Shëndet

Pse kur plakeni bëhet më e vështirë të flini gjumë?

Të moshuarit kanë nevojë për gjumë po aq sa të rinjtë edhe pse mund të jetë më e vështirë të arrihet.

Published

on

Për shkak se lufta për të fjetur lidhet zakonisht me plakjen, mund të mendoni se të moshuarit thjesht kanë nevojë për më pak gjumë.

Por ky është vetëm një mit! Të moshuarit kanë nevojë për gjumë po aq sa të rinjtë edhe pse mund të jetë më e vështirë të arrihet.

AgroWeb.org ju njeh me disa arsye se pse mund të jetë e vështirë të flini ose të qëndroni në gjumë gjatë gjithë natës.

Keni Probleme Të Caktuara Shëndetësore

Shumë çrregullime shëndetësore duke përfshirë urthin, artritin, problemet e zemrës dhe sëmundjet e mushkërive, mund ta bëjnë më të vështirë gjumin gjatë natës.

Gjithashtu çrregullimet e gjumit, të tilla si apnea e gjumit, por edhe menopauza, mund ta vështirësojë për këdo këtë proces.

Urinoni Shpesh Gjatë Natës

Kjo mund të jetë për shkak të prostates së zmadhuar, të cilën ka më shumë të ngjarë ta përjetoni me kalimin e moshës ose mund të jetë rezultat i ilaçeve.  Për shembull, nëse merrni një diuretik për presionin e gjakut, mund t’ju duhet të urinoni më shpesh.

Pavarësisht nga shkaku, vizitat e shpeshta në banjë gjatë natës, ju prishin gjumin.

Mund Të Jetë Për Shkak Të Evolucionit

Shpesh, të moshuarit bien në gjumë herët dhe pastaj zgjohen në 4 të mëngjesit dhe nuk mund të flenë më.

“Ka disa specialistë që studiojnë teoritë e evolucionit dhe thonë se kjo është një mënyrë për të ruajtur specien njerëzore”, tregon Dr.Abhinav Singh nga Indiana.

“Domethënë, njerëzit e rinj, të shëndetshëm dhe të fortë, qëndronin zgjuar deri vonë, për të ruajtur. Pastaj, në agim, kur edhe grabitqarët janë të lodhur, do t’ia dorëzonin rradhën pleqve të fisit”, shpjegon Dr. Singh.

Po Bëni Më Pak Gjumë Të Thellë

Të moshuarit bëjnë më pak gjumë të thellë çdo natë, pra nuk ndryshon vetëm sasia e gjumit por edhe cilësia.

“Ne ende nuk e dimë pse përqindja e tyre e gjumit të thellë zvogëlohet me kalimin e moshës”, thotë Dr. Singh.

Cikli Juaj Cirkadian Ka Ndryshuar

Çdo gjë në trupin tënd, funksion në një cikël 24-orësh, duke filluar që nga zakonet e të ngrënit, deri tek cikli gjumë-zgjim. Dhe me kalimin e moshës ndodh një zhvendosje natyrore cirkadiane.

Melatonina, hormoni që shkakton ndjenjën e përgjumjes, prodhohet dhe çlirohet më herët në ciklin cirkadian të trupit. Gjithashtu kur plakeni, trupi juaj ka më pak melatoninë në përgjithësi.

Për shembull nëse më parë flinit në orën 10:00, tani trupi juaj është gati për të rënë në gjumë më herët. Kjo gjë ju bën të zgjoheni herët.

Si Mund Të Përmirësoni Sasinë Dhe Cilësinë E Gjumit 

Duke u konsultuar me mjekun, përpiquni të gjeni një orar të përshtatshëm gjatë ditës, për të marrë ilaçet që ju shkaktojnë shqetësime gjatë natës.

Mos konsumoni pije gjatë orëve të mbrëmjes, që të shmangni urinimin gjatë natës. Gjithashtu evitoni konsumin e pijeve energjike gjatë orëve të pasdites.

Përshtasni ambientin e fjetjes për një gjumë më të rehatshëm. Për shembull largoni orën, zhurma e së cilës mund t’ju shqetësojë. Ndërroni jastëkun ose dyshekun, nëse ato ju shkaktojnë parehati apo dhimbje.

Kryeni aktivitet fizik, qoftë edhe një ecje, përpara gjumit. Kjo do t’ju ndihmojë të flini më shpejt dhe më gjatë.

Shmangni orët e fjetjes gjatë ditës, pasi kjo do të ndikojnë në gjumin e natës./AgroWeb.org

Shëndet

Kur është koha më e mirë për të ngrënë mollë?

Published

on

Mollët janë të pasura me fibra, vitamina dhe antioksidantë që mbështesin shëndetin e tretjes, zemrës dhe sistemit imunitar.

A ndikon koha kur i konsumojmë në përfitimet që marrim prej tyre? Dietologët thonë se po, trupi përfiton më shumë në varësi të momentit kur i hamë.

Në mëngjes ose gjatë mëngjesit

Sipas dr. Jaclyn A. Vernarelli, profesoreshë e epidemiologjisë ushqimore, fillimi i ditës me një mollë është një mënyrë e shkëlqyer për të nisur metabolizmin. Ato janë me pak kalori, të pasura me fibra që rrisin ndjesinë e ngopjes, ndihmojnë në rregullimin e sheqerit në gjak falë përmbajtjes së acidit klorogjenik.

Ato gjithashtu përmbajnë vitaminë C dhe kvercetinë, përbërës anti-inflamatorë që mbrojnë shëndetin e zemrës dhe sistemin imunitar.

Dietologia Lauren Manaker shton se ngrënia e një molle në mëngjes ndihmon në stimulimin e lehtë të zorrëve dhe ruajtjen e rregullt të tretjes.

Para vaktit

Konsumimi i një molle 1–2 orë para ushqimit ndihmon në kontrollin e peshës trupore, pasi ndjesia e ngopjes që ofron ul marrjen e kalorive gjatë vaktit.

Sipas dietologes Morgan Walker, fibrat që përmban molla ngadalësojnë përthithjen e karbohidrateve, duke shmangur ngritjet e sheqerit në gjak.

Një mollë mesatare përmban 5 gramë fibra, të cilat ndihmojnë në stabilizimin e sheqerit dhe reduktojnë rrezikun e diabetit tip 2 dhe sëmundjeve të zemrës.

Para stërvitjes

Disa studime sugjerojnë se ngrënia e një molle para ushtrimeve fizike mund të ofrojë një shtysë energjie. Dietologia Ashley Koff shpjegon se për disa persona është më mirë ta hanë mollën 3 orë para stërvitjes, që trupi të ketë kohë të përpunojë fibrat.

Për të tjerë, disa feta para aktivitetit japin energji të menjëhershme. Sheqernat natyrale ofrojnë energji të shpejtë, ndërsa fibrat ndihmojnë në ruajtjen e qëndrueshme të nivelit të sheqerit në gjak, duke parandaluar lodhjen gjatë ushtrimeve. Manaker paralajmëron se ata që janë të ndjeshëm ndaj fibrave duhet ta shmangin mollën menjëherë para stërvitjeve intensive.

Si pjesë e vakteve ose pas darke

Sipas dr. Ann VanBiber, profesoreshë e shkencës ushqimore në Universitetin “Texas Christian”, përfshirja e mollës në çdo vakt është zgjedhje e shëndetshme.

“Molla shton ëmbëlsi natyrale dhe ndihmon ndjesinë e ngopjes. Mund të shtohet në tërshërë, petulla apo mafine në mëngjes,” – sugjeron ajo.

Nëse pas darke ndieni dëshirë për diçka të ëmbël, një mollë është alternativë e shëndetshme. Walker rekomandon ta kombinoni me gjalpë arrash ose pak kanellë, për të shmangur ngrënien e tepërt gjatë natës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Pse fryhet barku? Shkaqet dhe zgjidhjet më të zakonshme

Published

on

Fryrja e barkut është një nga shqetësimet më të zakonshme që raportohen në kabinetet mjekësore.

Ajo ndodh kur barku zmadhohet përtej përmasave normale për shkak të gazrave, lëngjeve, përmbajtjes tretëse ose ndryshimeve strukturore në organet e brendshme.

Shkaqet kryesore:

Shkaqe organike: shtatzënia, shtimi në peshë, bllokimet në zorrë, gastropareza, celiakia, peritoniti, asciti ose rritja e organeve të brendshme.

Shkaqe funksionale: gazrat nga sindroma e zorrës së irrituar (IBS), intoleranca ushqimore, kapsllëku, çrregullime të tkurrjes së zorrëve dhe dobësia e muskujve të barkut.

Diagnoza

Mjeku vlerëson simptomat përmes ekzaminimit fizik, nëse është e nevojshme, kryen ultratingull abdominal apo analiza tjera për të përcaktuar shkakun.

Trajtimi

Në rastet organike, trajtohet sëmundja themelore. Në rastet funksionale, ndihmojnë laksativët, probiotikët, enzimat tretëse dhe ndryshimet në dietë.

Shmang ushqimet që shkaktojnë gazra.

Ha ngadalë dhe në porcione të vogla.

Pij më shumë ujë dhe konsum më shumë fibra.

Bëj aktivitet fizik të rregullt.

Nëse fryrja është e shpeshtë ose e shoqëruar me dhimbje, kërko këshillë mjekësore për të përjashtuar shkaqe më serioze. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Shëndet

Ekspertët paralajmërojnë: Këto dy ushqime të përpunuara e dëmtojnë trurin

Published

on

Ushqimet e përpunuara që mund të dëmtojnë më shumë shëndetin e trurit, sipas një studimi të ri, janë mishi i përpunuar dhe pijet e gazuara me sheqer.

Një ekip studiuesish nga Universiteti Virginia Tech ka zbuluar se personat që konsumojnë rregullisht këto produkte kanë rrezik dukshëm më të lartë për të zhvilluar probleme njohëse, përfshirë çrregullime që lidhen me demencën dhe sëmundjen e Alzheimerit, raporton Science Alert.

Studimi u mbështet në të dhënat e Universitetit të Michiganit për Shëndetin dhe Pensionimin, ku u analizuan 4,750 amerikanë mbi 55 vjeç, të ndjekur për një periudhë shtatëvjeçare (2014–2020). Çdo dy vjet, pjesëmarrësit i’u nënshtruan testeve të kujtesës dhe aftësive njohëse, duke përfshirë kujtimin e menjëhershëm, kujtimin e vonuar, llogaritje të thjeshta dhe ushtrime për përqendrim.

Rezultatet treguan se 1,363 persona zhvilluan probleme me kujtesën. Ata që konsumonin një racion mishi të përpunuar në ditë kishin 17% më shumë rrezik për çrregullime njohëse, ata që pinin çdo ditë pije të ëmbëlsuara – si kola, çaj i ftohtë me sheqer apo lëngje frutash industriale – kishin 6% më shumë rrezik.

Megjithatë, studimi nuk gjeti një lidhje të fortë mes konsumit të përgjithshëm të ushqimeve ultra të përpunuara dhe rritjes së rrezikut për probleme njohëse, përveç mishrave të përpunuar dhe pijeve me sheqer. Ushqime të tjera si gatimet e gatshme, ëmbëlsirat, snack-et e kripura apo produktet e bulmetit dhe drithërave nuk rezultuan me ndikim të njëjtë negativ.

Autorët theksojnë se shmangia e këtyre dy kategorive kryesore mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit të trurit.

“Ka gjëra që mund t’i ndryshoni. Sekreti është moderimi dhe balanca në zgjedhjet ushqimore,” – deklaroi profesoresha Brenda Davy, autore e studimit.

Ndikimi i ushqimeve të përpunuara është më i madh sesa mendojnë shumica e njerëzve. Vetëm më 2020, 65% e ushqimeve dhe 38% e pijeve të blera nga familjet amerikane përbëheshin nga produkte të përpunuara me ngjyrues, aromatizues e përbërës artificialë që mungojnë në ushqimin e përgatitur në shtëpi.

Një tjetër autor i studimit, Ben Katz nga Virginia Tech, sugjeroi se edukimi ushqimor mund të jetë pjesë e zgjidhjes: “Nuk mjafton të ndjekësh një dietë. E rëndësishme është t’u japësh njerëzve aftësitë për të gatuar sipas asaj diete,” – u shpreh ai. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ndërrimi i natës rrit rrezikun e kancerit tek gratë

Published

on

Puna gjatë natës ka qenë prej kohësh e lidhur me shëndetin e dobët. Tani një studim i ri sugjeron se për gratë, puna gjatë kësaj kohe mund të rris rrezikun e kancerit.

Hulumtuesit kanë zbuluar se gratë që punojnë në turnin e natës janë pothuajse pesë herë më të rrezikuara nga kanceri në krahasim me gratë që punojnë gjatë ditës.

Në këtë studim ekspertët kanë gjetur se gratë që punonin gjatë natës ishin më shumë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, kanceri i lëkurës dhe kanceri i mushkërive, shkruan Medicalnewstoday,

Bashkautori i hulumtimit, Xuelei Ma, nga Qendra Mjekësore e Kinës Perëndimore dhe kolegët e tij kanë publikuar gjetjet e tyre në revistën “Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention”.

Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se puna gjatë ndërrimit të natës mund të pengojë rëndë ritmin tuaj të qarkullimit.

Ky është orari kur rregullohen proceset fiziologjike të trupit gjatë një cikli 24 orësh. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara