

Lajmet
Pse të rinjtë evropianë po shkojnë drejt të djathtës ekstreme?
Published
2 years agoon
By
UBT newsNga: The Week
Duke drekuar me një sanduiç në tregun qendror të Volendamit, një port në veri të Amsterdamit, Gerald, 24 vjeç, ishte i qartë për zgjedhjen e tij në zgjedhjet holandeze të muajit të kaluar. “Votova për Wilders, dhe shumë nga miqtë e mi votuan po ashtu”, tha ai. “Dua të jetoj përgjithmonë me prindërit e mi. Unë dua shtëpinë time dhe të jem në gjendje të siguroj familjen time më vonë. Wilders dëshiron të kuptojë krizën e strehimit dhe të përmirësojë kujdesin tonë shëndetësor. Këto janë temat më të rëndësishme për mua”. Nëse të gjithë ata që votuan në zgjedhje do të ishin nën moshën 35 vjeç, Geert Wilders, populisti i ekstremit të djathtë, Partia për Liri (PVV) e të cilit tronditi Evropën duke fituar shumicën e vendeve parlamentare, do të kishte fituar edhe më thellë.
Në balotazhin presidencial francez të vitit të kaluar, Marine Le Pen fitoi 39% të votave nga francezët e moshës 18-24 vjeç dhe 49% të atyre të moshës 25-34 vjeç. Përpara zgjedhjeve të Italisë në shtator të vitit të kaluar, Fratelli d’Italia e Giorgia Melonit ishte partia më e madhe mes moshave nën 35 vjeç, me 22%.
Në të gjithë Evropën, imazhi i votuesit të së djathtës radikale – zakonisht i bardhë, mashkull, jo i diplomuar dhe i moshuar – po ndryshon, dhe studimet sugjerojnë se në disa vende, mbështetja për të djathtën ekstreme po rritet më shpejt në mesin e votuesve të rinj.
Disa faktorë mund ta shpjegojnë fenomenin, thonë analistët. “Ne duhet të jemi vërtet të kujdesshëm në lidhje me supozimin e një reshtimi kulturor ose ideologjik, midis votuesve të rinj dhe të djathtës ekstreme”, tha Catherine de Vries, një politologe në universitetin Bocconi të Italisë. “Ne e dimë se në shumë vende të rinjtë janë më pro imigracionit sesa votuesit e moshuar. Ata nuk janë bërë ksenofobë. Por jeta e tyre është më e pasigurt. Këto janë shpesh vota për atë që në këto zgjedhje holandeze u quajt “siguria e jetesës”.
Fjala holandeze bestaanszekerheid përkthehet përafërsisht si një ekzistencë me të ardhura të mjaftueshme dhe të parashikueshme, një shtëpi të kënaqshme, akses në arsim dhe kujdes shëndetësor dhe një “dyshek” kundër të papriturave.
Çështje të tilla si strehimi, klasat e mbipopulluara dhe spitalet në vështirësi ishin thelbësore për votën e të rinjve, tha De Vries. Wilders mund të dëshirojë “holandezët të parët’, por ai premton t’i rregullojë këto gjëra, tha ajo. “Partitë qeveritare imponuan masa shtrënguese”.
Në Volendam, ku PVV fitoi 42.9% të votave, kjo ishte tema e preferuar e Geraldit. “Të rinjtë, ata nga qytetet e mëdha, kujdesen për klimën dhe çështjet gjinore, por ata po injorojnë problemet reale që kemi këtu dhe tani”, tha ai.
“Unë nuk jam racist sepse votova për Wilders. Më zhgënjen që imigrantët marrin më shumë ndihmë nga qeveria sesa holandezët – por unë nuk jam kundër Islamit; Unë nuk dua që xhamitë të mbyllen. Thjesht mendoj se duhet ta kontrollojmë më mirë emigracionin”.
Koen, 19 vjeç, një student në Amsterdam, i bëri jehonë kësaj pikëpamjeje. “Unë ende jetoj me prindërit e mi – nuk mund të përballoj një dhomë në Amsterdam”, tha ai. “Më duhet të udhëtoj çdo ditë. Wilders dëshiron t’u japë strehim njerëzve që janë nga këtu – nuk mendoj se kjo është e çuditshme”.
Koen tha gjithashtu se nuk besonte që Wilders do t’i çonte deri në fund premtimet e tij ekstreme anti-islame: mbylljen e xhamive dhe nxjerrjen jashtë ligjshi të Kuranit.
Partitë e ekstremit të djathtë nuk janë opsioni i preferuar – apo edhe zgjedhja e dytë – për votuesit më të rinj kudo në Evropë, paralajmërojnë analistët. Tendenca shfaqet më e fortë në vende si Austria, Gjermania, Holanda, Suedia dhe Danimarka. Në Spanjë, përqindja e partisë ultra-konservatore Vox tek nën 35 vjeçarët u rrit nga 22% në prill 2019, në 34% atë nëntor. Ajo ra përsëri këtë vit, por ende qëndron mbi 27%.
Në Holandë, PVV u rrit për t’u bërë partia më e madhe midis 18-34-vjeçarëve, duke fituar 17% të votave, kundrejt 7% më parë. Në zgjedhjet e Suedisë 2022, 22% e grupit të 18-21 vjeçarëve votuan për Demokratët e Suedisë, parti e ekstremit të djathtë, kundrejt 12% në vitin 2018.
Pawel Zerka, një bashkëpunëtor në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, identifikoi gjithashtu pasigurinë ekonomike si faktorin më të rëndësishëm. “Votuesit e rinj nuk kanë lëvizur djathtas për migrimin, abortin, të drejtat e pakicave”, tha ai. “Partitë e ekstremit të djathtë i kanë bindur se ofrojnë një alternativë të besueshme ekonomike”.
Jacob Davey, kreu i politikave dhe kërkimit në Institutin për Dialog Strategjik, identifikoi ndikimin e një kundërkulture rinore të ekstremit dhe ultra të djathtë.
Dhe së fundi, thotë De Vries, është edhe “normalizimi”. Për shumë votues të rinj, partitë e ekstremit të djathtë kanë qenë pjesë e peizazhit politik gjatë gjithë jetës së tyre, tha ajo. “Nuk ekziston stigmatizimi që ishte dikur”.
Në Amsterdam, Conny, 22 vjeç, tha se jeta në qytet po bëhej më e shtrenjtë, por qeverisë në largim dukej se nuk i interesonte.
“Wilders bëri fushatë për të investuar në kujdesin shëndetësor dhe në shtëpitë e njerëzve”, tha ajo. “Kur bëhet fjalë për migrimin, njerëzit nga një vend lufte meritojnë një jetë më të mirë këtu, por kjo nuk duhet të jetë në kurriz të holandezëve”. / the week – bota.al
Lajmet
Përshkallëzohet konflikti midis SHBA-së e Kolumbisë
Published
5 minutes agoon
October 23, 2025By
UBT News
Presidenti i SHBA-së Donald Trump njoftoi disa ditë më parë se do të ndërpresë të gjitha pagesat dhe subvencionet amerikane për Kolumbinë, gjë që shënoi një përshkallëzim serioz të marrëdhënieve gjithnjë e më të tensionuara me presidentin Gustavo Petro dhe shtetin e Amerikës Jugore.
Trump tha në mediat sociale se Petro nuk po bën asgjë për të ndaluar prodhimin e drogës në vendin e tij, pavarësisht pagesave dhe subvencioneve të mëdha amerikane që nuk janë gjë tjetër veçse grabitje afatgjatë e Amerikës.
Ai gjithashtu e quajti Petro një lord të paligjshëm droge.
“Që nga sot, këto pagesa, ose çdo formë tjetër pagese ose subvencioni, nuk do t’i bëhen më Kolumbisë”, shkroi Trump.
Të dy liderët janë përplasur për migracionin dhe trafikun e drogës, veçanërisht pasi Shtetet e Bashkuara kanë kryer bastisje në anijet e dyshuara të drogës në Karaibe. Por njoftimi i së dielës i tendosi më tej marrëdhëniet, tani me pasoja të rënda financiare.
Shtetet e Bashkuara i kanë dhënë Kolumbisë rreth 210 milionë dollarë ndihmë këtë vit fiskal, duke përfshirë rreth 31 milionë dollarë në mbështetje bujqësore.
Kolumbia ka qenë aleati më i besuar i Amerikës në Amerikën e Jugut për dekada të tëra në siguri dhe mbrojtje.
Trump paralajmëroi Petro-n se më mirë është t’i mbyllë fushat e “vrasjes”, duke iu referuar zonave prodhuese të drogës.
Sipas Zyrës së Kombeve të Bashkuara për Drogën dhe Krimin, Kolumbia është prodhuesi kryesor në botë i kokainës.
Trump dhe Petro kanë qenë në mosmarrëveshje për muaj të tërë, ku kohët e fundit, edhe Petro akuzoi SHBA-në për vrasjen e një qytetari kolumbian gjatë njërit prej sulmeve të ushtrisë amerikane në Karaibe.
Muajin e kaluar, SHBA i revokoi vizën presidentit kolumbian pasi ai u bëri thirrje publikisht ushtarëve amerikanë të mos i bindeshin urdhrave të Trump.
Përshkallëzimi vjen ndërsa SHBA-të po kryejnë një seri sulmesh ushtarake kundër anijeve që thonë se janë të përfshira në tregtinë e paligjshme të drogës në Karaibe./S.K/KP/
Lajmet
Çmimet e naftës rriten, gruri shënon rënie në Evropë
Published
9 minutes agoon
October 23, 2025By
UBT News
Indekset e aksioneve evropiane ishin të përziera, ku u pa se çmimet e naftës dhe arit u rritën, por çmimet e grurit ranë. Investitorët janë duke analizuar edhe më tej raportet e fitimeve nga kompani dhe banka të mëdha si Heineken, SAP dhe Barclays.
Banka italiane UniCredit raportoi një fitim që tejkaloi pritjet në tremujorin e tretë të vitit 2025, dhe drejtori ekzekutiv i saj Andrea Orsel tha se nuk kishte hequr dorë plotësisht nga marrja e Commerzbank të Gjermanisë, raportoi CNBC.
Ai tha gjithashtu se UniCredit ka të ngjarë të rrisë pjesëmarrjen e saj në Alpha Bank të Greqisë në rreth 30 përqind.
Indeksi DAX i Frankfurtit ra me 0.22 përqind në 24,280.32 pikë në orën 9:30 të mëngjesit të sotëm, CAC 40 i Francës ra me 0.7 përqind në 8,200.64 pikë, ndërsa FTSE 100 i Britanisë u rrit me 0.49 përqind në 9,473.60 pikë dhe MOEX i Moskës u rrit me 0.54 përqind në 2,646.69 pikë.
Sipas të dhënave aktuale të tregut të aksioneve, çmimi i naftës bruto u rrit në 58,230 dollarë, dhe çmimi i naftës bruto Brent u rrit në 62,275 dollarë.
Çmimi i arit u rrit në 4,137.67 dollarë për ons, ndërsa çmimi i grurit ra në 5.0003 dollarë për bushel (një bushel është 27.216 kg).
Vlera e euros kundrejt dollarit në bursën Forex është 1.16045 dollarë, një rritje prej 0.04 përqind që nga fillimi i tregtimit./S.K/KP/
Lajmet
Spanja kërkon fundin e ndërrimit të orës dhe propozon të ndalet nga 2026
Published
11 minutes agoon
October 23, 2025By
UBT News
Spanja do t’i kërkojë Bashkimit Evropian që të ndalojë ndryshimin e orës dy herë në vit, duke nisur nga viti 2026. Kryeministri Pedro Sanchez tha se kjo praktikë është e vjetruar dhe shkakton shqetësime te qytetarët.
“Këtë javë ndryshojmë sërish orën, por sinqerisht nuk shoh më asnjë qëllim”, u shpreh ai në një video në rrjetet sociale.
Sipas tij, shumica e spanjollëve dhe europianëve janë kundër kësaj praktike. Ai theksoi se shkenca ka treguar se ndërrimi i orës nuk kursen energji. Përkundrazi, ai dëmton ritmet biologjike të trupit dy herë në vit.
Me këtë nismë, Spanja kërkon të rihapë një vendim të bllokuar të Parlamentit Evropian nga viti 2018. Atëherë u propozua heqja përfundimtare e orës së verës në të gjithë BE-në.
“Spanja do t’i bëjë thirrje Këshillit Evropian të veprojë dhe të ndalojë këtë ndryshim që nga viti 2026”, tha Sanchez.
Propozimi u paraqit në takimin e ministrave të Transportit, Telekomunikacionit dhe Energjisë në Luksemburg.
Kryeministri e cilësoi këtë si një hap drejt një politike të dobishme dhe demokratike. Por ai nuk sqaroi ende se cilën zonë kohore do të mbajë Spanja nëse ndryshimi i orës hiqet përfundimisht./S.K/KP/

Sot mbi vendin tonë do të mbajë mot i vranët dhe me intervale kohore të shkurta me diell.
Temperaturat minimale do të lëvizin nga 5 e deri në 9 gradë Celsius, derisa ato maksimalet nga 17 e 20 gradë Celsius, njofton Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës.
Do të fryjë erë nga juglindja me shpejtësi prej 1 e deri në 5 metër për sekond./S.K/EO/

Përshkallëzohet konflikti midis SHBA-së e Kolumbisë

Çmimet e naftës rriten, gruri shënon rënie në Evropë

Spanja kërkon fundin e ndërrimit të orës dhe propozon të ndalet nga 2026

Parashikimi i motit

146 vjet nga suksesi i parë i llambës elektrike të Thomas Edisonit

Al Pacino rikthehet në botën e mafias me trillerin e ri aksion “Father Joe”

Tetë vende të reja në listën britanike për rrezikun nga pijet e falsifikuara me metanol

Radoniqi për rezultatet e zgjedhjeve: Duhet t’i presim edhe ankesat nga PZAP

The Sims Mobile po i vjen fundi, EA konfirmon mbylljen e lojës
Të kërkuara
-
Lajmet2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months ago
Profesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës