Lajmet
Prishtina në mes të ‘përparimit vetë-shkatërrues’ dhe evoluimit që duhet!
Published
11 months agoon
By
EAd SulNë një qytet që është në zemër të ndryshimeve dhe përplasjeve urbane, Prishtina po përpiqet të gjejë rrugën e duhur drejt harmonisë urbane. Por, çfarë është në të vërtetë kjo harmoni? Dhe a mund të arrihet ndonjëherë një balancë mes zhvillimit dhe ruajtjes së traditës.
Në çdo qytet, ndodhet një shpirt që mbush dhe u jep jetë hapësirave të tij. Ky shpirt, i njohur si Genius Loci “the spirit of the place”, është ai që krijon lidhjen e thellë mes njeriut dhe vendit ku jeton. Në një qytet si Prishtina, ku zhvillimi i shpejtë është shpesh në kundërshtim me ruajtjen e trashëgimisë, lind një pyetje e natyrshme: Si mund të mbajmë gjallë këtë shpirt qyteti, ndërkohë që përballemi me kërkesat e reja të urbanizimit dhe modernizimit?
Për të kuptuar më mirë se si mund të harmonizojmë këtë dualitet mes traditës dhe modernitetit, kemi intervistuar Shqiprim Ahmetin, Drejtorin e Institutit për Studime Urbane në UBT, një urbanist që ka reflektuar thellësisht mbi këto dilema. Ky diskutim është një përpjekje për të gjetur rrugët që mund të udhëheqin Prishtinën drejt një zhvillimi që respekton historinë e saj, por që gjithashtu i përgjigjet nevojave të një shoqërie që po rritet dhe po zhvillohet. Disa mund të thonë se kaosi është i pashmangshëm në qytetet moderne, por ndoshta është një kaos që mund të drejtohet dhe që mund të na mësojë diçka të vlefshme për ardhmërinë tonë!
A po përballet Prishtina me një rritje të popullsisë dhe urbanizim të shpejtë, kur infrastruktura shpesh nuk është në përputhje me këtë rritje. A është rregullimi i kaosit urbanistik thjesht një çështje infrastrukturale, apo është një sfidë filozofike dhe sociale që kërkon një ndryshim të thellë në mënyrën se si e konceptojmë qytetin dhe jetesën urbane, Ahmeti nënvizon se zhvillimi infrastrukturor nuk mund të shikohet vetëm si një çështje teknike apo ekonomike, por si një reflektim i thellë i gjendjes socio-ekonomike të shoqërisë. “Niveli i zhvillimit infrastrukturorë është një pasqyrë e nivelit të përgjithshëm të zhvillimit të shoqërisë”, shprehet ai, duke theksuar se problemi nuk është vetëm i natyrës infrastrukturore, por është një sfidë që kërkon një ndryshim të filozofisë dhe konceptit të jetës urbane. Sipas tij, nëse një qytet përballet me probleme infrastrukturore, ato janë pasojë e një pengese më të madhe që lidhet me rritjen e popullsisë dhe urbanizimin e shpejtë, ndërsa kapacitetet e institucioneve për t’iu përgjigjur këtyre kërkesave janë të kufizuara.
Por çfarë është, në të vërtetë, sfida e këtij zhvillimi urban? “Problemi është shumë më i thellë se sa të pasurimi i infrastrukturës me mbështetje teknike,” shprehet Ahmeti. Ai argumenton se mënyra e tanishme e menaxhimit të kërkesave , ku ne përpiqemi të mbulojmë boshllëqet ekzistuese, pa një plan afatgjatë është e pamjaftueshme dhe krijon një kaos të vazhdueshëm. Pra, duhet të ndryshojmë mënyrën se si e shohim zhvillimin urban. A mund të menaxhohet ky zhvillim pa e ndryshuar mënyrën se si konceptojmë qytetin?
Për ta sqaruar, Ahmeti thekson se aktualisht, të gjitha institucionet janë duke u përpjekur që t’i përgjigjen kërkesës ekzistuese dhe të mbishtresuar për infrastrukturë dhe shërbime të tjera, ndërsa mungojnë kapacitetet për t’iu përgjigjur gjithë asaj kërkese në një afat optimalisht të shkurtër. Në anën tjetër, përderisa institucionet me gjithë kapacitetet e mangëta mundohen t’u përgjigjen kërkesave vetëm pjesërisht, vazhdimisht kemi shtim dhe paraqitje të kërkesave të reja. Rrjedhimisht, kërkesës së mbishtresuar për disa vite e madje dekada, i shtohet edhe kërkesa e re emergjente që shfaqet përderisa institucionet përpiqen t’u japin përgjigje apo t’i adresojnë kërkesat e vjetra.

“Për shembull, përderisa një qytet ka 100,000 banorë, ndërsa për 10 vitet e ardhshme ka kapacitete infrastrukturore dhe investive vetëm për gjysmën e atij numri të banorëve dhe paralelisht me këtë, numri i banorëve vazhdon të rritet në mënyrë të pakontrolluar, ai qytet/ajo komunë do të mbetet në kaos, edhe sikur t’i realizojë të gjitha investimet e planifikuara në infrastrukturë. Kjo sepse, në fund të planit 10-vjeçar të investimeve, komuna do të duhej të përmbushte nevojat dhe kërkesat e të paktën gjysmës së numrit të banorëve fillestarë (100,000), por, me rritjen e pakontrolluar të popullsisë, komuna përfundon duke mos mundur të ofrojë asnjë mundësi të nevojshme infrastrukturore dhe shërbimesh për më shumë se të themi 30-40% të banorëve. Në këtë mënyrë, problemi dhe sfida do të komplikohet edhe më shumë, dhe assesi do të zgjidhet”, reflekton Ahmeti.
Në këtë pikë, Ahmeti argumenton për një filozofi të re të zhvillimit të qytetit. Ai flet për “diktimin dhe dirigjimin e kërkesës” përmes planifikimit afatgjatë dhe strategjik, duke marrë si shembull Planin për Zhvillimin e Qëndrueshëm të Kopenhagës, i njohur si Five Finger Plan. Ky plan është një model i zhvillimit të infrastrukturës që orienton qytetin sipas nevojave të projektura dhe jo të reaktuara sipas nevojave spontane të popullsisë.
Në një botë të mbushur me kaos urbanistik dhe kërkesa të paemërta, duhet të përqafojmë një model ku infrastruktura zhvillohet dhe rritet në përputhje me vizionin dhe planifikimin e qytetit. Kjo mund të duket si një idealistike, por për Ahmetin, kjo është e mundur. “Kjo është ajo që duam të arrijmë,” përfundon ai, “një qytet që zhvillohet sipas një plani të qartë, që kontrollon kërkesën dhe zhvillimin, dhe që siguron një cilësi jetese të qëndrueshme për të gjithë qytetarët.”
Në epokën e globalizimit dhe përparimeve të shpejta teknologjike, pyetja e ndërtimit të qyteteve të reja është një kërkim i thellë për kuptim dhe qëllim. A është e mundur të ndërtosh një qytet të ri pa humbur kujtesën e tij kolektive dhe trashëgiminë?

Profesori Ahmeti ofron një përgjigje filozofike dhe thelbësore, duke theksuar se qyteti është shumë më tepër se thjesht një mbledhje ndërtesash dhe rrugë. “Një qytet është një trup që mbart kujtesën kolektive të atyre që e banojnë, është një pasqyrë e kohës dhe e historisë së vet. Arkitektura, si një formë artistike dhe funksionale, është shprehja e botëkuptimit të një shoqërie, dhe çdo ndërtim i ri duhet të ruajë këtë pasuri të pashembullt”, shprehet ai.
Megjithatë, ndërsa zhvillimi urban shpesh shtyn përpara për të përmbushur nevojat e një shoqërie që është gjithnjë në ndryshim, profesori e bën të qartë se humbja e “Genius Loci” – shpirtit të qytetit, është një rrezik i madh. “Nëse nuk e ruajmë atë që na bën të veçantë, rrezikojmë të krijojmë një qytet të paidentifikueshëm, një makinë e ftohtë që funksionon në mënyrë mekanike, por që ka humbur lidhjen me historinë e tij dhe shpirtin e banorëve të tij”, shton ai.
Më pas, ai reflekton se zhvillimi i qyteteve të reja nuk do të thotë të sakrifikohet e kaluara, por të krijohet një simbiozë e qëndrueshme mes të tashmes dhe të kaluarës. “Qytetet nuk janë thjesht hapësira ku jetojmë, por janë mjedise që na formojnë si individë dhe si shoqëri. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme të ndërtosh hapësira që ruajnë trashëgiminë kulturore dhe historike, ndërsa e integrojnë modernitetin në një mënyrë që respekton këtë trashëgimi.”
Prof. Ahmeti argumenton se, megjithëse mund të ndërtohen qytete të reja, është thelbësore që ato të jenë një vazhdimësi e identitetit të shoqërisë dhe jo një ndarje prej tij. “Ideja nuk është të stagnojmë në zhvillim,” thekson ai. “Nuk bëhet fjalë që të mos i zgjerojmë qytetet, të mos i ndjekim trendet dhe frymën e re në arkitekturë, apo të mos shfrytëzojmë përparimin teknologjik për t’i lehtësuar jetën njerëzve. Por, ajo që është thelbësore është të mos humbasim shpirtin tonë (Genius Loci) dhe të mos i nënshtrohemi dinamikës kaotike të ‘përparimit të shpejtë’, i cili shpesh bëhet në dëm të ruajtjes së identitetit dhe trashëgimisë.”

Kjo është një kritikë e drejtpërdrejtë ndaj tendencës së urbanizimit të shpejtë, ku shpesh fokusi është vetëm tek infrastruktura dhe funksionaliteti. Prof. Ahmeti paralajmëron se nëse nuk e mbajmë parasysh rëndësinë e identitetit dhe trashëgimisë, qytetet mund të shndërrohen në prototipe industriale, pa shpirt, pa kuptim dhe të kufizuara vetëm në funksionin e tyre teknik. “Balancimi mes zhvillimit dhe ruajtjes së identitetit socio-kulturor dhe urban (Genius Loci) është gjithmonë i mundur”, thotë profesori duke ritheksuar se “qyteti është më shumë se thjesht një grumbull ndërtesash dhe rrugë – është një trup që mbart kujtesën e kolektivitetit. Sa herë që e rindërtojmë, duhet të kujtojmë se nuk po krijojmë vetëm hapësira fizike, por edhe lidhje mes atyre që jetojnë aty dhe atyre që kanë jetuar.”
Në përmbledhje, Prof. Ahmeti ofron një vizion të thellë dhe filozofik për zhvillimin e qytetit, duke nënvizuar se ky proces nuk mund të shkojë përpara nëse nuk e ruan unitetin dhe shpirtin e tij. “Qyteti, si një organizëm i gjallë, duhet trajtuar si një sistem tërësor, ku çdo pjesë është e lidhur me tjetrën, pa lejuar që ndarjet fizike, konceptuale dhe funksionale të shkatërrojnë harmoniën e tij. Evolucioni i qytetit duhet të jetë një rritje që i shërben përforcimit të identitetit dhe qenies së tij, dhe jo një shkatërrim i asaj që ka qenë. Nëse ndodh kjo, përparimi është në rrezik të bëhet vetë-shkatërrues, një proces që nuk mund të pranojmë as si individë, as si shoqëri”, përfundon Ahmeti dhe na kujton se qyteti nuk është vetëm një strukturë betoni apo rrugë të ndërlikuara, por një qenie në vete, e ndërtuar nga historia, kujtesa dhe njerëzit që e banojnë!
Prof. Shqiprim Ahmeti, Drejtor i Institutit për Studime Urbane në UBT
Gazetare: Dionesa Ebibi
Lajmet
Zyrtare: Messi vazhdon edhe për tri vjet me Inter Miamin
Published
16 minutes agoon
October 24, 2025By
UBT News
Argjentinasi Lionel Messi e ka vazhduar kontratën me Inter Miamin edhe për tri vite të tjera.
Tetë herë fituesi i Topit të Artë ka nënshkruar një kontratë të re me ekipin nga MLS, që zgjat deri në dhjetor të vitit 2028.
Messi është dukshëm futbollisti më i mirë në këtë ligë me statistika të jashtëzakonshme dhe tashmë është e konfirmuar zyrtarisht që të paktën tri vite të tjera do ta shohim Messin në fushat e blerta./S.K/EO/
Lajmet
Skema piramidale dhe bixhoz ilegal në Vushtrri, Policia bastis një lokal
Published
21 minutes agoon
October 24, 2025By
UBT News
Policia e Kosovës ka ndërmarrë një aksion në qytetin e Vushtrrisë, duke zbuluar një lokal ku zhvillohej veprimtari e jashtëligjshme e bixhozit dhe skemave piramidale.
Sipas njoftimit zyrtar, hetuesit e Sektorit Rajonal të Hetimeve, në bashkëpunim me Njësinë për Reagim të Shpejtë (NJRSh), kanë realizuar bastisjen në rrugën “Blerim Zuqaku”, gjatë së cilës janë gjetur dhe sekuestruar mjete të ndryshme që përdoreshin për lojëra fati dhe bixhoz.
“Nën dyshimin e bazuar për veprimtari të dyshimta, hetuesit e Sektorit Rajonal te Hetimeve në mbështetje të Njësisë për Reagim të Shpejtë (NJRSh) në orët e mbrëmjes se datës 23 tetor 2025, në rrugën “Blerim Zuqaku“ në Vushtrri , kanë realizuar bastisje në një lokal ku zhvillohej veprimtari e kundërligjshme ‘Organizim i skemave piramidale dhe bixhozit të paligjshëm’, thuhet në njoftim.
Gjatë kontrollit në cilësi të provave materiale janë gjetur dhe janë sekuestruar aparate dhe mjete të ndryshme që shërbejnë për lojëra fati e bixhozi. Gjësendet e sekuestruara do të shërbejnë si dëshmi materiale dhe janë proceduar në rastin në fjalë.
Lidhur me rastin në cilësi të të dyshuarit është intervistuar pronari i lokalit i cili pas intervistimit është liruar ne procedurë te rregullt.
Ndaj të dyshuarit është iniciuari rasti për dyshimin e kryerjes së veprës penale ’’Organizim i skemave piramidale dhe bixhozit të paligjshëm”, thuhet më tej./S.K/PK/
Lajmet
Policia shqipton rreth 2 mijë e 400 gjoba trafiku brenda 24 orëve të fundit
Published
51 minutes agoon
October 24, 2025By
UBT News
Policia e Kosovës ka shqiptuar 2394 gjoba për kundërvajtësit e trafikut brenda 24 orëve të fundit.
Vetëm në 24 orët e fundit janë raportuar 34 aksidente trafiku me dëme materiale, ku 16 nga këto aksidente trafiku kanë përfunduar me të lënduar.
Policia e Kosovës ka arrestuar 21 persona, 10 janë dërguar në mbajtje, kurse 2 persona janë në vuajtje të dënimit./S.K/PK/
Lajmet
Dita Botërore e Informimit për Zhvillim
Published
57 minutes agoon
October 24, 2025By
UBT News
24 Tetori është Dita Botërore e Informacionit për Zhvillim, duke u konsideruar si një pjesë thelbësore e punës për zhvillimin e cila konsiston në mobilizimin e opinionit publik në mbështetje të objektivave dhe politikave të përcaktuara.
Në vitin 1972, Asambleja e Përgjithshme krijoi Ditën Botërore të Informacionit për Zhvillimin për të tërhequr vëmendjen e botës ndaj problemeve të zhvillimit dhe nevojës për të forcuar bashkëpunimin ndërkombëtar për zgjidhjen e tyre.
Asambleja vendosi që data e Ditës të përkojë me Ditën e Kombeve të Bashkuara, 24 tetor, e cila ishte edhe data e miratimit, në vitin 1970, të Strategjisë Ndërkombëtare të Zhvillimit për Dekadën e Dytë të Zhvillimit të Kombeve të Bashkuara.
Qeveritë e vendeve më të përparuara duhet të vazhdojnë dhe të intensifikojnë përpjekjet e tyre për të thelluar kuptimin publik të natyrës së ndërvarur të përpjekjeve për zhvillim dhe të nevojës për të ndihmuar vendet në zhvillim në përshpejtimin e progresit të tyre ekonomik dhe social.
Në mënyrë të ngjashme, qeveritë e vendeve në zhvillim duhet të vazhdojnë të ndërgjegjësojnë njerëzit në të gjitha nivelet për përfitimet dhe sakrificat e përfshira, dhe të marrin pjesë të plotë të tyre në arritjen e qëllimeve dhe objektivave të zhvillimit.
Mobilizimi i opinionit publik duhet të jetë kryesisht përgjegjësi e organeve kombëtare.
Qeveritë mund të marrin në konsideratë krijimin e organeve të reja kombëtare ose forcimin e atyre ekzistuese të krijuara për të mobilizuar opinionin publik, si një masë afatgjatë, për t’i dhënë një orientim zhvillimor në rritje kurrikulave arsimore.
Duke pasur parasysh se lidershipi mund të japë një kontribut të rëndësishëm në mobilizimin e opinionit publik, formulimi i synimeve konkrete nga autoritetet kompetente është i domosdoshëm.
Roli i organizatës së Kombeve të Bashkuara ka qenë të ndihmojë mediat e ndryshme kombëtare të informacionit, në veçanti duke ofruar informacion adekuat bazë nga i cili këto media mund të marrin substancë dhe frymëzim për punën e tyre.
Teknologjitë e informacionit dhe komunikimit kanë potencialin për të ofruar zgjidhje të reja për sfidat e zhvillimit, veçanërisht në kontekstin e globalizimit./S.K/KP/
Hapet Java e Filmit të Frankofonisë në Prishtinë
Zyrtare: Messi vazhdon edhe për tri vjet me Inter Miamin
Skema piramidale dhe bixhoz ilegal në Vushtrri, Policia bastis një lokal
DJI prezanton Osmo Mobile 8, gimbalin e ri për telefona
Policia shqipton rreth 2 mijë e 400 gjoba trafiku brenda 24 orëve të fundit
‘Emily in Paris’ rikthehet me sezonin e pestë, publikohet traileri i ri
Dita Botërore e Informimit për Zhvillim
Arrestohet i dyshuari për vrasje në Podujevë
Ndeshja Drita-Omonia përfundoi me barazim
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni4 weeks agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
