

Lifestyle
Pse nuk mund t’i mbajmë mend kujtimet e hershme të fëmijërisë?
Ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiShumë prej nesh nuk kanë kujtime nga vitet e para të jetës. Në fakt, ne priremi të kujtojmë shumë pak nga jeta jonë para moshës 7-vjeçare.
Dhe shpesh është e paqartë nëse ato janë të vërteta apo thjesht kujtime të bazuara në foto ose histori që na janë treguar nga të tjerët.
Ky fenomen, njihet nga psikologët si “amnezia e fëmijërisë”, por ata ende nuk e kuptojnë se si ajo funksionon.
AgroWeb.org duke u mbështetur në të dhëna të ndryshme, ju njeh më poshtë me disa studime interesante, të cilat përpiqen t’i japin një shpjegim kësaj pyetjeje.
Çfarë tregojnë studimet rreth kujtesës tek foshnjat dhe fëmijët?
Në pamje të parë, duket se arsyeja pse nuk kemi kujtime nga periudha kur jemi foshnje, është sepse kujtesa nuk është zhvilluar plotësisht.
Por foshnjat që në moshën gjashtë muajshe mund të formojnë kujtime afatshkurtra që zgjasin për disa minuta dhe kujtime afatgjata që zgjasin javë ose muaj.
Në një studim, fëmijët gjashtë muajsh që mësuan se si të shtypnin një levë për të drejtuar një tren lodrash, mbajtën mend se si ta kryenin këtë veprim edhe pas tre javësh nga hera e fundit që luajtën me të.
Nga ana tjetër, fëmijët në parashkollorë, janë të aftë të kujtojnë edhe ngjarjet që kanë ndodhur disa vite më parë.
Sigurisht, aftësita e të mbajturit mend në këto mosha nuk është e ngjashme me të rriturit, sepse ato vazhdojnë të piqen deri në adoleshencë.
Në fakt, proçesi i zhvillimit është paraqitur një shpjegim për amnezinë e fëmijërisë, dhe është një nga teoritë më të besueshme që ekziston deri më sot.
Këto procese themelore përfshijnë disa rajone të trurit dhe përfshijnë formimin, ruajtjen dhe më pas procesin e të mbajturit mend.
Hipokampusi, i cili mendohet se është përgjegjës për formimin e kujtimeve, vazhdon të zhvillohet deri në moshën shtatë vjeç.
Fëmijët dhe adoleshentët kanë kujtime më të hershme se sa të rriturit. Kjo sugjeron që problemi mund të lidhet me formimin e kujtimeve sesa me ruajtjen e tyre.
Një tjetër faktor i rëndësishëm është gjuha. Nga mosha një deri në gjashtë vjeç, fëmijët mësojnë të flasin.
Është e vërtetë se deri në një farë mase, aftësia e një fëmije për të treguar një ngjarje në kohën e shkuar, parashikon se sa mirë ata do e kujtojnë atë muaj apo vite më vonë.
Një grup studiuesish, kreu këtë studim duke intervistuar fëmijët e vegjël, që u sollën në spital për dëmtimet e zakonshme që ndodhin në fëmijëri.
Fëmijët mbi 26 muaj, të cilët mund të shpreheshin me fjalë rreth ngjarjes që përjetuan, e kujtuan atë edhe për shumë vite të tjera.
Ndërsa ata nën 26 muaj, të cilët nuk mund të flisnin, nuk mundën ta kujtonin plotësisht ose fare.
Kjo sugjeron që kujtimet mund të humbasin nëse nuk përkthehen në gjuhë.
Efektet sociale dhe kulturore
Sidoqoftë, shumica e kërkimeve mbi rolin e gjuhës përqendrohen në një formë të veçantë tek të shprehurit. Që quhet ndryshe forma narrative dhe në funksionin e saj shoqëror.
Kur prindërit në prani të fëmijëve të vegjël kujtojnë ngjarjet e kaluara, ata u mësojnë atyre aftësinë narrative.
Çfarë lloj ngjarjesh janë të rëndësishme për t’u mbajtur mend dhe si të strukturojnë të folurit rreth tyre, në një mënyrë që të tjerët mund ta kuptojnë.
Ndryshe nga rrëfimi i thjeshtë i informacionit për qëllime faktike, kujtimi sillet rreth funksionit shoqëror të ndarjes së përvojave me të tjerët.
Në këtë mënyrë, historitë familjare ruajnë aksesueshmërinë e kujtesës me kalimin e kohës, dhe gjithashtu zhvillojnë mënyrën e tregimit, duke përfshirë kronologjinë e ngjarjeve, temën dhe shkallën e emocioneve. .
Edhe pse ka ende gjëra që nuk i kuptojmë në lidhje me amnezinë e fëmijërisë, studiuesit po bëjnë përparim në këtë fushë.
Ata po kryejnë më shumë studime ku individët ndiqen që nga fëmijëria.
Gjithashtu, ndërsa neuroshkenca përparon, padyshim që do të ketë më shumë studime që lidhin zhvillimin e trurit me zhvillimin e kujtesës.
Megjithatë është e rëndësishme të dini se edhe nëse nuk mund të kujtoni qartësisht ngjarje të veçanta nga rinia juaj, akumulimi i tyre lë gjurmë që ndikojnë në sjelljen tonë.
Pra edhe pse mund të mos i kujtojmë vitet e para të jetës, ato luajnë një rol të fuqishën në formimin tonë si qënie njerëzore./AgroWeb.org
Lifestyle
Studimi: Pastërtia e tepërt në shtëpi mund t’ju rrezikojë shëndetin
Published
1 week agoon
February 24, 2025
Pastrimi i tepërt në shtëpi rrezikon shëndetin tuaj. Hulumtimi i ri paralajmëron për rreziqet e higjienës, sepse ekspozimi i ekuilibruar ndaj mikrobeve dhe baktereve trajnon mbrojtjen tonë për të shmangur alergjitë dhe sëmundjet autoimune.
Ekologët mikrobikë Jack Gilbert dhe Erica Hartmann kanë zbuluar një lidhje të ngushtë mes”mikrobiomës” së vendeve ku jetojmë dhe shëndetit. Në një studim matën se sa material gjenetik lëshojmë në mjedis: 31 miligramë masë mikrobike dhe 37 milionë kopje të gjenomave bakteriale në orë.
Nga kjo del se shtëpitë kanë mikrobiomën e tyre të përbërë nga baktere, arkea, viruse dhe kërpudha që vijnë nga ne dhe nga kafshët me të cilat jetojmë, kafshë shtëpiake, por edhe kacabu ose minj, nëse ka -, nga ajri, nga uji dhe nga toka.
Ndikimi i hapësirave të ndërtuara në shëndet është temë që ka tërhequr vëmendjen e studiuesve e kanë përdorur hipotezë higjienike: ekspozimi adekuat ndaj mikrobeve në mjedis stërvit sistemin imunitar të mos reagojë kundër stimujve të padëmshëm, si në alergji – ose kundër trupit tonë, si në sëmundjet autoimune.
Sipas Gilbertit, «mungesa e ekspozimit ndaj antigjeneve të ndryshëm, veçanërisht atyre mikrobikë, mund të çojë në çrregullim imunitar dhe sëmundje kronike». Për momentin, ka pak studime, por lidhja midis mikrobiomës shtëpiake dhe sëmundjeve të frymëmarrjes, funksionit të sistemit imunitar, çrregullimeve metabolike dhe madje edhe mendore duket e sigurt.
Për këtë arsye, ekspertët paralajmërojnë se është gabim i zakonshëm të mendosh se një shtëpi e shëndetshme është plotësisht pa mikrobe. /UBT News/
Lifestyle
Nëse i pret shpesh flokët, do të rriten më shpejt; Mit apo fakt?
Published
1 week agoon
February 24, 2025
Shumë njerëz besojnë se prerja e shpeshtë e flokëve ndihmon që ato të rriten më shpejt. Kjo ide ka kaluar brez pas brezi e përdoret si këshillë nga parukierët. Por, a ka ndonjë bazë shkencore kjo teori apo është thjesht një mit i zakonshëm?
Mit apo fakt?
MIT – Prerja e flokëve nuk ndikon në shpejtësinë e rritjes së tyre, pasi rritja ndodh nga rrënjët, jo nga majat. Flokët rriten nga folikulat e vendosura në lëkurën e kokës dhe jo nga majat. Çdo qime flokësh kalon nëpër tre faza:
1. Faza anagjene (faza e rritjes): Kjo është faza ku flokët rriten aktivisht, mund të zgjasë nga 2 deri në 7 vjet.
2. Faza katagjene (faza kalimtare): Floku ndalon së rrituri, folikula e tij fillon të tkurret.
3. Faza telogjene (faza e pushimit): Floku pushon plotësisht së rrituri dhe eventualisht bie për t’u zëvendësuar nga një qime e re.
Kjo cikël përcakton se sa gjatë mund të rritet një qime floku, dhe nuk ndikohet nëse e pret apo jo. Flokët rriten 1-1.5 cm në muaj, pavarësisht nga sa shpesh i pret.
Pse prerja e flokëve është ende e rëndësishme?
Edhe pse prerja e shpeshtë nuk e përshpejton rritjen, ajo ndihmon në ruajtjen e një pamjeje më të shëndetshme. Ja pse:
• Eliminon majat e djegura – Kjo ndihmon që flokët të mos duken të brishtë dhe të dëmtuar.
• Parandalon këputjen – Flokët me maja të dëmtuara priren të këputen më lehtë, duke dhënë iluzionin e rritjes së ngadaltë.
• I bën flokët të duken më të plotë dhe me formë të mirë – Sidomos për modelet e flokëve të shkurtër që kërkojnë mirëmbajtje të shpeshtë.
Si mund të ndihmosh rritjen e shëndetshme të flokëve?
Në vend që të presësh shpesh për t’i rritur më shpejt, më mirë fokuso mbi këto praktika të shëndetshme:
Ushqehu mirë: Konsumo proteina, hekur dhe vitamina të rëndësishme si biotina dhe vitamina B.
Masazho skalpin: Kjo stimulon qarkullimin e gjakut dhe ndihmon në ushqyerjen e folikulave të flokëve.
Përdor kujdes të duhur: Shmang përdorimin e tepërt të nxehtësisë nga tharësja e pjastra.
Hidratim i rregullt: Flokët e hidratuar janë më pak të prirur për dëmtim de këputje.
Prerja e shpeshtë e flokëve nuk i bën të rriten më shpejt, por ndihmon në ruajtjen e një pamjeje më të shëndetshme. Rritja e flokëve varet nga gjenetika, ushqyerja dhe kujdesi i përgjithshëm, jo nga sa shpesh viziton parukierin. /UBT News/

Kush do të thoshte që artikulli të cilin çdo ditë e përdorin në kuzhinë mund të bëjë aq shumë për bukurinë tonë. Kripa e detit është e pasur me minerale siç janë magnezi, kaliumi dhe natriumi, ndërsa atë e bëjnë aleat shumë të fuqishëm të bukurisë.
Përdoret për piling të fytyrës dhe trupit, zbardhjen e dhëmbëve, si edhe banjë për shputa të lodhura, por a e keni ditur që mund t’jua zgjidhë problemin me zbokthin?
Është bonus që ky tretman, në të cilin blogeret botërore betohen, është i lirë – një kg kripe të trashë kushton më pak se 1 euro.
Ja si duhet të veproni…
Njomni flokët dhe ndani në disa pjesë. Nëpër sipërfaqe të kokës qitni një ose dy lugë kripë deti dhe me gishta të lagur bëni butësisht masazh flokëve 10-15 minuta. Nëse mund të kërkoni nga dikush që t’jua bëjë masazhin – edhe më mirë!
Do të jetë më i efektshëm, ndërkaq edhe ju do të mund të kënaqeni me masazh, pastaj qitni shampon dhe shpëlani flokët. Rezultati do të jetë i dukshëm që nga tretmani i parë!

Rënia e flokëve paraqet problem serioz për njerëzit. Preparatet e ndryshme kozmetike shkakton rënie më të madhe të flokëve, në vend se të parandalojnë një gjë të tillë.
Provoni ndonjë nga këto trajtime natyrale, përzierje që mund t’i përgatisni në shtëpi e të mos humbni shumë para dhe kohë.
Më poshtë i keni tri përzierje kundër rënies së flokëve:
Tundeni një të verdhë të vezës derisa të bëhet shkumë, shtoni një lugë të vogël rum dhe një lugë të vogël vaj ricini.
Aplikoni këtë maskë në flokë e masazhoni kokën. Rekomandohet që kjo masë të qëndrojë në kokë të paktën tri orë, por do të ishte edhe më mirë të qëndronte gjatë tërë natës. Pastaj shpëlani flokët me ujë në të cilin keni shtrydhur lëng limoni.
Përsëriteni këtë tretman një herë në javë, derisa ta arrini rezultatin e dëshiruar. Maska tjetër ka për bazë hithin.
Hidhni 100 gr. rrënjë hithi në një litër alkoool prej 70% dhe lëreni masën të qëndrojë për shtatë ditë. Pastaj hidheni përzierjen e fituar në një shishe të pastër dhe shtojani disa pika vaj ricini. Me këtë përzierje duhet t’i masazhoni rrënjët e flokëve çdo ditë, shkruan femina.
Për fund, edhe një ilaç natyral. Ziejini 100 gr. hithra në gjysmë litër ujë për 20 minuta. Mbulojeni enën dhe lëreni përzierjen të qëndrojë për tetë orë. Pastaj kullojeni lëngun dhe shtojani uthull molle. Masazhojini rrënjët e flokëve çdo natë me këtë maskë.

Gazetari i BBC në Beograd tregon se çfarë ndodhi sot në Parlamentin e Serbisë

Trump: Zelensky të pranojë marrëveshjen për t’i dhënë fund konfliktit

KQZ-ja pret të përfundojë numërimi i votave gjatë ditës së nesërme

Konservatorët e Gjermanisë dhe SPD takohen për bisedime mbi koalicionin

Kryeministri ukrainas: Ukraina e vendosur për të vazhduar bashkëpunimin me SHBA-në

Rusia: SHBA-ja do të japë kontributin më të madh për paqen nëse ndërpret dërgesat e armëve në Ukrainë

Këto janë votat e LDK-së në tetë komunat që udhëheq në nivel lokal

Kaq vota ka marr AAK-ja në komunat që qeverisë

Kontribuoni në përparimin e mjekësisë globale me Fakultetin Biokimi Mjekësore në UBT
Të kërkuara
-
Magazinë3 months ago
Ky mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota1 month ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota1 month ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota1 month ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt