Lajmet

Qyteti ku njerëzit jetojnë nën tokë

Bëhet fjalë për Coober Pedy.

Published

on

Një qytet i jashtëzakonshëm, ku gjithçka ndodhet nën tokë, nga kishat te kampingjet. Ndërsa bota gjithnjë e më shumë po vuan pasojat e ngrohjes globale, a mund të jetë ky qytet një shembull se e ardhmja jonë mund të jetë nëntokë?      

Në rrugën e gjatë drejt Australisë qendrore, të shoqëron një peizazh krejtësisht i shkretë që ngjason me një hapësirë të pafundme. Por, papritur, shfaqen disa ndërtime misterioze që ngjasojnë me piramida rëre. Këto janë shenjat e para të Coober Pedy, një qytet i minierave të opalit, me një popullsi prej rreth 2500 banorësh që jetojnë nëntokë.

Në këtë cep të botës, 60% e popullsisë jeton në shtëpi të ndërtuara në shkëmbinj ranor. Në disa lagje, shenjat e vetme se aty ka jetë janë boshtet e ventilimit që ngjiten nga nëntoka lart. Në dimër, kjo mënyrë jetese mund të duket e çuditshme. Por në një ditë vere, Coober Pedy merr kuptim. Temperaturat janë aq ekstreme saqë zogjtë bien nga qielli dhe pajisjet elektronike duhet të ruhen në frigoriferë.

Coober Pedy nuk është vendbanimi i parë në botë, madje as më i madhi, nëntokësor. Njerëzit janë tërhequr nga nëntoka për të përballuar klimat sfiduese për mijëra vjet. Shembulli më i famshëm është Kapadokia në Turqi. Rajoni ndodhet në një pllajë të thatë dhe është i famshëm për gjeologjinë mahnitëse, me një peizazh majash të skalitura shkëmbore. Ashtu si në Coober Pedy, jeta nëntokësore i ndihmoi banorët e rajonit të përballen me klimën kontinentale, e cila luhatet midis verës së nxehtë, të thatë dhe dimrit të ftohtë e me dëborë

Një zgjidhje efektive

Rruga për në Coober Pedy është krejt normale, plot restorante, bare, supermarkete e pika karburanti.  Coober Pedy është komplet e kundërta… çdo gjë mbi sipërfaqe është e shkretë. Mirëpo sa më shumë të hysh nëpër tunelet nëntokësore aq më shumë ndihet jeta e vrullshme e banorëve të këtij vendbanimi. Ndërtesat nëntokësore duhet të jenë të paktën katër metra të thella, për të parandaluar shembjen e çative të tyre dhe nën këtë sasi shkëmbinjsh, është gjithmonë një temperaturë e butë 23 gradë celsius. Ndërsa banorët mbi tokë duhet të durojnë verën e nxehtë, shtëpitë nëntokësore ruajnë një temperaturë perfekte gjatë gjithë dimrit. 

Përveç rehatisë, një avantazh tjetër i jetesës nëntokësore janë paratë. Coober Pedy gjeneron të gjithë energjinë e tij elektrike – 70% e së cilës mundësohet nga era dhe dielli. Gjatë një ankandi të fundit, një shtëpi mesatare me tri dhoma gjumi u shit për rreth 26.000 dollarë. Megjithëse shumë nga këto prona janë jashtëzakonisht bazike ose kanë nevojë për rinovim, ka një hendek të madh midis çmimit të këtyre shtëpive dhe atyre në qytetin më të afërt, Adelaide, ku çmimi mesatar i shtëpisë është 457.000 dollarë.

Çuditërisht, stili i jetesës nëntokësore mund të sigurojë gjithashtu njëfarë mbrojtjeje kundër tërmeteve. “Ne kemi përjetuar dy tërmete që kur unë kam jetuar këtu dhe asgjë nuk ndodhi”, thotë një nga banorët. Gjithashtu, një avantazh tjetër i këtij qyteti është se në të mund të kryesh punime shumë thjesht. Shkëmbinjtë janë të butë dhe mund të gërvishten madje edhe me thonj. Ju mund të ndërtoni dhoma dhe hapësira të tjera në çdo formë që ju pëlqen, pa materiale shtesë. Shumë vendas jetojnë në banesa luksoze me pishina nëntokësore, dhoma lojërash dhe banja të gjera. Një vendas e ka përshkruar madje shtëpinë e tij nëntokësore si “si një kështjellë”.  

Botë

​SHBA gati të blejë aksione në kompanitë australiane të minierave

Published

on

Qeveria amerikane është gati të blejë aksione në kompanitë australiane të minierave si pjesë e një pakete për të financuar furnizimet me minerale dhe për të zvogëluar varësinë nga Kina, thanë udhëheqësit e biznesit australian pas një vizite në Uashington.

Oferta e qeverisë amerikane është pjesë e një plani për të krijuar zinxhirë furnizimi alternativë pas kufizimeve të eksportit të Kinës, raportojnë mediat amerikane.

Mineralet kryesore të teknologjisë përfshijnë litiumin, kobaltin dhe metalet e rralla të tokës, të nevojshme nga një gamë e gjerë industrish, duke përfshirë energjinë e pastër, gjysmëpërçuesit dhe armët.

Zyrtarët e qeverisë amerikane u kanë thënë kompanive të paraqesin oferta, duke vënë në dukje se kanë ndërmend të financojnë blerjen përmes kanaleve dhe programeve të ndryshme, tha Andrew Worland, drejtor ekzekutiv i International Graphite, e cila po ndërton një minierë dhe një fabrikë përpunimi në Australi.

Në shtator, përfaqësuesit e 15 kompanive australiane në sektorin kryesor të mineraleve, përfshirë Worland, vizituan Uashingtonin dhe Nju Jorkun për t’u takuar me zyrtarë amerikanë.

Ata u takuan gjithashtu me ish-drejtorin ekzekutiv të kompanisë minerare Newmont, David Copley, dhe Joshua Kroon, zëvendësndihmës sekretar për mineralet dhe metalet kryesore në Agjencinë e Tregtisë Ndërkombëtare të Departamentit të Tregtisë të SHBA-së.

Departamenti i Energjisë i SHBA-së bleu dje një aksion prej 5 për qind në Lithium Americas të Kanadasë dhe gjithashtu u bë pronar i një aksioni prej 5% në një minierë litiumi që kompania kanadeze po zhvillon në Nevada.

Australia është e gatshme t’u shesë aksione aleatëve, përfshirë Britaninë, aksione në rezervat e reja strategjike të mineraleve kryesore, për t’u lejuar atyre të zvogëlojnë varësinë e tyre nga Kina.

Qeveria australiane njoftoi krijimin e rezervave në fund të prillit, duke vënë në dukje se do të investojë 1.2 miliardë dollarë australianë (670 milionë euro) në këtë projekt me qëllim krijimin e një zinxhiri të ri furnizimi që mund të konkurrojë me Kinën dominuese.

Kina është prodhuesi kryesor në botë i 30 nga 50 mineralet e konsideruara si kryesore nga Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së. Australia, nga ana tjetër, ka depozita që janë ndër më të mëdhatë në botë.

Pritet që këto rezerva të jenë temë kryesore e negociatave midis kryeministrit australian Anthony Albanese dhe presidentit amerikan Donald Trump më 20 tetor në Uashington./S.K/KP/

Continue Reading

Botë

​Kulla Eiffel mbyllet mes grevave mbarëkombëtare në Francë

Published

on

Kulla Eiffel u mbyll të enjten për shkak të një greve mbarëkombëtare në Francë nga sindikatat kryesore të vendit.

Protestuesit dolën në rrugët e më shumë se 200 qyteteve dhe qytezave në të gjithë Francën për të denoncuar shkurtimet e shpenzimeve dhe për të kërkuar taksa më të larta për të pasurit.

Në Paris, mijëra punëtorë, pensionistë dhe studentë filluan të marshonin të enjten pasdite nga Place d’Italie dhe një tabelë në Kullën Eiffel i informoi vizitorët se ishte mbyllur për shkak të grevës dhe kërkuan falje.

Sindikatat po i kërkojnë kryeministrit Sébastien Lecornu të braktisë masat e projektbuxhetit të propozuara nga paraardhësi i tij, të cilat përfshijnë ngrirje të mirëqenies sociale dhe masa shtrënguese që shumë thonë se do ta gërryejnë më tej fuqinë blerëse të punëtorëve me paga të ulëta dhe të klasës së mesme. Ato gjithashtu kërkojnë taksa më të larta për të pasurit.

Lecornu, i emëruar muajin e kaluar, ende nuk ka zbuluar detajet e planeve të tij buxhetore dhe ende nuk ka emëruar ministrat e qeverisë së tij, gjë që pritet në ditët në vijim.

SNCF, kompania kombëtare hekurudhore, tha se shërbimet e trenave me shpejtësi të lartë po funksiononin normalisht të enjten, ndërsa disa linja rajonale u prekën nga ndërprerje të pjesshme.

Në Paris, trafiku i metrosë ishte afër normales, por shumë trena udhëtimi po funksiononin me kapacitet të reduktuar.

Disa mësues dhe punonjës të kujdesit shëndetësor gjithashtu iu bashkuan grevës, e cila vjen pas protestave të muajit të kaluar.

Kujtojmë, më 18 shtator, mbi 500 mijë demonstrues marshuan në qytetet e vogla dhe të mëdha të Francës, përfshirë Parisin. Një javë më parë, një ditë aksionesh antiqeveritare në të gjithë Francën pa rrugët e mbuluara nga tymi, barrikadat në flakë dhe breshëri gazi lotsjellës mes fushatës “Blloko gjithçka”./S.K/KP/CBSNews/

Continue Reading

Botë

​Samiti i Komunitetit Politik Evropian mbyllet me mbështetje të fortë për Ukrainën

Published

on

Liderët evropianë kanë riafirmuar mbështetjen e tyre për Ukrainën në mbyllje të samitit të Komunitetit Politik Evropian, me kryeministren e Danimarkës që paralajmëroi se Rusia po e teston Evropën përmes provokimeve dhe sulmeve hibride.

Duke iu referuar Ukrainës, Mette Frederiksen tha se takimet konfirmuan mbështetjen tonë të palëkundur përballë provokimeve në rritje nga Moska drejt Evropës.

“Është e qartë për të gjithë se Rusia është një kërcënim, jo vetëm për Ukrainën, por për të gjithë Evropën. Rusia po na vë në provë dhe më shumë se kurrë, ne duhet të qëndrojmë të fortë së bashku”, tha ajo.

Ajo gjithashtu ka përmendur shkeljet e hapësirës ajrore nga Rusia, sulmet me dronë, presionin mbi kufijtë, ndërhyrjen në zgjedhjet demokratike dhe sulmet kibernetike mbi infrastrukturën kritike.

Frederiksen bëri thirrje për mbështetje më të fortë për Kievin, si përmes furnizimeve me armë ashtu edhe përmes sanksioneve shtesë kundër Rusisë.

“Do të doja që të gjithë evropianët ta shihnin në këtë mënyrë, se çdo euro ose dollar ose koronë daneze që i dërgojmë Ukrainës është një investim i drejtpërdrejtë në sigurinë evropiane. Detyra që kemi përpara është ta bëjmë Evropën aq të fortë sa një luftë kundër nesh të mos jetë më një opsion.”,  shtoi Frederiksen.

Lidhur me çështjen e zgjerimit të BE-së, Frederiksen theksoi se 26 shtete anëtare janë të bashkuara, pavarësisht kundërshtimit të Hungarisë ndaj anëtarësimit të Ukrainës në bllok.

Kujtojmë, EPC u lansua në vitin 2022 me iniciativën e presidentit francez Emmanuel Macron në përgjigje të luftës së Rusisë ndaj Ukrainës. Ajo u krijua si një forum për dialog dhe bashkëpunim midis kombeve evropiane, si brenda ashtu edhe jashtë BE-së, pa formalitetin e vizitave shtetërore, transmeton Anadollu./S.K/KP/

Continue Reading

Aktualitet

Begaj pret në takim Presidentin e Letonisë

Published

on

Presidenti i Republikës, Bajram Begaj, priti në takim Presidentin e Letonisë, Edgars Rinkevics. Vizita e tij në Tiranë pason atë të Presidentit Begaj në Riga vitin e kaluar, e cila ishte vizita e parë shtetërore e një Presidenti të Shqipërisë në tre vendet baltike.

Si kryetarë shtetesh aleate në NATO, Presidentët Begaj dhe Rinkēvičs trajtuan se çështjet e mprehta në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes vijnë në një kohë kur provokimet ruse u intensifikuan me shkeljet e hapësirës ajrore të disa shteteve.

Gjithashtu, gjatë takimit u bisedua edhe për marrëdhëniet politike, ekonomike dhe tregtare mes dy vendeve, anëtarësimin e Shqipërisë në BE, për situatën në Ballkanin Perëndimor, dhe në rajonin baltik.

Presidenti Begaj vlerësoi bashkëpunimin e ngushtë për sigurinë, duke theksuar kontributin e Letonisë përmes trupave në KFOR në Kosovë, si dhe të trupave shqiptare në prezencën e përparuar të NATO-s në “Camp Adazi” të Letonisë.

Të dy Presidentët ndanë qëndrim të njëjtë për sa i përket shqetësimeve të sigurisë, duke përfshirë agresionin rus, kërcënimet hibride dhe bashkëpunimin për sigurinë kibernetike, keqinformacioni dhe dizinformimi, brenda kornizave të NATO-s dhe BE-së.

Po ashtu, ata kanë rikonfirmuar qëndrimin e njëjtë për të dënuar agresionin ushtarak të Rusisë kundër Ukrainës dukë shprehur angazhimin e palëkundur në mbështetjen e plotë për Ukrainën për ti dhënë fund luftës.

Presidentët Begaj dhe Rinkevics, pas takimit me delegacionet përkatëse mbajtën një konferencë të përbashkët për mediat./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara