Kuriozitete

Pse shohim gjithnjë e më pak yje në qiell çdo vit? Përgjigjen e thotë një studim i ri

Kjo për shkak të rritjes së shpejtë të ndotjes nga drita.

Published

on

Njerëzit në mbarë botën shohin më pak yje në qiell çdo vit që kalon. Vëzhgimet nga shkencëtarë profesionistë dhe amatorë në mbarë botën në vitet e fundit zbulojnë një prirje alarmante: yjet në qiellin e natës po bëhen gjithnjë e më të vështirë për t’u parë për shkak të rritjes së shpejtë të ndotjes nga drita.

Një studim i ri shkencor ka zbuluar se para syve tanë, shpesh pa e kuptuar ne, yjet po zhduken me një shpejtësi mbresëlënëse ose më saktë alarmante.

Sa shpejt ndryshoi dukshmëria e yjeve?

Ndryshimi në dukshmërinë e yjeve korrespondon me një rritje vjetore gati 10% në shkëlqimin e qiellit të natës gjatë dekadës së fundit. Kjo do të thotë se një fëmijë i cili kur ka lindur në një zonë, dukeshin 250 yje, sot në të njëjtin vend pas 18 vitesh mund të vëzhgojë maksimumi 100 yje, pra më shumë se gjysma janë bërë tashmë “të padukshëm”.

Syri i lirë i njeriut duhet të jetë në gjendje të shohë disa mijëra yje në një qiell të qartë të errët. Për fat të keq, vlerësohet se rreth 30% e njerëzve në mbarë botën, pothuajse një në tre, kanë humbur tashmë pamjen e tyre për galaktikën tonë për shkak të ndotjes nga drita, dhe problemi po përkeqësohet, sipas hulumtimeve të reja.

Studiuesit e projektit shkencor ndërkombëtar Globe at Night, të udhëhequr nga Christopher Kimba i Qendrës Kërkimore Gjermane për Gjeoshkencën (GFZ) në Potsdam dhe Universitetit të Ruhr-Bochum, të cilët bënë publikimin përkatës në revistën “Science”, analizuan të dhënat e periudha 2011-2022 përfshin gjithsej 51,351 vëzhgime të yjeve me sy të lirë nga njerëzit në afërsisht 19,300 vende në vende të ndryshme, kryesisht në Europë dhe Amerikën e Veriut.

Shkëlqimi i qiellit të natës u dyfishua në më pak se 8 vjet

U vlerësua se shkëlqimi i qiellit të natës u dyfishua në më pak se tetë vjet. Rritja vjetore e ndriçimit, që varion nga gati 7% në Europë në 10% në SHBA, është shumë më e madhe se ajo rreth 2% në vit për rritjen e dritës artificiale bazuar në matjet e rrezatimit satelitor. Kjo është kryesisht për shkak se satelitët matin ndotjen nga drita duke regjistruar kryesisht dritën e drejtuar drejt qiellit, ndërsa qytetarët ndikohen kryesisht nga ndotja nga drita horizontale, e cila është më e madhja.

Nuk errësohet kurrë në shumë pjesë të botës

Në shumë rajone të banuara të Tokës qielli i natës nuk errësohet kurrë plotësisht, pasi ka një shkëlqim të përhapur të dritës artificiale në atmosferë. Kjo ndotje nga drita minon aftësinë për të vëzhguar yjet gjatë natës. Përhapja e ndriçimit LED, i cili lëshon më shumë dritë blu ndaj së cilës sytë janë më të ndjeshëm, ka përkeqësuar situatën.

Përveç kësaj, ndotja nga drita prish tranzicionin ciklik natyror nga dielli në dritën e yjeve dhe mbrapa, një proces natyror me të cilin organizmat biologjikë, përfshirë vetë njerëzit, kanë evoluar. Studimet në të kaluarën kanë nxjerrë në pah efektet mjedisore të ndriçimit artificial, përfshirë për kafshët dhe insektet, por edhe në përgjithësi për ekosistemet e Europës dhe rajoneve të tjera, si dhe për shëndetin e njeriut.

© SYRI.net

Kuriozitete

Gjashtë gjëra që duhet t’i kujtosh vetes kur po kalon një ditë të keqe

Published

on

Ke kaluar një ditë të keqe? U zgjove me një peshë mbi supe e nuk e di pse? Mendimet të thonë se gjithçka për të cilën ke punuar nuk ka asnjë vlerë? E pe veten në pasqyrë dhe të dukej sikur shihje një të huaj?

Po të them diçka: të ndihesh kështu është shumë normale. Madje, do të ishte çudi nëse nuk do të kishe ditë të këqija.

Pse?

Sepse jemi njerëz. Trupi dhe mendja janë krijuar për të përjetuar emocione të ndryshme. Nëse nuk do kishim ulje-ngritje, do të ishim si robot me programe të paracaktuara. Do doje të ishe robot? Nuk besoj. Ndaj, që jemi këtu bashkë, duke kaluar një ditë të mërzitshme, le të kujtojmë disa gjëra që mund të na ndihmojnë ta përballojmë më lehtë.

Nuk do të zgjasë përgjithmonë: Edhe pse sot duket sikur ke rënë në një gropë nga e cila nuk do dalësh, mos i beso mendjes kur të thotë se kështu do të jetë gjithmonë. Do të dalësh prej saj. Do vijë një moment kur do ndihesh më i/e lehtë. Dielli do shkëlqejë sërish. E garantoj.

Ke pasur ditë më të mira më parë: Mendo pak: A nuk ke pasur edhe më parë ditë kur je ndjerë mirë? Kur je parë në pasqyrë e ke menduar: “Po më pëlqen si dukem sot!”? Kur një i panjohur të ka buzëqeshur, kur qeni i komshiut ka tundur bishtin kur e ke përkëdhelur, kur një recetë e re të ka dalë perfekt E ke ndjerë kënaqësi të vogël por të rëndësishme? E shikon? Këto ndjesi ekzistojnë dhe do të kthehen.

Emocionet janë si moti: Nuk jetojmë në një flluskë ku gjithçka është e njëjtë çdo ditë. Një ditë bie shi, një ditë del dielli, fryn erë dhe një ditë është vapë përvëluese. Po kështu funksionojnë edhe emocionet. Një ditë je e lumtur, një ditë je e mërzitur, një ditë e lodhur, një ditë e mbushur me energji. Çdo emocion vjen dhe ikën, ashtu si retë në qiell që, edhe pse duken të palëvizshme, janë gjithmonë në lëvizje.

A je në pikën ku mendon: “Unë nuk mundem më”?: Nëse po, po të them me siguri; Mundesh. Ndoshta nuk ndihesh tani, ndoshta të duket sikur e ke shtrydhur çdo pikë energjie, por mos harro: e ke thënë edhe më parë këtë gjë dhe sërish ia ke dalë.

Nuk ke pse e përballon vetëm: Nëse ke një person të besuar, fol me të. Nëse s’ke fuqi, shkruaj. Nëse nuk do të komunikosh me askënd, dëgjo një këngë që të bën të ndihesh mirë. E rëndësishme është të mos i lësh mendimet e errëta të të mbysin.

Edhe kjo do të kalojë: Pa marrë parasysh sa e rëndë të duket dita e sotme, një moment do të vijë kur do ta kujtosh këtë ndjenjë si diçka të largët. Një javë, një muaj apo një vit nga tani, do ta shohësh ndryshe. Mos harro: asnjë stuhi nuk ka zgjatur përgjithmonë. Dhe kur kjo ditë të ketë kaluar, mos harro t’i thuash vetes: Ja dola edhe kësaj here. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Lloji i makaronave më i konsumuar në botë, ja pse të gjithë i duan

Published

on

Nëse ka një ushqim që bashkon njerëzit në mbarë globin, ato janë makaronat. Midis të gjitha llojeve të ndryshme të tyre ku mund të numërohen më shumë se 350 lloje makaronash.

Megjithatë sipas shumë të dhënash nga intervista, restorante, artikuj dhe pyetësorë vetëm një prej tyre mbetet më i preferuari i konsumatorëve në të gjithë botën dhe është pikërisht spageti.

Por, çfarë e bën këtë lloj kaq të veçantë dhe të pëlqyer në çdo cep të botës?

Historia dhe origjina e Spagetit

Një nga format më të vjetra të makaronave, me origjinë në Itali. Fjala “spageti” vjen nga italishtja “spago“fije” ose “fije e hollë.” Përshkruan formën e gjatë e të hollë të spagetit. Që nga Mesjeta, ka qenë ushqim bazë në kuzhinën italiane, duke evoluar nga një ushqim i thjeshtë fshati në një nga ushqimet më ikonike dhe të dashura në botë.

Përshtatshmëria dhe shija

Një nga arsyet kryesore pse spageti është kaq i preferuar është lehtësia në përshtatje, kombinohet me një gamë të gjerë salcash dhe përbërësish. Nga salcat e thjeshta të domates dhe djathit Parmigiano, te salcat e sofistikuara të detit dhe mishit, mundësitë janë të pafundme. Kjo i jep çdo kuzhinieri, profesionist apo amator, lirinë për të krijuar pjata unike dhe të shijshme.

Tradita dhe kultura

Pjesë e pandashme e kulturës së ngrënies në shumë vende. Në Itali, është pjesë e çdo vakti të dytë e konsumohet si pjatë kryesore. Në SHBA, spageti me salcë të kuqe dhe qofte është ikonë e kuzhinës italiane-amerikane. Edhe në Azi, ku orizi është më i zakonshëm, spageti ka gjetur rrugën e tij në zemrat dhe tryezat e njerëzve, shpesh duke u përshtatur me shijet dhe përbërësit lokalë.

Shëndeti dhe vlerat

Burim i mirë i karbohidrateve komplekse, që ofrojnë energji të qëndrueshme, kur përgatitet me miell integral, është burim i shkëlqyer i fibrave dietike, ndihmon në tretje e mban një zemër të shëndetshme. Kombinimi me perime, proteina dhe yndyra të shëndetshme mund ta bëjë një vakt të plotë dhe të balancuar.

Dashuria globale për spagetin është e kuptueshme. Përveçse është i shijshëm dhe i ushqyeshëm, spageti është ushqim që sjell kulturat dhe traditat e ndryshme në një pjatë. Pavarësisht se ku jetoni, një pjatë me spageti është një zgjedhje e shkëlqyer për të kënaqur shijen. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Vogëlushi thërret 911, kërkesë emergjente për donat!

Published

on

Një fëmijë i vogël me një dashuri për ëmbëlsirat, i quajtur Bennett, në Moore, Oklahoma, bëri dy thirrje në 911 për të raportuar një “nevojë emergjente për donat.”

Policia lokale reagoi menjëherë dhe, ditën pas thirrjeve, dërgoi donat Dunkin’ Donuts në shtëpinë e fëmijës.

Departamenti i Policisë së Moore ndau një audio të thirrjes të pazakontë dhe pamje të dërgesës speciale në llogarinë e tij në X.

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse shtojmë peshë në muajt e dimrit

Published

on

Sipas studimeve, shtimi mesatar i peshës në tre muajt e dimrit është gjysmë kilogrami, por për ata që tashmë kanë peshë të tepërt është më shumë.

Lexoni arsyet pse shtojmë peshë në muajt e dimrit.

Hamë më shumë ushqim sepse kemi ftohtë. Shumë e besojnë dhe po aq shumë e bëjnë, por e vërteta është se është një gabim, të paktën për njeriun modern.

Yndyra shtesë trupore jo vetëm që nuk na “izolon” ​​nga i ftohti, por përkundrazi na bën të ndjejmë më shumë ftohtë, kjo sepse kjo yndyrë është ind dhjamor i bardhë që ruan thjesht energji (kalori) dhe jo yndyrë kafe termogjenike. Këtë me shumicë e kanë vetëm foshnjat, ndërsa të rriturit në sasi shumë të kufizuara.

I ftohti hap oreksin – Temperaturat e ulëta rrisin oreksin tonë sepse djegim më shumë kalori për të prodhuar nxehtësi që do të mbajë temperaturën e trupit tonë normale pavarësisht temperaturave të ulëta mjedisore.

Pimë më pak ujë – Zakonisht nuk preferojmë ujin që na shuan etjen gjatë dimrit. Sigurisht që uji e shtyp oreksin ose të paktën e “mashtron” edhe nëse nuk e kuptojmë, ndërsa pa të oreksi nuk na ndalet.

Pimë më shumë për t’u ngrohur – Edhe pse shumë njerëz i drejtohen pijeve kur duan të ngrohen, ndjenja e ngrohtësisë që na jep alkooli në një natë të ftohtë dimri nuk është vetëm e përkohshme, por në fund funksionon e kundërta.

Hamë më shumë ushqime me yndyrë – Gjatë muajve të dimrit ne kërkojmë ushqime të yndyrshme dhe të “pasur”. Kjo ndodh sepse trupi ynë dëshiron ushqime të rënda, pasi sa më i rëndë të jetë një ushqim, aq më intensiv është tretja dhe prodhimi i nxehtësisë.

Lëvizim pak – Në dimër kufizojmë lëvizjet fizike për shkak të të ftohtit, trupi nuk djeg kalori shtesë për të djegur dhjamin. marrim më shumë kalori sesa djegim. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara