Lajmet

Pse fëmijët mësojnë më lehtë sesa të tjerët?

Përgjigja vjen nga një studim i botuar së fundmi në “Current Biology”.

Published

3 years ago

January 21, 2023

UBT news

Shumëkush e di se të mësuarit është një proces më i lehtë kur je fëmijë sesa i rritur. Por pse ndodh kjo? Çfarë e bën trurin e fëmijëve më efektiv se të një të rrituri?

Përgjigja vjen nga një studim i botuar së fundmi në “Current Biology”, që vëzhgoi për herë të parë përqendrimet e neurotransmetuesit acid Gama-Aminobutirik, gjatë dhe pas përvojave të të mësuarit perceptues vizual (VPL).

Mësimi mund të shihet si “efektiv”, kur i jep mundësi individit që të shtojë njohuritë dhe forcojë aftësitë e tij në një periudhë të caktuar kohore. Në këtë proces, është thelbësor konsolidimi i informacionit të ri, në mënyrë që përvetësimet e mëvonshme të të dhënave të mos e mbingarkojnë atë.

Pra njohuritë e reja duhet të mësohen përmendësh. Në këtë kuptim, një rol të rëndësishëm në stabilizimin e informacionit luan GABA, një nga neurotransmetuesit frenues më të fuqishëm të sistemit tonë nervor qendror, i prodhuar nga korteksi cerebral. Megjithatë, deri më sot, nuk ishin sqaruar mekanizmat neuronalë përgjegjës për këtë proces tek fëmijët.

Prandaj duke përdorur spektroskopinë e rezonancës magnetike (MRS), studimi u fokusua për herë të parë tek ndryshimet në përqendrimet e GABA-s para, gjatë dhe pas eksperimenteve të të mësuarit në zonën kortikale vizuale të fëmijëve dhe për krahasim të të rriturve.

Çfarë na tregojnë rezultatet? Tek fëmijët, nivelet e GABA-s janë më të ulëta se sa tek të rriturit përpara fazës së të mësuarit, sepse përgjigja frenuese ndaj neurotransmetuesit nuk është zhvilluar ende plotësisht. Por gjatë mësimit, u vu re një rritje e shpejtë e përqendrimeve të GABA-s, e cila vazhdon edhe kur ka përfunduar faza e përvetësimit të njohurive.

Tek të rriturit, mbeten të pandryshuara nivelet e neurotransmetuesit. Për të verifikuar nëse ndryshimet në përqendrimet e GABA-s janë në fakt përgjegjëse për mësimin më të shpejtë tek fëmijët, studiuesit kryen eksperimente të sjelljes që përfshinin grupe të tjera fëmijësh. Rezultatet tregojnë se tek fëmijët, stabilizimi i njohurive të reja ndodh pak minuta pas seancës mësimore, ndërsa tek të rriturit, në përputhje me studimet e mëparshme, ndodh ajo të cilën studiuesit e kanë përcaktuar si “gjendje e brishtë e të mësuarit”, e cila ka një shtrirje kohore prej 60 minutash.

Këto rezultate sugjerojnë se tek fëmijët, një përqendrim më i lartë i neurotransmetuesitGABA gjatë formimit të njohurive të reja, bën të mundur që të mësuarit të stabilizohet më shpejt sesa tek të rriturit. Studimet e ardhshme mund të përcaktojnë nëse mekanizma të ngjashëm përfshihen edhe në procese të tjera të të mësuarit./bota.al

Vendi

Pjesëmarrja në zgjedhjet lokale në Kosovë deri në orën 15:00 arrin në 25.30 për qind

Published

9 hours ago

October 12, 2025

Driton Iseni

Zgjedhjet lokale që po mbahen sot në gjithë territorin e Kosovës po zhvillohen me një pjesëmarrje mesatare prej 25.30% deri në orën 15:00, sipas të dhënave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ).

Sipas raportimeve zyrtare, nga gjithsej 2,025,105 qytetarë të regjistruar në listën e votuesve, deri në këtë orë kanë votuar 512,331 qytetarë. Deri tani janë përpunuar 94.32% të vendvotimeve, respektivisht 2,425 nga 2,571 gjithsej.

Komunat me pjesëmarrjen më të lartë janë:

Mamushë me 54.60%,
Zveçan me 49.69%,
Zubin Potok me 49.61%,
Ranillug me 48.38%,
Novobërdë me 44.04%.

Komunat me pjesëmarrjen më të ulët deri në orën 15:00 janë:

Rahovec me 18.05%,
Skënderaj me 18.95%,
Prizren me 19.17%,
Dragash me 19.64%,
Gjakovë me 20.75%.

Në kryeqytet, Prishtina ka regjistruar një pjesëmarrje prej 29.52%, ndërsa në qytetet e mëdha si Ferizaj (23.18%), Pejë (22.37%), Gjakovë (20.75%) dhe Prizren (19.17%), pjesëmarrja mbetet nën mesataren kombëtare.

KQZ thekson se këto të dhëna përfshijnë vetëm votimet në vendvotimet e rregullta, duke mos përfshirë votimet me kusht, votimin e personave me nevoja të veçanta dhe votimin me postë.

Vendi

Deri në orën 13:00 votuan 16.53 për qind e qytetarëve

Published

10 hours ago

October 12, 2025

Driton Iseni

Deri në këto momente në Kosovë kanë votuar 334 mijë 677 qytetarë, më saktë 16.53 për qind prej 2,025,105 sa është numri total i votuesve në të gjithë Kosovën.

Sipas Komisioni Qendror Zgjedhor, në qytetet ku ka pasur më shumë fluks të qytetarëve që kanë dal për të votuar prin kryeqyteti me 40,190 votues deri në këto orë.

Me Prizrenin, të dytin me 20,799 votues deri më tani.

Poashtu, fluks i madh i votuesve është edhe në Ferizaj, atje ku deri më tani kanë votuar 19,235.

Në Gjilan deri më tash kanë votuar 17,128, në Pejë 17,830 votues, në Podujevë 14,625 votues, Mitrovicë e Jugut 14,379 votues, dhe Fushë Kosovë 9,254 votues.

Në Zveçan nga 6,872 votues, deri në këtë orë kanë votuar 2,623 prej tyre. Në Zubin Potok kanë votuar 2,406 nga gjithsej 6,486.

Lajmet

Përfundon seanca fillestare për caktimin e paraburgimit ndaj Fatmir Shehollit

Published

2 days ago

October 10, 2025

UBTnews

Përfundon seanca fillestare për caktimin e paraburgimit ndaj Fatmir Shehollit

Sot u mbajt seanca fillestare në Gjykatën Themelore në Prishtinë ndaj Fatmir Shehollit, ku pritet të caktohet masa e paraburgimit.

Sheholli u arrestua më 9 tetor 2025 nga Policia e Kosovës në bashkëpunim të ngushtë me AKI-në dhe prokurorinë nën dyshimet se ishte i përfshirë në spiunazh.

Gjykata Themelore në Prishtinë do të lëshojë vendimin.

Sheholli është arrestuar në rajonin e Prishtinës nga hetuesit policorë të Drejtorisë për hetimin e krimit të organizuar dhe krimeve të rënda në Policinë e Kosovës. Ai fillimisht u ndalua për 48 orë dhe autoritetet kryen bastisje në vendbanimin e tij “me qëllim të sigurimit të provave të tjera materiale”.

Për arrestimin e Shehollit shkroi të enjten ministri në detyrë i Brendshëm, Xhelal Sveçla.

“Pres trajtim institucional me seriozitet të lartë të këtij rasti, i cili përbën një nga aktet më të rënda ndaj sigurisë dhe rendit kushtetues të Republikës së Kosovës”, tha ai.

Fatmir Sheholli, zyrtarisht përfaqësues i shoqërisë civile nga Instituti për Avancimin e Marrëdhënieve Ndëretnike, është përfolur në media për lidhje me Serbinë. Në vitet ’90, gjatë regjimit të Sllobodan Millosheviqit, ai ka punuar në Sigurimin Shtetëror të Serbisë (UDB)./D.B/KP

Lajmet

Pas konstituimit të Kuvendit, pritet formimi i Qeverisë së re

Published

2 days ago

October 10, 2025

UBTnews

Pas tetë muajsh bllokadë institucionale, Kuvendi i Kosovës u konstituua më 10 tetor, duke i hapur rrugë fazës së radhës, formimit të Qeverisë së re.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani pritet të mandatojë koalicionin fitues të udhëhequr nga Lëvizja Vetëvendosje, bashkë me Lëvizjen Guxo dhe Alternativën, për krijimin e kabinetit qeveritar. Sipas Kushtetutës, kandidati për kryeministër ka 15 ditë kohë për të paraqitur përbërjen e Qeverisë dhe për të kërkuar miratimin në Kuvend.

Megjithatë, Vetëvendosje, me 48 ulëse në Kuvendin prej 120 deputetësh, nuk e ka shumicën e nevojshme për të qeverisur pa partner koalicioni. Nënkryetarja e Kuvendit të Kosovës, Albulena Haxhiu tha se partia është e hapur për bashkëpunim me subjektet e tjera, përveç Listës Serbe.

Nëse brenda afateve ligjore nuk arrihet të formohet Qeveria, Presidentja Osmani ka detyrimin të ftojë partitë për konsultime. Në rast se dështon edhe përpjekja e dytë, vendi shkon në zgjedhje të reja brenda 40 ditësh.

Konstituimi i Kuvendit ndodh vetëm dy ditë para zgjedhjeve lokale të 12 tetorit./D.B/UBTNews