Bota

Qytetarët iranianë – “të pashpresë dhe të pakënaqur”

Published

on

Analistët thonë se dëshpërimi ekonomik dhe zhgënjimi në rritje në shoqëri kanë shkaktuar protesta në të gjithë Iranin.

Fillimisht, ato kanë shpërthyer në provincën jugperëndimore Khuzestan, për shkak të mungesës së ujit.

“Nëse shoqëria nuk do të ishte e pashpresë, ajo nuk do të dilte në rrugë, nuk do të reagonte, pakënaqësia e saj nuk do të rezultonte në protesta”, thotë për Radion Evropa e Lirë sociologu Saeed Madani, me qendër në Teheran.

Ditëve të fundit, mijëra njerëz kanë protestuar ndaj mungesës së ujit në Khuzestan, që është shkaktuar nga thatësira e rëndë dhe është përkeqësuar nga menaxhimi i dobët i burimeve natyrore.

Banorët atje, përfshirë komunitetin e madh arab, janë ankuar prej kohësh për trajtimin e tyre si qytetarë të klasës së dytë. Në këtë provincë gjenden rreth 80 për qind e fushave të naftës në Iran dhe 60 për qind e rezervave të gazit natyror.

Por, banorët atje thonë se nuk përfitojnë nga këto pasuri, porse përballen me ndotje, shkatërrim të ligatinave dhe mungesa uji.

Autoritetet thonë se mbi 700 fshatra në rajon përballen me qasje të vështirë në ujë dhe se shumë banorë atje e sigurojnë ujin vetëm nga cisternat që shpërndan qeveria.

Sipas burimeve lokale dhe grupit Netblocks, që monitoron qasjen në internet në të gjithë botën, Qeveria iraniane u është përgjigjur protestave në Khuzestan me forcë dhe me ndërprerje të internetit.

Organizata për të drejtat e njeriut Amnesty International ka thënë më 23 korrik se forcat e sigurisë kanë përdorur “armë vdekjeprurëse automatike, armë gjahu me municione dhe gaz lotsjellës” për t’i shpërndarë protestuesit.

Sipas organizatës me seli në Londër, së paku tetë protestues dhe kalimtarë të rastit, përfshirë një adoleshent, janë vrarë në qytete të ndryshme të provincës.

Të pafajshëm dhe të etur

Protestat në Khuzestan, që kanë shpërthyer më 15 korrik dhe kanë zgjatur gati një javë, kanë nxitur qytetarë në provinca dhe qytete të tjera të dalin në rrugë, për të shprehur solidaritet me banorët e Khuzestanit.

Ata kanë shfryer zemërimin e tyre me establishmentin klerik, ndërsa udhëheqësin suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, e kanë quajtur diktator.

Shumë gazetarë, avokatë, disidentë, artistë dhe iranianë të tjerë kanë bërë kohëve të fundit deklarata dhe komente në mbështetje të Khuzestanit, ndërsa kanë dënuar shtypjen nga autoritetet.

Një grup aktivistësh, përfshirë avokaten e shquar të të drejtave të njeriut, Narges Mohammadi, janë ndaluar për disa orë më 20 korrik, pasi kanë organizuar një tubim paqësor jashtë Ministrisë së Brendshme, për të shprehur shqetësimin e tyre për përdorimin e forcës kundër “njerëzve të pafajshëm dhe të etur” të Khuzestanit.

Më 27 korrik, protesta janë raportuar në Teheran dhe Karaj – në perëndim të kryeqytetit – ku protestuesit kanë thirrur slogane kundër establishmentit dhe udhëheqësve të tij, ndërsa kanë përmendur në mënyrë specifike Khamenein.

“Mullai duhet të humbasë”, kanë brohoritur protestuesit në Teheran.

Zëvendësguvernatori i Teheranit, Hamidreza Goodarzi, ka konfirmuar protestën në qytet, ndërsa ka thënë se arsye për të ishte “një mungesë e energjisë elektrike”.

Pretendimet e tij janë pritur me kritika dhe sarkazëm në mediat sociale.

“Le të supozojmë se keni të drejtë dhe se protesta në Teheran ishte për ndërprerjet e energjisë elektrike. Çfarë establishmenti i mjerueshëm [duhet të jetë] ai, që kur ka një ndërprerje të energjisë elektrike ose kur metroja vonohet, [njerëzit] brohorisin kundër autoritetit të tij më të lartë dhe [vënë në dyshim] të gjithë sistemin”, ka shkruar në Twitter aktivisti me qendër në Teheran, Hossein Razzagh.

Protestat në mbështetje të Khuzestanit janë raportuar gjithashtu në Isfahan, Tabriz, Bojnourd, Saghez dhe qytete të tjera të mëdha në Iran.

“Zëri i shoqërisë është i lartë. Khuzestani ka një zë të lartë”, thotë sociologu Madani, duke shtuar se iranianët duan të dëgjohen.

Sipas tij, klasa e mesme e vendit – e cila është tkurrur për shkak të përkeqësimit të ekonomisë nga sanksionet amerikane – nuk do që të shohë dhunë.

“Klasa e mesme shmang dhunën dhe beson se ndryshimi duhet të vijë nga një rrugë jo e dhunshme”, thotë Madani.

Shumë iranianë kanë sinjalizuar pakënaqësinë e tyre me udhëheqësit, duke bojkotuar zgjedhjet presidenciale që janë mbajtur në qershor, e që kanë rezultuar me fitoren e klerikut të vijës së ashpër, Ebrahim Raisi.

Pjesëmarrja prej 48.8% në zgjedhje ka qenë më e ulëta ndonjëherë në Republikën Islamike, e cila është krijuar në vitin 1979.

Autoritetet kanë skualifikuar qindra kandidatë të mundshëm, përfshirë rivalët seriozë të Raisit.

Trajtimi i pandemisë së koronavirusit nga ana e Qeverisë iraniane dhe fushata e ngadalshme e vaksinimit kanë shkaktuar gjithashtu zhgënjim te qytetarët.

Irani aktualisht është duke u përballur me rritje të numrit të rasteve me koronavirus, për shkak të përhapjes së variantit më ngjitës Delta.

Hatam Ghaderi, profesor i shkencave politike në Teheran, thotë se vazhdimi i “rrugës aktuale të iracionalitetit” mund të çojë në një kolaps të establishmentit iranian.

“Republika Islamike po i intensifikon gabimet”, thotë ai./Radio Evropa e Lire

Bota

​Zelensky në Oslo: Të gjitha plantacionet bërthamore i takojnë popullit të Ukrainës

Published

on

By

Presidenti ukrainas Volodymy Zelensky ka deklaruar sot në Oslo se plantacionet bërthamore i takojnë vetëm Kievit zyrtar, pasi Departamenti Amerikan i Shtetit ka sugjeruar se kontrolli amerikan i termocentraleve të Ukrainës mund të nënkuptojë më pak sulme nga Rusia.

Zëdhënësja e DASH-it, Tammy Bruce, ka adresuar mbrëmë sugjerimin e Shtëpisë së Bardhë, se Ukraina mund të përfitojë nga marrja e “pronësisë” së Shteteve të Bashkuara të pjesëve të infrastrukturës energjetike të Ukrainës, duke nënkuptuar se Rusia mund të hezitonte të sulmonte një termocentral nëse do të operohej nga inxhinierë amerikanë, transmeton KosovaPress.

Zelensky në reagimin e tij pohoi se të gjitha plantacionet bërthamore i takojnë popullit të Ukrainës.

Ai shtoi se nuk ka diskutuar drejtpërdrejt për pronësinë e plantacioneve, por tha se “nëse (plantacionet bërthamore) nuk i takojnë Ukrainës, nuk do të funksionojnë për askënd”.

Zelensky njoftoi se Ukraina dhe zyrtarët amerikanë do të takohen në Arabinë Saudite të hënën, ndonëse do të jenë ndarë nga bisedimet mes zyrtarëve rusë dhe amerikanë. Ndërsa në lidhje me territorin e okupuar të Krimesë, ai tha se është pjesë e pandashme e Ukrainës.

Krimea njihet ndërkombëtarisht si pjesë e Ukrainës, pavarësisht pushtimit dhe aneksimit të pretenduar nga Rusia në 2014.

Po ashtu, ai shprehu se është një “dhuratë e madhe për Rusinë” që anëtarësimi i Ukrainës në NATO është hequr nga tryeza nga Uashingtoni, pas një vendimi të zyrtarëve amerikanë që përjashtuan pranimin e Kievit në aleancë.

Continue Reading

Bota

Kryeministri kroat: Mungesë stabiliteti në Ballkan, BE duhet t’i kushtojë vëmendje

Published

on

By

Kryeministri i Kroacisë, Andrej Pllenkoviq, ka deklaruar ditën e some se liderët e Bashkimit Evropian duhet t’i kushtojnë më shumë vëmendje mungesës së stabilitetit në Ballkanin Perëndimor, posaçërisht në Bosnje e Hercegovinë dhe Serbi.

Duhet ta vëzhgojmë gjendjen në Evropën juglindore, posaçërisht stabilitetin e Bosnje e Hercegovinës dhe situatën në Serbi. Ka kaq shumë ngjarje globale për momentin, është koha që një pjesë e asaj vëmendjeje të fokusohet edhe në një rajon që është treguar shumë i ndezshëm gjatë 35 vjetëve të fundit”, deklaroi Andrej Pllenkoviq para samitit të BE-së në Bruksel.

Ai po i referohej krizës më të rëndë politike në Bosnje që nga përfundimi i luftës së saj 1992-95, e shkaktuar nga lëvizjet separatiste të Republikës Sërpska, pasi lideri i saj, Millorad Dodik, u dënua me një vit burg për shpërfilljen e vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë ndërkombëtar.

Kryeministri i Kroacisë gjithashtu iu referua edhe protestave disamujore kundër Qeverisë në Serbi, pas vdekjes së 15 njerëzve nga shembja e një strehe prej betoni në stacionin hekurudhor në Novi Sad në nëntor.

Sipas mediave kroate, kryeministri deklaroi në Bruksel se e kupton që në Serbi po përpiqen të kërkojnë probleme diku tjetër, por se ato nuk gjenden në memorandumin e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes, e nënshkruar rishtazi mes Kroacisë, Kosovës dhe Shqipërisë.

Continue Reading

Bota

Gjermania rihap ambasadën e saj në Siri pas mbylljes 13-vjeçare

Published

on

By

Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock rihapi sot ambasadën e vendit të saj në kryeqytetin sirian Damask, pas një mbylljeje 13-vjeçare.

Ministrja Baerbock rihapi zyrtarisht ambasadën e Berlinit në Damask“, tha në X i dërguari special gjerman për Sirinë, Stefan Schneck.

Jemi të kënaqur të punojmë ngushtë me të gjithë sirianët për një Siri më të mirë“, shtoi ai.

I dërguari tha se ekipi i punës në ambasadë është “ende i vogël”.

Çështjet e vizave dhe ato konsullore do të mbeten të menaxhuara nga Bejruti për periudhën e ardhshme“, shtoi ai.

Shumë vende arabe dhe të huaja mbyllën misionet e tyre diplomatike në Siri pas një goditjeje vdekjeprurëse të nisur nga regjimi i rrëzuar i Bashar al-Asadit kundër protestave prodemokratike në vitin 2011.

Assad, udhëheqësi i Sirisë për gati 25 vjet, iku në Rusi pasi grupet anti-regjimit morën kontrollin e Damaskut më 8 dhjetor, duke i dhënë fund regjimit të Partisë Baath, e cila kishte qenë në pushtet që nga viti 1963.

Ahmed al-Sharaa, i cili udhëhoqi forcat kundër regjimit për të rrëzuar Assadin, u shpall president për një periudhë kalimtare në fund të janarit.

Continue Reading

Bota

Kancelari gjerman: Premtimi i Putinit për armëpushimin në Ukrainë “tani duhet të bëhet realitet”

Published

on

By

Kancelari gjerman, Olaf Scholz i bëri thirrje Rusisë të respektojë angazhimin e saj për një armëpushim të pjesshëm në Ukrainë, ndërsa premtoi mbështetje të vazhdueshme për Kievin për të forcuar pozicionin e saj negociues.

Duke folur para gazetarëve në Bruksel përpara një samiti të liderëve evropianë, Scholz përshëndeti pajtimin e Rusisë për një armëpushim të kufizuar nëpërmjet ndalimit të sulmeve në infrastrukturën energjetike të Ukrainës.

Tani ka një hap të parë që duket i mundshëm pas bisedimeve mes presidentit rus dhe presidentit të SHBA-së, por ky tani duhet të bëhet realitet dhe të çojë në një armëpushim që vërtet vlen“, tha Scholz.

Kancelari gjerman nënvizoi gjithashtu se vendet anëtare të BE-së do të vazhdojnë mbështetjen e tyre politike dhe ushtarake për Ukrainën, për të forcuar pozicionin e Kievit në negociatat e mundshme të paqes me Moskën.

Për ne, është thelbësore që Ukraina të mbetet një komb i pavarur, sovran dhe demokratik, që të vazhdojë rrugën e saj drejt BE-së dhe të mbajë një ushtri të fortë edhe pas një marrëveshjeje paqeje. Ne duhet t’i sigurojmë këto rezultate“, theksoi Scholz.

Continue Reading

Të kërkuara