Lifestyle

Pse nuk mund t’i mbajmë mend kujtimet e hershme të fëmijërisë?

Ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.

Publikuar

Shumë prej nesh nuk kanë kujtime nga vitet e para të jetës. Në fakt, ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.

Dhe shpesh është e paqartë nëse ato janë të vërteta apo thjesht kujtime të bazuara në foto ose histori që na janë treguar nga të tjerët.

Ky fenomen, njihet nga psikologët si “amnezia e fëmijërisë”, por ata ende nuk e kuptojnë se si ajo funksionon.

AgroWeb.org duke u mbështetur në të dhëna të ndryshme, ju njeh më poshtë me disa studime interesante, të cilat përpiqen t’i japin një shpjegim kësaj pyetjeje.

Çfarë tregojnë studimet rreth kujtesës tek foshnjat dhe fëmijët?

Në pamje të parë, duket se arsyeja pse nuk kemi kujtime nga periudha kur jemi foshnje, është sepse kujtesa nuk është zhvilluar plotësisht.

Por foshnjat që në moshën gjashtë muajshe mund të formojnë kujtime afatshkurtra që zgjasin për disa minuta dhe kujtime afatgjata që zgjasin javë ose muaj.

Në një studim, fëmijët gjashtë muajsh që mësuan se si të shtypnin një levë për të drejtuar një tren lodrash, mbajtën mend se si ta kryenin këtë veprim edhe pas tre javësh nga hera e fundit që luajtën me të.

Nga ana tjetër, fëmijët në parashkollorë, janë të aftë të kujtojnë edhe ngjarjet që kanë ndodhur disa vite më parë.

Sigurisht, aftësita e të mbajturit mend në këto mosha nuk është e ngjashme me të rriturit, sepse ato vazhdojnë të piqen deri në adoleshencë.

Në fakt, proçesi i zhvillimit  është paraqitur një shpjegim për amnezinë e fëmijërisë, dhe është një nga teoritë më të besueshme që ekziston deri më sot.

Këto procese themelore përfshijnë disa rajone të trurit dhe përfshijnë formimin, ruajtjen dhe më pas procesin e të mbajturit mend.

Hipokampusi, i cili mendohet se është përgjegjës për formimin e kujtimeve, vazhdon të zhvillohet deri në moshën shtatë vjeç.

Fëmijët dhe adoleshentët kanë kujtime më të hershme se sa të rriturit. Kjo sugjeron që problemi mund të lidhet me formimin e kujtimeve sesa me ruajtjen e tyre.

Një tjetër faktor i rëndësishëm është gjuha. Nga mosha një deri në gjashtë vjeç, fëmijët mësojnë të flasin.

Është e vërtetë se deri në një farë mase, aftësia e një fëmije për të treguar një ngjarje në kohën e shkuar, parashikon se sa mirë ata do e kujtojnë atë muaj apo vite më vonë.

Një grup studiuesish, kreu këtë studim duke intervistuar fëmijët e vegjël, që u sollën në spital për dëmtimet e zakonshme që ndodhin në fëmijëri.

Fëmijët mbi 26 muaj, të cilët mund të shpreheshin me fjalë rreth ngjarjes që përjetuan, e kujtuan atë edhe për shumë vite të tjera.

Ndërsa ata nën 26 muaj, të cilët nuk mund të flisnin, nuk mundën ta kujtonin plotësisht ose fare.

Kjo sugjeron që kujtimet mund të humbasin nëse nuk përkthehen në gjuhë.

Efektet sociale dhe kulturore

Sidoqoftë, shumica e kërkimeve mbi rolin e gjuhës përqendrohen në një formë të veçantë tek të shprehurit. Që quhet ndryshe forma narrative dhe në funksionin e saj shoqëror.

Kur prindërit në prani të fëmijëve të vegjël kujtojnë ngjarjet e kaluara, ata u mësojnë atyre aftësinë narrative.

Çfarë lloj ngjarjesh janë të rëndësishme për t’u mbajtur mend dhe si të strukturojnë të folurit rreth tyre, në një mënyrë që të tjerët mund ta kuptojnë.

Ndryshe nga rrëfimi i thjeshtë i informacionit për qëllime faktike, kujtimi sillet rreth funksionit shoqëror të ndarjes së përvojave me të tjerët.

Në këtë mënyrë, historitë familjare ruajnë aksesueshmërinë e kujtesës me kalimin e kohës, dhe gjithashtu zhvillojnë mënyrën e tregimit, duke përfshirë kronologjinë e ngjarjeve, temën dhe shkallën e emocioneve. .

Edhe pse ka ende gjëra që nuk i kuptojmë në lidhje me amnezinë e fëmijërisë, studiuesit po bëjnë përparim në këtë fushë.

Ata po kryejnë më shumë studime ku individët ndiqen që nga fëmijëria.

Gjithashtu, ndërsa neuroshkenca përparon, padyshim që do të ketë më shumë studime që lidhin zhvillimin e trurit me zhvillimin e kujtesës.

Megjithatë është e rëndësishme të dini se edhe nëse nuk mund të kujtoni qartësisht ngjarje të veçanta nga rinia juaj, akumulimi i tyre lë gjurmë që ndikojnë në sjelljen tonë.

Pra edhe pse mund të mos i kujtojmë vitet e para të jetës, ato luajnë një rol të fuqishën në formimin tonë si qënie njerëzore./AgroWeb.org

Lajmet

Çka është inteligjenca emocionale?

Inteligjenca emocionale është aftësia për të kontrolluar vetveten dhe emocionet tona, dhe t’i vëmë ato në lidhje me të të tjerëve.

Publikuar

nga

Inteligjenca emocionale është një ndër aftësitë më të mrekullueshme të njeriut, që në fund të fundit na bën të jemi njerëz. Inteligjenca emocionale është aftësia për të kontrolluar vetveten dhe emocionet tona, dhe t’i vëmë ato në lidhje me të të tjerëve.

Në tërësinë e vet, bëhet fjalë për aftësitë e nevojshme për të përballuar marrëdhënie dhe komunikime me të tjerët, kur nga të dy palët përfshihen emocione. Nuk është e lindur dhe nuk bën pjesë tek “karakteri”, si beson shumëkush, por mund të ndërtohet dhe të rritet.

Për shembull, njeriu mund të “stërvitet” të njohë emocionet e veta, si i shpreh dhe cili është efekti i tyre mbi të tjerët. Apo mund të punohet për mënyrën e të shprehurit të emocioneve të forta si zemërimi, në mënyrë të ndryshme nga e zakonshmja (duke mbajtur të ulët tonin e zërit, apo duke folur me një ritëm të ndryshëm). Në këtë mënyrë, ushtrohet autodisiplina dhe rritet vetëvlerësimi.

Një sasi e mirë inteligjence emocionale është e dobishme, si për të bërë të funksionojë marrëdhënia në çift, ashtu edhe marrëdhëniet me miqtë, por edhe për të menaxhuar sa më mirë marrëdhëniet e punës dhe ato sociale në mënyrë të përditshme.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Si ndikon kurioziteti dhe fantazia te fëmijët?

Kurioziteti e nxit fëmijën të njohë dhe zbulojë gjërat që e rrethojnë.

Publikuar

nga

Kurioziteti, dyshimi dhe fantazia, janë tri vetitë më të gjalla të fëmijërisë dhe adoleshencës.

Kurioziteti e nxit fëmijën të njohë dhe zbulojë gjërat që e rrethojnë. E nxit fëmijën të flasë si mami dhe babi.

Dyshimi, është tharma e çdo aktiviteti kritik, e nxit fëmijën të verifikojë atë që ka mësuar, që di dhe thotë, të përsërisë fjalën dhe veprimin, për t’u siguruar që e di saktë apo ka nevojë për përmirësim dhe korigjim.

Fantazia është “magneti” që e tërheq fëmijën, adoleshentin, njeriun, në çdo kohë e në çdo moshë, drejt së panjohurës, dijes dhe të ardhmes.

Kombinimi dhe gërshetimi i këtyre tre vetive, “ndërton” motorin dhe çelësin e vënies në punë të mendjes, të inteligjencës, për të zbuluar e njohur veten dhe universin. Është kjo “treshe” që nxit, zhvillon dhe fuqizon vetëdijen dhe krijon procesin psikik të të menduarit.

Edhe institucioni shkollë, te kjo “treshe” e ka zanafillën dhe të ardhmen, si e ka përdorur dhe do ta përdorë këtë “treshe”.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Historia e Halloweenit, si ka filluar gjithçka?

Halloween ka evoluar në një ditë me aktivitete si shpërndarja e bonboneve, organizimi i ahengjeve, veshja e kostumeve, etj.

Publikuar

nga

Halloweeni është festë e cila mbahet çdo vit me 31 tetor. Tradita e kësaj feste ka origjinën në festivalin antik çeltik të Samhainit, ku njerëzit ndiznin zjarre dhe vishnin kostume për t’i mbajtur larg fantazmat.

Çeltikët, të cilët kishin jetuar para 2 mijë viteve, kryesisht në zonën që tani njihet si Irlandë, por edhe në Francë, e kishin festuar vitin e ri më 1 nëntor.

Kjo ditë e kishte shënuar fundin e verës dhe fillimin e dimrit të ftohtë e të errët, periudhë e vitit e cila shpeshherë ishte ndërlidhur me vdekje të njerëzve.

Çeltikët kishin besuar se një natë para vitit të ri, kufiri mes botës së të gjallëve dhe të vdekurve mjegulloset. Natën e 31 tetorit e kishin festuar Samhainin, duke besuar se fantazmat e të vdekurve riktheheshin në tokë.

Në shekullin e tetë, Papa Gregory III e kishte dizajnuar 1 nëntorin si kohë për t’i nderuar të gjithë shenjtorët.

Shumë shpejt, Dita e Të Gjithë Shenjtorëve kishte filluar t’i inkorporonte disa tradita nga festivali Samhain.

Nata para kësaj dite ishte njohur si Dita në Prag të Shenjtërit, dhe më vonë si Halloween.

Me kalimin e viteve, Halloween ka evoluar në një ditë me aktivitete si shpërndarja e bonboneve, organizimi i ahengjeve, veshja e kostumeve, etj.

Halloweeni në Amerikë

Festimi i Halloweenit ka qenë shumë i kufizuar në Anglinë e kolonizuar, por ka qenë më i zakonshëm në Maryland dhe në kolonitë jugore.

Me kohën kishte filluar të krijohej versioni amerikan i Halloweenit. Festiemt e para kishin përfshirë ahengje me lojëra, ndarje të historive, këndim, vallëzim, etj.

Në mes të shekullit 19-të, festivalet vjetore të vjeshtës kishin qenë të zakonshme, por Halloweeni ende nuk festohej anembanë vendit.

Në gjysmën e dytë të shekullit 19-të, Amerika ishte mbushur me emigrantë të rinj. Këta emigrantë, e posaçërisht miliona irlandezë, kishin ndihmuar ta popullarizonin festën e Halloweenit.

Amerikanët i shpenzojnë rreth 6 miliardë dollarë në vit për festën e Halloweenit, duke e bërë atë festën e dytë më të madhe komerciale pas Krishtlindjeve.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Cila është temperatura ideale e dhomës në vende të ndryshme?

Në pjesë të ndryshme të botës, temperaturat mesatare të dimrit në apartamente ndryshojnë ndjeshëm, duke rezultuar në zakone të ndryshme të banorëve.

Publikuar

nga

Ekspertët botërorë thonë se temperatura ideale për dhomën e ndenjes është nga 20 në 23 gradë Celsius, ndërsa në kuzhinë duhet të jetë pak më e ulët – rreth 19, në dhomën e gjumit nga 17 në 20 dhe në banjë nga 16 në 19 gradë.

Në pjesë të ndryshme të botës, temperaturat mesatare të dimrit në apartamente ndryshojnë ndjeshëm, duke rezultuar në zakone të ndryshme të banorëve.

Britania e Madhe – 15 gradë

Turistëve u pëlqen të tregojnë histori për shtëpitë e ftohta angleze dhe dy çezma me ujë të nxehtë dhe të ftohtë, pllaka guri të nxehta nën çarçafë që ngrohin shtretërit dhe shumë gjëra të tjera specifike. Shumica e tyre janë të vërteta pasi britanikët nuk kanë frikë nga i ftohti dhe duan të kursejnë para. Shtëpitë ngrohen me gaz dhe temperatura mesatare në dhomat e tyre është 15 gradë Celsius. Banjat janë të ftohta – vetëm 10 gradë.

Francë – 16,6 gradë

Francezët nuk janë të çmendur as pas ngrohjes dhe shumica e shtëpive kanë ngrohje qendrore. Kur bën ftohtë, drejtuesit e ndërtesave ndezin ngrohjen për ata që jetojnë në apartamente dhe faturat e tyre janë mjaft të larta.

Japonia – 10 gradë

Pavarësisht dimrave të ftohtë me temperatura që shkojnë nën zero, Japonia nuk ka ngrohje qendrore. Kjo është arsyeja pse kur vjen dimri, japonezët ndezin radiatorët, radiatorët e naftës, batanijet elektrike dhe “kotatsu” – një tavolinë me ngrohje japoneze.

Spanja – 17.7 gradë

Në Spanjë kanë ngrohje qendrore, por jo kudo. Ata që jetojnë në ndërtesa e shijojnë ngrohtësinë vetëm nga shtatë deri në dhjetë të mbrëmjes (kur të gjithë kthehen nga puna). Ndërkohë përdorin radiatorë elektrikë.

Rumania – 20 gradë

Rumunët kanë ngrohje qendrore që funksionon me gaz. Për shkak të rrjedhjeve të rrezikshme të gazit në vitet ’90, në shumicën e shtëpive njerëzit preferojnë të kenë kaldaja e tyre në bodrume.

Holanda – 16 gradë

Në Holandë, çdo bllok banesash ka sistemin e vet të ngrohjes me gaz. Të gjithë i ndezin radiatorët kur i përshtaten, por kostot e ngrohjes janë mjaft të larta. Fatura mesatare mujore arrin në 200 euro dhe çdo dush kushton rreth 50 centë. Kjo është arsyeja pse holandezët preferojnë apartamente më të freskëta dhe zakonisht ngrohin vetëm dhomën e ndenjes dhe kuzhinën.

SHBA – 20 gradë

Në shtetet e ftohta amerikane ngrohen kryesisht me gaz. Ngrohja ndizet kur shumica e qiramarrësve e duan dhe pyesin pronarin e pronës.

Republika Çeke – 18 gradë

Në Republikën Çeke kanë ngrohje qendrore, por njerëzit që jetojnë atje thonë se shtëpitë e tyre janë të ftohta. Kjo është arsyeja pse ata zakonisht kanë variante shtesë.

Gjermani – 17.2 gradë

Në Gjermani është e ngjashme me Holandën. Sistemi i ngrohjes është kryesisht i vendosur në bodrumin e ndërtesës dhe gjermanët e marrin parasysh se kur dhe sa do të ngrohen pasi nuk duan të shpenzojnë shumë para për të gjatë dimrit.

Rusia – 25 gradë

Mund të tingëllojë paradoksale, por banorët e një prej vendeve më të ftohta në botë e adhurojnë ngrohtësinë. Kur jashtë është ftohtë, është verë në apartamentet ruse dhe ju mund të ecni me pantallona të shkurtra dhe një bluzë.

Hungaria – 19 gradë

Hungarezët ngrohen me gaz. Fatura mesatare mujore për një apartament me dy dhoma është rreth 60 euro. Shtëpitë e vjetra kanë ende soba me dru.

Danimarka – 18 gradë

Danezët kanë ngrohje qendrore, por është jashtëzakonisht e shtrenjtë dhe mund të arrijë në 4.000 euro në vit. Kjo është arsyeja pse shtëpitë kanë kryesisht oxhaqe dhe përdorin dru për sezonin e ngrohjes.

Itali – 17.2 gradë

Ngrohja në Itali është e ngjashme me Spanjën – dimrat janë të ngrohtë, por apartamentet janë shumë të ftohta, pasi ngrohja është e shtrenjtë. Italianët flenë me pizhame të ngrohta dhe ndezin radiatorët për pak kohë në shtëpi.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara