Lajmet

Pse pandemia e radhës mund të na gjejë sërish të papërgatitur?

Nga Bill Gates

Published

on

Imagjinoni sikur ka rënë një zjarr të vogël në kuzhinën tuaj. Menjëherë bie alarmi anti-zjarr, duke i paralajmëruar për rrezikun të gjithë të pranishmit në banesë. Dikush telefonon zjarrfikësit. Ju përpiqeni ta shuani vetë zjarrin, dhe ndoshta keni edhe një pompë të zogël zjarrfikëse nën lavaman.

Nëse as ajo nuk funksionon, e dini se si të evakuoni në mënyrë të sigurt. Në momentin që dilni jashtë, zjarrfikësit po përgatiten të hidhen në veprim. Ata përdorin hidrantin para për të shuar flakët përpara se nga zjarri të rrezikohet ndonjë nga shtëpitë e fqinjëve tuaj.

Ne duhet të përgatitemi për t’i luftuar shpërthimet epidemike të sëmundjeve, ashtu siç përgatitemi për të luftuar zjarret. Nëse një zjarr lihet të digjet jashtë kontrollit, ai përbën një kërcënim jo vetëm për një shtëpi, por për një komunitet të tërë. E njëjta gjë vlen edhe për sëmundjet infektive, sidomos ato që përhapen në shkallë të gjerë.

Siç e dimë shumë mirë nga Covid-19, një shpërthim epidemik në një qytet, mund të përhapet shpejt në një vend të tërë dhe më pas në mbarë botën. Kur Organizata Botërore e Shëndetësisë e cilësoi për herë të parë Covid-19 si një pandemi pak më shumë se 3 vjet më parë, ai shënoi kulmin e një dështimi kolektiv për t’u përgatitur për pandemitë, pavarësisht shumë paralajmërimeve të bëra.

Dhe unë kam frikë se po bëjmë sërish të njëjtat gabime. Bota nuk ka bërë aq shumë për t’u përgatitur për pandeminë e ardhshme sa kam shpresuar. Por nuk është tepër vonë për të shmangur përsëritjen e historisë. Bota ka nevojë për një sistem të mirë–financuar që të jetëgati të hyjë në veprim kur të shfaqet rreziku.

Ne kemi nevojë për një “zjarrfikës” për pandemitë. Unë jam optimist për një rrjet që po ndërtojnë OBSH dhe partnerët e saj, i ashtuquajturi Korpusi i Emergjencave të Shëndetit Global. Ky rrjet i udhëheqësve kryesorë të urgjencës shëndetësore në botë, do të punojë së bashku për t’u përgatitur për pandeminë e ardhshme.

Ashtu si zjarrfikësit që kryejnë stërvitje për të praktikuar reagimin ndaj një zjarri, Korpusi i Emergjencave planifikon të kryejë stërvitje për t’u praktikuar se si të reagojë përballëepidemive dhe pandemive. Ushtrimet do të sigurojnë që të gjithë – qeveritë, ofruesit e kujdesit shëndetësor, punonjësit e urgjencës shëndetësore – ta dinë se çfarë të bëjnë kur shfaqet një shpërthim i mundshëm.

Një nga detyrat më të rëndësishme të kësaj trupe, do të jetë ndërmarrja e veprimeve të shpejta për të ndaluar përhapjen e një patogjeni. Shpejtësia e veprimit kërkon që vendet të kenë aftësi testimi në shkallë të gjerë, në mënyrë që të identifikojnë që në fillim kërcënimet e mundshme.

Mbikëqyrja mjedisore si testimi i ujërave të zeza është shumë thelbësore, pasi shumë patogjenë shfaqen në mbetjet njerëzore. Nëse një kampion i ujërave të zeza rezulton pozitiv, një ekip i reagimit të shpejtë do të vendoset në zonën e prekur për të gjetur njerëz që mund të infektohen, do të zbatojë një plan reagimi, dhe do të nisë edukimin e nevojshëm të komunitetit se çfarë duhet kërkuar dhe si të qëndrojnë të mbrojtur.

Siç e tregoi Covid-19, një pandemi është një problem triliona dollarësh, dhe zbutja e kësaj sfide nuk duhet të varet nga vullnetarët. Ne kemi nevojë për një trupë profesionistësh nga çdo vend dhe rajon, dhe bota duhet të gjejë një mënyrë për t’i kompensuar ata për kohën që shpenzojnë duke u përgatitur dhe për t’u përgjigjur ndaj kërcënimeve transnacionale.

Ata duhet të jenë në gjendje të vendosin në gatishmëri ekipe profesionistësh për të ndihmuar në kontrollin e shpërthimeve atje ku nisin. Që të jetë i suksesshëm, Korpusi i Emergjencave duhet të bazohet në rrjetet ekzistuese të ekspertëve dhe të udhëhiqet nga njerëz si drejtuesit e agjencive kombëtare të shëndetit publik dhe drejtuesit e tyre për përgjigje epidemike.

Është e vështirë për çdo vend që ta ndalë vetë përhapjen e një sëmundje. Shumë nga veprimet më domethënëse kërkojnë një koordinim nga nivelet më të larta të qeverisë. Bota duhet të përgatitet për një “zjarr” me shumë alarme, dhe për mënyra efektive të reagimit ndaj zjarrit që kërkon njësi dhe departamente të ndryshme.

Këto lloj flakësh janë të rralla, por kur ndodhin, nuk ka asnjë minutë kohë për të humbur. Reaguesit lokalë duhet të dinë se mund të mbështeten në një numër të madh “zjarrfikësish epidemikë” të trajnuar mirë, të cilët do të punojnë pa probleme së bashku.

Ata nuk mund të mbërrijnë në vendngjarje, vetëm për të zbuluar se pajisjet e tyre nuk përshtaten me ato të njësive të njësitë e tjera që kanë mbërritur më herët. Trupat e Emergjencave do të sigurohen që vendet dhe sistemet shëndetësore të jenë të koordinuara përpara një emergjence, në mënyrë që gjithçka të ecë pa probleme gjatë kohëve të krizës.

Duke kryer stërvitje dhe simulime, ky organ do të zbulojë zonat ku vendet dhe udhëheqësit nuk janë gati, dhe do të na ndihmojë që t’i rregullojmë që tani problematikat. Është e rëndësishme të ketë stërvitje edhe për shumë lloje të ndryshme patogjenësh.

Sëmundjet e frymëmarrjes njerëzore janë një shqetësim i madh, sepse ato mund të përhapen shumë shpejt në nivel global. (Kujtoni se sa shpejt u përhap Covid-19). Por ata janë larg nga të qenit kërcënimi i vetëm. Po sikur patogjeni tjetër me potencial pandemik të përhapet përmes spërklave sipërfaqësore?

Po nëse transmetohet seksualisht si HIV? Po sikur të jetë rezultat i bioterrorizmit? Çdo skenar kërkon një përgjigje të ndryshme, dhe Trupat e Korpusit të Emergjencës mund ta ndihmojnë botën që të përgatitet për të gjitha ato. Ne nuk kemi luksin që të kapemi sërish të papërgatitur.

Bota duhet të ndërmarrë veprime tani për t’u siguruar që Covid-19 të jetë pandemia e fundit,dhe një nga lëvizjet më të mëdha që mund të bëjmë është të mbështesim ekspertët kryesorë të shëndetit në botë – OBSH – dhe të investojmë në Korpusin e Emergjencave Shëndetësore Globale që të mund të tregojë potencialin e tij të plotë.

Dhe kjo do të kërkojë dy gjëra:Së pari, pjesëmarrjen e liderëve të shëndetit publik nga të gjitha vendet. Pandemia e ardhshme mund të shfaqet kudo, ndaj Korpusi i Emergjencave duhet të ketë ekspertizë nga çdo cep i globit, përfshirë nga agjencitë kombëtare të sëmundjeve dhe kërkimit si Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve dhe Institutet Kombëtare të Shëndetit në Shtetet e Bashkuara.

Së dyti, ne kemi nevojë që vendet më të pasura të ofrojnë më shumë fonde për ta bërë realitetngritjen e kësaj strukture. Unë besoj se OBSH0ja mbetet mjeti ynë më i mirë për t’i ndihmuar vendet të ndalojnë shpërthimet e sëmundjeve epidemike.

Ndërsa Korpusi i Emergjencave Shëndetësore Globale, do të përfaqësojë një përparim masiv drejt një të ardhmeje pa pandemi. Pyetja është nëse ne kemi largpamësinë e duhur për të investuar tek kjo e ardhme tani, dhe jo para se të jetë tepër vonë.

Shënim: Bill Gates, bashkë-kryetar i “Fondacionit Bill & Melinda Gates”. Ai është autor i librit “Si të parandalojmë pandeminë e ardhshme”./“New York Times” – Bota.al

Lajmet

15 studentë të UBT-së pjesë e ekipit të Talent Bridge

Published

on

Emisioni “n’Ritëm” në Campus Radio me autore dhe moderatore Albina Zeneli pati të ftuar Qëndrim Shkodra nga Talent Bridge dhe Orges Murseli.

Ky i fundit është student i vitit të parë në drejtimin e Shkencave Kompjuterike në UBT.

Qëndrimi na tregoi për bashkëpunimin e ngushtë që e ka me UBT duke mundësuar praktikë dhe punësim të garantuar në këtë kompani.

“Me UBT kemi një bashkëpunim jashtëzakonisht të mirë dhe jemi të kënaqur me rezultatin që studentët japin prej fillimit të punësimit, e së fundmi kemi rekrutuar 15 studentë që fillimisht janë të aftë për gjuhë angleze e pastaj me shkathtësi për kompjuter’, tha mes tjerash Shkodra.

Në anën tjetër, Orges Murseli e planifikoi punësimin kur ta mbarojë fakultetin por thotë se rastësia është mbret i botës.

“Kisha dëshirë të punësohesha kur të mbaroja vitin e tretë, por ja që planet dolën ndryshe e jam i lumtur për këtë gjë që falë UBT-së po e bëj realitet ëndrrën realitet”, tha studenti Murseli.

Ju po ashtu mund ta dëgjoni intervistën në këtë link:

https://www.facebook.com/campusradio100.7/videos/993071683033109

/UBT News/

Continue Reading

Lajmet

Kaja Kallas: Tensionet në Ballkanin Perëndimor po rriten, nevojitet zgjerimi i BE-së

Published

on

By

Shefja e diplomacisë së Bashkimit Evropian, Kaja Kallas, ka theksuar se tensionet në Ballkanin Perëndimor janë në rritje dhe ka kërkuar që procesi i zgjerimit të BE-së të vazhdojë.

Kallas e bëri këtë deklaratë para takimit të Këshillit për Punë të Jashtme, që po mbahet në Luksemburg, duke theksuar se është e domosdoshme të ketë histori suksesi për të ruajtur stabilitetin në rajon.

Ne shohim se po rriten tensionet dhe definitivisht duhet të lëvizim me procesin e zgjerimit. Kjo është diçka e prekshme dhe vërtetë na duhen histori suksesi,” tha Kallas, duke nënvizuar rëndësinë e përparimit të Ballkanit Perëndimor në rrugën drejt Bashkimit Evropian.

Ndërkohë, Kallas nuk përmendi shtetet konkrete ku tensionet po rriten, por e gjithë vëmendja është përqendruar në Bosnje e Hercegovinë, ku autoritetet e entitetit të Republikës Sërpska kanë ndërmarrë veprime që kanë rritur shqetësimet e bashkësisë ndërkombëtare për mundësinë e shkëputjes së këtij entiteti serb nga Bosnja.

Kajas Kallas theksoi se një natë më parë kishte pasur një “darkë shumë të mirë me miqtë tanë” nga Ballkani Perëndimor. Në këtë darkë, Kosova u përfaqësua nga ministrja në detyrë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Donika Gërvalla. Pasi mori pjesë në darkë, Gërvalla zhvilloi gjithashtu një takim të veçantë me Kallasin.

Gërvalla theksoi se kërkoi nga Kallas që Kosova të trajtohet si “partnere e barabartë dhe e respektuar në të gjitha proceset integruese,” duke kërkuar një angazhim të mëtejshëm nga Bashkimi Evropian në procesin e integrimit të Kosovës.

Continue Reading

Lajmet

Gërvalla takon Prévotin: Belgjika, mbështetëse e Kosovës në rrugën euroatlantike

Published

on

By

Ministrja në detyrë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës, Donika Gërvalla, është takuar me ministrin e Jashtëm të Belgjikës, Maxime Prévot.

“Takimi me Ministrin e Jashtëm të Belgjikës, z. Maxime Prévot, ofroi mundësinë ideale për të theksuar miqësinë e sinqertë dhe partneritetin e qëndrueshëm ndërmjet dy vendeve tona. E falënderova për mbështetjen e vazhdueshme të Belgjikës në procesin e shtetndërtimit të Kosovës dhe për rolin e saj të rëndësishëm në forcimin e pozitës ndërkombëtare të Republikës sonë. Diskutuam mundësitë konkrete të thellimit të bashkëpunimit në fusha kyçe si drejtësia, arsimi, kultura dhe ekonomia, si dhe përkrahjen e Belgjikës në avancimin e mëtejshëm të Kosovës në organizata ndërkombëtare, përfshirë procesin e anëtarësimit në Këshillin e Evropës”, shkroi ajo në Facebook.

Në këtë kontekst, ajo theksoi rëndësinë e trajtimit të barabartë të Kosovës në të gjitha forumet evropiane, si dhe domosdoshmërinë që mbështetja për Kosovën të shndërrohet në veprime konkrete që ndihmojnë integrimin tonë në familjen evropiane dhe përmbushjen e aspiratave tona euroatlantike.

“Belgjika ka qenë gjithmonë një zë i fuqishëm në favor të drejtësisë, stabilitetit dhe vlerave demokratike në Ballkanin Perëndimor. Një vlerë e veçantë në marrëdhëniet tona e ka diaspora jonë në Belgjikë, e cila ka dhënë kontribut të çmuar në forcimin e lidhjeve dypalëshe. Ka potencial të jashtëzakonshëm për ta shfrytëzuar këtë urë të fortë përmes projekteve të përbashkëta kulturore, arsimore dhe zhvillimore. Republika e Kosovës mbetet e palëkundur në përkushtimin e saj ndaj vlerave evropiane dhe euroatlantike, dhe Belgjika është dhe do të mbetet një aleate e çmuar në këtë rrugëtim të përbashkët”, tha ajo.

Continue Reading

Lajmet

Ramadan Nishori: Jam burrë që kam mbijetuar dhunën, jo viktimë për keqardhje

Published

on

By

Fundin e shtatorit të vitit 1998, Ramadan Nishori thotë se nuk do ta harrojë kurrë. Ai ka rrëfyer publikisht përjetimin e dhunimit seksual nga policët serbë gjatë kohës së luftës në shtator të atij viti.

Në Ditën Memoriale të të Mbijetuarve të Dhunës Seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë, të organizuar nga Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT), Nishori deklaroi se nuk kërkon mëshirë, por respekt si njeri. Ai dëshmoi për torturat që ka përjetuar në burgjet e Prishtinës, Lipjanit dhe Dubravës, duke theksuar se mbijetesa ishte një formë rezistence.

Nishori, tani një burrë me familje dhe tre fëmijë, tha se dëshiron të shihet si një njeri që ka kaluar shumë, por që nuk është dorëzuar. “Nuk dua të më shohin me keqardhje për atë që kam përjetuar. Dua të më shohin me respekt, si dikë që është rrëzuar, por është ngritur përsëri,” u shpreh ai.

Ai tregoi se përkundër përpjekjeve për një jetë normale, dhimbja dhe kujtimet e asaj kohe mbesin të pashlyeshme. “Jam këtu jo sepse kam harruar, por sepse dua të dëshmoj,” shtoi Nishori.

Duke kujtuar ngjarjet e 26 shtatorit 1998, Nishori rrëfeu se si ishte detyruar të largohej nga shtëpia bashkë me familjen për shkak të ofensivave serbe. Ai u ndalua nga forcat serbe, u keqtrajtua dhe më pas u dhunua seksualisht nga dy policë në një banjë, në një stacion policor.

“Kanë ardhur dy policë, më kanë ngre zvarrë dhe më kanë futur në një banjo dhe aty ndodhi më e keqja që mund t’i ndodh një njeriu. Njëri më dhunoi, duke u përgatitur i dyti. Nga bërtimat e mia një shqiptar më nxori nga aty.  Më kanë marrë në pyetje ata policët civilë, filluan të më kërcënojnë që mos me tregojë se çka më ka ndodhur. Ai shqiptari më përcolli deri tek dera dhe u ulën në garazhin e stacionit kujton ai.

Pas kësaj ngjarjeje tronditëse, Nishori u transferua në burgun e Prishtinës dhe më pas në atë të Lipjanit, ku, sipas tij, u përball me tortura çnjerëzore. “ Të nesërmen e kanë bërë një listë, na hypën në autobus dhe na sollën në burgun e Prishtinës. Kam qëndruar tre muaj e gjysmë, prej atij burgu me kanë transferuar në burgun e Lipjanit edhe aty kam pasur maltretime që nuk mund ta merr mendja e njeriut. Gjatë kohës së bombardimeve kanë ardhur gardianë dhe na kanë thënë se kush ka dhënë gjak do t’u japim më shumë bukë, por nuk na dhanë as një thërmi bukë,”  tha ai.

Ai përfundoi në burgun e Dubravës, ku përjetoi edhe një prej masakrave më të rënda të luftës. “Në atë kohë, vdekja më dukej si paqe,” tha ai.

Në përfundim të rrëfimit, Nishori tha se pavarësisht gjithçkaje, ai ka zgjedhur të jetojë me dinjitet dhe të mos heshtë më. Ai kërkon që shoqëria të njohë të mbijetuarit si njerëz të fortë që kanë rezistuar dhe vazhdojnë të mbijetojnë, e jo thjesht si viktima./UBTnews/

Continue Reading

Të kërkuara