Shëndet

Pse na kruhet dhe na skuqet lëkura kur qëndrojmë në diell?

Published

4 months ago

on

Vera, deti dhe rrezet e diellit janë një nga kënaqësitë më të mëdha të stinës së nxehtë, por për shumë njerëz, ato sjellin edhe bezdi të pakëndshme për lëkurën.

Shumëkush ka përjetuar kruarje të papritur, skuqje, puçrra ose ndjesi djegieje pas qëndrimit në plazh, pishinë apo edhe gjatë një shëtitjeje në diell.

Për disa, kjo është pasojë e djegies së zakonshme nga dielli, por për të tjerë mund të jetë shenjë e reaksionit alergjik, dehidratimi, ndjeshmërie të lartë të lëkurës ose edhe efekt anësor nga ndonjë ilaç apo produkt kozmetik.

Kruarja dhe skuqja mund të jenë të lehta por sinjalizojnë probleme që kërkojnë më shumë kujdes: si fotodermatiti urtikaria diellore a reaksionet fototoksike.

Këto shqetësime lidhen shpesh edhe me sistemin imunitar e mund të ndikojnë vlerat e IgE-së, tregues i rëndësishëm i gjendjeve alergjike.

Ja arsyet kryesore pse ndodh kjo, çfarë tregojnë këto simptoma dhe si mund ta mbroni lëkurën për të shijuar diellin pa shqetësime.

Djegia nga dielli

Më e zakonshmja është djegia, inflamacion akut i lëkurës për shkak të dëmtimit nga rrezet ultraviolet B. Kur lëkura digjet, qelizat dëmtohen e çlirojnë substanca kimike që shkaktojnë inflamacion, prandaj ndjehet skuqje, nxehtësi, kruarje dhe më vonë mund të ndodhë zhvishem i lëkurës.

Alergjia nga dielli (Fotodermatiti)

Tek disa persona, veçanërisht me lëkurë të ndjeshme, dielli shkakton fotodermatit, reagim alergjik ku lëkura kruhet, skuqet e shfaqen puçrra. Formë e zakonshme është eruptioni polimorf ndaj dritës, që prek gratë e reja. Kjo shfaqet disa orë pas qëndrimit në diell, sqaron Asthma & Immunology (ACAAI).

Fotoreaktiviteti, kombinimi me kimikatet

Disa kremra, parfumet, a ilaçe (si antibiotikë, barna kundër akneve) mund ta bëjnë lëkurën më të ndjeshme ndaj rrezeve. Ky fenomen quhet reaksion fototoksik ose fotoalergjik, që mund të japë skuqje, kruarje dhe flluska të vogla, që duken si djegie.

Dehidratimi dhe tharja e lëkurës

Qëndrimi gjatë në diell bën që lëkura të humbasë lagështinë. Lëkura e dehidratuar kruhet më lehtë, dhe djersa ose kripa irritojnë zonat e ndjeshme.

Po IgE-ja totale, a ndikohet?

Këto gjendje, sidomos fotodermatiti e urtikaria nga dielli, lidhen me rritje të IgE-së totale, pasi ky antitrup rritet në reaksione alergjike.

Nëse shkaku është reagim alergjik, IgE mund të jetë më i lartë, nëse kruarja vjen vetëm nga djegia klasike apo nga tharja, IgE nuk ndikohet.

Fotoreaktiviteti nga ilaçet nuk ka lidhje me IgE, por me reaksionet direkte në qelizat e lëkurës.

Nëse kruarja e skuqja nga dielli janë të shpeshta dhe shoqërohen me simptoma tjera alergjike, mjeku mund të rekomandojë matjen e IgE-së totale ose testime të tjera për të përcaktuar shkakun.

Related Topics:
Continue Reading

Shëndet

Shkencëtarët prezantojnë serumin që rikthen flokët në vetëm 20 ditë

Published

57 minutes ago

on

November 4, 2025

By

Një studim i fundit nga Universiteti Kombëtar i Tajvanit ka dhënë rezultate premtuese në luftën kundër rënies së flokëve.

Studiuesit zhvilluan një serum të thjeshtë, i cili aplikohet në lëkurë dhe sipas testeve të kryera në minj laboratorikë, stimulon rritjen e flokëve brenda tre javësh. Produkti mund të shndërrohet së shpejti në një trajtim të zakonshëm kozmetik për kujdesin e flokëve.

Serumi përmban acide yndyrore natyrale që nuk irritojnë lëkurën e veprojnë duke stimuluar qelizat dhjamore për të rigjeneruar folikulat e flokëve. Ky proces, që konsiderohej i vështirë për t’u arritur pa ndërhyrje kirurgjikale ose trajtime kimike intensive, tani mund të realizohet me një formulë të thjeshtë.

“E testova vetë në këmbët e mia për tre javë dhe pashë rigjenerim të dukshëm të flokëve,” tha profesori Sung-Jan Lin, autor i studimit, për New Scientist.

Ai dhe ekipi i tij kanë patentuar formulën dhe po përgatiten për testime klinike te njerëzit para se ta lëshojnë në treg.

Në eksperimentet fillestare, studiuesit përdorën substancë irrituese për të stimuluar sistemin imunitar të minjve, duke nxitur qelizat dhjamore të lëshonin acide yndyrore që aktivizonin qelizat burimore të folikulave të flokëve. Ata zhvilluan një version më të butë të serumit, i cili përmban acide oleike dhe palmitoleike të tretura në alkool, që nxisin rritjen e flokëve pa nevojën e stimulimit irritues.

“Këto acide gjenden natyrshëm në trupin tonë dhe në shumë vajra bimore, ndaj përdorimi i tyre është i sigurt,” shtoi prof. Lin.

Hulumtuesit theksojnë se serumi duhet të testohet ende në një numër më të madh vullnetarësh njerëzorë, por rezultatet janëpremtuese. Nëse testet klinike konfirmojnë efektivitetin, ky serum ofrohet si produkt kozmetik i zakonshëm për trajtimin e rënies së flokëve, pa nevojën e recetës mjekësore.

Trajtimet për rënien e flokëve përfshijnë ilaçe si minoxidil dhe finasteride, transplantime folikulash dhe terapi me lazer, që shkaktojnë efekte anësore si çrregullime hormonale ose depresion.

Ky zbulim tajvanez hapë rrugën për alternativë natyrale, efektive e pa efekte të rënda anësore për miliona persona që vuajnë nga alopecia në mbarë botën. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Gabimet më të shpeshta që prishin makaronat sipas traditës italiane

Published

2 hours ago

on

November 4, 2025

By

Gatimi i makaronave për shumë prej nesh është thuajse instinktiv.

Shumë prej nesh i mësojnë të gatuara që në fëmijëri, shpesh si makarona me djathë. Megjithatë, gabimet e zakonshme gjatë përgatitjes prishin shijen dhe teksturën e tyre, edhe kur përdoret salca më e mirë.

1. Uji nuk është i mjaftueshëm i kripur

Një nga rregullat më të rëndësishme të gatimit të makaronave është kriposja e ujit. Ky është momenti kur mund t’u jepni shije vetë makaronave, gjithçka tjetër ndikon në salcë. Mendoni si të gatuani brinjë pa kripë dhe të prisni që salca t’i shpëtojë – e njëjta logjikë vlen për makarona.

Uji duhet të jetë i kripur sa një supë e shijshme. Provoni dhe nëse është e nevojshme, shtoni kripë derisa të arrini shijen e duhur.

2. Shtimi i vajit në ujë gjatë zierjes

Shumë njerëz besojnë se vajin e shtuar në ujë ndihmon makaronat të mos ngjiten. Në të vërtetë, ndodh e kundërta: vajit krijon shtresë rrëshqitëse që pengon salcën të ngjitet. Rezultati? Makaronat duken të lëmuara, por salca nuk ngjitet si duhet.

3. Kohëzgjatja e zierjes

Makaronat al dente, “në dhëmb” në italisht duhet të jenë të buta, por pak rezistente kur i përtypni. Ato nuk duhet të jenë as të forta, as të ziera tepër. Provoni makaronat dy-tri minuta përpara kohës së shënuar në paketim dhe kontrolloni çdo minutë derisa të arrini teksturën perfekte.

4. Mosruajtja e pak ujë nga zierja

Uji i zierjes së makaronave është i pasur me niseshte dhe kripë, që ndihmon salcën të lidhet më mirë. Ruajtja e një ose dy gotave nga ky ujë dhe shtimi i tyre te salca krijon një teksturë të butë, kremoze dhe uniforme.

5. Shpëlarja e makaronave pas zierjes

Ky është gabim i zakonshëm. Niseshteja që mbetet në sipërfaqen e makaronave ndihmon salcën të ngjitet e krijojë kombinim të përsosur shijesh. Shpëlarja me ujë të ftohtë heq këtë “ngjitës” natyral. Përjashtim bëjnë vetëm sallatat e ftohta, ku shpëlarja ndalon zierjen dhe ruan freskinë.

Italianët e dinë mirë se sekreti i makaronave të përsosura nuk është te salca, por edhe në kujdesin gjatë zierjes. Pak kripë më shumë, mos shtoni vaj në ujë, ruani pak ujë nga zierja dhe shmangni shpëlarjen – së bashku me dashurinë për çdo detaj – janë çelësi i një pjate që del perfekte. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Granulocitoza, çfarë do të thotë niveli i lartë në gjak?

Published

4 hours ago

on

November 4, 2025

By

Analiza e gjakut është mënyra e vetme për të përcaktuar nivelin e granulociteve, ndërsa granulocitoza, pra rritja e tyre – mund të ketë shumë shkaqe, dhe jo të gjitha janë shqetësuese.

Granulocitet përbëjnë një nëngrup të qelizave të bardha të gjakut, që përfshijnë neutrofilet, eozinofile dhe bazofile.

Ato qarkullojnë në gjak ose gjenden në inde (si mastocitet) dhe luajnë rol kyç në mbrojtjen e organizmit nga infeksionet, alergjitë dhe proceset inflamatore.

Këto qeliza përmbajnë granula enzimatike në citoplazmë, që çlirohen kur trupi përballet me infeksion apo inflamacion, duke ndihmuar në shkatërrimin e mikroorganizmave të dëmshëm.

Granulocitoza – kur granulocitet janë të larta

Kur analiza e gjakut tregon rritje të granulociteve, flitet për granulocitozë. Ky fenomen është reagim mbrojtës i trupit, që ndodh në situata të ndryshme, si:

infeksione bakteriale ose virale,

sëmundje autoimune (p.sh. artriti reumatoid),

djegie, trauma ose stres i rëndë,

sepsë (infeksion i përhapur në gjak),

sëmundje inflamatore të zorrëve,

insuficiencë renale ose sulm në zemër,

përdorimi i disa barnave specifike,

kancer metastatik.

Në raste më të rralla, granulocitoza mund të jetë e lidhur me çrregullime të palcës kockore, si leukemia mieloide kronike, ku rritja e granulociteve është e vazhdueshme dhe jo si reagim ndaj infeksioneve.

Çfarë tregon niveli i lartë i granulociteve?

Në shumicën e rasteve, niveli i lartë tregon për infeksion aktiv. Niveli i ulët i granulociteve sinjalizon probleme në palcën e kockave, si leukemia ose anemia aplastike, ku prodhimi i qelizave të bardha është i kufizuar.

Granulocitet njihen edhe si:

leukocite granulare,

leukocite polimorfonukleare (PMN).

A ka arsye për shqetësim?

Edhe pse fjala “granulocitozë” tingëllon shqetësuese, nuk çdo rritje e granulociteve tregon për sëmundje serioze. Shpesh bëhet fjalë për reagim normal të trupit ndaj infeksioneve të përkohshme, stresit ose inflamacionit.

Granulocitoza është shenjë e aktivizimit të sistemit imunitar, që ndodh si përgjigje ndaj një procesi infektiv ose inflamator. Megjithatë,  kërkon vlerësim mjekësor për të përjashtuar shkaqet më serioze. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Shëndet

Si ta mbroni lëkurën nga tharja gjatë vjeshtës dhe dimrit?

Published

21 hours ago

on

November 3, 2025

By

Nuk janë vetëm muajt me diell që ndikojnë në tharjen e lëkurës – vjeshta dhe dimri janë periudhat që e vënë më shumë në provë atë.

Ndryshimet e shpeshta midis ajrit të ngrohtë dhe të thatë brenda shtëpisë dhe erërave të ftohta jashtë, bëjnë që lëkura të humbasë lagështinë, të bëhet e ndjeshme dhe të fillojë të zhvishet.

Në këtë periudhë, është e rëndësishme të përshtatni rutinën tuaj të kujdesit për lëkurën për të ruajtur butësinë dhe shëndetin e saj.

Ja disa këshilla kryesore për ta mbajtur lëkurën të hidratuar dhe të mbrojtur gjatë stinës së ftohtë:

1. Zgjidhni një krem më të pasur

Në vend të locioneve të lehta që përdorni në verë, zgjidhni një krem hidratues që përmban lipide, ceramide, gjalpë shea ose vajra natyralë. Këto përbërës ndihmojnë në forcimin e barrierës mbrojtëse të lëkurës dhe parandalojnë humbjen e lagështisë.

2. Fokusohuni në hidratim të thellë

Përbërës si acidi hialuronik dhe skualani ofrojnë hidratim intensiv dhe ndihmojnë në parandalimin e kruajtjes apo ndjesisë së tendosjes së lëkurës.

3. Pastroni me kujdes

Përdorni pastrues të butë, në formë vajrash ose balsamesh, që pastrojnë pa e irrituar lëkurën. Shmangni larjet me ujë shumë të nxehtë dhe skrabet e ashpra, pasi mund të dëmtojnë shtresën mbrojtëse të epidermës.

4. Mos harroni ujin

Hidratimi nuk vjen vetëm nga kremrat – pirja e mjaftueshme e ujit është thelbësore për një lëkurë të shëndetshme dhe të ushqyer nga brenda.

5. Mbrohuni nga rrezet e diellit

Edhe pse dielli është më i butë në vjeshtë dhe dimër, rrezet UV mbeten të dëmshme. Përdorni çdo ditë një krem me mbrojtje SPF, veçanërisht nëse qëndroni gjatë në ambiente të hapura.

6. Kujdes me ajrin e thatë brenda shtëpisë

Nëse përdorni ngrohje gjatë dimrit, vendosni një lagështues ajri për të shmangur tharjen e tepërt të lëkurës. Kujdesuni që ta pastroni rregullisht për të parandaluar grumbullimin e mikrobeve.

Sipas ekspertëve të kujdesit për lëkurën, vjeshta është koha më e mirë për trajtime rigjeneruese, pasi lëkura ka nevojë për rikuperim pas ekspozimit ndaj diellit veror dhe përgatitje për temperaturat e ulëta të dimrit. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Të kërkuara