

Lifestyle
Pse nuk mund t’i mbajmë mend kujtimet e hershme të fëmijërisë?
Ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiShumë prej nesh nuk kanë kujtime nga vitet e para të jetës. Në fakt, ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.
Dhe shpesh është e paqartë nëse ato janë të vërteta apo thjesht kujtime të bazuara në foto ose histori që na janë treguar nga të tjerët.
Ky fenomen, njihet nga psikologët si “amnezia e fëmijërisë”, por ata ende nuk e kuptojnë se si ajo funksionon.
AgroWeb.org duke u mbështetur në të dhëna të ndryshme, ju njeh më poshtë me disa studime interesante, të cilat përpiqen t’i japin një shpjegim kësaj pyetjeje.
Çfarë tregojnë studimet rreth kujtesës tek foshnjat dhe fëmijët?
Në pamje të parë, duket se arsyeja pse nuk kemi kujtime nga periudha kur jemi foshnje, është sepse kujtesa nuk është zhvilluar plotësisht.
Por foshnjat që në moshën gjashtë muajshe mund të formojnë kujtime afatshkurtra që zgjasin për disa minuta dhe kujtime afatgjata që zgjasin javë ose muaj.
Në një studim, fëmijët gjashtë muajsh që mësuan se si të shtypnin një levë për të drejtuar një tren lodrash, mbajtën mend se si ta kryenin këtë veprim edhe pas tre javësh nga hera e fundit që luajtën me të.
Nga ana tjetër, fëmijët në parashkollorë, janë të aftë të kujtojnë edhe ngjarjet që kanë ndodhur disa vite më parë.
Sigurisht, aftësita e të mbajturit mend në këto mosha nuk është e ngjashme me të rriturit, sepse ato vazhdojnë të piqen deri në adoleshencë.
Në fakt, proçesi i zhvillimit është paraqitur një shpjegim për amnezinë e fëmijërisë, dhe është një nga teoritë më të besueshme që ekziston deri më sot.
Këto procese themelore përfshijnë disa rajone të trurit dhe përfshijnë formimin, ruajtjen dhe më pas procesin e të mbajturit mend.
Hipokampusi, i cili mendohet se është përgjegjës për formimin e kujtimeve, vazhdon të zhvillohet deri në moshën shtatë vjeç.
Fëmijët dhe adoleshentët kanë kujtime më të hershme se sa të rriturit. Kjo sugjeron që problemi mund të lidhet me formimin e kujtimeve sesa me ruajtjen e tyre.
Një tjetër faktor i rëndësishëm është gjuha. Nga mosha një deri në gjashtë vjeç, fëmijët mësojnë të flasin.
Është e vërtetë se deri në një farë mase, aftësia e një fëmije për të treguar një ngjarje në kohën e shkuar, parashikon se sa mirë ata do e kujtojnë atë muaj apo vite më vonë.
Një grup studiuesish, kreu këtë studim duke intervistuar fëmijët e vegjël, që u sollën në spital për dëmtimet e zakonshme që ndodhin në fëmijëri.
Fëmijët mbi 26 muaj, të cilët mund të shpreheshin me fjalë rreth ngjarjes që përjetuan, e kujtuan atë edhe për shumë vite të tjera.
Ndërsa ata nën 26 muaj, të cilët nuk mund të flisnin, nuk mundën ta kujtonin plotësisht ose fare.
Kjo sugjeron që kujtimet mund të humbasin nëse nuk përkthehen në gjuhë.
Efektet sociale dhe kulturore
Sidoqoftë, shumica e kërkimeve mbi rolin e gjuhës përqendrohen në një formë të veçantë tek të shprehurit. Që quhet ndryshe forma narrative dhe në funksionin e saj shoqëror.
Kur prindërit në prani të fëmijëve të vegjël kujtojnë ngjarjet e kaluara, ata u mësojnë atyre aftësinë narrative.
Çfarë lloj ngjarjesh janë të rëndësishme për t’u mbajtur mend dhe si të strukturojnë të folurit rreth tyre, në një mënyrë që të tjerët mund ta kuptojnë.
Ndryshe nga rrëfimi i thjeshtë i informacionit për qëllime faktike, kujtimi sillet rreth funksionit shoqëror të ndarjes së përvojave me të tjerët.
Në këtë mënyrë, historitë familjare ruajnë aksesueshmërinë e kujtesës me kalimin e kohës, dhe gjithashtu zhvillojnë mënyrën e tregimit, duke përfshirë kronologjinë e ngjarjeve, temën dhe shkallën e emocioneve. .
Edhe pse ka ende gjëra që nuk i kuptojmë në lidhje me amnezinë e fëmijërisë, studiuesit po bëjnë përparim në këtë fushë.
Ata po kryejnë më shumë studime ku individët ndiqen që nga fëmijëria.
Gjithashtu, ndërsa neuroshkenca përparon, padyshim që do të ketë më shumë studime që lidhin zhvillimin e trurit me zhvillimin e kujtesës.
Megjithatë është e rëndësishme të dini se edhe nëse nuk mund të kujtoni qartësisht ngjarje të veçanta nga rinia juaj, akumulimi i tyre lë gjurmë që ndikojnë në sjelljen tonë.
Pra edhe pse mund të mos i kujtojmë vitet e para të jetës, ato luajnë një rol të fuqishën në formimin tonë si qënie njerëzore./AgroWeb.org

Sikur të mos ishte mjaftueshëm i vështirë zgjimi në mëngjës, tani ka edhe gjëra që nuk duhet të bëjmë, kur zgjohemi.
Ndoshta pa e kuptuar, një prej këtyre veprimeve është arsyeja pse dita nuk shkon mirë e të mungon energjia. Duke ditur çfarë nuk duhet të bëni, ju përmirësoni mëngjesin tuaj dhe jeni të gatshëm për sukses çdo ditë.
Mos bëj dushe të gjata dhe të nxehta
Po, e dimë se është qetësuese të qëndrosh në dush e të lësh ujin e ngrohtë të rrjedhë, por pjesa më e madhe e ekspertëve sugjerojnë që dushet e ngrohta t’ia lëmë mbrëmjës. Një dush i nxehtë, edhe pse relaksues, zvogëlon rrahjet e zemrës dhe do të të bëjë më të predispozuar për të pushuar sesa për të qenë aktiv gjatë ditës. Është mirë të marrim sa më shumë energji në mëngjes dhe një dush me ujë më të ftohtë është një zgjidhje e mirë për ta bërë këtë.
Mos e fik alarmin e zgjimit
Jemi fajtorë kur vjen puna te alarmi i zgjimit, por a i di efektet anësore dhe se si një veprim, në dukje i vogël, mund të të pengojë gjatë gjithë ditës?
Fikja e alarmit rregullisht do të të bëjë të ndihesh më i/e lodhur dhe të flesh më keq gjatë natës. Gjumi i dobët ngatërron me qindra qeliza në trupin tënd, duke çuar në rritjen e tensionit dhe dobësimin e imunitetit.
Pra, nëse nuk fle mirë natën dhe ndihesh i/e lodhur në mëngjes, fajin mund ta ketë pikërisht ky veprim.
Mos kontrollo rrjetet sociale sapo hap sytë
Një lundrim në rrjet, në mëngjes, mund të shndërrohet në një apo dy orë si pa kuptuar, humb një pjesë të mirë të ditës.
Studimet tregojnë se duhet t’ia lësh këtë pjesë pushimit të drekës, apo orëve të para të mbrëmjes para se të flesh.
Shmang pirjen e kafesë, direkt pas zgjimit
Sipas studimeve, koha ideale për kafe është pas orës 9:30 në mëngjes ose gjysmë ore pasi të zgjohesh nga gjumi. Nëse pi kafeinë shumë shpejt, ngadalëson prodhimin natyral të hormonit të quajtur kortizol në trupin tënd, që ndihmon të zgjohesh në mënyrë organike.
Mos e shmang asnjëherë vaktin e mëngjesit
Mëngjesi është vakti më i rëndësishëm i ditës. Nëse nuk e konsumon rregullisht, efektet anësore përfshijnë: rrezik të shtuar nga sëmundjet e zemrës, presion më të lartë të gjakut, diabetin, mbipeshën, kolesterol të lartë etj.
Përpiqu të përgatisësh diçka të lehtë në mbrëmje, ose mendo se çfarë do të konsumosh, për të mos humbur kohë.
Rregullo gjithnjë shtratin
Një krevat i rregullt, do të të bëjë të ndihesh më i/e qetë kur të kthehesh përsëri në shtëpi. Për më tepër, do të kesh një shtrat të rregullt në mbrëmje. Ky veprim të kushton vetëm 3 minuta.

Ka disa shprehi në stilin tuaj të jetesës që e kërcënojnë shëndetin e trurit në mënyrë serioze.
Zakonisht janë shprehi të cilat ua mohojnë trurit nutrientët e rëndësishëm ose me shpejtësi i vrasin qelizat e trurit që t’ju bëjnë më të rrezikuar nga çrregullimet mendore si depresioni apo ankthi.
Shmangia e shujtës së mëngjesit
Kur duhet të nxitoni për në zyre, gjëja më e lehtë që e bëni është ta shmangni mëngjesin. Kjo ju jep kënaqësinë e arritjes në zyre më herët, por është diçka që ju kushton në shëndet më vonë. Veç kësaj, shmangia e shujtës së mëngjesit nuk ju ndihmon në zvogëlimin e peshës.
Flini vonë
Është e zakonshme që njerëzit të flenë vonë, e posaçërisht vikendeve. Por, kjo është e rrezikshme për shëndetin e trurit. Kur qëndroni zgjuar deri vonë, ju vuani nga shtimi i peshës, rënia e flokëve dhe problemet e ndryshme të lëkurës.
Konsumimi i ushqimeve me shumë sheqer
Këto ushqime e rrisin rrezikun e sëmundjes së alzheimerit dhe sëmundjeve të zemrës, ndikojnë në aftësitë tuaja për të mësuar dhe e rrisin depresionin.
Pirja e duhanit
Jo vetëm se pirja e duhanit është e dëmshme për mushkëritë, por është tejet e rrezikshme edhe për trurin. Kur pini duhan, ia rritni vetes shanset për të pësuar sulm në tru, për t’u sëmurë nga Alzheimeri, etj.

Për kujdesin e përditshëm të lëkurës, mund ta kufizoni rutinën tuaj në tre hapa të thjeshtë:
Pastrimin e lëkurës, mbrojtjen e saj nga dielli dhe prirjen ndaj ndonjë problemi specifik që mund të keni, të tilla si lëkura e thatë, puçrrat, ose linjat e imëta dhe rrudhat.
Produktet për të tre hapat janë në dispozicion në barnatoret lokale dhe kanë kosto të ulët.
Pastroni lëkurën tuaj
Zgjidhni pastruesin bazuar në faktin nëse lëkura juaj është e thatë apo e yndyrshme. Nëse keni lëkurë të thatë, zgjidhni një agjent të butë pastrimi e shmangni produktet si tonerët, që përmbajnë alkool. Për lëkurë të yndyrshme, zgjidhni një sapun që largon vajin e pastroni më shpesh lëkurën gjatë ditës.
Mbroni lëkurën nga dielli
Zgjidhni krem me spektër të gjerë me SPF prej 30 ose më të lartë përdoreni çdo ditë. SPF-të më të larta janë të dobishme nëse planifikoni të kaloni kohë jashtë, nëse rrini brenda, SPF 30 është i mjaftueshëm. Nëse keni lëkurë të ndjeshme, zgjidhni një produkt për mbrojtje e krijuar për lëkurë të ndjeshme.
Trajtoni nevojat e veçanta të lëkurës
Për lëkurën e thatë, ka shumë hidratues efektivë dhe të lirë. Ekzistojnë produkte pa kosto të përballueshme që mund të zvogëlojnë linjat dhe rrudhat, njollat e zbehta kafe ose puçrrat. /UBT News/
Lifestyle
Fundjava erdhi, ja si ta kaloni pa stres dhe në mënyrë fantastike
Published
3 weeks agoon
April 5, 2025
Shumë njerëz jetojnë për fundjavën, se është koha kur mund të shijojnë ditën e pushimit. Edhe pse është e trishtë kur mendon se të gjithë janë të mbingarkuar me punë, nuk besoj se kjo gjë do të ndryshojë ndonjëherë.
Prandaj duhet të bëni maksimumin për të shijuar këto dy ditë pushim.
Sapo kalon e premtja, keni vetëm 48 orë deri sa mëngjesi i të hënës të vijë sërish. Ndoshta kjo është një mënyrë dramatike për ta parë situatën, por të gjithë e ndiejnë presionin e fundjavës. Është koha për të takuar miqtë, familjen, të dilni në takim, të gatuani e të kujdeseni për veten nëpërmjet disa ushtrimeve fizike. Ose dhe të rrini dhe të mos bëni asgjë, kjo është një mënyrë shumë e mirë për t’u relaksuar.
Këto janë disa këshilla se çfarë mund të bëni gjatë fundjavës:
Mos kontrolloni email-in tuaj, shmangiuni punës – Sapo keni një moment qetësie, merrni telefonin e filloni kontrolloni email-et tuaja. Është zakon i fiksuar gjatë javës, por në fundjavë duhet eliminuar. Lëreni mënjanë punën e fokusohuni në momentin e qetësisë.
Shmangiuni listës së gjërave që duhet të bëni – Një nga gjërat më të mërzitshme të të qenit i rritur është organizmi i ditës. Qoftë një ditë në shkollë apo në orar të plotë pune, e keni parasysh çfarë do ndodhë në çdo ditë të javës. Në fundjavë mund ta hidhni këtë listë. Nuk ka më punë, detyra për të bërë apo takime. Jini vetja juaj dhe rrini në pizhama për sa kohë doni.
Festoni të premten – Qëllimi kryesor i fundjavës është të bëni qejf, por edhe të shplodheni. Për t’i realizuar, dilni e festoni të premten në mbrëmje dhe gjatë fundjavës do të keni mundësi të merrni veten. Kështu, për të hënën do të jeni tërësisht të freskët.
Dilni nga shtëpia dhe shikoni çfarë ndodh – Nuk ka rëndësi nëse nuk keni asnjë plan apo takim të organizuar, mund të dilni të bëni diçka për të cilën nuk keni planifikuar asgjë. Kur jeni me pushime, cilat janë ditët më të mira? Janë ato që s’keni asnjë plan. Mjafton ta kaloni ditën duke lëvizur në qytet, duke parë se çfarë do t’ju ofrojë.
Kaloni një kohë të gjatë me miqtë tuaj – A ka ndonjë gjë më të adhurueshme se sa një grup shoqeror që ju ndihmon të relaksoheni por edhe të kaloni momente fantastike plot të qeshura dhe harmoni? Nuk ka, prandaj sapo të mbaroni ato që kishit për të bërë në shtëpi, dilni dhe takoni shoqet/shokët tuaj. Mjafton të dilni edhe për një kafe, pa pasur shumë harxhime. Do e shikoni që ja vlen.
Mos përhapni panik kur vjen mbrëmja e së dielës – Asnjë nuk e pëlqen të dielën sepse është e vështirë të mendosh se një javë tjetër e vështirë e me punë të pret. Por, pse ta harxhoni jetën duke menduar për të ardhmen? Mos e mendoni dhe shijoni kohën e lirë që keni. E shtuna dhe e diela janë ditët kur mund të jeni vetvetja, të pushoni dhe të bëni diçka të bukur. /UBT News/

Meditimi e largon stresin dhe ju furnizon me energji

Angelina Jolie tregon se cili rol i ndryshoi karrierën dhe e ndihmoi të përballonte pasojat e varësisë

Forconi flokët duke konsumuar këto ushqime

Karakteristikat e telefonit OnePlus

Të shtëna me armë, Policia mbërrin në shtëpinë e Gordon Ramsay

Fryrja e organizmit nga grumbullimi i lëngjeve, si të humbni peshën e tepërt?

iPhone mund të kushtojë 3500 dollarë nëse prodhohet në Amerikë

Filmi i ri “Mission Impossible” do të zgjasë 3 orë

Këshilla ideale për një mëngjes perfekt
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet2 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore