Lajmet

Politika, paratë, fama: çfarë i motivon mohuesit e ndryshimeve klimatike?

Shkaku numër një nëse njerëzit e pranojnë shkencën e klimës ose jo është ideologjia e tyre personale.

Published

on

Ideologët e krahut të djathtë të financuar nga lëndët djegëse fosile, narcisistët në kërkim të famës dhe nxitësit e dyshimeve — po rrisin dezinformimin e klimës që minon luftën kundër ngrohjes globale, thonë studiuesit.

Ekspertët e intervistuar nga AFP përshkruan gjashtë gjëra kryesore që i motivojnë njerëzit të mohojnë ndryshimin e klimës ose të kërkojnë të vonojnë veprimin.

Paratë e naftës
Studimet kanë dokumentuar flukse parash nga industria e karburanteve fosile në institutet konservatore të SHBA-së.

Greenpeace në faqen exxonsecrets.org publikoi dokumente nga gjigandi i naftës ExxonMobil që zbulon donacionet që ka bërë në vitet 1990 dhe 2000 për tre organe të tilla: Institutin Heartland, Institutin e Ndërmarrjeve Konkurruese dhe Institutin Cato.

Exxon ka mohuar vazhdimisht se ka punuar kundër shkencës klimatike.

Një analizë e dokumenteve tatimore dhe të dhënave të donatorëve nga sociologu Robert Brulle i Universitetit Brown zbuloi se 91 grupe — që kanë mendim skeptik ndaj klimës — dhe grupe lobimi morën të ardhura prej 900 milionë dollarë në 2003-2010, kryesisht nga fondacionet konservatore.

Që nga mesi i viteve 2000, financimi është kanalizuar kryesisht përmes grupeve filantropike që fshehin donacionet e tyre.

“Kompanitë e lëndëve djegëse fosile kanë një histori të gjatë të financimit të dezinformatave klimatike të shpallura nga institutet konservatore të mendimit”, tha Brulle për AFP.

“Ky keqinformim ka mashtruar shumë amerikanë në lidhje me rreziqet që lidhen me ndryshimet klimatike dhe ka penguar veprimet për të zbutur emetimet e karbonit”.

Përfitim parash përmes internetit
Diku tjetër ka individë“të cilët përfitojnë nga ‘ekonomia e zemërimit’ në internet dhe po shfrytëzojnë modelin aktual të biznesit të mediave sociale, i cili i lejon ata të fitojnë para nga mohimi i klimës dhe dezinformimi i klimës”, tha Jennie King, kreu i veprimit në Institutin për Dialogun Strategjik me bazë në Londër.

“Duke kultivuar një markë si këta ekspertë intelektualë të Dark Web, ata fitojnë rëndësi në rritje në platformat e mediave sociale”, tha ajo.

“Kjo nxit trafikun në faqet e tyre të internetit dhe rrit gjasat që ata të zhvillojnë marrëdhënie me markën, sponsorizim dhe paraqitje me pagesë”.

Ideologjia
Për psikologët, dezinformimi i klimës nxitet nga idealet e tregut të lirë që i bëjnë njerëzit të refuzojnë reformat klimatike.

“Shkaku numër një nëse njerëzit e pranojnë shkencën e klimës apo e refuzojnë atë është ideologjia e tyre personale”, tha Stephan Lewandowsky, një profesor psikologjie në Universitetin e Bristolit që hulumton qëndrimet ndaj ndryshimeve klimatike.

“Njerëzit që janë të përkushtuar ndaj tregjeve të lira të parregulluara e kanë të pamundur të pranojnë shkencën sepse implikimet e shkencës janë se ne duhet të kemi rregullore ose një çmim për karbonin”, tha ai për AFP.

Politika
Disa nga postimet më të përhapura në mediat sociale vijnë nga politikanë – të tilla si pretendimet e përsëritura të ish-presidentit amerikan Donald Trump në Twitter se reshjet e borës ishin provë kundër ngrohjes globale.

“Njerëzit që votojnë konservatorë kanë më shumë gjasa të jenë mohues të [ndryshimeve të] klimës”, tha John Cook, studiues në Universitetin Monash në Melburn dhe themelues i Skeptical Science.

“Duke mos i pëlqyer zgjidhjet për ndryshimin e klimës, ata refuzojnë që në radhë të parë ka një problem”.

Një studim i nëntorit 2022 në Nature nga studiues në City, Universiteti i Londrës zbuloi një rritje të polarizimit ideologjik rreth ndryshimit të klimës gjatë samitit të klimës COP26 në 2021, “i shtyrë nga aktiviteti në rritje i krahut të djathtë”.

Psikologjia
Një artikull i vitit 2022, bashkëautor nga Lewandowsky dhe Matthew Hornsey i Universitetit të Queensland-it, vuri në dukje aspekte të tjera psikologjike të pretendimeve klimatike, të tilla si “arsyetimi i motivuar” – njerëzit vendosin atë që besojnë dhe më pas kërkojnë prova që mbështesin pikëpamjen e tyre — dhe ” aversioni i zgjidhjes” ndaj reformave që nënkuptojnë sakrifica të dhimbshme.

“Përveç kësaj, njerëzit kanë frikë nga ndryshimet klimatike”, tha Lewandowsky.

“Kërcimi në mohim në kontekstin e frikës nuk është i pazakontë. Pandemia është një shembull tjetër kryesor”.

Fama
Disa kundërshtarë të klimës kanë miliona ndjekës në mediat sociale.

“Unë mendoj se narcisizmi malinj ndoshta është një shtytës i madh i influencerëve”, tha Cook.

“Këta lloj mini-të famshëm — ajo që i bën ata të njohur, të famshëm, marrin ndjekës, lexues blogjesh, është mohimi i tyre i shkencës”.

“Mund të mendoj për raste individuale të akademikëve që kishin një karrierë jashtëzakonisht mediokre në rastin më të mirë dhe më pas erdhi ndryshimi i klimës dhe ata thanë, “Oh, është një mashtrim” dhe pretenduan se kishin njëfarë ekspertize”, tha Lewandowsky.

“Ata u vërshuan me kërkesa mediatike. Këta njerëz janë të motivuar nga vëmendja”./UBTNews/

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara