Kuriozitete

Pse introvertët nuk ishin të lumtur gjatë izolimit në pandemi

Published

on

Shumë supozuan se introvertët do të “lulëzojnë” gjatë jetës së vetmuar të mbylljes në kohën e pandemisë.

Bllokimet pandemike përfaqësonin një re të errët. Por ishte një grup që besohej se do të përfitonte nga izolimi i detyruar: introvertët.

Shkrimtari Jon Ronson ishte ndër të parët që ngriti këtë mundësi. “Për introvertët, vetë-izolimi nuk është ndonjë punë e madhe, kështu që unë mendoj se do të jemi mirë”, tha ai për BBC Newsnight. “Njerëzit për të cilët jam i shqetësuar janë ekstrovertët dhe njerëzit që nuk janë janë mësuar me këtë lloj situate”.

Pikëpamjet e Ronson u ndanë nga shumë të tjerë në të gjithë botën.

Megjithatë, realiteti rezulton të jetë shumë ndryshe. Psikologët tani kanë testuar ndikimin e personalitetit në shëndetin mendor të njerëzve gjatë pandemisë – dhe rezultatet e tyre sugjerojnë që introvertët e kishin shumë më të vështirë për të përballuar izolimin sesa shumë kishin pritur.

Përveç nxjerrjes në pah të disa keqkuptimeve të zakonshme rreth llojeve të ndryshme të personalitetit dhe nevojës së tyre për t’u shoqëruar, njohuritë nga këto studime mund të na ndihmojnë të gjithëve si të drejtohemi në jetën pas bllokimit.

Së pari, një kujtesë e përkufizimeve shkencore të këtyre tipareve.

Personaliteti introvert dhe ekstrovert janë pika ekstreme të të njëjtit spektër, të cilat psikologët mund t’i masin duke u kërkuar njerëzve që të jepin të dhëna për veten e tyre në një shkallë prej 1 (nuk pajtohem) me 5 (pajtohem fuqishëm). Ato përfshijnë:

1.
A jeni të prirur të qëndroni në prapavijë në eventet shoqërore?
A jeni të prirur të kufizoni njohjen tuaj në disa [persona] të zgjedhur?
2.
A ju pëlqen të keni shumë angazhime shoqërore?
A jeni një individ i lumtur?
A ju pëlqen të bëni shaka me të tjerët?

Nëse jeni dakord më shumë me grupin e parë të pohimeve dhe nuk jeni dakord me grupin e dytë, atëherë do të gjeni vetën në anën e introvertit; nëse përgjigjet tuaja ndjekin modelin e kundërt, ju jeni më ekstrovert.

Introvertët thjesht i shohin aktivitetet e vetmuara të jenë më interesante dhe energjike, dhe ngjarjet e ngarkuara shoqërore të zbrazëta.

Bazuar thjesht në këto përkufizime, sigurisht që do të kishte kuptim që introvertët të shijonin qetësinë e bllokimit – megjithatë hulumtimet e mëparshme, kanë sugjeruar tashmë arsye që kjo nuk është kështu.

Lidhjet shoqërore janë një nevojë themelore njerëzore… Të jesh introvert nuk do të thotë që nuk dëshiron të shoqërohesh aspak.

– Danièle Gubler dhe Katja Schlegel

Ishte e njohur prej kohësh, për shembull, që introvertët kanë tendencë të përjetojnë emocione më të forta dhe e kanë më të vështirë të rregullojnë ndjenjat dhe të përshtaten me situatat e reja. Kjo do të thotë se ata kanë tendencë të kenë një mirëqenie më të dobët emocionale. Prirje të tilla mund t’i kenë bërë ata më të prekshëm nga stresi i pandemisë.

Pastaj është natyra e izolimit gjatë bllokimit. Distancimi i detyruar shoqëror do të ishte ndjerë krejt ndryshe nga stili jetësor tipik i introvertëve, në të cilin ata ishin të lirë të zgjidhnin se kur dhe si do të takonin njerëzit dhe të moderonin kohën e kaluar në shoqëri në përputhje me gjendjen e tyre shpirtërore.

Në fund të marsit dhe në fillim të prillit 2020, Gubler dhe Schlegel rekrutuan 466 pjesëmarrës zviceranë për një sondazh në internet që kishte matur tiparet e personalitetit dhe masa të ndryshme të mirëqenies psikologjike.

Analizat e tyre, të botuara në fund të vitit të kaluar, treguan se ekstrovertët dhe introvertët në mostrën e tyre mezi treguan ndonjë ndryshim në vetmi, ankth dhe depresion. Të gjithë dukej se vuanin njësoj.

Maryann Wei në Universitetin e Wollongong, Australi, ndërkohë, ekzaminoi 114 pjesëmarrës nga ShBA, Kanada e Mbretëria e Bashkuar, Australia dhe Gjermania midis fundit të prillit dhe fillimit të majit në vitin 2020. Ajo zbuloi se introvertët po ndiheshin dukshëm më keq se ekstrovertët, me vetminë të shtuar, ankth dhe depresion.

Të njëjtat modele u shfaqën në një studim nga Anahita Shokrkon, një student PhD në Universitetin e Alberta-s. Duke studiuar më shumë se 1.000 njerëz në të gjithë Kanadanë në qershor dhe korrik të vitit 2020, ajo zbuloi se ekstrovertët kishin shëndet mendor vazhdimisht më të mirë sesa introvertët, pavarësisht nga shumë kufizime që kufizonin shoqërimin e tyre.

Ajo thekson se ekstrovertët mund të kenë pasur grupe më të mëdha miqësie përpara pandemisë, dhe edhe nëse nuk do t’i shihnin ballë për ballë – ata komunikonin përmes Zoom ose WhatsApp.

“Këto miqësi të forta që kishin para pandemisë, ishin ndoshta gjëja më e rëndësishme që i ndihmoi ata të kalonin situatën e vështirë,” thotë ajo. “Ekstrovertët gjetën një mënyrë për t’u lidhur me njerëzit”. Introvertët, në të kundërt, mund të kenë pasur më pak kapital shoqëror për të filluar dhe më pas kanë luftuar për të gjetur mënyra të reja për të ruajtur ato marrëdhënie.

“Njerëzit vazhdimisht formojnë mjedisin e tyre për t’iu përshtatur nevojave ose personalitetit të tyre, dhe për këtë arsye ne mund të presim që të dy – introvertët dhe ekstrovertët të jenë në gjendje të kthehen në jetën pas bllokimit me shkallën e ndërveprimit shoqëror që është komode për ta”.

Sipas tyre shumë individë do jenë të lumtur të zëvendësojnë takimet ‘rraskapitëse’ të Zoom me ndërveprimet aktuale sociale.

Shumë organizata po inkurajojnë punonjësit e tyre që të vazhdojnë të punojnë në distancë, të paktën një pjesë të kohës. Kjo mund ta bëjë tranzicionin më të lehtë, – në vend që të kthehen menjëherë në të gjitha takimet ballë për ballë dhe bisedat e zyrës që ata mezi kishin duruar më parë.

“Introvertët duhet ta përdorin këtë periudhë për t’u rregulluar dhe për t’u kthyer ngadalë në jetën e tyre sociale”, përfundoi Shokrkon./UBTNews

Kuriozitete

Cilat vende i kanë pagat minimale më të larta dhe më të ulëta në Evropë?

Published

on

Miliona punëtorë në gjithë BE-në vazhdojnë të fitojnë pagë minimale. Pragjet kanë për qëllim të sigurojnë një standard bazë jetese për punëtorët, megjithëse nivelet shpesh nuk kanë arritur të rriten me inflacionin.

Në një analizë të Euronews, i cili i referohet të dhënave të Eurostatit, që nga korriku i vitit 2025, paga minimale mujore para zbritjeve në BE varionte nga 551 euro në Bullgari në 2,704 euro në Luksemburg.

Kur përfshihen vendet kandidate për në BE, ku bën pjesë edhe Shqipëria, rezulton se Ukraina ka pagën minimale më të ulët, me vetëm 164 euro.

Pesë vende të BE-së; Italia, Danimarka, Suedia, Austria dhe Finlanda, nuk kanë fare pagë minimale kombëtare.

Edhe pse Luksemburgu renditet në krye dhe Ukraina në fund, kur rregullohet për fuqinë blerëse, si krahasohet paga minimale në të gjithë Evropën, vend pas vendi?

Siç tregon grafiku më poshtë, ka dallime të konsiderueshme në pagat minimale në të gjithë Evropën dhe Eurostati i grupon vendet në tre nivele page.

Euronews ka shtuar një kategori të katërt që grupon vendet me paga minimale nën 600 euro dhe përfshin vendet kandidate për në BE.

1- Grupi më i lartë: Mbi 1,500 €

Përveç Francës, e cila ofron 1,802 euro, të gjitha vendet e tjera në grupin më të lartë paguajnë mbi 2,000 euro në pagë minimale mujore. Përveç Luksemburgut, këto përfshijnë Irlandën (2,282 euro), Holandën (2,246 euro), Gjermaninë (2,161 euro) dhe Belgjikën (2,112 euro).

2- Grupi i mesëm: Midis 1,000 dhe 1,500 €

Disa vende në grupin e mesëm janë pak mbi pragun prej 1,000 eurosh.

3- Grupi i ulët: Midis 600 dhe 999 €

4-Grupi shumë i ulët: Nën 600 €

Disa vende, përfshirë një anëtar të BE-së, kanë paga minimale nën 600 euro. Ky grup më i ulët përbëhet kryesisht nga vendet kandidate për në BE. Ai përfshin Maqedoninë e Veriut (584 euro), Turqinë (558 euro), Bullgarinë (551 euro), Shqipërinë (408 euro), Moldavinë (285 euro) dhe Ukrainën (164 euro).

Pagat minimale pasqyrojnë ndarjen Lindje-Perëndim

Siç tregon harta më poshtë, ekziston një ndarje e fortë gjeografike në pagat minimale nominale në të gjithë Evropën. Kjo është më e dukshme midis Evropës Perëndimore dhe Lindore. Në përgjithësi, katër grupet e pagave pasqyrojnë rajone të ndryshme të BE-së.

Vendet në grupin më të lartë janë kryesisht në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Grupi i mesëm përfshin disa vende nga Evropa Jugore dhe Qendrore. Grupet e ulëta dhe shumë të ulëta përbëhen kryesisht nga vendet e Evropës Lindore, Ballkanit dhe vendet kandidate për në BE.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Jeta e egër përballë flakëve – Si mbijetojnë kafshët pas zjarreve në pyje?

Published

on

Gjatë zjarreve shkatërrimtare që përfshinë Kaliforninë në janar të vitit 2025, mediat u mbushën me pamje dramatike të ndërtesave të rrënuara, komuniteteve të shkatërruara dhe kafshëve të egra të plagosur që përpiqeshin të mbijetonin në mes të shkatërrimit.

Por, ndryshe nga njerëzit, për të cilët rreziku më i madh është gjatë vetë zjarrit, për jetën e egër sfida më e madhe vjen pas flakëve.

Ekspertët vërejnë se megjithëse shumë kafshë arrijnë të shpëtojnë nga zjarri, ditët dhe javët që pasojnë janë kritike.

Ushqimi, uji dhe strehimi bëhen burime të rralla, dhe për shumë specie, mbijetesa bëhet pothuajse e pamundur.

Disa kafshë janë të përshtatura për të jetuar në mjedise që ndjekin një zjarr pyjor, por rritja në intensitetin e shpeshtësinë e zjarreve po e kalon kapacitetin adaptues të tyre.

Habitatet e shkatërruara nënkuptojnë mungesë të resurseve thelbësore e zhvendosje të detyruar në zona urbane, ku rreziku për kafshët është edhe më i madh.

Shkencëtarët theksojnë një cikël shqetësues siç është humbja e biodiversitetit, e cila vjen si pasojë e zjarreve, mund të përkeqësojë vetë kushtet që çojnë në zjarre të tjera. Apeli i komunitetit shkencor është i qartë thotë se nevojitet ndërhyrje e menjëhershme për restaurimin e habitateve, ruajtjen e biodiversitetit dhe parandalimin e fatkeqësive të ardhshme, jo vetëm për jetën e egër, por edhe për sigurinë e njerëzve.

Continue Reading

Kuriozitete

Tsutomu Yamaguchi – i mbijetuar dy herë nga bombat atomike

Published

on

Tsutomu Yamaguchi, i lindur më 16 mars 1916 në Nagasaki, mban titullin unik si personi i vetëm që është njohur zyrtarisht nga qeveria japoneze si i mbijetuar nga të dy bombardimet atomike në Hiroshima dhe Nagasaki.

Më 6 gusht 1945, Yamaguchi ndodhej në Hiroshima për një udhëtim pune për kompaninë Mitsubishi Heavy Industries.

Rreth 3 km larg qendrës së shpërthimit, ai u godit nga valët tronditëse, humbi dëgjimin në njërin vesh, u verbua përkohësisht dhe u dogj rëndë në anën e majtë të trupit. Pavarësisht plagëve, gjeti strehim gjatë natës dhe u kthye në Nagasaki ditën tjetër.

Më 9 gusht, pasi u paraqit në punë, ku rrëfeu përvojën në Hiroshima, përjetoi edhe bombardimin e dytë. Edhe këtë herë ndodhej rreth 3 km larg nga qendra e shpërthimit dhe mbijetoi me më pak lëndime fizike, por pati ethe dhe të vjella nga ekspozimi ndaj rrezatimit.

Në vitin 1957, Yamaguchi u njoh zyrtarisht si ‘hibakusha’ (i mbijetuar) nga bombardimi në Nagasaki. Vetëm në mars të vitit 2009 qeveria japoneze pranoi zyrtarisht që ai kishte mbijetuar nga të dyja bombardimet, status që u konfirmua më 24 mars 2009.

Yamaguchi e kaloi pjesën e mbetur të jetës së tij duke avokuar për çarmatimin bërthamor, duke shkruar kujtime dhe poezi, si dhe duke marrë pjesë në një dokumentar të shfaqur në OKB më 2006 që përfshinte 165 të mbijetuar të dyfishtë (‘nijū hibakusha’).

Ai ndërroi jetë më 4 janar 2010 në Nagasaki, në moshën 93-vjeçare, nga kanceri në stomak. Historia e tij, nga mbijetesa e dy bombardimeve atomike të ndara, deri te angazhimi ndërkombëtar kundër armëve bërthamore, është dëshmi e forcës njerëzore e kujtesë e dhimbshme e tmerrit që sjell lufta bërthamore.

Continue Reading

Kuriozitete

Ia ndaloi rregullatori i reklamave, Zara largon imazhet e modeleve “shumë të dobëta”

Published

on

Rregullatori i reklamave në Mbretërinë e Bashkuar, Autoriteti i Standardeve të Reklamimit (ASA), ka ndaluar dy reklama të Zara-s, pasi sipas tyre përshkruajnë modele të konsideruara “jashtëzakonisht të dobëta”.

Reklamat e Zara-s të publikuara në maj, paraqisnin një modele të veshur me një këmishë të bardhë të madhe me “klavikulën e saj të spikatur” të theksuar nga dizajni i këmishës dhe një modele tjetër me një fustan të shkurtër të bardhë, pamja “e dobët” e të cilit theksohej nga dizajni.

ASA vendosi që këto imazhe janë të papërshtatshme dhe urdhëroi Zara-n të mos i përdorte më ato.

Sipas mbikëqyrësit, një efekt hijeje u përdor për ta bërë njërën nga këmbët e modeles të dukej “dukshëm e hollë”.

Ata shtuan se pozicioni i krahëve të sipërm dhe i nyjeve të bërrylave të modeles e bënte trupin e saj të dukej “jashtë proporcionit”.

Zara konfirmoi se kishte ndryshuar listat e produkteve pas marrjes së ankesës dhe kishte hequr imazhet.

 

Continue Reading

Të kërkuara