Kuriozitete

Pse tifozët brazilianë të futbollit po braktisin fanellën e verdhë?

Përdorimi i saj për qëllime politike i ka humbur rëndësinë, sipas disa prej tyre.

Published

on

Dikur një ikonë e unitetit dhe fatit, lidhja e fanellës me të djathtën ekstreme të Brazilit ka bërë që tifozët e futbollit të heqin dorë nga ajo.

Higor Ramalho, një tifoz i zjarrtë i futbollit, planifikon të rifillojë udhëtimet e tij të rregullta në stadiume. Kjo pasi janë lehtësuar shqetësimet për përhapjen e koronavirusit, kufizimet janë hequr dhe kombi tani futet në frymën e Kupës së Botës.

Mirëpo, fanella e famshme e verdhë qëndron e varur në dollapin e tij që nga qershori i vitit 2018. Hera e fundit që e ka veshur ka qenë në ditëlindjen e tij. Ai nuk e di se kur dhe nëse do ta veshë atë përsëri.

“Veshja e fanellës së verdhë ishte një moment krenarie për mua”, thotë 33-vjeçari për Al Jazeera.

“Ishte një simbol i fitores. E kam veshur jo vetëm kur shikoja ndeshjet, por edhe në ditët e rregullta. Tashmë, e kam lënë këtë për arsye politike. Presidenti aktual, së bashku me mbështetësit e tij, e kthyen fanellën e verdhë në një fushatë politike dhe simbol të partisë së tyre politike”.

“Duke qenë se nuk i mbështes idetë e tyre politike, refuzoj të dukem si një prej tyre”.

Fanella e verdhë, e njohur si “fanela e Canarinhos”, nuk ka qenë gjithmonë fanella e kombëtares së Brazilit. Ajo u projektua në vitin 1953. Në atë kohë, kombëtarja kishte veshur fanella të bardha.

Organi qeverisës kombëtar i futbollit, së bashku me një gazetë, nisi një konkurs për të hartuar një uniformë të re për kombëtaren, kushti ishte që fanella e re të kishte ngjyrat e flamurit kombëtar.

U dorëzuan më shumë se 300 aplikime. Dorëzimi fitues ishte nga Aldyr Garcia Schlee, një brazilian i cili u ndje i thyer nga rezultati i vitit 1950 duke qenë se ai kishte lindur në kufirin me Uruguain.

Fanella e verdhë shpejt u bë simbol i optimizmit, fatit dhe unitetit mes tifozëve të futbollit.

Numri 10 i veshur nga Pele gjatë viteve të tij magjepsëse në fushë, numri 9 i Ronaldos kur u bë fitues i Kupës së Botës dhe numri 11 i Romarios gjatë ecurisë së tij mahnitëse të Kupës së Botës 1994, të gjitha u bënë pjesë e historisë së pasur dhe të suksesshme të Brazilit në fushë.

Por miratimi i këmishës në fushatat politike, së fundmi nga presidenti Jair Bolsonaro dhe mbështetësit e tij të krahut të djathtë përpara fitores së tij në zgjedhjet e 2018, bëri një numër të madh fansash të heqin dorë nga ajo.

Analistët thonë se të njëjtat momente ikonike të futbollit brazilian po përdoren jashtë fushës për të promovuar ide të kundërta me unitetin që e bëri të famshëm kombëtaren dhe vendin.

“Futbolli është diçka ikonë për Brazilin, është ajo që i bashkon të gjithë shumicën e kohës”, thotë Isabela Guedes.

“Kur ata [përkrahësit e krahut të djathtë] marrin diçka kaq domethënëse për vendin dhe e përdorin atë me qëllime politike, është sikur po na e vjedhin. Nuk ndihem rehat të var një flamur në dritaren time gjatë Kupës së Botës, sepse do të ngatërrohem me njerëz me pikëpamje krejtësisht të ndryshme politike.

“Ata kanë marrë flamurin dhe fanellën e verdhë dhe i kanë kthyer në simbole politike”.

Por zgjedhja e fanellës për qëllime politike nuk filloi me mbështetësit e Bolsanaros. Në vitin 1970, diktatura ushtarake përdori flamurin kombëtar dhe imazhin e ekipit, duke lidhur thelbin e Brazilit me ekipin, sipas Carolina Fontenelle, një studiuese në Laboratorin e Studimeve të Medias dhe Sportit në UERJ.

Gjenerali Medici, udhëheqësi ushtarak i Brazilit në atë kohë, luajti gjithashtu një rol të madh në largimin e trajnerit të ekipit kombëtar përpara Kupës së Botës të Meksikës 1970.

Me kalimin e kohës dhe këtyre përpjekjeve, u krijua një lidhje e fortë midis brazilianëve dhe fanellës së ekipit të tyre, shtoi ajo.

“Që atëherë, fanella e verdhë është perceptuar si një simbol. Njerëzit e shikojnë atë fanellë dhe e veshin me krenari sepse ndihen pjesë e një grupi”, thotë Fontenelle.

Para kësaj, gjatë trazirave të 2013-ës për të protestuar ndaj rritjes së kostos së jetesës, korrupsionit dhe brutalitetit policor, fanella mori një tjetër aspekt.

“Njerëzit që ishin pjesë e trazirave gjithashtu e kishin veshur atë. Kishte një numër të madh njerëzish në rrugë që protestonin kundër shumë gjërave, përfshirë paratë e shpenzuara për Kupën e Botës 2014. Në vitin 2018, ne kishim të djathtën ekstreme të veshur me fanellën”, tha Fontenelle.

“Fanella të jep ndjenjën se i përket një grupi dhe kjo ndjenjë humbet kur përdoret nga një grup politik që nuk mbron pakicat”.

“Gjatë zgjedhjeve të vitit 2014, fushata e Aecio Neves rrëmbeu ngjyrat e flamurit brazilian”, tha ajo.

Pak më shumë se dy vjet më parë, një fushatë, e drejtuar nga shkrimtari dhe regjisori Joao Carlos Assumpcao, i kërkoi organit kombëtar të futbollit të shfuqizonte fanellën e famshme verdhe dhe të kthente fanellën bardhë e blu.

Disa grupe pro-demokracisë, përfshirë gazetën Folha de Sao Paulo, u përpoqën të shkëputnin ngjyrën me fushatën e ekstremit të djathtë.

Fushata DevolvamNossaBandeira (#GiveBackOurFlag) mori gjithashtu mbështetjen e disa figurave politike.

“Futbolli është për të gjithë, nuk më pëlqen që [fanela] të përdoret nga njerëz që promovojnë racizëm, seksizëm dhe diskriminim”, thotë për Al Jazeera, Ademir Takara, bibliotekar dhe historian në Muzeun e Futbollit në Sao Paulo.

“Fanella është e kundërta e kësaj. Ajo përfaqëson unitetin dhe nuk po përdoret për këtë qëllim”.

“Nga viti 2013, është bërë një gjë politike më shumë se kurrë më parë. Është duke u përdorur nga njerëz me ide të ndryshme që donin diçka për t’i bashkuar dhe fanella ishte gjëja më e lehtë dhe më e fortë që panë”.

Në fillim të këtij muaji, mijëra mbështetës të Bolsonaros u dyndën në plazhin Copacabana në Rio de Zhaneiro, midis qyteteve të tjera, si pjesë e një fushate përpara zgjedhjeve të tetorit, vetëm një muaj përpara Kupës së Botës në Katar.

Shumë prej tyre kishin veshur fanellën e verdhë.

Ish-presidenti Luiz Inacio Lula, i cili supozohet të fitojë sondazhet e muajit të ardhshëm, sulmoi demonstratën në përvjetorin e 200 viteve të pavarësisë së Brazilit.

“7 shtatori duhet të jetë një ditë dashurie dhe bashkimi për Brazilin. Fatkeqësisht, kjo nuk është ajo që po ndodh sot. Unë besoj se Brazili do të rimarrë flamurin, sovranitetin dhe demokracinë e tij”, shkroi ai në Twitter.

Me dashuri për fanellën, tifozja e futbollit Marina Moreno tregoi se sa e “frustruar” ishte “që po sheh fanellën e verdhë duke u bërë një simbol i qeverisë aktuale”.

“Sot, është pothuajse e pamundur të mos e lidhësh atë me presidentin aktual dhe mbështetësit e tij. Është automatike dhe është zhgënjyese. Unë nuk e mbështes qeverinë aktuale dhe nuk dua të ngatërrohem me një nga mbështetësit e tij, kështu që vendosa të mos e mbaj më atë”./UBTNews/

Kuriozitete

Zhvillohet pajisja e re me bazë diamanti që detekton më lehtë kancerin

Published

on

Shkencëtarët në Universitetin e Warwickut kanë zhvilluar një pajisje të re me bazë diamanti, e cila mund ta bëjë më të lehtë dhe më të sigurt zbulimin e përhapjes së kancerit.

Kjo pajisje që mbahet në dorë gjurmon grimca të vogla magnetike që injektohen në trup, duke ofruar një alternativë jo toksike ndaj gjurmuesve radioaktivë dhe ngjyruesve që përdoren aktualisht në spitale, ka raportuar The Independent.

Gjurmuesit radioaktivë, janë substanca që përmbajnë sasi të vogël radioaktiviteti. Pas injektimit, udhëtojnë përmes trupit e mjekët përdorin pajisje të veçanta që matin rrezatimin për të parë ku kanë shkuar gjurmuesit e kuptohet nëse kanceri ka prekur nyjat limfatike.

Problemi është se të gjitha spitalet nuk kanë pajisjet për t’i përdorur, disa pacientë kanë shqetësime nga ekspozimi, ani pse doza është e vogël. Ngjyra e kaltër (si “patent blue” ose “isosulfan blue”), janë ngjyra të posaçme që injektohen pranë tumorit.

Ato përhapen në nyjat limfatike dhe i ngjyrosin, që mjekët t’i shohin gjatë operacionit. Konsiderohet si mënyrë problematike, se te disa pacientë shkaktojnë alergji, madje edhe reaksione serioze (ani pse kjo ndodh rrallë).

Përhapja e qelizave kancerogjene në pjesë të tjera të trupit, e njohur si metastazë, është një nga sfidat më të mëdha në mjekësinë moderne.

Mjekët kontrollojnë nëse kanceri ka arritur në nyjat limfatike, inde që filtrojnë lëngjet e trupit nga substancat e dëmshme, për të vendosur më pas për ndërhyrje kirurgjikale ose trajtime të tjera.

Studimi, i botuar në revistën Physical Review Applied, ka treguar se diamantet mund të përdoren për të ndërtuar një sensor shumë të ndjeshëm, që identifikon lëngun gjurmues magnetik të injektuar pranë tumorit.

Ky lëng përmban nanopjesëza hekuri, që lëvizin nëpër trup me qelizat e kancerit, duke treguar nëse ato kanë arritur në nyjat limfatike.

“Ka kërkesë për mënyra të ndryshme jo toksike për të gjetur kancerin. Për këtë sensor me bazë diamanti, arritëm ta zvogëlojmë kokën e sensorit në 10 milimetra, që do të thotë se është sensori i parë me diamante që zbulon lëngun gjurmues magnetik, duke qenë mjaftueshëm i vogël për kirurgjinë me prerje të vogla dhe endoskopike”, tha autori i studimit, Alex Newman, nga departamentin e fizikës në Warwick.

Ai shtoi se pajisja është e ndjeshme, duke qenë në gjendje të zbulojë edhe një të qindtën e dozës së lëngut gjurmues. Ajo përdor një diamant të vogël bashkë me magnet të vogël, pa pasur nevojë për pajisje elektronike të mëdha, që e bën të lehtë përdorimin në sallat e operacionit.

“Kjo u bë e mundur falë qendrave të mungesës së azotit brenda diamantit. Këto i lejojnë diamantit të ndjejë ndryshime shumë të vogla në fushën magnetike dhe i japin atij një ngjyrë rozë të bukur”, tha profesori Gavin Morley, udhëheqës i grupit të studiuesve.

Ai ka shtuar se teknologjia ka përdorime edhe përtej mjekësisë, si në anije hapësinore a energjinë e fuzionit. Spitalet përdorin gjurmues radioaktivë, që jo të gjithë kanë qasje t’i përdorin, ose ngjyra të kaltra, të cilat mund të shkaktojnë alergji te disa pacientë.

Ky sensor me diamante mund të shmangë këto probleme. Stuart Robertson, kirurg i kancerit të gjirit në Spitalet Universitare të Coventryt dhe Warwickshiret, ka thënë se tashmë po përdor gjurmues magnetikë në punën e tij.

“Kjo metodë ofron më shumë përparësi krahasuar me teknikat tradicionale”, ka thënë ai.

Studiuesit besojnë se pajisja mund të përdoret edhe për lloje tjera të kancerit, si ai i mushkërive, i mëlçisë, kolorektal dhe atë të ezofagut.

Continue Reading

Kuriozitete

Shkencëtarët zbulojnë proteinën që plak trurin

Published

on

Një studim i ri nga Universiteti i Kalifornisë në San Francisko (UCSF) ka identifikuar një proteinë të quajtur FTL1, e cila duket se është çelësi për plakjen e trurit.

Eksperimentet te minjtë kanë treguar se sasia e lartë e FTL1 humb kujtesëN, dobson lidhjen mes qelizave të trurit, ngadalëson funksionimin.

Kur shkencëtarët e bllokuan proteinën, minjtë e moshuar rifituan funksionimin rinor të trurit dhe kujtesë të mprehtë, raportoi ScienceDaily.

“Është rikthimi i aftësive, shumë më tepër sesa thjesht vonimi ose parandalimi i simptomave”, tha Saul Villeda, PhD, autor kryesor i studimit dhe zëvendësdrejtor i Institutit të Studimeve për Plakjen “Bakar” në UCSF.

Minjtë kishin nivele më të larta të FTL1 në hipokampus, pjesa e trurit që kontrollon të mësuarit dhe kujtesën, dhe më pak lidhje nervore. Kur kjo proteinë u rrit artificialisht te minjtë e rinj, truri dhe sjelljet filluan të ngjanin me ato të minjve të moshuar. Kur shkencëtarët ulën nivelin e FTL1 në hipokampusin e minjve të vjetër, fituan më shumë lidhje nervore e performuan më mirë në testet e kujtesës.

Qelizat nervore me shumë FTL1 prodhonin degëzime të thjeshta, jo lidhje komplekse që gjenden te qelizat e shëndetshme. FTL1 ngadalësonte metabolizmin e qelizave nervore, por kur trajtoheshin me substancë që stimulon metabolizmin, efektet negative zhdukeshin.

Villeda ka thënë se ky zbulim është hap i madh drejt terapive që bllokojnë FTL1 dhe të përmirësojnë shëndetin e trurit te të moshuarit.

“Po shohim më shumë mundësi për të lehtësuar pasojat më të rënda të plakjes. Është kohë shpresëdhënëse për të punuar në biologjinë e plakjes”, ka thënë ai. Studimi u botua më 19 gusht në revistën Nature Aging.

Continue Reading

Kuriozitete

Insirohen nga “ChatGPT”, çifti emërton vajzën Chat Yipiti

Published

on

Një çift kolumbian ka emëruar vajzën e posalindur me emrin “Chat Yipiti” sipas programit të njohur “ChatGPT”.

Përkundër emrit të pazakontë, fëmija është regjistruar në regjistrin shtetëror pa asnjë kundërshtim.

Sipas mediave lokale, prindërit e Chat Yipiti Bastidas Guerra kanë thënë se emrin e kanë zgjedhur për shkak të kohës së inteligjencës artificiale.

Kjo ka ngjallur të gjitha format e reagimit në rrjet, me shumë të tillë që nuk janë pajtuar, duke thënë se prindërit nuk kanë qenë të vetdijshëm për pasojat që fëmija mund t’i ketë në të ardhmen.

Epo, ky rast nuk është i veçantë, sepse Kolumbia ka një numër të madh të emrave të çuditshëm që janë inspiruar prej sportit, filmave, yjeve të muzikës si “Maicol Yordan” dhe “Brayan Spears”.

Regjistri shtetëror ka intervenuar në të kaluarën për t’i ndaluar emrat si “Miperro” kuptimi i të cilit është “Qeni im” ose “Satan” apo ndryshe djalli, me arsyetimin se cenojnë rëndë dinjitetin e njeriut.

Continue Reading

Kuriozitete

Studimi: Ajri i Everestit mund ta mposhtë Parkinsonin

Published

on

Ajri i hollë, i ngjashëm me atë të kampit bazë të Everestit, mund të ndihmojë në ngadalësimin apo edhe kthimin prapa të simptomave të Parkinsonit, sugjeron një studim i ri i botuar në Nature Neuroscience, ka raportuar The Independent.

Studiuesit nga Harvard Medical School kanë zbuluar se proceset e dëmtuara qelizore në tru shkaktojnë grumbullim të tepërt të molekulave të oksigjenit, gjë që çon në shfaqjen e simptomave të Parkinsonit. Ky oksigjen dëmton qelizat nervore, ndërsa marrja e saj në masë më të vogël ndihmon në mbrojtjen e tyre.

“Bazuar në këtë evidencë, u bë shumë interesante për ne të kuptonim efektin e hipoksisë (mungesës së oksigjenit) te Parkinsoni”, tha autori i studimit, Fumito Ichinose.

Një tjetër studiues, Vamsi Mootha, ka shtuar se niveli i ulet i oksigjenit mund t’i lehtësojë simptomat e sëmundjes në fjalë.

“Ne pamë së pari që niveli i ulët i oksigjenit mund të lehtësonte simptomat në disa sëmundje të lidhura me mitokondrit, si sindroma Leigh dhe ataksia e Friedreichut… Kjo ngriti pyetjen: A mund të vlejë e njëjta gjë edhe për sëmundjet më të zakonshme neurodegjenerative, si Parkinsoni?”, ka thënë ai.

Mitokondria membrana apo mbështjellësi i qelizës e cila e furnizon me energji.

Studiuesit injektuan proteina që quhen α-synuclein (shkaktojnë formimin e trupave Lewy) te minjtë, duke imituar gjendjen e pacientëve me Parkinson. Një grup minjsh qëndroi në ajër normal me 21% oksigjen, ndërsa tjetri në dhoma me vetëm 11% oksigjen, ekuivalent me jetën në 4,800 metra lartësi.

Pas tre muajsh, minjtë që thithnin ajër normal kishin nivele të larta të trupave Lewy, humbje të neuroneve dhe probleme serioze në lëvizje. Ndërsa minjtë e mbajtur në ajër me pak oksigjen nuk humbën asnjë neuron dhe nuk patën probleme lëvizjeje, ani pse trupat Lewy u formuan.

“Shumë oksigjen në tru rezulton të jetë toksik. Duke ulur furnizimin e përgjithshëm me oksigjen, po ndërpresim karburantin e këtij dëmtimi”, tha Mootha.

Kur trajtimi me ajër të hollë filloi gjashtë javë pas injektimit, pasi simptomat ishin shfaqur, minjtë përmirësuan aftësitë motorike, u zhdukën sjelljet e ngjashme me ankthin dhe ndaloi humbja e neuroneve. Shkencëtarët po punojnë për të krijuar “hipoksi në një pilulë”, barna që imitojnë efektet e nivelit të ulët të oksigjenit për të trajtuar sëmundjet që burojnë nga dëmtimet e mitokondrive.

Megjithatë, ata paralajmërojnë se nevojiten më shumë kërkime para se ky zbulim të zbatohet tek njerëzit.

“Ndoshta nuk është trajtim për të gjitha llojet e neurodegjenerimit, por është një koncept i fuqishëm, që mund të ndryshojë mënyrën se si mendojmë për trajtimin e këtyre sëmundjeve”, ka thënë Mootha.

Continue Reading

Të kërkuara