Lajmet

​“Proces kompleks”, si do ta iniciojë Kosova padinë për gjenocid?

Published

on

Kryeministri i vendit, Albin Kurti kishte deklaruar se Kosova synon ta padisë Serbinë për gjenocid, por as katër vjet pas mandatit, një padi e tillë nuk është hartuar. Zyrtarë qeveritarë thonë se janë duke punuar në këtë drejtim por që nuk mund të jepen detaje për shkak të ndjeshmërisë së çështjes. Në anën tjetër, në Kosovë ka skepticizëm se një premtim i tillë do të mund të realizohet.

Mbi 13 mijë civilë të vrarë, mbi 20 mijë të përdhunuar seksualisht, mbi 6 mijë të zhdukur – prej tyre rreth 1.600 vazhdojnë të jenë të pagjetur, e më shumë se 800.000 persona të zhvendosur gjatë luftës së viteve në 1998-1999 në Kosovë. Serbia vazhdon t’i mohojë krimet që i ka kryer në Kosovë.

Ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu thotë, se janë duke punuar për padinë për gjenocid dhe se janë në konsultime me ekspertë.

“Adresimin e krimeve të luftës e kemi prioritet në kuadër të programit qeverisës. Dhe nëse shohim se cilat janë veprimet që ne i kemi dhënë si zotime, të gjitha i kemi adresuar përveç se në padinë për gjenocid jemi duke punuar. Por, për këtë të fundit nuk kam mundësi që të jap më shumë informacione, për shkak se është tepër proces i ndjeshëm…Në konsultime me ekspertë, por nuk mund as që t’i përmendi si emra të përveçëm për faktin se çfarëdo dhënie e informacionit në raport me këtë çështje mund të dëmtojë Kosovën, duke pasur parasysh përpjekjet e vazhdueshme të Serbisë për të mos dhënë llogari për të gjitha krimet që ka bërë në Kosovë gjatë periudhës së luftës”thotë ajo.

Por sipas profesorit të së drejtës kushtetuese, Arsim Bajrami, qeveria e ka kuptuar që ky është një proces kompleks.

“Qeveritë në vazhdimësi kanë premtuar, edhe qeveria aktuale. Ne e dimë në fillim të mandatit e ka pasur një prioritet padinë për gjenocid, por po kalojnë katër vjet të mandatit dhe akoma nuk e kemi atë padi. Mendoj që edhe kryeministri e ka kuptuar që ky është një proces shumë kompleksiv dhe se nuk është një proces për të eksperimentuar, sepse do të mund ta dëmtojmë shumë shtetin në qoftë se e humbim rastin. Humbja eventuale e rastit do ta rehabilitonte komplet Serbinë për atë çfarë ka bërë. Për këtë çështje të padisë ne duhet konsensus mbi partiak, nacional, akademik, shtetëror, shoqëror, që ta bëjmë këtë padi”,deklaron Bajrami.

Paditë për gjenocid ngrihen pranë Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë – institucionit që vendos për mosmarrëveshjet në mes të shteteve. Në GJND mund të iniciojnë procedura vetëm shtetet që janë anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB).

Amer Alija nga Fondi për të Drejtën Humanitare në Kosovë thotë se sfiduese për institucionet e Kosovës është procedura e inicimit të rastit – duke qenë se vendi nuk është anëtar i OKB-së.

“Ne e kemi parë në fushata zgjedhore se një prej premtimeve ka qenë ngritja e padisë kundër Serbisë pranë Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë. Ajo çfarë është sfiduese fillimisht për organet shtetërore të Kosovës është procedura se, si dhe në çfarë forme do ta iniciojë rastin Kosova pranë kësaj gjykate, duke marrë parasysh se vetëm shtetet anëtare të Kombeve të Bashkuara mund të iniciojnë procedura. Dhe në rastin konkret, Kosova nuk është pjesë e OKB-së. Pastaj këto krimet që kanë ndodhur gjatë luftës së fundit në Kosovë, nga Tribunali i Hagës, nga prokurorë dhe nga gjyqtarë, kryesisht krimet janë proceduar si krim kundër njerëzimit dhe për këtë kemi edhe personat të cilat janë dënuar për krime lufte. Se si Kosova tani do të rikualifikojë krimet e njëjta në krimet si gjenocid do të jetë e sfiduese për juristët kosovarë”,deklaron ai.

Kosova duhet të padisë Serbinë për gjenocid kur është e sigurt se do ta fitojë rastin, thotë njëri nga hartuesit e Kushtetutës, Arsim Bajrami.

“Kosova duhet të jetë shumë e kujdesshme, shumë e përgatitur dhe duhet ta bëjë këtë padi në momentin kur është e sigurt se do ta fitojë rastin. Për këtë arsye unë i kam sugjeruar udhëheqësve, krerëve të shtetit që të autorizojnë një kompani të fortë ndërkombëtare, me juristë dhe ekspertë kulminant të gjenocidit dhe ata të marrin përsipër, të përgatisin dosjen e gjenocidit. Ndërkohë, institucionet vendore, në radhë të parë Instituti për Dokumentimin e Krimeve të Luftës të sistemojë dhe të dokumentojë komplet dokumentacionin për gjenocid. Më mirë të jemi pak të vonuar se sa të nxituar dhe të humbasim rastin”, deklaron ai.

Bosnje e Hercegovina dhe Kroacia i kanë humbur rastet për gjenocid. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë pati konstatuar se Serbia është përgjegjëse për shkeljen e Konventës për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të gjenocidit në Srebrenicë, por jo edhe për kryerje të gjenocidit, për çka Bosnja kishte ngritur padi.

Vendimet e GJND-së me seli në Hagë, janë përfundimtare dhe nuk mund të apelohen.

Bota

Macron: Kievi duhet të jetë realist për çështjet territoriale

Published

on

Presidenti francez Emmanuel Macron ka theksuar se Ukraina duhet të adoptojë një qasje më të “realiste” në lidhje me çështjet territoriale në çdo bisedim të ardhshëm për të përfunduar luftën me Rusinë. Në një fjalim gjatë një takimi të ambasadorëve francezë, Macron tha se Ukraina duhet të jetë e gatshme për bisedime të hapura dhe të mundshme mbi territoret që janë pushtuar nga Rusia.

Macron theksoi se përpjekjet për një zgjidhje të shpejtë dhe të lehtë janë të pamundura dhe kërkojnë një qasje të balancuar dhe të qëndrueshme. Ai gjithashtu theksoi se Shtetet e Bashkuara duhet të ndihmojnë evropianët për të bindur Rusinë të ule në tryezën e bisedimeve, duke i shtuar më tej angazhimet diplomatike ndërkombëtare. Presidenti i zgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, ka shprehur gjithashtu dëshirën për t’i dhënë fund luftës sa më shpejt që të jetë e mundur, një qëndrim që mund të ndikojë në mënyrën se si zhvillohen negociatat./UBTNews/

 

Continue Reading

Bota

Mike Johnson premton se do të çmontojë ‘shtetin e thellë’

Published

on

Mike Johnson, Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve në SHBA, ka bërë një premtim të fuqishëm për të çmontuar “shtetin e thellë”, një term që përshkruan burokracinë dhe strukturat që disa konservatorë besojnë se pengojnë politikat e tyre. Ky premtim është pjesë e një axhende më të gjerë reformash që Johnson ka parashikuar të zbatojë në vitin 2025, përfshirë ulje taksash, përmirësime në sigurinë kufitare dhe lehtësime për bizneset.

Johnson ka theksuar nevojën për të zgjatur uljet e taksave të vitit 2017, duke i shërbyer ekonomisë dhe duke eliminuar disa taksa të tjera, përfshirë ato mbi bakshishet dhe përfitimet e Sigurimeve Shoqërore. Ai gjithashtu ka nënvizuar rëndësinë e rritjes së prodhimit amerikan dhe reduktimit të rregulloreve federale, duke krijuar një mjedis më të favorshëm për bizneset.

Në një intervistë për Fox News, Johnson ka premtuar që ky plan do të realizohet brenda 100 ditëve të para të administratës së ardhshme republikane, duke përdorur pajtimin buxhetor për të kaluar legjislacionin me shumicë të thjeshtë në Senat. Po ashtu, ai ka vënë theksin në politikat e sigurisë kufitare dhe ka mbështetur përfundimin e murit kufitar SHBA-Meksikë.

Rizgjedhja e Johnson si Kryetar i Dhomës është parë si një fitore për konservatorët, duke u bashkuar ngushtë me presidentin e zgjedhur Donald Trump në përpjekjen për të shkatërruar “shtetin e thellë”.

Continue Reading

Lajmet

​Kurti: Nuk pranoj që Asociacioni të vendoset në qendër të raporteve Kosovë-Serbi

Published

on

By

Kryeministri Albin Kurti thotë se nuk mund të flitet për Asociacionin e komunave me shumicë serbe duke “braktisur njohjen reciproke”.

Kurti tha se nuk pranon që Asociacioni të vendoset në qendër të raporteve Kosovë-Serbi.

“Ai dokument [draft-statuti i Asociacionit] ka qenë i propozuar nga ndërmjetësit, i panënshkruar, dhe si i tillë ai dokument nuk ka mundur të dërgohet në Gjykatën Kushtetuese, prandaj besoj që duhet të përqendrohemi te marrëveshja bazike, neni 7 flet për vetëmenaxhimin e komunitetit serb, le të adresohet aty dhe neni 10 flet edhe për të gjitha marrëveshjet të cilat janë realizuar në të kaluarën e të cilat janë ligjërisht të obligueshme. Tash, nuk besoj që në qendër të raporteve Kosovë-Serbi është apo duhet të jetë Asociacioni, është njohja reciproke. Nuk mund të flasim për Asociacionin e komunave me shumicë serbe duke braktisur njohjen reciproke. Pra, në qendër të marrëveshjes bazike është së paku njohja reciproke defaco. Unë nuk e mohoj që pararendësit dy herë e kanë nënshkruar Asociacionin, më 2013 dhe 2015, nuk e mohoj një gjë të tillë, mirëpo në të njëjtën kohë nuk pranoj që të vendoset në qendër Asociacioni në raportet Kosovë-Serbi”, thotë Kurti.

Kosova dhe Serbia kanë arritur dakordim për marrëveshjen e Brukselit në shkurt 2023, dhe Aneksit të Ohrit në mars të atij vitit, por nuk ka pasur zbatim.

“Besoj që nëse ka dështuar diçka atëherë ka dështuar referimi mbi shkeljet e marrëveshjes, sepse Serbia e ka shkelur marrëveshjen që e ka pranuar dhe më pastaj, gjyqtarët, referët – Brukseli nuk ka reaguar. Këtu është dështimi. Nuk mund të presim zbatim të një marrëveshjeje nëse nuk ka ndëshkim për shkeljet e saj, pra përderisa një marrëveshje nuk zbatohet, ajo nuk do të duhej të shkelet dhe kjo është toleruar nga ana e Brukselit për Serbinë. Ne jemi përtej dialogut, sepse ne kemi marrëveshje. Marrëveshja bazike i ka 11 nene e 6 fjali në preambulë dhe e ka një aneks zbatimi me 12 pika. Besoj që kur flasim për dialogun duhet t’i rikthehemi marrëveshjes dhe aty ta theksojmë që Serbia nuk guxon ta shkelë marrëveshjen, duhet ta tërheqë letrën e zonjës Bernabiq si kryeministre që tha se nuk e respekton integritetin territorial të Kosovës, besoj që edhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë në kundërshtim me këtë, po ashtu edhe Bashkimi Evropian dhe përveç se ta nënshkruajmë atë marrëveshje bazike – si një siguri juridike, si një garanci për zbatim, do të duhej që sa më parë të dorëzohej Millan Radoiçiq kryekrimineli serb i cili na e vrau rreshterin policor Afrim Bunjaku, hero i Kosovës”, thotë Kurti.

Sa i përket planit të sekuencimit të zbatimit të marrëveshjes, Kurti thotë se nuk pritet që Beogradi zyrtar të tregojë konstruktivitet.

“Duhet ta presim tash përfaqësuesen e re të lartë, zëvendëspresidenten Kaja Kallas dhe iniciativën e saj për rrugën përpara. Besoj që topi është te ndërmjetësi në këtë kuptim, sepse nuk mund të presim që Beogradi përnjëherë do të bëhet aktor konstruktiv dhe do të thotë po e nënshkruaj marrëveshjen edhe le ta zbatojmë me një plan sekuencimi. Destruktiviteti i tyre ka ardhur duke u rritur, andaj ne presim nga ndërmjetësit që ta ndërpresin këtë destruktivitet të palës tjetër”, thotë ai.

Ndërkaq lidhur me masat ndëshkuese të Bahskimit Evropian ndaj Kosovës, Kurti thotë se nuk mund të jap datë se kur mund të largohen ato.

“Tash deeskalimi në veri ka ndodhur, ne urojmë që të mos ndodh rieskalimi, ka pasur përpjekje për rieskalim, këto granatat e dorës që hidhen herë në stacion të policisë e herë në ndërtesë të komunës, ose përpjekja për ta hedhur komplet në erë kanalin Ibër-Lepenc janë përpjekje për rieskalim. Mirëpo të gjithë e dinë që Qeveria e Republikës së Kosovës nuk është përgjegjëse për këtë, madje edhe përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për politikë të jashtme dhe siguri, zëvendëspresidenti i Komisionit Evropian, Josep Borrell në mandatin e tij kur ishte i dërgoi një raport 27-ëshes së Bashkimit Evropian ku ju tha atyre hiqni masat për Kosovën, mirëpo janë disa dinamike të brendshme në Bashkimin Evropian për të cilat fatkeqësisht po e pëson Kosova. Unë punoj e uroj të hiqen s amë parë, por nuk mund të jap një datë të caktuar për këtë gjë për shkak se nuk është se ne ja kemi vënë masat vetës, ato na janë vënë padrejtësisht neve”, thotë Kurti.

Continue Reading

Lajmet

​IKShPK del me udhëzime për parandalimin e MetaPneumovirusi

Published

on

By

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKShPK), ka dhënë udhëzime lidhur me Metapneumovirusin Njerëzor (hMPV), pas një rritje të mundshme të rasteve në disa rajone.

IKShPK në bashkëpunim me Zyrën e Organizatës Botërore të Shëndetësisë, në Kosovë ka ndarë informacione bazike me qytetarët me qëllim që të jenë të informuar dhe të rrisin masat e kujdesit parandalues.

Sipas IKSHPK-së hMPV ka më shumë gjasa të përhapet nga personi i infektuar tek të tjerët përmes: Pikave gjatë kollitjes dhe teshtitjes, kontaktit të ngushtë personal, si puthja, prekja ose shtrëngimi i duarve, prekja e objekteve ose sipërfaqeve që kanë virusin mbi to dhe më pas prekja e gojës, hundës ose syve.

Derisa IKSHPK thotë se simptomat përfshijnë kollë, ethe, kongjestion nazal dhe fishkëllimë.

“Shumica e rasteve të hMPV janë të lehta, me simptoma të ngjashme me të ftohtin e zakonshëm. Patogjenët respiratorë, përfshirë gripin sezonal, RSV dhe hMPV, mund të paraqesin rreziqe për personat më të ndjeshëm, përfshirë fëmijët e vegjël, personat me imunitet të dobësuar dhe të moshuarit”, thuhet tutje.

Continue Reading

Të kërkuara