Lifestyle
Pse nuk mund t’i mbajmë mend kujtimet e hershme të fëmijërisë?
Ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiShumë prej nesh nuk kanë kujtime nga vitet e para të jetës. Në fakt, ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.
Dhe shpesh është e paqartë nëse ato janë të vërteta apo thjesht kujtime të bazuara në foto ose histori që na janë treguar nga të tjerët.
Ky fenomen, njihet nga psikologët si “amnezia e fëmijërisë”, por ata ende nuk e kuptojnë se si ajo funksionon.
AgroWeb.org duke u mbështetur në të dhëna të ndryshme, ju njeh më poshtë me disa studime interesante, të cilat përpiqen t’i japin një shpjegim kësaj pyetjeje.
Çfarë tregojnë studimet rreth kujtesës tek foshnjat dhe fëmijët?
Në pamje të parë, duket se arsyeja pse nuk kemi kujtime nga periudha kur jemi foshnje, është sepse kujtesa nuk është zhvilluar plotësisht.
Por foshnjat që në moshën gjashtë muajshe mund të formojnë kujtime afatshkurtra që zgjasin për disa minuta dhe kujtime afatgjata që zgjasin javë ose muaj.
Në një studim, fëmijët gjashtë muajsh që mësuan se si të shtypnin një levë për të drejtuar një tren lodrash, mbajtën mend se si ta kryenin këtë veprim edhe pas tre javësh nga hera e fundit që luajtën me të.
Nga ana tjetër, fëmijët në parashkollorë, janë të aftë të kujtojnë edhe ngjarjet që kanë ndodhur disa vite më parë.
Sigurisht, aftësita e të mbajturit mend në këto mosha nuk është e ngjashme me të rriturit, sepse ato vazhdojnë të piqen deri në adoleshencë.
Në fakt, proçesi i zhvillimit është paraqitur një shpjegim për amnezinë e fëmijërisë, dhe është një nga teoritë më të besueshme që ekziston deri më sot.
Këto procese themelore përfshijnë disa rajone të trurit dhe përfshijnë formimin, ruajtjen dhe më pas procesin e të mbajturit mend.
Hipokampusi, i cili mendohet se është përgjegjës për formimin e kujtimeve, vazhdon të zhvillohet deri në moshën shtatë vjeç.
Fëmijët dhe adoleshentët kanë kujtime më të hershme se sa të rriturit. Kjo sugjeron që problemi mund të lidhet me formimin e kujtimeve sesa me ruajtjen e tyre.
Një tjetër faktor i rëndësishëm është gjuha. Nga mosha një deri në gjashtë vjeç, fëmijët mësojnë të flasin.
Është e vërtetë se deri në një farë mase, aftësia e një fëmije për të treguar një ngjarje në kohën e shkuar, parashikon se sa mirë ata do e kujtojnë atë muaj apo vite më vonë.
Një grup studiuesish, kreu këtë studim duke intervistuar fëmijët e vegjël, që u sollën në spital për dëmtimet e zakonshme që ndodhin në fëmijëri.
Fëmijët mbi 26 muaj, të cilët mund të shpreheshin me fjalë rreth ngjarjes që përjetuan, e kujtuan atë edhe për shumë vite të tjera.
Ndërsa ata nën 26 muaj, të cilët nuk mund të flisnin, nuk mundën ta kujtonin plotësisht ose fare.
Kjo sugjeron që kujtimet mund të humbasin nëse nuk përkthehen në gjuhë.
Efektet sociale dhe kulturore
Sidoqoftë, shumica e kërkimeve mbi rolin e gjuhës përqendrohen në një formë të veçantë tek të shprehurit. Që quhet ndryshe forma narrative dhe në funksionin e saj shoqëror.
Kur prindërit në prani të fëmijëve të vegjël kujtojnë ngjarjet e kaluara, ata u mësojnë atyre aftësinë narrative.
Çfarë lloj ngjarjesh janë të rëndësishme për t’u mbajtur mend dhe si të strukturojnë të folurit rreth tyre, në një mënyrë që të tjerët mund ta kuptojnë.
Ndryshe nga rrëfimi i thjeshtë i informacionit për qëllime faktike, kujtimi sillet rreth funksionit shoqëror të ndarjes së përvojave me të tjerët.
Në këtë mënyrë, historitë familjare ruajnë aksesueshmërinë e kujtesës me kalimin e kohës, dhe gjithashtu zhvillojnë mënyrën e tregimit, duke përfshirë kronologjinë e ngjarjeve, temën dhe shkallën e emocioneve. .
Edhe pse ka ende gjëra që nuk i kuptojmë në lidhje me amnezinë e fëmijërisë, studiuesit po bëjnë përparim në këtë fushë.
Ata po kryejnë më shumë studime ku individët ndiqen që nga fëmijëria.
Gjithashtu, ndërsa neuroshkenca përparon, padyshim që do të ketë më shumë studime që lidhin zhvillimin e trurit me zhvillimin e kujtesës.
Megjithatë është e rëndësishme të dini se edhe nëse nuk mund të kujtoni qartësisht ngjarje të veçanta nga rinia juaj, akumulimi i tyre lë gjurmë që ndikojnë në sjelljen tonë.
Pra edhe pse mund të mos i kujtojmë vitet e para të jetës, ato luajnë një rol të fuqishën në formimin tonë si qënie njerëzore./AgroWeb.org
Lifestyle
Ëmbëlsirë me dardhë dhe pa miell, për ata që kanë probleme me glutenin
Published
1 month agoon
November 22, 2024Të pesë përbërësit përzihen në të njëjtën enë, kështu që përgatitja është shumë e thjeshtë dhe do ta keni gati për pak minuta. Ëmbëlsira pa miell nuk është një tekë, por një domosdoshmëri, sepse gjithnjë e më shumë njerëz janë alergjikë ndaj glutenit.
Nëse jeni një prej tyre dhe dëshironi t’i bëni vetes një ëmbëlsirë, kjo recetë është një hit. Pa miell, pra pa gluten, pa peshore dhe e përgatitur me vetëm 5 përbërës, një tas dhe një lugë.
Përbërësit:
250 g rikota
1 vezë
1 lugë mjaltë
1 lugë e plotë niseshte misri
1 dardhë mesatare, e prerë në kubikë (mund të shtoni edhe një mollë ose copa çokollate)
Përgatitja:
Shumë thjeshtë. Të gjithë përbërësit i vendosni në një enë, i bashkoni dhe i piqni në 170 gradë në tigan për 22 minuta.
Shijojeni. /UBT News/
Lifestyle
Kohë perfekte për biskota me xhenxhefil, të shijshme dhe të shëndetshme
Published
1 month agoon
November 15, 2024Biskotat shkojnë me çdo gjë, qumësht, çaj, kafe, lëng frutash që mund t’ju vijë ndër mend, të shijshme në mëngjes, pasdite apo mbrëmje e të dashura për gjithë familjen, e për këtë arsye, në mënyrë që të pasuroni me ëmbëlsi çastet e ditës tuaj UBT News ju këshillon që të provoni biskotat me xhinxher.
Përbërësit për 18 biskota:
50 gr sheqer kaf
50 gr xhinxher i freskët
125 gr gjalpë
65 gr sheqer
1 e verdhë veze
360 gr miell
Lëkurë limoni e grirë.
Përgatitja:
Filloni me pastrimin dhe qërimin e xhinxherit të freskët, priteni në copëza të vogla e hidheni në mikser bashkë me sheqerin 50 gr miell.
Përzieni këta përbërës derisa të formohet një masë e shkrifët e njëtrajtëshme dhe hidheni të gjithën në një enë të thellë, shtoni tek ena gjalpin e prerë në kubikë e në temperaturë ambienti, bashkë pak lëkurën të grirë limoni dhe sheqerin.
Përzieni me lugë ose sptule derisa të formoni masë homogjene në formën e brumit, hidhni aty të verdhën e vezës, dhe miellin e mbetur për ta punuar më pas të gjithë masën me duar. Formoni miellin e zakonshëm, të mbledhur e pa kokrriza.
Vendoseni në tavolinë pune të spërkatur me pak miell e jepni formë rrethore me duar, mbështilleni me qese kuzhine, futeni në frigorifer për 1 orë dhe vendoseni sërish në tavlinën e punës për ta hapur me një petës.
Hapni një petë mestare me 2-3 cm trashësi dhe jepini forma rrethore biskotave tuaja ose sipas dëshirës tuaj, vendosini sërish në frigorifer për 10-15 minuta në mënyrë që të ruajnë formën gjatë pjekjes e më pas vendosini në një tavë të shtruar me letër pjekje dhe futini në furrë.
Lërini ato të piqen në furrë të papangrohur për 25-30 minuta në temperaturën 180 gradë e kur të kenë marrë ngjyrë të artë janë gati për tu shijuar. /UBT News/
Lifestyle
Keni dëgjuar për larjen e trefishtë të flokëve? Ja çfarë duhet të dini për këtë metodë
Published
1 month agoon
November 14, 2024Me siguri ke dëgjuar për pastrim të dyfishtë, një nga metodat e pastrimit të fytyrës më të përfolura. Ajo që nuk di është ekzistenca e pastrimit të trefishtë për flokët, që në thelb përqendrohet në pastrimin e thellë të flokëve. E thënë më thjesht, pastrimi trefishtë është larja e flokëve tre herë brenda të njëjtit proces pastrimi.
Shumica e njerëzve j shkumëzojnë 2 herë flokët në larje, por kjo metodë synon të arrijë një pastrim më të thellë, për të mos lejuar vajrat të mblidhen në skalp, mungesa e kujdesit në larjen e flokëve sjell disa pasoja, ndër të cilat është hollimi, rënia e flokëve dhe irritimi i skalpit. Edhe pse një pjesë e stilistëve të flokëve nuk janë fort dakord me këtë metodë, sidomos ekspertët e ngjyrave, (që sugjerojnë larje sa më të rrallë për të ruajtur rezultatin), kjo metodë ka të mirat e veta.
Nga larja e trefishtë mund të përfitojë çdo tiplogji flokësh, por sidomos flokët e hollë. Njerëzit me flokë të hollë mund të rrallojnë larjet nëse bëjnë pastrim të trefishtë dhe kështu i japin mundësi flokëve të forcohet. Kjo metodë larjeje duhet bërë një herë në 3 ose 4 larje, por jo në mënyrë të vazhdueshme. Për ta realizuar sugjerohet përdorimi i dy shampove të ndryshme: Njëra për pastrim të thellë dhe tjetra për zbutjen e skalpit. /UBT News/
Lifestyle
Merr mësim dhe ti! Këto sjellje i dallojnë njerëzit unikë nga turma
Published
1 month agoon
November 14, 2024Ne i vlerësojmë njerëzit që janë “të vërtetë” dhe ndonjëherë kemi përceptim negativ për ata që duken “Fake”. Por, pse ndodh kjo? Nëse njerëzit që duken “të shtirur” përpiqen të duken më tërheqës ose mbresëlënës, a nuk duhet t’i vlerësojmë më shumë? E vërteta është se preferojmë njerëzit e vërtetë për tre arsye kryesore:
Besimi: Kemi më shumë gjasa t’i besojmë një personi të vërtetë, pasi janë të sinqertë me veten e tyre, janë më të prirur të jenë të sinqertë edhe me ne.
Forca e karakterit: Ne lidhim vërtetësinë me cilësi si forca e karakterit dhe qëndrueshmëria emocionale, sepse për të qenë i vërtetë duhet besim dhe kurajo.
Unikaliteti: Vërtetësia lidhet me individualitetin dhe njerëzit e vërtetë dallohen për veçantinë e tyre.
Duke ndjekur këto 7 sjellje, mund të bëhesh më i vërtetë dhe më i besuar nga të tjerët:
Njerëzit e vërtetë shprehin mendimet e tyre – Ata marrin kohë për të krijuar mendime të tyre e nuk kanë frikë t’i ndajnë ato. Ata nuk përpiqen të bindin të tjerët, por thjesht shprehin atë që ndjejnë.
Udhëhiqen nga besimet e brendshme – Njerëzit e vërtetë vendosin qëllimet e tyre bazuar në besimet e brendshme, jo sipas pritjeve të shoqërisë apo të të tjerëve. Kjo shpesh kërkon guxim, pasi ndonjëherë idetë e tyre mund të bien ndesh me mendimet e shumicës.
Krijojnë rrugën e tyre – Ata nuk ndjekin rrugët tradicionale dhe shpesh kërkojnë mënyra të reja për të arritur qëllimet e tyre. Edhe pse kjo mund të jetë sfiduese dhe e rrezikshme, ata nuk e kanë frikë dështimin.
Nuk tremben nga dështimi – Ata e shohin dështimin si mundësi për të mësuar e për të rritur përvojën e tyre. Ato janë pjesë e rëndësishme e rrugëtimit të suksesit.
Pranojnë gabimet e tyre – Ata janë të sinqertë me veten dhe pranojnë dobësitë, marrin përgjegjësi për veprimet e nuk kanë frikë të pranojnë se kanë gabuar.
Nuk janë gjykues – Duke qenë të sinqertë me veten, janë më pranues ndaj tjerëve. Ata i shohin njerëzit me një perspektivë të hapur dhe nuk i gjykojnë bazuar në paragjykime apo pritje të paracaktuara.
Kanë vetëvlerësim të qëndrueshëm – Një vetëvlerësim i qëndrueshëm i ndihmon të përballen me kritikën e të pranojnë të metat pa u ndjerë më pak të vlefshëm. Ata e kuptojnë që asnjë individ nuk është perfekt, por kjo nuk ul vlerën e tyre të përgjithshme.
Të jesh i vërtetë është rrugëtim që kërkon sinqeritet dhe vetëdije, por në fund të fundit, i bën marrëdhëniet më të vërteta dhe të qëndrueshme. /UBT News/
UBT nderon bashkëpunëtorët profesionistë për dekadën e tyre të angazhimit
Dekadat e suksesit: UBT kurorëzon 2024 me vizionin 20-vjeçar të së ardhmes
Pirro i’a fshiu këngën Parashqevit, flasin nga kompania menaxhuese për të drejtat e autorit
Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare
Dëmtohet ambasada e Maqedonisë së Veriut nga sulmet ruse në Kiev
“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen
BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë
Diplomatët amerikanë vizitojnë Sirinë për herë të parë pas rënies së Assadit
Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman