

Lajmet
Raporti për Kosovën: Llogaridhënia menaxheriale mbetet sfidë
Kosova duhet të sigurojë zbatimin e vazhdueshëm të standardeve ndërkombëtare të auditimit të brendshëm.
Published
1 year agoon
By
Betim GashiZbatimi efikas i llogaridhënies menaxheriale mbetet një sfidë për përdoruesit e buxhetit si në nivel qendror ashtu edhe në atë lokal. Kosova duhet të sigurojë zbatimin e vazhdueshëm të standardeve ndërkombëtare të auditimit të brendshëm dhe të delegojë më mirë kompetencat menaxhuese në entitetet publike.
Kështu thuhet në raportin e Komisionit Evropian për Kosovën, ku ndër të tjera është fokusuar edhe te auditimi i brendshëm, i jashtëm, paratë e falsifikuara, kontrolli financiar, si dhe mbrojtja e interesave financiare të BE-së.
Sipas raportit, procesi i racionalizimit të agjencive qeveritare po ecën ngadalë dhe është i pamjaftueshëm për të sjellë ndonjë përmirësim.
“Zbatimi i Rregullores për menaxhimin financiar dhe kontrollin mbetet joefikas, dhe linjat e delegimit dhe llogaridhënies nuk janë ende të ngulitura në kulturën administrative të përdoruesve buxhetorë. Ligji për organizimin dhe funksionimin e administratës dhe agjencive të pavarura, i cili përcakton linjat e llogaridhënies ndërmjet njësive shpenzuese të nivelit të parë dhe organeve vartëse, nuk zbatohet në mënyrë konsistente”, thuhet në raport.
Pjesë nga raporti për Kosovën:
Kapitulli 32: Kontrolli financiar
BE-ja promovon reformën e sistemeve kombëtare të qeverisjes për të përmirësuar përgjegjshmërinë menaxheriale, menaxhimin e shëndoshë financiar të të ardhurave dhe shpenzimeve dhe auditimet e jashtme të fondeve publike. Rregullat e kontrollit financiar mbrojnë më tej interesat financiare të BE-së kundër mashtrimeve në menaxhimin e fondeve të BE-së dhe mbrojnë euron nga falsifikimi.
Ka një nivel përgatitjeje në këtë fushë. Kosova ka bërë progres të kufizuar gjatë periudhës raportuese duke miratuar strategjinë e re të STMFP (Strategjia e Reformës së Menaxhimit të Financave Publike) 2022-2026 dhe planin e saj të veprimit. Zbatimi i të dyjave duhet të përshpejtohet. Kosova duhet të harmonizojë më tej legjislacionin e saj të kontrollit të brendshëm financiar publik (KBFP) me praktikat më të mira të BE-së. Përveç kësaj, zbatimi i llogaridhënies menaxheriale, duke përfshirë delegimin e përgjegjësive vendimmarrëse; (ii) adresimin e masave efektive të kontrollit të brendshëm; dhe (iii) ndjekja sistematike e rekomandimeve të auditimit të brendshëm dhe të jashtëm mbeten prioritetet kryesore.
Mbikëqyrja parlamentare e menaxhimit të fondeve publike nuk është efikase. Për shkak se rekomandimet e vitit paraprak nuk ishin zbatuar plotësisht, Kosova në vitin e ardhshëm duhet:
→ të zbatojë me efikasitet strategjinë e re të STMFP 2022-2026 dhe veprimet e saj në lidhje me KBFP dhe auditimin e jashtëm;
→ duhet të hartojë dhe miratojë Ligjin e ri për menaxhimin e financave publike dhe llogaridhënien bazuar në praktikat më të mira të BE-së dhe të harmonizojë këtë ligj të ri me ligjin për KBFP;
→ duhet të përmirësojë llogaridhënien menaxheriale të përdoruesve buxhetorë si në nivel qendror ashtu edhe në atë lokal;
→ duhet të përmirësojë bashkëpunimin ndërmjet Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës (ZKA) dhe Parlamentit duke: (i) bërë përmirësimin e shqyrtimit parlamentar të zbatimit të buxhetit; dhe (ii) duke zbatuar dhe ndjekur në mënyrë të vazhdueshme dhe efikase rekomandimet e auditimit të ZKA-së.
Kontrolli i brendshëm financiar publik
Kosova ka bërë disa përparime në përmirësimin e kornizës së saj strategjike për KBFP, pasi miratoi strategjinë e re të STMFP 2022-2026 dhe planin e saj të veprimit. Kosova duhet të bëjë përpjekje të mëtejshme për të siguruar koordinim ndërinstitucional dhe për të përmirësuar kornizën e saj për monitorim dhe raportim. Bërja e përmirësimeve në këtë kuadër do të çojë në një qasje më të qëndrueshme dhe koherente në zbatimin e standardeve të kontrollit të brendshëm. Ka filluar puna për hartimin e ligjit të ri për STMFP dhe llogaridhënie. Ky ligj i ri duhet të harmonizohet me legjislacionin e KBFP.
Zbatimi efikas i llogaridhënies menaxheriale mbetet një sfidë për përdoruesit e buxhetit si në nivel qendror ashtu edhe në atë lokal. Kosova duhet të sigurojë zbatimin e vazhdueshëm të standardeve ndërkombëtare të auditimit të brendshëm dhe të delegojë më mirë kompetencat menaxhuese në entitetet publike. Procesi i racionalizimit të agjencive qeveritare po ecën ngadalë dhe është i pamjaftueshëm për të sjellë ndonjë përmirësim. Zbatimi i Rregullores për menaxhimin financiar dhe kontrollin mbetet joefikas, dhe linjat e delegimit dhe llogaridhënies nuk janë ende të ngulitura në kulturën administrative të përdoruesve buxhetorë. Ligji për organizimin dhe funksionimin e administratës dhe agjencive të pavarura, i cili përcakton linjat e llogaridhënies ndërmjet njësive shpenzuese të nivelit të parë dhe organeve vartëse, nuk zbatohet në mënyrë konsistente.
Korniza ligjore për kontrollin e brendshëm është në masë të madhe e harmonizuar me standardet ndërkombëtare, por nuk po zbatohet mjaftueshëm. Menaxhimi financiar dhe kontrolli dhe mbikëqyrja e buxhetit duhet të përmirësohen, duke ndjekur praktikat më të mira të BE-së. Në vitin 2022 ka vazhduar procesi i zhvillimit dhe miratimit të regjistrave të menaxhimit të riskut në nivel qendror dhe vendor. Megjithatë, inkorporimi i këtyre masave në proceset e kontrollit financiar dhe menaxhimit mbetet i pamjaftueshëm.
Sa i përket praktikave të auditimit të brendshëm, nevojiten përpjekje të mëtejshme për zbatimin efikas të standardeve të auditimit të brendshëm në sektorin publik. Shumica e njësive të auditimit të brendshëm kanë mungesë të stafit me përvojë dhe të kualifikuar. Komitetet e auditimit të brendshëm nuk janë efikas dhe nuk funksionojnë siç duhet dhe rekomandohet që të rishqyrtohet roli dhe baza ligjore e tyre. Nevojiten përpjekje të mëtejshme për ngritjen e aftësive të përdoruesve buxhetorë, në mënyrë që ata të mund të përdorin mjetet metodologjike të auditimit të brendshëm në mënyrë të qëndrueshme dhe koherente. Zbatimi i rekomandimeve të auditimit të brendshëm është i kufizuar në praktikë. Metodologjia e sigurimit të cilësisë ende nuk është zbatuar sistematikisht. Udhëzimi Administrativ për programin e trajnimit dhe certifikimit të auditorëve të brendshëm në sektorin publik është përditësuar, por ende i pa miratuar. Prandaj ka vonesa në fillimin e programit kombëtar për certifikimin e auditorëve të brendshëm në sektorin publik. Nevojiten përpjekje të mëtejshme për të ofruar trajnime të vazhdueshme për auditorët e brendshëm, si në nivel qendror ashtu edhe në atë lokal.
Njësia Qendrore e Harmonizimit ofron udhëzime metodologjike dhe koordinon zhvillimin në sektorin publik të auditimit të brendshëm dhe menaxhimit dhe kontrollit financiar. Megjithatë, kapacitetet e saj mbeten të pamjaftueshme, veçanërisht në monitorimin dhe raportimin e funksionimit të sistemit të përgjithshëm të kontrollit të brendshëm. Qeveria miratoi raportin vjetor të KBFP 2022, por struktura dhe fushëveprimi i tij mund të përmirësohen më tej dhe rekomandimet e saj mund të zbatohen në mënyrë më sistematike. Nuk ka asnjë bazë ligjore në ligjin e KBFP në lidhje me anti-korrupsionin dhe nuk ka asnjë mekanizëm për monitorimin e numrit të rasteve të hetuara, të ndjekura penalisht dhe që i nënshtrohen vendimeve gjyqësore si rezultat i auditimeve ose inspektimeve të brendshme.
Auditimi i jashtëm
Ligji për Auditorin e Përgjithshëm dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës (ZKA) është në masë të madhe i harmonizuar me standardet e përcaktuara nga Organizata Ndërkombëtare e Institucioneve Supreme të Auditimit. Megjithatë, rishikimi i mëtejshëm i kuadrit ligjor nevojitet për të përmirësuar funksionin e auditimit të jashtëm në sektorin publik, për shembull për të rritur pavarësinë financiare dhe operacionale të ZKA-së dhe për të hequr detyrimin e tij për të kryer auditime financiare vjetore të të gjitha organizatave që marrin një buxhet nga shteti. Këto ndryshime ligjore janë të një rëndësie vendimtare për përmirësimin e kapaciteteve dhe cilësisë dhe ndikimit të punës së auditimit të ZKA. ZKA ka kapacitetin institucional për të kryer detyrat e saj, me 164 punonjës, nga të cilët 82% janë staf auditimi dhe 18% janë punonjës që ofrojnë shërbime të tjera mbështetëse profesionale. Kosova ka vazhduar të zbatojë planin zhvillimor strategjik 2022-2025.
Në vitin 2022, u vu re njëfarë progresi pasi plani vjetor i auditimit ishte përmbushur plotësisht, me 133 auditime të kryera, duke përfshirë 3 auditime të pajtueshmërisë dhe 15 auditime të performancës. Për ndikimin e punës së auditimit, të audituarit nuk zbatojnë në mënyrë efektive rekomandimet e ZKA-së. Nga 606 rekomandime të auditimit të dhëna nga ZKA në vitin 2020, 50% janë zbatuar plotësisht, 5% janë zbatuar pjesërisht dhe 45% nuk janë zbatuar. Edhe pse bashkëpunimi ndërmjet ZKA -së dhe Parlamentit është përmirësuar, shqyrtimi parlamentar i përgatitjes dhe zbatimit të përgatitjes së buxhetit duhet të përmirësohet. Në vitin 2022, Komisioni për Mbikëqyrjen e Financave Publike ka shqyrtuar 23 raporte, dy më pak se në periudhën e mëparshme raportuese. Transparenca dhe llogaridhënia e menaxhimit të fondeve publike duhet të sigurohet përmes mekanizmave efikasë monitorues nga ekzekutivi dhe parlamenti, duke përfshirë ndjekjen e rekomandimeve të auditimit të ZKA -së.
Mbrojtja e interesave financiare të BE-së
Në përputhje me “acquis”, legjislacioni kombëtar nuk është ende i harmonizuar me Konventën për mbrojtjen e interesave financiare të BE-së dhe ky harmonizim do të kërkojë ndryshime në Ligjin Penal. Kosova gjithashtu nuk ka krijuar ende një shërbim koordinues kundër mashtrimit (SHKKM) dhe nuk është zhvilluar ende një strategji kombëtare kundër mashtrimit për mbrojtjen e interesave financiare të BE-së. Pasi që autoritetet e Kosovës nuk menaxhojnë drejtpërdrejt fondet e BE-së, parregullsitë nuk i raportohen Komisionit përmes Sistemit të Menaxhimit të Parregullsive. Përderisa nuk ka ende të dhëna solide për bashkëpunimin me Komisionin gjatë hetimeve, Policia e Kosovës siguron bashkëpunim në baza ad-hoc.
Mbrojtja e euros nga falsifikimi
Në përputhje me “acquis”, ka deri diku harmonizim me rregulloret e BE-së për sistemin për luftën kundër falsifikimit të euros. Kodi Penal e konsideron vepër penale falsifikimin e valutës dhe Ligji për Bankën Qendrore rregullon luftën kundër falsifikimit. Kosova ka një Rregullore për operimin e parave të gatshme që detyron institucionet financiare të trajtojnë dhe të tërheqin nga qarkullimi të gjitha kartëmonedhat dhe monedhat e euros të dyshuara si të falsifikuara dhe t’i dorëzojnë ato në polici. Agjencia për
Forenzikë është përgjegjëse për analizën teknike të kartëmonedhave dhe monedhave të dyshuara si të falsifikuara. Ajo ka lidhur një marrëveshje me Komisionin Evropian për monedhat, por jo ende për kartëmonedhat me Bankën Qendrore Evropiane. Në vitin 2022, nga 2162 kartëmonedha të dyshuara të vlerësuara nga agjencia, 718 u konfirmuan si të falsifikuara, dhe nga 12.028 monedha, 10.979 u konfirmuan si të falsifikuara. Nuk ekziston një sistem elektronik i përbashkët për shkëmbimin, përpunimin, analizën dhe raportimin e rasteve me Bankën Qendrore dhe agjencinë. Kosova duhet të ndërtojë kapacitetet e institucioneve kyçe për të përdorur mjete metodologjike dhe për të shkëmbyer të dhëna me autoritetet kombëtare dhe ndërkombëtare. Të gjitha institucionet përkatëse për luftimin e valutës së falsifikuar marrin pjesë në programin “Pericles IV” të BE-së.
Lajmet
Aksident me fatalitet në Gjakovë, humb jetën një person
Published
51 minutes agoon
April 28, 2025By
UBTNews
Policia e Kosovës ka njoftuar se të dielën në fshatin Vogovë të Gjakovës ka ndodhur një aksident trafiku me pasojë vdekjen e një personi.
Sipas njoftimit, një shtetas i Shqipërisë, duke drejtuar automjetin, dyshohet se nga pakujdesia ka humbur kontrollin dhe ka shkaktuar vetaksident. Si pasojë, drejtuesi i automjetit ka humbur jetën në vend, ndërsa vdekja e tij është konstatuar nga ekipi mjekësor.
Në aksident janë lënduar edhe tre pasagjerë, shtetas të Shqipërisë, të cilët po trajtohen në spitalin e Gjakovës.
Me vendim të prokurorit, trupi i pajetë është dërguar në Institutin e Mjekësisë Ligjore për obduksion, ndërsa rasti është duke u hetuar.

Kardinalët e Kishës Katolike që kanë mbërritur tashmë në Romë ku do të takohen sot për të diskutuar zgjedhjen e papës së ri.
Ky është Kongregacioni i pestë i Përgjithshëm që nga vdekja e papa Françeskut, e cila ndodhi të hënën e Pashkëve. Ende nuk është e qartë se sa kardinalë do të marrin pjesë në takim, i njohur edhe si parakonklavë.
Për ditë të tëra ka pasur spekulime të gjalla rreth kandidatëve dhe favoritëve të mundshëm.
Kardinalët janë takuar tashmë në ditët para funeralit dhe varrimit të Françeskut, i cili u krye të shtunën.
Për momentin, nuk është caktuar ende një datë për fillimin e konklavit, i cili do të zhvillohet me dyer të mbyllura në Kapelën Sistine.
Për t’u bërë papë, një kardinal duhet të marrë dy të tretat e votave të konklavës. Një votim mbahet ditën e parë, i ndjekur nga katër fletëvotime në secilën ditë pasuese. Pasi zgjidhet papa i ri, tym i bardhë ngrihet nga një oxhak i instaluar në çatinë e Kapelës Sistine.
Lajmet
Ndërron jetë Naser Shala, ushtar i hershëm i Brigadës 121
Published
59 minutes agoon
April 28, 2025By
UBTNews
Pas një sëmundjeje të shkurtër, ka ndërruar jetë Naser Bislim Shala, i njohur me nofkën “Ftyra”, një nga ushtarët më të hershëm të Brigadës 121 “Ismet Jashari – Kumanova”.
Lajmin për ndarjen nga jeta të tij e ka bërë të ditur familjari i tij, Fatmir Surdhaj, përmes një postimi në rrjetet sociale. Në njoftim thuhet se Shala ishte ndër ushtarët e parë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, i organizuar së bashku me Mujë Krasniqin dhe Rexhep Selimin, dhe bashkëluftëtar i komandant Ismet Jasharit, Fatmir Limës, Haxhi Shalës, Ajet Kastratit dhe shumë të tjerëve.
Gjatë luftës, Shala kreu detyra të rëndësishme në organizimin ushtarak të njësive të UÇK-së dhe njihej për përkushtimin dhe heroizmin e tij në vijat e para të frontit. Me besnikëri dhe dashuri ndaj shokëve të armëve, ai la pas një kontribut të çmuar në luftën për liri.
“Të qoftë i lehtë dheu i Kosovës. E ke kryer detyrën ndaj atdheut me përkushtim, sipas edukimit të Nanës Qamile dhe Dajës Bislim, të cilët ranë dëshmorë më 1998”, thuhet ndër të tjera në mesazhin e ngushëllimit.
Lajmet
Fryrja e organizmit nga grumbullimi i lëngjeve, si të humbni peshën e tepërt?
Published
2 days agoon
April 26, 2025
Trupi i njeriut përbëhet nga 55 deri në 75 përqind ujë. Por akumulimi i tepërt i ujit në trup mund të shkaktojë fryrje, dhimbje dhe shtim në peshë.
Akumulimi i ujit është një nga shkaktarët e shtimit në peshë, megjithatë kontributon për shtimin në peshë me të paktën 2 deri në 5 kilogramë.
Akumulimi i ujit ndodh si pasojë e disa faktorëve.
Disa prej tyre janë konsumi i madh i kripës, mungesa e proteinave, mungesa e aktivitetit fizik dhe ndryshimet hormonale, faktorë më të lartë rreziku janë problemet me zemrën, veshkat dhe marrja e ilaçeve kundër dhimbjeve, kontraceptivëve dhe ilaçeve për zemrën.
Ju listojmë më poshtë disa nga mënyrat më të mira për të humbur peshën e shkaktuar nga akumulimi i lëngjeve në trup.
Si të humbni peshën e krijuar nga akumulimi i lëngjeve?
Aktiviteti Fizik
Mungesa e aktivitetit është një nga faktorët të akumulimit të lëngjeve, nëse kryeni aktivitet, indet e këmbëve dhe kyçeve do të lëshojnë lëngjet e mbledhura.
Kujdes me kripën
Pakësimi i sasisë së kripës është një nga mënyrat më efikase në humbjen e peshës së krijuar nga akumulimi i lëngjeve, sasia ditore e kripës nuk duhet të jetë më shumë se 2,300 miligramë, e barazvlefshme me një lugë çaji. Tregoni kujdes me konsumin e proshutave, djathrave, supave e produkteve të paketuara.
Më shumë proteinë
Proteina luan nrol kryesor në ruajtjen e ekuilibrave të lëngjeve në organizëm, sasia e rekomanduar ditore e proteinës duhet të jetë një gramë për çdo kilogramë të peshës trupore. Burime të mira të proteinës janë produktet e detit, mishi i shpendëve, mishi pa dhjamë i viçit dhe derrit, vezët dhe fasulet.
Më shumë kalium
Një mineral i përfshirë në ruajtjen e ekuilibrit të lëngjeve në trup, ai ndihmon në nxjerrjen e ujit dhe krips nga urina dhe djersa. Sasia e rekomanduar ditore e kaliumit është 4,700 miligramë. Ushqime të pasura me kalium janë barishtet, banania, patatet, avokado dhe domatet.
Më shumë magnez
Magnezi rrit prodhimin e urinës dhe uljen e sasisë së ujit të akumuluar në trup, të rriturit kanë nevojë për 310-420 miligramë magnez në ditë. Magnezi gjendet me bollëk tek barishtet si spinaqi, por edhe tek avokado, bajamet dhe fasulet e zeza.
Hidratimi
I rëndësishëm për nxjerrjen e ujit të tepërt nga organizmi, ekspertët rekomandojnë pirjen e një gote me ujë përpara çdo vakti ose ushqimi të konsumuar gjatë ditës. Përveç ujit, ju mund të konsumoni ushqime që kanë rol hidratues siç janë shalqini, selinoja, kastraveci dhe luleshtrydhet.

Trump: I zhgënjyer nga Rusia, Putin të ndalojë sulmet dhe të negociojë

Aksident me fatalitet në Gjakovë, humb jetën një person

Nis konklava për zgjedhjen e papës

Dy ndeshje të rëndësishme zhvillohen sot në Superligën e Kosovës

Kina po rrit energjinë bërthamore: Qeveria miraton ndërtimin e reaktorëve të rinj

Rubio: Java e ardhshme, vendimtare për marrëveshjen mes Rusisë dhe Ukrainës

Ndërron jetë Naser Shala, ushtar i hershëm i Brigadës 121

Koreja e Veriut mbështet Rusinë, dërgon trupa për luftën kundër Ukrainës

Lavrov dhe Rubio folën zhvillojnë bisedë telefonike, çfarë u diskutua
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet2 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim
-
Bota3 months ago
Trump thotë se Microsoft-i është në bisedime për blerjen e TikTok-ut