Lajmet

Pse u nda India 75 vjet më parë?

Në vitin 1946, Britania njoftoi se do t’i jepte Indisë pavarësinë.

Published

on

Kur Britania i dha Indisë pavarësinë, 75 vjet më parë, territori mbi të cilin kishte sunduar u nda, ose u copëtua, në Indi dhe shtetin e ri të Pakistanit (me Pakistanin Lindor që më vonë u bë Bangladeshi).

Kjo krijoi një rritje të dhunës, në të cilën rreth 15 milionë njerëz u zhvendosën dhe rreth një milion vdiqën.

India dhe Pakistani kanë mbetur rivalë që atëherë.

Në vitin 1946, Britania njoftoi se do t’i jepte Indisë pavarësinë.

Në pamundësi për të përballuar administrimin e vendit, ajo donte të largohej sa më shpejt që të ishte e mundur.

Nënkryetari i fundit, Lordi Mountbatten, caktoi datën 15 gusht 1947.

Popullsia ishte rreth 25% myslimane, me pjesën tjetër kryesisht hindu, por edhe sik, budist dhe fe të tjera.

“Britanikët përdorën fenë si një mënyrë për të ndarë njerëzit në Indi në kategori”, thotë Prof. Navtej Purewal, bashkëpunëtor indian për Këshillin e Kërkimit të Arteve dhe Shkencave Humane.

“Për shembull, ata krijuan lista të veçanta votuesish myslimanë dhe hindu për zgjedhjet lokale.

“Kishte vende të rezervuara për politikanët myslimanë dhe vende të rezervuara për hindusët.

“Feja u bë faktor në politikë”.

Dr. Gareth Price, në institutin e politikës së jashtme Chatham House me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, thotë: “Kur dukej e mundshme që India do të merrte pavarësinë, shumë indianë myslimanë u shqetësuan për të jetuar në një vend të sunduar nga një shumicë hindu”.

“Ata menduan se do të mbingarkoheshin. Ata filluan të mbështesin liderët politikë që bënë fushatë për një atdhe të veçantë mysliman”.

Udhëheqësit e lëvizjes për pavarësi të Partisë së Kongresit, Mohandas Gandhi dhe Jawaharlal Nehru donin një Indi të bashkuar që përqafonte të gjitha besimet.

Por udhëheqësi i Lidhjes Myslimane të Gjithë Indisë, Muhammad Ali Jinnah, kërkoi ndarjen si pjesë e zgjidhjes së pavarësisë.

“Do të duhej një kohë e gjatë për të arritur një marrëveshje se si do të funksiononte një Indi e bashkuar”, thotë Dr. Price.

“Ndarja dukej se ishte një zgjidhje e shpejtë dhe e thjeshtë”.

Sa vuajtje shkaktoi ndarja?

Nëpunësi civil britanik Sir Cyril Radcliffe përcaktoi kufijtë midis Indisë dhe Pakistanit, në vitin 1947, duke e ndarë nën-kontinentin shumë përafërsisht në:

-një pjesë qendrore dhe jugore, ku hindusët përbënin shumicën
-dy pjesë në veri-perëndim dhe veri-lindje që ishin kryesisht myslimane

Por komunitetet hindu dhe myslimane ishin të shpërndara në të gjithë Indinë.

Rreth 15 milionë njerëz udhëtuan, shpesh qindra milje, për të kaluar kufijtë e rinj, dhe shumë u dëbuan nga shtëpitë e tyre nga dhuna komunale, duke filluar me Vrasjet e Kalkutës të vitit 1946, në të cilat rreth 2,000 njerëz vdiqën.

“Lidhja Myslimane formoi milici dhe po ashtu edhe grupet hindu të krahut të djathtë”, thotë Dr. Eleanor Newbigin, pedagoge e lartë në historinë e Azisë Jugore në SOAS, Universiteti i Londrës.

“Grupet terroriste do të dëbonin njerëzit nga fshatrat e tyre, për të marrë më shumë kontroll për anën e tyre”.

Mes 200,000 dhe një milion njerëz vlerësohet të jenë vrarë ose kanë vdekur nga sëmundjet në kampet e refugjatëve.

Dhjetëra mijëra gra, hindu dhe muslimane, u përdhunuan, u rrëmbyen ose u shpërfytyruan.

Cilat ishin pasojat e ndarjes?

Që nga ndarja, India dhe Pakistani kanë luftuar vazhdimisht se kush e kontrollon provincën e Kashmirit.

Ata kanë zhvilluar dy luftëra për të (në 1947-8 dhe 1965), janë përplasur në krizën e Kargilit të vitit 1999 dhe aktualisht administrojnë pjesë të ndryshme të saj.

India gjithashtu ndërhyri për të mbështetur Pakistanin Lindor në luftën e saj të pavarësisë kundër Pakistanit, në 1971.

Më pak se 2% e popullsisë së Pakistanit tani është hindu.

“Pakistani është bërë gjithnjë e më shumë islamik”, thotë Dr. Price.

“Kjo është pjesërisht për shkak se shumë nga popullsia e saj tani janë myslimanë dhe ka kaq pak hindu të mbetur atje, dhe India tani po vjen më shumë nën ndikimin e nacionalizmit hindu”.

Dr. Newbigin thotë: “Trashëgimia e ndarjes është shqetësuese.

“Ka krijuar shumicë të fuqishme fetare në të dy vendet.

“Pakicat janë bërë më të vogla dhe më të cenueshme se sa ishin më parë”.

Prof. Purewal thotë: “Mund të ishte e mundur që në vitin 1947 të krijonim një Indi të bashkuar. Mund të ishte një federatë e lirshme shtetesh, duke përfshirë shtetet ku myslimanët ishin shumicë”.

“Por Gandhi dhe Nehru të dy këmbëngulën për të pasur një shtet të unifikuar, të kontrolluar nga qendra”.

“Ata nuk e konsideruan realisht se si një pakicë myslimane mund të jetonte brenda atij lloj vendi”./UBTNews/

Lajmet

​Shorti i Kupës së Botës 2026 hidhet sot në Uashington

Published

on

Në Uashington sot hidhet shorti i Kupës së Botës 2026, një moment shumë i rëndësishëm për të gjitha ekipet e kualifikuara që presin të mësojnë rivalët e tyre.

Ceremonia nis në orën 18:00 sipas kohës së Evropës Qendrore dhe do të përcaktojë mënyrën si ndahen grupet nga A deri në L për turneun që do të zhvillohet në SHBA, Kanada dhe Meksikë nga 11 qershori deri më 19 korrik 2026.

Dymbëdhjetë ekipet evropiane tashmë të kualifikuara mes tyre Spanja, Franca, Anglia, Gjermania, Portugalia, Holanda dhe Skocia presin të shohin se në cilin grup do të përfundojnë. Ndërkohë, katër vende të tjera evropiane do të përcaktohen përmes play-off-eve që zhvillohen në mars 2026, ku përfshihet edhe Kosova.

Shorti do të vendosë fillimisht ekipet e vazo­s së parë, ku janë tre vendet pritëse si dhe superfuqitë e futbollit botëror. Më pas procedura vazhdon me vazon e dytë, të tretë dhe të katërt, ku ndodhen shumë skuadra që ende shpresojnë t’i bëjnë surprizë turneut.

Ky short shënon nisjen e rrugëtimit final drejt Kupës së Botës 2026, turneut më të madh në historinë e futbollit me 48 skuadra pjesëmarrëse. Fansat në gjithë botën presin me padurim të marrin vesh përballjet e para dhe historitë që do të sjellë ky edicion./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Vriten katër persona në sulmin ndaj një anijeje të dyshuar për drogë në Paqësorin Lindor

Published

on

Ushtria amerikane tha se vrau katër burra në një sulm ndaj një anijeje të dyshuar për drogë në Paqësorin Lindor, duke e përshkruar objektivin si një anije të operuar nga një organizatë e caktuar terroriste dhe të përdorur për trafik narkotikësh.

Komanda Jugore e SHBA-së njoftoi operacionin në platformën e kompanisë amerikane të mediave sociale X, duke thënë se veprimi u ndërmor me urdhër të Sekretarit të Mbrojtjes të SHBA-së, Pete Hegseth.

Ajo tha se inteligjenca tregoi se anija po transportonte narkotikë të paligjshëm dhe po kalonte tranzit përgjatë një rruge të njohur të trafikimit të drogës në Paqësorin Lindor.

“Katër narko-terroristë meshkuj në bordin e anijes u vranë”, tha deklarata, shkruan Anadolu Agnecy.

SHBA-të kanë kryer të paktën 22 sulme si në Detin e Karaibeve ashtu edhe në Oqeanin Paqësor Lindor në anije të dyshuara për transportimin e narkotikëve që nga shtatori, duke vrarë të paktën 87 persona.

Sulmi i fundit erdhi mes diskutimeve se Hegseth urdhëroi vrasjen e të mbijetuarve në një sulm pasues ndaj një anijeje të dyshuar për drogë në Detin e Karaibeve në shtator, të cilin administrata e hedh poshtë.

Shtëpia e Bardhë konfirmoi sulmin e dytë, por mohoi se Hegseth urdhëroi vrasjen e të mbijetuarve. Zëdhënësja Karoline Leavitt tha se Hegseth autorizoi komandantin e Komandës së Operacioneve Speciale të SHBA-së, Admiral Frank Bradley, të kryente sulme më 2 shtator dhe drejtoi angazhimin e dytë, duke vepruar brenda autoritetit të tij dhe ligjit.

SHBA-të kanë zgjeruar operacionet ushtarake në të gjithë Amerikën Latine në muajt e fundit, duke vendosur marinsat, anije luftarake, avionë luftarakë, bombardues, nëndetëse dhe dronë./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Shqipëri, 60% e pagesave do të jenë digjitale deri në 2030

Published

on

Shqipëria po hedh hapin e radhës drejt modernizimit financiar me nismën kombëtare “Cashless Albania 2030”, që synon të rrisë ndjeshëm përdorimin e pagesave digjitale nga qytetarët dhe bizneset.

Programi parashikon ndërtimin e një infrastrukture të avancuar, të sigurt dhe funksionale, ku terminalet POS, platformat online, pagesat me QR dhe transfertat e menjëhershme të bëhen pjesë e përditshmërisë.

Në tryezën e prezantimit të programit, Ministrja e Ekonomisë, Delina Ibrahimaj, theksoi se objektivi kryesor është rritja e përdorimit të pagesave elektronike dhe reduktimi i informalitetit në ekonomi.

Sipas saj, është e domosdoshme koordinimi i të gjitha iniciativave ekzistuese dhe bashkimi i aktorëve publikë e privatë për të arritur objektivat e përbashkëta.

“Ka iniciativa të ndryshme të cilat është e nevojshme t’i kokrrizojmë dhe t’i bashkojmë forcat për arritjen e objektivit. Qëllimi i programit është rritja e përdorimit të pagesave, reduktimi i informalitetit, përmirësimi i edukimit financiar dhe krijimin e një infrastrukture efikase elektronike, ku të gjithë aktorët të punojnë sëbashku, duke përmendur këtu terminalet, platformën qeveritare të pagesave apo QR kodin e përbashkët që duhet të na unifikojë të gjithëve. Ne duhet të kemi një komunikim të të dhënave zyrtare që ta ndihmojnë procesin e politikbërjes”, theksoi ajo.

Ministrja Ibrahimaj nënvizoi disa prej synimeve kryesore të “Cashless Albania 2030”.

“Rritja e përdorimit të pagesave elektronike në të gjithë vendin; Reduktimi i informalitetit dhe rritja e transparencës; Përmirësimi i edukimit financiar për qytetarët dhe bizneset; Krijimi i një infrastrukture efikase elektronike, me terminale POS dhe platforma të unifikuara; 60% e pagesave të jenë digjitale deri në vitin 2030; 100% e institucioneve publike të pranojnë pagesa elektronike“.

Ajo bëri të ditur se janë hartuar 12 masa konkrete, ndër të cilat përfshihet edhe krijimi i Këshillit për Pagesat Digjitale, një strukturë koordinuese që do të formalizohet me urdhër të Kryeministrit dhe që do të mbikëqyrë zbatimin e programit. Ministrja bëri të ditur se Këshilli për Pagesat Digjitale pritet të ngrihet zyrtarisht brenda muajit dhjetor, ndërsa mbledhja e parë synohet të zhvillohet më 19 dhjetor. Nga janari 2026, pritet të nisë implementimi i disa prej masave të para.

“Është një këshillë që do të formalizohet me një urdhër kryeministri, por që ka kompetenca të limituara dhe bëhet me qëllim të zbatimit të këtij projekti të përbashkët. Brenda muajit dhjetor dum të ngremë zyrtarisht Këshillin për Pagesat Digjitale dhe duam të propozojmë që mbledhja e parë e Këshillit të jetë në datën 19 dhe nga janari i 2026, presim fillimin e implementimit të disa prej masave”, tha Ibrahimaj.

Në këtë tryezë, Ministri i Financave, Petrit Malaj, theksoi se hapat e parë drejt reduktimit të parasë fizike tashmë kanë nisur, në përputhje me prioritetet e qeverisë dhe Paketën Fiskale që pritet të miratohet.

“Kemi filluar dhe jemi në linjë me prioritetet e vendosura nga qeveria, me Paketën Fiskale që po kalon. Janë ndërmarrë hapat e parë për reduktimin e cash. Është një objektiv i qeverisë që deri në vitin 2030 të eliminojmë cash, në mënyrë që të bëjmë një formalizim më të madh të ekonomisë shqiptare”, u shpreh Malaj./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Protesta në Shkup, OVL-UÇK sot konferencë për media

Published

on

Protesta e radhës në mbështetje të çlirimtarëve të Kosovës që po mbahen në paraburgim në Hagë, raportohet se do të mbahet më 13 dhjetor në Shkup, lajm këtë të cilin e ka bërë të ditur Ali Ahmeti, kryetar i Bashkimit Demokratik për Integrime (BDI).

E për këtë ka reaguar kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, duke thënë se nuk e mbështet këtë marsh.

“Me këtë protestë po mundohen të mobliziohen para Kongresit të partisë. Me këtë ata vetëm po e vërtetojnë se do ta kenë shumë të vështirë që në të ardhmen të gjejnë partner të koalicionit. Unë nuk e mbështes këtë ide dhe as nuk pajtohem me këtë marsh. Jam i bindur që as VLEN nuk do ta mbështesë”, u shpreh ai.

Pas kësaj, Organizata e Veteranëve të Luftës së UÇK-së ka thirrur për sot konferencë për media në ora 10:00 në Prishtinë. /S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara