Lajmet

Politika, paratë, fama: çfarë i motivon mohuesit e ndryshimeve klimatike?

Shkaku numër një nëse njerëzit e pranojnë shkencën e klimës ose jo është ideologjia e tyre personale.

Published

on

Ideologët e krahut të djathtë të financuar nga lëndët djegëse fosile, narcisistët në kërkim të famës dhe nxitësit e dyshimeve — po rrisin dezinformimin e klimës që minon luftën kundër ngrohjes globale, thonë studiuesit.

Ekspertët e intervistuar nga AFP përshkruan gjashtë gjëra kryesore që i motivojnë njerëzit të mohojnë ndryshimin e klimës ose të kërkojnë të vonojnë veprimin.

Paratë e naftës
Studimet kanë dokumentuar flukse parash nga industria e karburanteve fosile në institutet konservatore të SHBA-së.

Greenpeace në faqen exxonsecrets.org publikoi dokumente nga gjigandi i naftës ExxonMobil që zbulon donacionet që ka bërë në vitet 1990 dhe 2000 për tre organe të tilla: Institutin Heartland, Institutin e Ndërmarrjeve Konkurruese dhe Institutin Cato.

Exxon ka mohuar vazhdimisht se ka punuar kundër shkencës klimatike.

Një analizë e dokumenteve tatimore dhe të dhënave të donatorëve nga sociologu Robert Brulle i Universitetit Brown zbuloi se 91 grupe — që kanë mendim skeptik ndaj klimës — dhe grupe lobimi morën të ardhura prej 900 milionë dollarë në 2003-2010, kryesisht nga fondacionet konservatore.

Që nga mesi i viteve 2000, financimi është kanalizuar kryesisht përmes grupeve filantropike që fshehin donacionet e tyre.

“Kompanitë e lëndëve djegëse fosile kanë një histori të gjatë të financimit të dezinformatave klimatike të shpallura nga institutet konservatore të mendimit”, tha Brulle për AFP.

“Ky keqinformim ka mashtruar shumë amerikanë në lidhje me rreziqet që lidhen me ndryshimet klimatike dhe ka penguar veprimet për të zbutur emetimet e karbonit”.

Përfitim parash përmes internetit
Diku tjetër ka individë“të cilët përfitojnë nga ‘ekonomia e zemërimit’ në internet dhe po shfrytëzojnë modelin aktual të biznesit të mediave sociale, i cili i lejon ata të fitojnë para nga mohimi i klimës dhe dezinformimi i klimës”, tha Jennie King, kreu i veprimit në Institutin për Dialogun Strategjik me bazë në Londër.

“Duke kultivuar një markë si këta ekspertë intelektualë të Dark Web, ata fitojnë rëndësi në rritje në platformat e mediave sociale”, tha ajo.

“Kjo nxit trafikun në faqet e tyre të internetit dhe rrit gjasat që ata të zhvillojnë marrëdhënie me markën, sponsorizim dhe paraqitje me pagesë”.

Ideologjia
Për psikologët, dezinformimi i klimës nxitet nga idealet e tregut të lirë që i bëjnë njerëzit të refuzojnë reformat klimatike.

“Shkaku numër një nëse njerëzit e pranojnë shkencën e klimës apo e refuzojnë atë është ideologjia e tyre personale”, tha Stephan Lewandowsky, një profesor psikologjie në Universitetin e Bristolit që hulumton qëndrimet ndaj ndryshimeve klimatike.

“Njerëzit që janë të përkushtuar ndaj tregjeve të lira të parregulluara e kanë të pamundur të pranojnë shkencën sepse implikimet e shkencës janë se ne duhet të kemi rregullore ose një çmim për karbonin”, tha ai për AFP.

Politika
Disa nga postimet më të përhapura në mediat sociale vijnë nga politikanë – të tilla si pretendimet e përsëritura të ish-presidentit amerikan Donald Trump në Twitter se reshjet e borës ishin provë kundër ngrohjes globale.

“Njerëzit që votojnë konservatorë kanë më shumë gjasa të jenë mohues të [ndryshimeve të] klimës”, tha John Cook, studiues në Universitetin Monash në Melburn dhe themelues i Skeptical Science.

“Duke mos i pëlqyer zgjidhjet për ndryshimin e klimës, ata refuzojnë që në radhë të parë ka një problem”.

Një studim i nëntorit 2022 në Nature nga studiues në City, Universiteti i Londrës zbuloi një rritje të polarizimit ideologjik rreth ndryshimit të klimës gjatë samitit të klimës COP26 në 2021, “i shtyrë nga aktiviteti në rritje i krahut të djathtë”.

Psikologjia
Një artikull i vitit 2022, bashkëautor nga Lewandowsky dhe Matthew Hornsey i Universitetit të Queensland-it, vuri në dukje aspekte të tjera psikologjike të pretendimeve klimatike, të tilla si “arsyetimi i motivuar” – njerëzit vendosin atë që besojnë dhe më pas kërkojnë prova që mbështesin pikëpamjen e tyre — dhe ” aversioni i zgjidhjes” ndaj reformave që nënkuptojnë sakrifica të dhimbshme.

“Përveç kësaj, njerëzit kanë frikë nga ndryshimet klimatike”, tha Lewandowsky.

“Kërcimi në mohim në kontekstin e frikës nuk është i pazakontë. Pandemia është një shembull tjetër kryesor”.

Fama
Disa kundërshtarë të klimës kanë miliona ndjekës në mediat sociale.

“Unë mendoj se narcisizmi malinj ndoshta është një shtytës i madh i influencerëve”, tha Cook.

“Këta lloj mini-të famshëm — ajo që i bën ata të njohur, të famshëm, marrin ndjekës, lexues blogjesh, është mohimi i tyre i shkencës”.

“Mund të mendoj për raste individuale të akademikëve që kishin një karrierë jashtëzakonisht mediokre në rastin më të mirë dhe më pas erdhi ndryshimi i klimës dhe ata thanë, “Oh, është një mashtrim” dhe pretenduan se kishin njëfarë ekspertize”, tha Lewandowsky.

“Ata u vërshuan me kërkesa mediatike. Këta njerëz janë të motivuar nga vëmendja”./UBTNews/

Lajmet

​Dita Botërore e Hemofilisë

Published

on

By

Sot shënohet Dita Botërore e Hemofilisë.

Kjo është një ditë ndërgjegjësimi për hemofilinë dhe çrregullime të tjera të gjakut, që gjithashtu shërben për të mbledhur fonde dhe për të tërhequr vullnetarë.

Dita Botërore e Hemofilisë filloi në vitin 1989 dhe shënohet çdo vit në nder të ditëlindjes së Frank Schnabel, themeluesit të Federatës Botërore të Hemofilisë në vitin 1963.

Hemofilia është një grup i çrregullimeve gjenetike të trashëguara, që dëmtojnë aftësinë e trupit për të kontrolluar koagulimin e gjakut, i cili shërben për të ndaluar gjakderdhjen kur dëmtohet një enë gjaku. Hemofilikët (njerëzit me hemofili) kanë nivele të ulëta të faktorit të koagulimit në gjak dhe gjakderdhja vazhdon për periudha shumë më të gjatë.

Continue Reading

Lajmet

​26 vjet nga Masakra në Poklek dhe Çikatovë të Vjetër

Published

on

By

Sot mbushen 26 vjet nga masakra në fshatin Poklek i Vjetër dhe Çikatovë të Vjetër komuna e Drenasit, ku ushtria serbe ka masakruar dhe i ka vrarë, pastaj edhe i ka djegur kufomat e 77 shqiptarëve civilë të paarmatosur, duke filluar prej foshnjave gjashtëmuajshe e deri te pleqtë 75-vjeçar.

Aty pësuan fëmijë, të rinj, të reja, burra dhe pleq që u vranë, u masakruan dhe disa prej tyre u dogjën. Edhe pas 26 viteve, askush nga urdhërdhënësit dhe ekzekutorët nuk u ndëshkua nga drejtësia.

Vetëm në fshatin Poklek i Vjetër, ushtria barbare serbe ka masakruar dhe i ka vrarë, pastaj edhe i ka djegur kufomat e 53 shqiptarëve civilë të paarmatosur.

Continue Reading

Aktualitet

Seanca konstituive vazhdon sot nga ora 12:00

Published

on

Pas ndërprerjes të martën, sot në 12:00 pritet të vazhdojë seanca për konstituimin e Kuvendit. Deputetët e zgjedhur të partive kryesore parlamentare kanë konfirmuar pjesëmarrjen, por mbeten me qëndrimet e njëjta që çuan në bllokimin e seancës të martën.

Seanca konstituive nisi të martën në orën 11:00, por u ndërpre rreth dy orë më vonë, pasi deputetët nuk e miratuan raportin e Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit – hap ky i domosdoshëm për betimin e përbërjes së re parlamentare.

PDK, LDK dhe AAK votuan kundër raportit, me arsyetimin se anëtarët e Qeverisë në detyrë që janë zgjedhur deputetë, është dashur të japin dorëheqje paraprakisht për t’u betuar si deputetë.

Lëvizja Vetëvendosje ka theksuar se Qeveria është në dorëheqje që nga përfundimi i mandatit më 23 mars se nuk ka nevojë për veprime shtesë.

Kryesuesi i seancës, Avni Dehari, deputeti më i vjetër në moshë nga VV, i është drejtuar me letër presidentes Vjosa Osmani për të kërkuar sqarime lidhur me hapat e mëtejmë. Osmani i është përgjigjur se, sipas ligjit, seanca duhet të vazhdojë brenda 48 orëve nga ndërprerja.

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, përsëriti të mërkurën se ai dhe kabineti i tij janë në detyrë që nga përfundimi i mandatit katërvjeçar, dhe se dorëheqja formale do të nënkuptonte krijimin e një vakumi institucional. Ndërkohë, kreu i LDK-së ka paralajmëruar se do të kërkojë dorëheqjen e atyre që, po tentojnë të mbajnë njëkohësisht dy poste. Mbetet të shihet nëse do të arrihet kompromis që do t’i hapë rrugë konstituimit të Kuvendit.

Continue Reading

Lajmet

iPhone 17 Pro pritet të vijë me këto 12 veçori të reja

Published

on

Pritet që Apple të rezervojë numrin më të madh të risive dhe përmirësimeve për modelet e veta iPhone 17 Pro.

Nëse kompania vazhdon t’i përmbahet ritmit të deritanishëm, seria e re iPhone 17 pritet të prezantohet në muajin shtator të këtij viti. Si zakonisht, vëmendjen më të madhe do ta marrin modelet Pro, për të cilat tashmë po qarkullojnë shumë thashetheme.

Kornizë prej alumini

Modelet iPhone 17 Pro do kenë kornizë prej alumini, ndryshe nga iPhone 15 Pro dhe iPhone 16 Pro që përdorin titan, ndërsa modelet nga iPhone X deri te iPhone 14 Pro janë prodhuar prej çeliku inox, shkruan MacRumors. Pjesa e pasme e pajisjes pritet të ketë një dizajn të ri që kombinon aluminin dhe xhamin.

Moduli i kamerës në formë drejtkëndëshi

Modelet iPhone 17 Pro të kenë një modul të madh kamere në formë drejtkëndëshi me skaje të rrumbullakosura. Thuhet se Apple planifikon të ruajë skemën e tanishme trekëndore të lenteve në pjesën e pasme.

Ekran më rezistent ndaj gërvishtjeve

Ekrani i iPhone 17 Pro pritet të ketë një shtresë të re antireflektuese, e cila do ta bëjë më rezistent ndaj gërvishtjeve krahasuar me modelet e mëparshme.

Bateri më e madhe

iPhone 17 Pro Max thuhet se do të ketë një dizajn pak më të trashë, çka do të mundësojë vendosjen e një baterie më të madhe.

Çipi A19 Pro

Pritet që modelet iPhone 17 Pro të pajisen me çipin e ri A19 Pro të Apple, i cili do të prodhohet me teknologjinë e avancuar 3nm të gjeneratës së tretë nga kompania TSMC. Ashtu si më parë, priten përmirësime të lehta në shpejtësi dhe efikasitet energjetik krahasuar me modelet aktuale.

Çipi Apple Wi-Fi 7

Të katër modelet e iPhone 17 pritet të përdorin çipin Wi-Fi 7 të projektuar nga Apple, në vend të çipit nga Broadcom, që është përdorur deri më tani.

Kamerë e përparme 24 megapikselë

Modelet iPhone 17 do kanë kamerë të përmirësuar në pjesën e përparme me 24 megapikselë, që është dy herë më shumë se kamera 12 MP e iPhone 16.

Kamera telefoto e pasme 48 megapikselë

Modelet iPhone 17 Pro pritet të kenë një kamerë telefoto të përmirësuar me 48 megapikselë, një rritje e ndjeshme krahasuar me 12 MP që ka iPhone 16 Pro.

Regjistrim video me të dy kamerat njëkohësisht

iPhone 17 Pro dhe iPhone 17 Pro Max do t’i lejojnë përdoruesit të regjistrojnë video njëkohësisht me kamerën e përparme dhe atë të pasme, drejtpërdrejt brenda aplikacionit Camera.

Regjistrim video në 8K

Apple thuhet se e ka testuar regjistrimin video në 8K në modelet iPhone 16 Pro, por kjo veçori ende nuk është bërë e disponueshme. Duke qenë se të gjithë sensorët e pasmë të iPhone 17 Pro pritet të jenë 48 MP, ka shumë gjasa që këto modele të jenë të parat që do të ofrojnë mbështetje për video në 8K.

12 GB RAM

U përfol se vetëm iPhone 17 Pro Max do të ketë 12 GB RAM, por më pas në këtë listë u përfshi edhe iPhone 17 Pro. Kjo rritje e memories do të përmirësojë funksionet e inteligjencës artificiale të Apple (Apple Intelligence), si dhe multitasking-un. Të gjithë modelet e iPhone 16 kanë 8 GB RAM.

Sistem ftohjeje i përmirësuar

Modelet e serisë iPhone 17 do të kenë ndryshime të brendshme që ndihmojnë në shpërndarjen më efikase të nxehtësisë. Për modelet Pro përmendet përdorimi i një sistemi ftohjeje me dhomë me avull (vapor chamber).

Continue Reading

Të kërkuara