shkatërrimtar më 15 Prill 2019, përgatitjet për rindërtimin e katedrales vazhdojnë. Por planet ndeshin në kundërshtime.
Rrallë prerja e pemëve është organizuar në mënyrë kaq pompoze. Të rrethuar nga një numër i madh kamerash televizive ministri francez i Bujqësisë Julien Denormandie dhe ministrja e Kulturës Roselyne Bachelot ngulën pllaka të vogla me numra në disa lisa. Pastaj të dy mbajtën një fjalim në pyllin shtetëror Bercé, 200 kilometra në jugperëndim të Parisit. “Besoj se Notre-Dame, që është simbol i së kaluarës sonë, tregon se në ç’masë pyjet shkruajnë historinë e kohës”, u shpreh Denormandy solemnisht. Kolegia e tij ministre shtoi në mënyrë më konkrete: “Na duhen gjithë këto dru, sepse është marrë vendimi që katedralja të rindërtohet ashtu siç ka qenë më parë, domethënë përpara zjarrit që nga ndërtimet [e arkitektit Eugène] Viollet-le-Ducs, që nisën në 1843”.
Lisat janë pjesë e rreth 2000 drurëve, që janë prerë dhe që do të përdoren për rindërtimin e majave të kullave dhe të kulmit të Notre-Dame de Paris, të cilat janë shkatërruar ose dëmtuar rëndë nga zjarri me 15 prill 2019. Këto plane rindërtimi janë pritur me pakënaqësi. Por jo për faktin se nuk ka siguri a do të arrihet të mbahet premtimi i presidentit Emmanuel Macron për rindërtimin e plotë të katedrales brenda pesë vitesh.
Rindërtimi “brenda pesë viteve”
Zjarri që ra dy vjet më parë tmerroi Francën dhe gjithë botën. Mijëra kureshtarë ishin grumbulluar atë mbrëmje rreth kësaj trashëgimie botërore të UNESCO-s, duke ndjekur me thirrje tmerri se si shëmbej maja e kambanares nga zjarri. Edhe pjesë të tëra të konstruksionit mesjetar të kulmit të çatisë u dogjën, qemerët e kalimeve kryesore anësore pësuan dëmtime. Ekipet televizive nga e gjithë bota ditë me rradhë zunë vend përreth katedrales, nga ku raportonin drejtpërdrejt, edhe kur Macron u zotua se do ta rindërtonte monumentin brenda pesë vitesh. Fillimisht ai u shpreh se dëshironte një rindërtim bashkëkohor të majave të kambanareve, por në fund iu nënshtrua ekspertëve, të cilët kërkonin një rindërtim sipas Viollet-le-Duc. Menjëherë pas zjarrit sipërmarrje të mëdha dhe donatorë të vegjël premtuan gati një miliard euro donacione për rindërtimin. Administratorët e katedrales kanë mbledhur tanimë 833 milion euro dhe kanë marrë të paktën premtime ligjërisht të detyrueshme për 98 për qind.
Pemët “gjithësesi do të priteshin”
Për rindërtimin e katedrales në formën e saj origjinale Francës i duhen tani lisa. Gjysma e tyre do të vijë nga pyje private dhe gjysma nga pyje publike. Pas prerjes ato duhen depozituar dymbëdhjetë deri në tetëmbëdhjetë muaj për të ulur lagështinë e drurit në rreth 30 përqind.
Bëhet fjalë për pemë shekullore, që gjithsesi do të kishin qenë në listën e lisave që do të priteshin, thotë Guillaume Larrière, zëdhënësi i ONF-së, qendra shtetërore franceze për administrimin e pyjeve. Franca ka një nga rregulloret më të rrepta në botë për menaxhimin e pyjeve: “Prandaj është e drejtë, që druri për Notre-Dame të sigurohet ekskluzivisht nga Franca – këtu e kemi saktësisht nën kontroll prerjen.”

Ambientalistët: Planet për rindërtimin janë “tërësisht të vjetëruara”
Por Jacky Bonnemains e kritikon këtë mënyrë. Ai është kryetari i shoqatës për mbrojtjen e mjedisit Robin des Bois. “Ne amputojmë pyjet tona, u rrëmbejmë atyre lisat, që janë të rëndësishëm për rigjenerimin e pyjeve. Ato janë habitate për një numër të madh insektesh dhe shpendësh”, thotë Bonnemains.
Këtë mendim e përkrahin së paku më shumë se 40.000 bashkatdhetarë të tij, të cilët kanë nënshkruar një peticion për të ndaluar prerjen e pemëve. Vendimin për rindërtimin e Notre-Dame ashtu siç ka qenë, ai e quan “tërësisht të vjetëruar”: “Kurrë nuk do të kisha menduar se qeveria do të zgjidhte këtë duo infernale drurin dhe plumbin, që mundësoi zjarrin dhe ndotjen me plumb”.
Ndotja e konsiderueshme me plumb në territorin e katedrales dhe në zonat përreth është konfirmuar edhe nga Instituti shtetëror për mjediset industriale dhe rreziqet e tyre. Kështu në 2019 Robin des Bois ngriti padi kundër personave të panjohur për rrezikimin e jetës së të tjerëve. Por çështja u ndërpre para disa muajve.
Bonnemains mendon se materiale të tjera ndërtimi do të ishin shumë më bashkëkohore dhe më të sigurta: “Katedralja Saint-Pierre-et-Saint-Paul në Nantë për shembull ka një çati prej betoni. Zjarri vitin e kaluar shkaktoi dëme relativisht të pakta atje”, shpjegon ai.
Plumbi dhe druri “kombinim ideal”
Betoni nuk është zgjidhje në rastin e Notre-Dame de Paris, kundërpërgjigjet një zëdhënës i autoritetit që administron monumentin, i cili nuk dëshiron të japë emrin. “Struktura e kulmit të katedrales ka nevojë për një peshë të caktuar, në mënyrë që ndërtesa të qëndrojë – kombinimi plumb dhe dru është ideal”, i thotë ai DW. “Zjarri është përhapur për shkak të gabimit njerëzor, ne thjesht kemi nevojë për më shumë njerëz për ta kontrolluar në vendet e duhura. Përveç kësaj do të vendosim dyer kundër zjarrit, për parandalimin e zjarreve në të ardhmen”, shpjegon ai.
Puna për sigurimin e katedrales nga shembja do të vazhdojë deri në korrik pastaj do të shpallen tenderë të shumtë publikë, në mënyrë që në fund të këtij apo fillimi të vitit të ardhshëm të mund të fillojë rindërtimi. “Në vitin 2024 Notre-Dame do të hapet për panaire siç është planifikuar”, tha zëdhënësi.
Dyshimet për afatin e rindërtimit
Por zërat, që dyshojnë në afatin e vendosur nga presidenti, po shtohen. Ata vijnë madje nga vetë kantieri i ndërtimit. “Punimet për sigurimin nga shembja kanë zgjatur shumë dhe neve ndoshta do të na duhet të vazhdojmë disa punime pas vitit 2024, si për shembull qemerin mbështetës në pjesën e jashtme të ndërtesës”, i thotë DW Yann de Carné. Ai është president i shoqatës së industrisë GMH, e cila përfaqëson 80 përqind të kompanive, që kryejnë punë restauruese në monumentet publike. “Por panairet si dhe rihapja e disa pjesëve të katedrales për vizitorët, kjo duket mjaft realiste pas tre vjetësh”, është i mendimit ai.
Edhe Jacky Bonnemains beson se rindërtimi i katedrales do të marrë “edhe shumë vite të tjera”. “Kjo na jep kohë për të vepruar kundër mënyrës, se si i bëjnë ata gjërat”, thotë ambientalisti. Shoqata e tij dëshiron të rifillojë gjyqin për helmimin nga plumbi, në një përpjekje të re, këtë herë si bashkëpaditës.DW
You may like
Lajmet
Shpërthim në Moskë, tre të vdekur, mes tyre dy policë
Published
17 hours agoon
December 24, 2025By
UBT News
Tre persona, përfshirë dy oficerë policie janë vrarë në një shpërthim në Moskë, thanë autoritetet ruse.
Dy oficerë të policisë rrugore panë një individ të dyshimtë pranë një makine policie në rrugën Yeletskaya të qytetit dhe kur iu afruan të dyshuarit për ta ndaluar, një pajisje shpërtheu, tha Komiteti Hetues i Rusisë.
Dy oficerët e policisë vdiqën nga plagët e marra, së bashku me një person tjetër që po qëndronte aty pranë.
Shpërthimi ndodhi pranë vendit ku një gjeneral i lartë rus u vra në një shpërthim me makinë-bombë në kryeqytet të hënën.
Gjeneral-lejtnant Fanil Sarvarov vdiq pasi një pajisje shpërthyese e cila ishte vendosur nën një makinë krisi.
Zëdhënësja e Komitetit Hetues Svetlana Petrenko tha në një deklaratë në Telegram se një çështje penale po hetohej në Moskë lidhur me një përpjekje për vrasjen e oficerëve të policisë rrugore.
Mediat ruse identifikuan oficerët si Ilya Klimanov, 24 vjeç dhe Maxim Gorbunov, 25 vjeç./S.K/EO/
Lajmet
The Telegraph: “Rusia humbi më shumë ushtarë sesa kishte në total para pushtimit”
Published
22 hours agoon
December 24, 2025By
UBT News
Sipas shifrave të fundit nga inteligjenca ushtarake britanike, në vitin 2025, Rusia pësoi viktima masive në Ukrainë, me rreth 400,000 ushtarë të vrarë ose të plagosur, dhe kjo e çon numrin total të viktimave ruse që nga fillimi i pushtimit në rreth 1,118,000, më shumë sesa kishte Moska para luftës.
Forcat ruse vazhdojnë të këmbëngulin në taktikat e ashtuquajtura “mish për top”, duke sakrifikuar një numër të madh ushtarësh në sulme masive për të pushtuar territorin në Ukrainën lindore, metër pas metri.
Shkalla e viktimave ka qenë veçanërisht e lartë gjatë përpjekjeve të këtij viti për të pushtuar qytetin strategjikisht të rëndësishëm të Pokrovskut, i cili ende nuk është plotësisht nën kontrollin rus.
Sipas vlerësimeve të “The Economist”, Rusia mund të ketë humbur deri në një përqind të popullsisë së saj mashkullore të aftë për luftë që nga fillimi i konfliktit. Megjithëse Moska i mban humbjet e saj ushtarake një sekret të ruajtur mirë, deri në verën e vitit 2025 ato mendohej të ishin rreth 15 herë më të larta se humbjet e pësuara gjatë luftës dhjetëvjeçare të Bashkimit Sovjetik në Afganistan.
Për ta mbajtur luftën larg elitës urbane, Moska është akuzuar se përdor stimuj bujarë financiarë për të joshur burra nga rajone më të varfra. Bonuset e nënshkrimit të njëhershëm mund të arrijnë në vlerën e pagës mesatare të disa viteve, duke joshur grupet e cenueshme në radhët e ushtarëve me kontratë.
Të martën herët në mëngjes, vetëm një ditë pasi një makinë-bombë në Moskë vrau gjenerallejtënant Fanil Sarvarov, Rusia nisi një sulm masiv ajror në Ukrainë. Sulmet me dronë dhe raketa kanë vrarë të paktën tre persona, të gjitha në mes të një raundi të ri bisedimesh për paqe.
Sulmi masiv, që përfshinte më shumë se 650 dronë dhe rreth tre duzina raketash, shënjestroi infrastrukturën energjetike në Ukrainën perëndimore, duke shkaktuar ndërprerje të përhapura të energjisë elektrike. Moska ka shtuar sulmet ndaj rrjetit energjetik të Ukrainës që nga tetori, duke e çuar atë në prag të kolapsit./S.K/EO/
Botë
Ushtria amerikane godet një anije në Paqësorin Lindor
Published
2 days agoon
December 23, 2025By
UBTnews
SHBA-të kryen një sulm të hënën ndaj një anijeje të profilit të ulët që dyshohet se ishte e përfshirë në trafik narkotikësh në Oqeanin Paqësor Lindor, sipas Komandës Jugore të SHBA-së.
Thuhet se operacioni u zhvillua nën drejtimin e Sekretarit të Mbrojtjes Pete Hegseth dhe u ekzekutua në ujëra ndërkombëtare nga Task Forca e Përbashkët Southern Spear.
“Inteligjenca konfirmoi se anija me profil të ulët po kalonte përgjatë rrugëve të njohura të trafikut të drogës në Paqësorin Lindor dhe ishte e angazhuar në operacione të trafikut të drogës. Një narko-terrorist mashkull u konfirmua i vrarë gjatë këtij aksioni. Asnjë forcë ushtarake amerikane nuk u lëndua“, tha kompania amerikane e mediave sociale X./AA
Botë
Një gazetar i BBC-së i bëri Putinit një pyetje. Mikrofoni iu hoq menjëherë.
Published
3 days agoon
December 22, 2025By
UBTnews
Gazetarët u bëjnë vazhdimisht pyetje udhëheqësve botërorë.
Asgjë e veçantë. Apo jo?
Por si është t’ia bësh këtë pyetje Vladimir Putinit – presidentit që urdhëroi pushtimin e plotë të Ukrainës, udhëheqësit vendin e të cilit këtë javë kreu i MI6 e akuzoi për “eksportim kaosi”?, pyet Steve Rosenberg, korrespondent i BBC-së prej shumë kohësh në Moskë.
Kështu ai vazhdon: “Dhe imagjinoni ta bëni këtë pyetje drejtpërdrejt në televizion, ndërsa një audiencë prej milionash në Rusi po ju shikon”.
Është një përgjegjësi e madhe. Nuk doni të bëni një gabim.
“Pyetja ime ka të bëjë me të ardhmen e Rusisë. Çfarë lloj të ardhmeje planifikoni për vendin dhe popullin tuaj”? e pyeti ai Presidentin Putin.
“A do të ngjajë ajo e ardhme me të tashmen, në të cilën çdo devijim publik nga linja zyrtare ndëshkohet me ligj? A do të përshpejtohet gjuetia e armiqve brenda dhe jashtë vendit? A do të bëhen edhe më të shpeshta ndërprerjet e internetit në celular? A do të ketë ‘operacione të reja speciale ushtarake’?”
Ndërsa unë flas, përshkruan ai, Vladimir Putin mban shënime. Dhe pastaj përgjigjet.
Mbron ligjin represiv të Rusisë mbi agjentët e huaj. Qindra rusë që kritikojnë qeverinë janë shpallur “agjentë të huaj”.
“Ne nuk e shpikëm atë ligj”, thotë Putin. “Ai ligj për agjentët e huaj u miratua në një numër vendesh perëndimore, përfshirë Amerikën, në vitet tridhjetë të shekullit të kaluar. Dhe të gjitha ato ligje, përfshirë atë amerikan, janë shumë më të rrepta…”
Mëri ndaj Perëndimit!
Në realitet, ligji rus është drakonian, shpjegon Rosenberg. Ai përjashton “agjentët e huaj” nga fusha të shumta të jetës publike – duke përfshirë arsimin, shërbimin civil, zgjedhjet dhe ngjarjet publike. Ai vendos kufizime financiare dhe pronësore. Ndjekja penale mund të pasojë tashmë një dënim administrativ. Por, siç pohon ai, ai nuk mund t’ia tregonte këtë Presidentit Putin. Mikrofoni iu hoq sapo mbaroi pyetjen e tij. Moderatori ndërhyn papritur dhe ndryshon temën.
“Kemi edhe një pyetje: ‘Çfarë do të ndodhë me BBC-në? Po përballet me një padi multimiliardëdollarëshe nga presidenti amerikan”? thotë prezantuesi Pavel Zarubin.
“Mendoj se Presidenti Trump ka të drejtë”, konfirmon Presidenti Putin.
Kremlini dhe Shtëpia e Bardhë – në të njëjtën linjë… kur bëhet fjalë për BBC-në.
Putini më pas kthehet te pyetja e Rosenbergut.
“A do të ketë operacione të reja ushtarake speciale? Jo nëse na trajtoni me respekt dhe respektoni interesat tona, ashtu siç jemi përpjekur gjithmonë të bëjmë me ju. Përveç nëse na mashtroni, siç bëtë me zgjerimin lindor të NATO-s”.
Është e qartë për të gjithë se çfarë e motivon Vladimir Putinin – një pakënaqësi e thellë ndaj Perëndimit, shkruan Rosenberg.
Ai pretendon se për vite me radhë udhëheqësit perëndimorë kanë treguar mungesë respekti ndaj Rusisë, e kanë mashtruar dhe gënjyer atë – dhe se ata ende gënjejnë sot kur pretendojnë se Moska synon të sulmojë Evropën. “Çfarë lloj budallallëku është ky?” thotë udhëheqësi i Kremlinit.
Mosbesim ndaj Moskës
Por shumë udhëheqës evropianë thjesht nuk i besojnë Moskës.
Ju kujtojmë se në prag të pushtimit të plotë rus të Ukrainës, zyrtarët rusë mohuan se kishin plane për një sulm masiv.
Kohët e fundit, Rusia është akuzuar për shkelje të hapësirës ajrore evropiane me avionë luftarakë dhe dronë, si dhe për sulme kibernetike dhe sabotim.
Por, ndërsa përfundoi përgjigjen e tij ndaj pyetjes së Rosenberg, Putin tha gjithashtu sa vijon:
“Ne jemi të gatshëm të pezullojmë menjëherë armiqësitë me kusht që siguria afatmesme dhe afatgjatë e Rusisë të sigurohet dhe ne jemi të gatshëm të bashkëpunojmë me ju”.
“A ishte kjo një degë ulliri për Evropën nga goja e presidentit rus”? pyet Rosenberg.
Megjithatë, nëse Moska vazhdon ta lidhë sigurinë e saj afatgjatë me kërkesat maksimaliste ndaj Ukrainës, udhëheqësit evropianë do të mbeten skeptikë, përfundon ai.
Burimi: BBC.com
REL: Kurti: Kosova dhe Serbia duhet t’i normalizojnë marrëdhëniet
Punëtori statistikore për studentët e Psikologjisë në UBT me ligjëruese nga ShBA
Burim Bajraktari ndan përvojën ndërkombëtare me studentët e Dizajnit në UBT
Gjykimi ndaj Thaçit dhe të tjerëve nis më 24 shkurt
Pesë të lënduar nga aksidenti në rrugë Mitrovicë-Leposaviq, përfshihet vetura e policisë
Punëtorët e KEK-ut protestojnë, demantojnë deklaratën e Kryeshefit për pagat
Shpërthim në Moskë, tre të vdekur, mes tyre dy policë
Ndërpritet seanca për sulmin në kanalin Ibër Lepenc, mbrojtja kërkoi përjashtimin e prokurorit
Ekstradohen nga Gjermania dhe Franca dy persona të kërkuar nga Kosova
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Rajoni2 months agoU mbajt Mbledhje Komemorative në nder të Prof. Dr. Faton Kabashit në UBT Prizren
-
Rajoni3 months agoUBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën Ndërkombëtare MBE 2025
